حجت الاسلام رفیعی: ماه محرم و سیره ی اهل بیت علیهم السلام در عزاداری

روضه خوانی (توسط حضرت زینب) از زمان شهادت امام حسین (ع)در گودی قتلگاه شروع شد .بعد در زمان امام سجاد(ع) و ائمه ی دیگر ادامه پیدا کرد. در طول زمان ،اشکال عزاداری با هم تفاوت می کرد. امام سجاد (ع) نمی توانست بطور آشکارا روضه خوانی کند زیرا زمان خفقان اموی بود .کار امام سجاد(ع) ترویج عاشورا بصورت فردی بود. امام هرکجا آب وغذا می دید گریه می کرد و می فرمود: پدرم را تشنه و گرسنه کشتند. بعضی ها به امام اعتراض کردند که چرا این قدر گریه می کند و امام فرمود: یعقوب بخاطر از دست دادن یوسف آنقدرگریه کرد که چشمانش را از دست داد،حالامن چطور گریه نکنم درحالیکه در یک نیمروز یوسف های مرا، گرگ ها دریدند. در زمان امام سجاد(ع) امکان برپایی مراسم عزاداری نبود. در زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) مردم جمع می شدند و شاعران اشعارهایی می خواندند ولی این کار بصورت گسترده نبود. و شرایط کمی سخت بود ولی از زمان امام سجاد(ع) بهتر بود. امام صادق(ع) در خانه مراسم عزاداری برپا می کردند و اتفاقا روزی صدای شیون از خانه بیرون آمد و سربازان به در خانه امام آمدند که ببینند چه اتفاقی افتاده است و امام فرمود :بچه ای در خانه غش کرده بود و اینها داشتند گریه می کردند. در زمان امام رضا (ع) مراسم برپا می شد و دعبل شعر می خواند و مامون هم حضور داشت . دعبل می خواند :فاطمه جان ،اگر در روز عاشورا می دیدی که چطور حسین تو را کشتند به صورت می زدی ، امام هشتم خیلی گریه می کرد و حتی پیراهنش را به دعبل داد . این عزاداری ها نوسانات زیادی داشته است ولی این روضه خواری سیره ی ائمه بوده است . فردی نزد امام صادق(ع) آمد و دید که امام چشمهایش اشکبار است و امام می فرماید که امروز عاشورا است که حسین ما گشته شده است. در زمان آل بویه روز عاشورا تعطیل رسمی می شود و دسته جات عزاداری بیرون می آید و عید غدیر را جشن می گیرند. در سالهای بعد در حکومت عباسی این مراسم ها بوده است ولی نوساناتی داشته است .در دوران صفویه به دلیل حاکمیت شاهان شیعی و حضور شخصیت هایی مثل شیخ بهایی و مقدس اردبیلی عزاداری ها اوج پیدا می کند و مقتل ها نوشته می شود. یکی از یاران حضرت امیر مقتل نوشته بود. سید بن طاوس کتاب مقتل دارد. پس سیر عزاداری از زمان امام حسین(ع) تا امروز بوده است . و در زمان های اوج داشته و در زمان هایی افول پیدا کرده است .

 اهل بیت تاکید بر مجالس عزاداری امام حسین(ع) داشته اند.علامه امینی کتابی بنام سیره وسنت ما همان سیره و سنت پیامبر است دارد که در این کتاب داریم که سیره پیامبر هم عزاداری بوده است .وقتی امام حسین (ع)بدنیا آمد پیامبر قسمتی از داستان کربلا را برای حضرت زهرا تعریف کرد و حضرت متاثر شد. پیامبر فرمود: دخترم ناراحت نباش ،در آینده مردانی می آیند که دور هم می نشینند و برای حسین اقامه ی عزا می کنند و زنانی می آیند که مانند زنان فرزند مرده ،برای حسین تو گریه می کنند. شخصی به امام صادق(ع) گفت که من در خانه برای امام حسین(ع) مراسم عزاداری می گیرم ولی بچه ها در خانه مرا مسخره می کنند،امام فرمود: کار تو درست است و به کارت ادامه بده. کتاب احرام محرم نوشته ی آقای نیشابوری است که در آن نکاتی خوبی در مورد آمادگی برای محرم وجود دارد. حتی در منا ،مراسم عزاداری تشکیل شد و امام صادق(ع) پرده زد و روضه را گوش کرد. ما نباید مراسم عزاداری را کمرنگ کنیم. پیامبر فرمود :هیچ گاه حرارت شهادت حسین از قلب ها پاک نمی شود. امسال ما دچارمشکلات اقتصادی هستیم ولی نباید این مشکلات روی مسئله ی عزاداری اثر بگذارد. حتی غیر مسلمانان و یهودی ها برای امام حسین(ع) نذر می کنند زیرا امام حسین(ع) برای اسلام جان داده است .مجالس در خانه ها باید پررنگ تر بشود. در قدیم کتاب مقتل را می گرفتند و برای خودشان می خواندند .ما باید عزاداری را اقامه کنیم و به مسجد محل برویم ،مجلس امام حسین(ع) نباید خلوت بشود. ائمه ما مسئله ی گریه را مطرح می کردند و این برای بعضی ها سوال است که گریه کردن چه فایده ای دارد .بعضی از گریه ها عقیدتی است و اشک ما را درمی آورد. وقتی جعفربن ابیطالب سوره مریم را در نزد نجاشی خواند، او شروع به گریه کرد. بعضی ها با شنیدن قرآن اشک می ریزند که این جزو باورهای ماست . بعضی از گریه ها گریه ی فضیلت طلبی است .بعضی از یاران حضرت امیرالمومنین در روز بیستم برای آن حضرت گریه می کردند که چرا این امام را از دست داده اند. حضرت علی(ع) در رحلت پیامبر اشک می ریخت و می فرمود که وحی بر ما قطع شد یعنی از فضیلت وحی محروم شدیم . گریه ی دیگر گریه ی عاطفی است .انسان دارای عواطف و احساسات است . وقتی پیامبر،  پسرش ابراهیم را از دست داد ،گریه کرد. به حضرت علی(ع) خبر رسید که جعفر در جنگ موته شهید شده است و حضرت گریه کردند. پیامبردر تشییع جنازه ی بعضی از اصحاب گریه می کردند. گریه ی دیگر گریه ازمحرومیت هاست .پس موضع دیگر در مراسم عزاداری گریه کردن است و داریم که اگر کسی گریه اش نمی آید حالت گریه به خودش بگیرد زیرا گریه یک حالت شویندگی دارد. و انسان احساس سبکی می کند .گریه یک اشک معرفتی است. در مجلس دعبل ،امام رضا(ع) آنقدر گریه کردند که تمام محاسن شان خیس شد. جابربن انصاری وقتی بر سرقبر امام حسین(ع) آمد، گفت که ما با شما شریک هستیم . زیرا پیامبر فرمود :هر کس قومی را دوست داشته باشد با آنها محشورمی شود.       

