آثار فردی و اجتماعی ایمان از منظر قرآن

آثار فردی و اجتماعی ایمان از منظر قرآن

۰۷ مرداد ۱۳۹۵ 0

از قرآن و سنّت و نيز تجربه انسانى دريافته مى‏شود كه ايمان دينى دستاوردهايى دارد. مى ‏توان اين دستاوردها را در نگاهى كلّى به دو گروه تقسيم كرد: دنيوى، اخروى.
دستاوردهاى دنيوى نيز در دو بخش فردى و اجتماعى قابل بررسی است.

الف. دستاوردهاى دنيوى و فردى: 

1. آرامش و طمأنينه:

در اينكه ايمان مايه آرامش آدمى است، آيات و رواياتى فراوان در دست است؛ از جمله: «او است همان كه بر دل‏هاى مؤمنان آرامش را فرو فرستاد ....» (فتح/ 4).

2. اميدوارى:

«چشم داشتن به رحمت پروردگار، مايه اميدوارى و دورى از يأس است» (يوسف/ 87). در دانش روز نيز به اثبات رسيده است كه اهل ايمان كم‏تر به يأس و افسردگى دچار مى‏شوند.

3. جلب عنايت الهى:

خداوند به مؤمنان عنايتى ويژه دارد و دعاى آنان را اجابت مى‏كند. اين حقيقت هم در روايات و هم در آيات قرآن كريم بارها به اشارت و صراحت آمده است (به عنوان نمونه: شورى/ 26).

4. رشد و بالندگى معنوى:

پايدارى بر ايمان معنويت را در انسان رشد مى‏دهد و ايمان را ريشه‏ دارتر مى‏سازد (توبه/ 124) تا آنجا كه ظرفيت و شايستگى ميزبانى ملائك را مى ‏يابد (فصّلت/ 30).

5. رحمت ويژه الهى:

رحمت خداوند همه آفريدگان را مى‏پوشاند؛ امّا براى مؤمنان گسترده‏تر و عميق‏تر است (نساء/ 175).

6. پشتيبانى الهى:

از بشارت‏هاى آشكار الهى آن است كه اهل ايمان در حمايت و پشتيبانى الهى‏اند و خداوند آنان را در سختى‏ها و دشوارى‏ها يارى مى‏دهد (غافر/ 51).

7.شكيبايى و پايدارى:

به تجربه ثابت شده است و نيز در گفتار بزرگان دين آمده است كه ميوه ايمان، استوارى و پايدارى است (غرر الحكم و درر الكلم، 1/ 178).

8. امان از ترس و اندوه:

بنابر آيات‏ قرآنى يكى از پيامدهاى ايمان آن است كه انسان نه بر گذشته خويش اندوه مى‏كشد و نه از آينده مى‏هراسد (مائده/ 69؛ يونس/ 62).

9. عزّت:

هر چند دريافتن اين حقيقت بر بى‏ايمانان دشوار است، امّا عزّت و سربلندى راستين از آن خداوند و رسول و مؤمنان است (منافقون/ 8).

10. غيرت و جوانمردى:

قرآن كريم درباره اهل ايمان مى‏فرمايد، آنان كسانى‏اند كه به زنا و هرزگى تن نمى‏آلايند (فرقان/ 68). از پاره‏اى روايات نيز بر مى‏آيد كه غيرتمندى و دورى از بى‏بند و بارى، از ايمان سرچشمه مى‏گيرد (نهج الفصاحة، 433).

11. فضيلت و برترى:

قرآن كريم درباره مؤمنان مى ‏فرمايد: «آنان كه ايمان آورده و كارهاى نيك انجام مى‏دهند، بهترين انسان‏هايند.» (بيّنه/ 7)

12. هدايت و فراست:

از نشانه‏هاى آشكار ايمان، هدايت و فراست است كه خداوند ارزانى مى‏كند (يونس/ 9). در روايت آمده است: «از فراست مؤمن بپرهيزيد كه او به نور خدا مى‏نگرد.» (بصائر الدّرجات، 357؛ عيون اخبار الرّضا، 2/ 200)

13. دیگر آثار

افزون بر آنچه گذشت، ديگر نشانه‏ها و پيامدهاى ايمان عبارت‏اند از: مسئوليّت پذيرى، دل نبستن به دنيا، سلامت جسم و جان، خوش‏بينى به جهان هستى، هدفدارى و ....
 

