پندی از نهج البلاغه: حق يكى است

مَا اخْتَلَفَتْ دَعْوَتَانِ إِلَّا كَانَتْ إِحْدَاهُمَا ضَلَالَة
در مورد امرى واحد دو ادعاى مختلف وجود ندارد، مگر اینکه يكى از آن دو گمراهى (باطل) است. (حکمت 183)

شرح حدیث:
بسيار ديده مى شود كه دو شخص يا دو گروه بر سر يك مسئله اختلاف دارند. به اين معنى كه هر كدام در مورد آن مسئله ادعايى دارد كه با ادعاى ديگرى مخالف است و هر يك نيز ادعاى خود را صحيح و بر حق مي داند و ادعاى ديگرى را غلط و باطل مي شمارد.
اما از آنجا كه هميشه حق يگانه است و هر چيزى كه بر حق باشد نمى تواند دو صورت و دو شكل جداگانه داشته باشد و هر دو نيز درست و بر حق باشند، ناگزير بايد قبول كرد كه دست كم يكى از آن دو ادعا باطل و گمراهانه است.
روشن تر بگوييم: نمى شود كه دو نفر در مورد يك موضوع دو ادعاى مختلف بكنند و هر دو نيز درست گفته باشند. يعنى اگر در چنين مواردى يقين داشته باشيم كه هر دو نفر در اشتباه نيستند، پس بايد مطمئن باشيم كه بطور قطع فقط يكى از آنها حق مي گويد و ديگرى بر باطل است. قرآن كريم نیز مى‏ فرمايد: «فَماذا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلالُ»؛ يعنى پس از بيان حقّ و راستى، چه باشد جز گمراهى.(یونس، 32)
وظيفه كسى هم كه با چنين افراد يا گروههايى روبرو مي شود آن است كه سخن و عقيده و ادعاى هر دو را به دقت بررسى كند تا آنچه را كه بر حق است دريابد و با انتخاب و پذيرش حق از باطل دورى كند.
______________________
منبع: پندهاى كوتاه از نهج البلاغه، هیئت تحريريه بنياد نهج ‏البلاغه