چهار منبع اصلی حدیث شیعه (کتب اربعه)

 

تاريخ تدوین منابع حدیثی  به دو دوره متقدمان و متأخران قابل تقسیم است

 

در تمايز اين دوره می‌توان گفت: دوره متقدمان همان پنج قرن نخست هجری است كه در اين دوره حديث شيعه توسط ائمه معصومين عليهم‌السلام صادر شد و به وسيله اصحاب و راويان آن حضرات به رشته تحرير كشيده شد، سپس توسط دانشمندان طبقات بعد دسته‌بندی و تدوين و در نهايت توسط محدثان سه گانه اول يعنی شيخ كلينی، شيخ صدوق و شيخ طوسی در «كتب اربعه» جای گرفت.

 

و دوره متأخران دوره پيدايش مجامع تكميلی در حديث شيعه است. اين دوران از ابتدای قرن ششم آغاز شده و تا طبقه معاصران ادامه می‌يابد كه در اين عصر نيز محدثان عظيم الشأنی همچون شيخ حر عاملی صاحب كتاب وسائل الشيعه، فيض كاشانی صاحب كتاب وافی و علامه مجلسی صاحب كتاب بحارالانوار ظهور كردند.

 

در مقايسه عصر متقدمان با دوره متأخران می‌توان گفت كه حديث شيعه به واقع محصول دوره متقدمان بوده و آثار دوره بعد به نوعی طبقه‌بندی، تكميل و تحليل آثار متقدمان است:

 

از بین کتابهای نوشته شده در دوره متقدمان چهار كتاب اصلی حديث شيعه  کتاب جامع روایی در ابواب مختلف است و شالوده و اساس روايات و احاديث شيعه محسوب می‌شوند. این کتابها عبارتند از :