ب. دستاوردهاى دنيوى و اجتماعى:

1. آرامش اجتماعى:

ايمان، مايه پاى بندى انسان به ضوابط اخلاقى و احكام عملى است و مسلمانان از تعدّى به حقوق يكديگر مى‏پرهيزند و بدين سان، جامعه اسلامى پيوسته در آرامش و آسايش است. مؤمن در رفتار و كردار و گفتار خويش، مى‏كوشد تا به ديگران آسيب نرساند و بر كسى ستم نكند. رفتار او به گونه‏اى است كه در برخى روايات آمده است: «مؤمن گويى لجام بر دهان دارد.» (خصال، 1/ 229) نيز در روايتى آمده است: «مسلمان كسى است كه مسلمانان از دست و زبانش ايمن‏اند.» (مستدرك الوسائل، 2/ 403)

2. بركت الهى:

قرآن آشكارا مى ‏فرمايد: اگر مردم ايمان آورند و پرهيزگارى كنند، بركات آسمان و زمين بر آنان گشوده مى‏شود (اعراف/ 96).

3.هميارى و همدردى:

از وظايف دينى مؤمنان است كه به يارى يكديگر بشتابند و به آنچه در جامعه اسلامى مى‏گذرد، حسّاسيّت نشان دهند؛ چنان كه در روايتى از پيامبر اسلام (ص) پرداختن به امور مسلمانان، شرط مسلمانى دانسته شده است. همچنين در برخى روايات آمده است كه آن مسلمانى بهتر است كه نفع او براى مردم بيش‏تر است (مستدرك الوسائل، 2/ 403؛ غرر الحكم و درر الكلم، 1/ 390).

4. برادرى و محبّت:

ايمان مايه برادرى و محبّت مؤمنان است. اين حقيقت را قرآن آشكار بيان مى‏فرمايد: «مؤمنان، برادر يكديگرند.» (حجرات/ 10)

5. خلافت و حكومت الهى:

از وعده‏هاى الهى به مؤمنان، حكومت يافتن در زمين است و شايسته گشتن براى خلافت الهى (نور/ 57).
 

ج. دستاوردهاى اخروى:

1.آمرزش:

آياتى پرشمار از قرآن كريم بيان مى‏فرمايند كه خداوند گناهان مؤمنان را مى‏آمرزد (از جمله: انفال/ 74).

2. پاداش الهى:

ايمان، انسان را شايسته پاداش الهى مى‏كند و او را از نعمت‏هاى اخروى بهره‏مند مى‏سازد (بقره/ 277).

3. جاودانگى در بهشت:

آرزوى انسان جاودانگى است؛ امّا آن جاودانگى كه همراه سعادت و آسايش و راحتى باشد. قرآن كريم بارها فرموده است كه ايمان مايه جاودانگى در بهشت است (به عنوان نمونه: مائده/ 65).

4. روزىِ نيكو:

قرآن مى‏فرمايد: «آنان كه ايمان آوردند و هجرت كردند و به راه خدا به جهاد برخاستند و ... روزى نيكو از آنِ آنان است.» (انفال/ 74)

5. لذّت پيوسته:

قرآن مى‏فرمايد: «اى پيامبر ما! به آنان كه ايمان آورده و اعمال شايسته انجام داده‏اند، بشارت ده كه برايشان باغ‏هايى است كه در آنها نهرها جارى است. هر گاه از ميوه‏هاى آن روزى خورند، گويند: پيش از اين در دنيا، از چنين ميوه‏هايى برخوردار شده بوديم، كه اين ميوه‏ها شبيه به يكديگرند. و نيز در آنجا همسرانى پاكيزه دارند و در آنجا جاودانه باشند.» (بقره/ 25)

منبع: فرهنگ شیعه, جمعی از نویسندگان, مجموعه آثار پژوهشکده تحقیقات اسلامی, نرم افزار زمزم 5 

 

کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث