داستانهای علما: شیخ بهائی؛ سی سال در جستجوی علم

صاحب تاریخ عالم آرای عباسی می‏ گوید: که وی پس از فوت سید علی منشار (پدر زن شیخ بهائی) منصب شیخ الاسلامی و وکالت حلالیات و تصدی امور شرعی اصفهان یافت. مدتی بود تا شوق کعبه و بازگشت به زندگی ساده غلبه کرد و با درویشان سفر کرد ومدتی در عراق و شام و مصر و بیت المقدس می‏ گشت و در سفر به خدمت دانشمندان می ‏رسید.

سپس می ‏گوید:

«در زمانی که در عالم ظاهر و باطن سر آمد روزگار بود از مصر می‏ آمد و جامه جهان گردان به تن داشت و خویشتن را پنهان می ‏کرد و فروتنی می‏ نمود، از او خواستم که چیزی از وی آموزم. گفت: به شرط آنکه نهفته بماند. و هندسه و هیئت را بر او خواندم و سپس به شام و از آنجا به ایران رفت. و چون به دمشق رسید در محله «خراب» در سرای یکی از بازرگانان بزرگ فرود آمد و حافظ حسین کربلائی قزوینی ساکن دمشق مولف «روضات» نزد او رفت و شعر خود را بر وی خواند.

شیخ میل دیدار حسین بورینی داشت و آن بازرگان وی را به خانه خود خواند. عده زیادی از دانشمندان شهر را در آن مهمانی دعوت کرد و شیخ بهائی در آن مجلس لباس جهانگردان پوشیده بود و بر بالای مجلس نشسته و همه او را گرامی می‏ داشتند و به او احترام می‏ گذاشتند، و بورینی که وی را نمی ‏شناخت از او به شگفت آمد و چون پی به دانش او برد بزرگش داشت و شیخ بهائی از او خواست که آمدنش را پنهان دارد و از آنجا به حلب رفت». 

صاحب «سلافة العصر» گوید:

سی سال سیاحت کرد و به دیدار دانشمندان بسیار رسید و سپس به ایران بازگشت و به تالیف کتب پرداخت و آوازه‏ اش در جهان پیچید و علماء از هر دیار نزد وی آمدند.

خود شیخ بهائی در کتاب کشکول در مورد سفرهای خود به شرح زیر اشارتی کرده:

«در قحطی سال 998 هجری قمری در شهر تبریز و دیگر بار در ماه صفر سال 993 هجری قمری در تبریز بوده و در ماه ذی القعده سال 1007 هجری قمری در شهر مشهد و در ماه محرم سال 1008 هجری قمری در حال بازگشت از سفر مشهد بوده است و چندی در کاشان و نیز مدتی را در هرات گذرانیده و در اشعار خود از اوضاع هرات توصیف کرده است». (فقهای نامدار شیعه،عقیقی بخشایشی،ص219).

---

منبع: مردان علم در میدان عمل، سید نعمت الله حسینی، دفتر انتشارات اسلامی(وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)، جلد 1.