ریاست در احادیث

نكوهش رياست :

امام على عليه السلام :

الرئاسةُ  ، عَطَبٌ .

رياست  ، [ مايه ] نابودى است .

(غرر الحكم : ۲۲۳ )

امام باقر عليه السلام :

لا تَطلُبَنَّ أن تكونَ رَأسا ؛ فتكونَ ذَنَبا

در پى سركرده بودن مباش ؛ كه دنباله رو مى شوى .

( الكافي : ۲/۳۳۸/۱ )

امام صادق عليه السلام :

كُنْ ذَنَبا و لا تَكُن رَأسا .

دنباله رو باش و سركرده مباش .

( بحار الأنوار : ۷۸/۲۲۶ / ۹۵ )

امام صادق عليه السلام :

فيما ناجى اللّه ُ تعالى بهِ موسى عليه السلام :

··· لا تَغبِطَنَّ أحدا بِرِضَى الناسِ عَنهُ ؛ حتّى تَعلَمَ أنَّ اللّه َ راضٍ عَنهُ

و لا تَغبِطَنَّ مَخلوقا بطاعَةِ الناسِ لَهُ  ؛ فإنّ طاعةَ الناسِ لَهُ و اتِّباعَهُم إيّاهُ على غيرِ الحقِّ  ، هَلاكٌ لَهُ و لِمَنِ اتَّبَعَهُ .

از نجواهاى خداوند متعال با موسى عليه السلام اين بود كه :

... به حال كسى كه مردم از او خشنودند ، غبطه مخور؛ تا آن كه بدانى خدا هم از او خشنود است

و به حال كسى كه مردم فرمانش را مى برند، نيز غبطه مخور ؛ زيرا طاعت و پيروى به ناحقّ مردم از او ، باعث هلاكت او و پيروانش باشد .

( الكافي : ۲/ ۱۳۵/۲۱ )

بحار الأنوار : در زبور آمده است :

 لَيسَتِ الرئاسةُ ، رئاسةَ المُلكِ ؛

إنّما الرئاسةُ ،  رئاسةُ الآخِرَةِ .

رياست [ حقيقى ] ، رياستِ حكومتى نيست ؛

بلكه رياست [ حقيقى ] رياستِ آخرت است .

( بحار الأنوار : ۱۴/۴۷/۳۴ )

خطر رياست طلبى براى دين :

امام باقر عليه السلام :

ما ذِئبانِ ضارِيانِ في غَنَمٍ لَيسَ لَها راعٍ  هذا في أوَّلِها و هذا في آخِرِها  بِأسرَعَ فيها مِن حُبِّ المالِ و الشَّرَفِ في دِينِ المؤمِنِ .

مال دوستى و جاه طلبى  به دين مؤمن زودتر خسارت مى زند تا حمله دو گرگ درنده به گله اى بى شبان  كه يكى از جلوى گله حمله آورد و ديگرى از پشت آن .

( الكافي : ۲/۳۱۵/۳ )

امام رضا عليه السلام ـ پس از آن كه نام مردى را برد و گفت :او رياست طلب است ـ فرمود :

ما ذِئبانِ ضارِيانِ في غَنَمٍ قد تَفَرَّقَ رِعاؤها بِأضَرَّ في دِينِ المُسلمِ مِنَ الرئاسةِ .

 اگر دو گرگ درنده به يك رمه بى شبان حمله كنند خسارتى كه مى زنند كمتر است از خسارتى كه جاه طلبى به دين مسلمان وارد مى كند .

( الكافي : ۲/۲۹۷/۱ )

بر حذر داشتن از رياستْ دوستى :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أوَّلُ ما عُصِيَ اللّه ُ تباركَ و تعالى بِسِتِّ خِصالٍ :

حُبِّ الدنيا  و حُبِّ الرئاسةِ و حُبِّ الطعامِ  و حُبِّ النساءِ و حُبِّ النومِ  و حُبِّ الراحـةِ .

 نخستين بار خداوند متعال به شش خصلت نافرمانى شد : 

دنيا دوستى ، رياست طلبى ، شكم پرستى ، زن بارگى ، علاقه مفرط به خواب و آسايش طلبى .

( الخصال : ۳۳۰/۲۷ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَن أحَبَّ أن يَمثُلَ لَهُ الرِّجالُ ، فَلْيَتَبوَّأْ مَقعَدَهُ مِنَ النارِ .

هر كس دوست داشته باشد كه مردم در برابرش به تعظيم بايستند ، جايگاهش در دوزخ است .

( مكارم الأخلاق : ۱/۶۶/۷۰ )

امام على عليه السلام :

 آفَةُ العُلَماءِ ، حُبُّ الرئاسةِ .

 آفتِ دانشمندان ، رياست طلبى است .

(غرر الحكم : ۳۹۳۰ )

امام صادق عليه السلام :

إنّ شِرارَكُم مَن أحَبَّ أن يُوطَأ عَقِبُهُ ؛

إنّهُ لا بُدَّ ، مِن كَذَّابٍ أو عاجِزِ الرَّأيِ .

 بدترين شما كسى است كه دوست دارد پشت سرش راه روند ؛

چنين كسى ناچار ، يا دروغ پرداز است يا سست رأى .

( الكافي : ۲/۲۹۹/۸ )

امام صادق عليه السلام :

إنّ حُبَّ الشَّرَفِ و الذِّكرِ، لا يَكُونانِ في قَلبِ الخائفِ الراهِبِ .

 حبّ مقام و شهرت ، در دلِ ترسانِ بيمناك [ از خدا ] نباشد .

( الكافي : ۲/۶۹/۷ )

نابودىِ رياست طلب :

امام صادق عليه السلام :

 إيّاكُم و هؤلاءِ الرؤساءَ الذينَ يَتَرأّسُونَ ؛

فَوَ اللّه ِ! ما خَفَقَتِ النِّعالُ خَلفَ رَجُلٍ ، إلاّ هَلَكَ و أهلَكَ .

 از اين سران رياست پيشه بپرهيزيد ؛

زيرا به خدا سوگند كه كفشها در پى مردى به صدا در نيايد ، مگر آن كه او هلاك شود و ديگران ( پيروانش ) را نيز به هلاكت اندازد .

( الكافي : ۲/۲۹۷/۳ )

امام صادق عليه السلام :

مَن طَلَبَ الرئاسةَ ، هَلَكَ

هر كه جوياى رياست باشد ، نابود شود .

( الكافي : ۲/۲۹۷/۲ )

امام صادق عليه السلام :

 مَن أرادَ الرئاسةَ ، هَلَكَ .

هركه رياست خواهد ، هلاك شود .

( الكافي : ۲/۲۹۹/۷ )

رياست طلبى نكوهيده :

امام صادق عليه السلام :

مَن طَلَبَ الرئاسةَ بغَيرِ حقٍّ ، حُرِمَ الطاعةَ لَهُ بحقٍّ .

هر كه به ناحق جوياى رياست شود ، از اطاعت به حقّ مردم نسبت به خود محروم گردد .

( تحف العقول : ۳۲۱ )

معانى الأخبار ـ به نقل از سفيان بن خالد ـ :

قالَ أبو عبدِ اللّه ِ عليه السلام :

يا سُفيان ! إيّاكَ و الرئاسةَ ؛ 

فما طَلَبَها أحَدٌ ،إلاّ هَلَكَ .

فقلتُ لَهُ : جُعِلتُ فِداكَ ، قد هَلَكنا ؛

إذ لَيسَ أحَدٌ منّا ، إلاّ و هو يُحِبُّ أن يُذكَرَ و يُقصَدَ و يُؤخَذَ عَنهُ .

فقالَ : لَيسَ حيثُ تَذهَبُ إلَيهِ ؛

إنّما ذلك أن تَنصِبَ رَجُلاً دونَ الحُجَّةِ  ، فَتُصَدِّقَهُ في كلِّ ما قالَ و تَدعُوَ الناسَ إلى قَولِهِ .

امام صادق عليه السلام به من فرمود :

اى سفيان ! از رياست بپرهيز ؛

زيرا هركه جوياى رياست شد ، هلاك گشت .

عرض كردم : فدايت شوم ، پس همه ما هلاك شديم ؛

زيرا هيچ يك از ما نيست ، جز آن كه دوست دارد اسمش برده شود و مردم به او روى آورند و از او استفاده كنند .

حضرت فرمود : درست متوجّه نشدى ؛

بلكه رياست طلبى به اين معناست كه كسى را غير از حجّت [ خدا ] عَلَم كنى و هرچه مى گويد تصديق نمايى و مردم را به عقيده او فرا خوانى .

( معاني الأخبار : ۱۸۰/۱ )

الكافى ـ به نقل از ابو حمزه ثُمالى ـ :

قلتُ : جُعِلتُ فِداكَ ، أمّا الرئاسةُ ، فقد عَرَفتُها 

و أمّا أن أطَأ أعقابَ الرِّجالِ ، فَما ثُلُثا ما في يَدِي ، إلاّ مِمّا وَطِئتُ أعقابَ الرِّجالِ ؟!

فقال لي : لَيسَ حيثُ تَذهَبُ ؛ إيّاك أن تَنصِبَ رجُلاً دُونَ الحُجَّةِ فَتُصدِّقَهُ في كُلِّ ما قالَ .

 امام صادق عليه السلام به من فرمود : از رياست بپرهيز و از راه افتادنِ پشت سر شخصيتها خود دارى كن .

عرض كردم : فدايت شوم ، [مذموم بودن ] رياست را دانستم .

اما دو سوم آنچه [ از اخبار و احاديث ] در دست دارم ، از همين راه افتادن دنبال رجال و شخصيتهاست ؟!

حضرت فرمود : درست متوجّه نشدى ؛ بلكه مقصود اين است كه مبادا كسى را غير از حجّت [ خدا ] عَلَم كنى و هرچه مى گويد تصديق نمايى .

( الكافي : ۲/۲۹۸/۵ )

آفت رياست :

امام على عليه السلام :

آفَةُ الرئاسةِ  ، الفَخرُ .

 آفت رياست ، فخر فروشى است .

( غرر الحكم : ۳۹۵۰ )

امام صادق عليه السلام :

لا يَطمَعَنَّ  المُعاقِبُ على الذَّنبِ الصغيرِ في السُّودَدِ

كسى كه مردم را به اندك گناهى كيفر دهد ، نبايد به سَروَرى چشم داشته باشد .

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۷۲/۲ )

امام صادق عليه السلام :

 خَمسٌ هُنَّ كما أقُـولُ :

لَيسَت لِبَخِيلٍ راحةٌ  و لا لِحَسُودٍ لَذَّةٌ و لا لِمُلُوكٍ وَفاءٌ و لا لِكَذّابٍ مُرُوءةٌ  و لا يَسُودُ سَفَيهٌ .

شما را از پنج واقعيت آگاه مى سازم :

بخيل را  آسايش نباشد و حسود را خوشى و شاهان را وفادارى و دروغگو را مردانگى و نادان را رياست و سرورى .

( الخصال : ۲۷۱/۱۰ )

ابزار رياست :

امام على عليه السلام :

آلَةُ الرئاسةِ ، سَعَةُ الصَّدرِ .

 سعه صدر، ابزار رياست است .

( نهج البلاغة : الحكمة ۱۷۶ )

امام على عليه السلام :

مَن جادَ ، سادَ  و مَن كَثُرَ مالُهُ ، رَأسَ .

بخشنده ، آقايى كند و ثروتمند ، رياست .

( تحف العقول : ۹۶ )

امام على عليه السلام :

مَن أحَبَّ رِفعةَ الدنيا و الآخرةِ  ؛ فَلْيَمقُتْ في الدنيا الرِّفعةَ .

هركه دوست دارد در دنيا و آخرت بلند مرتبه باشد ؛ بايد بلند مرتبگى را در دنيا دشمن دارد .

(غرر الحكم : ۸۸۶۸ )

امام على عليه السلام :

مَن بَذَلَ مَعرُوفَهُ  ، استَحَقَّ  الرئاسَةَ .

هركه نيكى كند ، سزاوار رياست است .

( غرر الحكم : ۸۰۱۴ )

امام على عليه السلام :

 حُسنُ الشُّهرَةِ ، حِصنُ القُدرَةِ .

نيك نامى ، دژ قدرت است .

( غرر الحكم : ۴۸۱۰ )

امام صادق عليه السلام :

طَلَبتُ الرئاسَةَ ؛ فَوَجَدتُها في النَّصيحَةِ لِعِبادِ اللّه ِ .

رياست را جستم  و آن را در خير خواهى براى بندگان خدا يافتم .

( مستدرك الوسائل : ۱۲/۱۷۳/۱۳۸۱۰ )

میزان الحکمه،جلد چهارم