نوع دیگر تجلیل تاکید براشعار متعهدانه است .شعرها باید مفاهیم بلند و خوبی داشته باشد.ائمه ما شعرهای شاعران را گوش می کردند. مداحان باید شعرها با مضامین عالی بخوانند و نباید همه ی شعرها بر اساس مصیبت باشد. مصیبت نمک آش است و نباید جای آن با آش عوض شود. ما نباید با اشعار ائمه را خوار و ذلیل بکنیم . در پایان سوره شعرا داریم که شاعران غیر متعهدی دو تا ویژگی دارند که الگوی گمراهان هستند: شاعرانی که در هر وادی حرکت می کند و بی بند و قید است و شاعرانی که حرف می زنند و عمل نمی کنند. وقتی این آیه نازل شد دو تا از شاعرها ، گریه کنان نزد پیامبر آمد و گفتند که دیگر شعر نمی گوییم زیرا این آیه نازل شده است و ما مورد مذمت قرار گرفته ایم. پیامبر فرمود: شما جزو آخر آیه هستید که می فرماید: شاعری که چهار ویژگی دارد از شاعران دیگرجدا می شود ،یکی مومن باشد ، عملش صالح باشد، زیاد ذکر می گوید و به یاری مظلوم می رود.  گاهی شعر می تواند فرد را سِحر کند. اشعار رودکی، شاه سامانی را به سمت بخارا حرکت داد .

 در کتاب کامل الزیارات از امام صادق(ع)داریم : کسانی که در آسمان برای زوار قبر امام حسین(ع) دعا می کنند بیشتر از افرادی هستند که در زمین برای آنها دعا می کنند. امام می فرماید :حضرت زهرا(س) برای زوار قبر حسین خوش آمد می گوید و طلب مغفرت می کند. چهار هزار فرشته در کنار قبر حسین هستند و تا قیامت گریه می کنند و هر زائر که می آید به استقبال او می روند، وقتی می رود به او خوش آمد می گویند، وقتی بیمار می شود به عیادت او می روند و وقتی می میرد به تشییع جنازه ی او می روند و بر جنازه اش نماز می خوانند و تا قیامت برای او طلب مغفرت می کنند. به زیارت فرستادن دیگران ثواب زیادی دارد. ثواب این کار کمتر از این نیست که انسان خودش به زیارت برود.کسانی که نمی توانند به زیارت قبرامام حسین(ع) بروند در این ده روز،در پشت بام یا حیاط رو به قبله بایستند و بگویند: صل الله علیه یا اباعبدالله که با گفتن این ذکر اسم شان در زوارشان نوشته می شود. خوب است که ما هر روز این ذکر را بگوییم. اگر گفتن این ذکرعادت بشود ارزش دارد.

توصیه دیگر در مورد کربلا، موضوع سجده بر خاک کربلاست و این یک نوع تکریم است. سجده می تواند ارتباط با امام حسین(ع) را حفط کنیم .تاکید بر درسها و عبرت های عاشورا است .پسر حضرت ابوالفضل وارد شد و امام سجاد(ع) فرمود :این پسر ابوالفضل است ،این پسر کسی است که پدرش جانش را برای امام حسین(ع) فدا کرد. یعنی امام ایثار و جانفشانی را در کربلا برای اصحابش برجسته می کند. پس درس های عاشورا نباید فراموش بشود.

عاشورا ده ها درس دارد و باید در زندگی ما کاربرد داشته باشد.عاشورا جاری است.ما باید مثل امام حسین(ع) به نمازمان اهمیت بدهیم و مثل امام ایثار داشته باشیم و از امام درس بگیریم . آیت الله صافی کتابی بنام پرتوی از عظمت امام حسین(ع) دارد که در مورد خصوصیات امام حسین(ع) نوشته شده است.