احادیث امام علی علیه السلام: خوف و رجاء

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

لایَرجُونَّ اَحدُ مِنکُم اِلاّ رَبَّهُ وَ لایُخافنَّ إلاّ ذَنبَهُ؛
هیچ یک از شما جز به پروردگارش امید نبندد و جز از گناهش نترسد.
نهج البلاغه، حکمت 79

شرح حدیث:

• انسان در زندگی میان «خوف» و «رجا» زندگی می کند.
• گاهی امید به این و آن سبب می شود کارهایی باب میل آنان انجام دهد و ترس از برخی عواقب و اشخاص سبب می شود کارهایی را ترک کند.
• موعظه ی حضرت امیر (علیه السلام) این است که در محور این بیم و امید خدا را قرار دهیم. اگر امید می بندیم، به او ببنیدم و اگر می ترسیم، از قهر و غضب و کیفر او نسبت به گناهانمان بترسیم. این جلوه ای از توحید ناب است.

موحّد چون در پای ریزی زَرش                 و یا تیغ هندی نهی بر سرش
امید و هراسش نباشد زکسو                     همین است معنای توحید و بس

• امید به غیر خدا انسان را به ریا و تظاهر و نفاق می کشد.
• ترس از غیر خدا هم انسان را از خدا غافل می سازد.
• ترس از گناه خویش؛ یعنی ترس از کیفری که نتیجه ی گناهان ماست و خدا عادل است و حسابگر.
• اگر بخواهد با دقت محاکمه کند و عادلانه رأی دهد، کیست که بتواند از عدالتش بگریزد؟

منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی.