بازار از نظر احادیث

بازار از نظر احادیث

۲۳ اسفند ۱۳۹۳ 0

نكوهش بازار

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

السُّوقُ دارُ سَهْوٍ و غَفلَةٍ ، فَمَن سَبَّحَ فيها تَسبِيحَةً كَتَبَ اللّه ُ لَهُ بها ألفَ ألفِ حَسَنةٍ .
 بازار، سراى بى خبرى و غفلت است . پس هركه در بازار يك تسبيح گويد خداوند هزار هزار ثواب برايش رقم زند .

امام على عليه السلام :

مَجالِسُ الأسواقِ مَحاضِرُ الشيطانِ .
محفل هاى بازار ، جاى حضور شيطان است .

امام على عليه السلام ـ در نامه خود به حارث همدانى ـ نوشت :

إيّاكَ و مَقاعِدَ الأسواقِ ؛ فإنّها مَحاضِرُ الشيطانِ و مَعارِيضُ الفِتَنِ .
 از پاتوقهاى بازار بپرهيز كه محل حضور شيطان است و عرضه گاه فتنه ها و گمراهيها .

امام باقر عليه السلام :

شَرُّ بِقاعِ الأرضِ الأسواقُ ، و هُو مَيدانُ إبليسَ ، يَغدُو بِرايَتِهِ ، و يَضَعُ كُرسِيَّهُ ، و يَبُثُّ ذُرِّيَّتَهُ ، فَبَينَ مُطَفِّفٍ في قَفيزٍ ، أو طائشٍ في ميزانٍ ، أو سارِقٍ في ذِراعٍ ، أو كاذِبٍ في سِلعَتِهِ ، فيقولُ : علَيكُم بِرَجُلٍ ماتَ أبوهُ و أبُوكُم حَيٌّ ، فلا يَزالُ مع أوَّلِ مَن يَدخُلُ و آخِرِ مَن يَرجِعُ
بدترين جاى زمين بازارست ؛ بازار ميدان ابليس است ، بامدادان پرچم خود را در آن جا نصب مى كند و كرسيش را مى گذارد و فرزندانش را همه سو مى پراكند : از كسى كه پيمانه را كم مى دهد تا كسى كه ترازو را سبك مى گيرد و كسى كه در گز كردن دزدى مى كند يا كسى كه براى فروش كالايش به دروغ متوسل مى شود . او به فرزندانش مى گويد : بر شما باد [فريفتن ]مردى كه پدرش (حضرت آدم) مرده در حالى كه پدر شما هنوز زنده است . ابليس با اولين كسى كه به بازار مى آيد وارد مى شود و با آخرين نفرى كه بازار را ترك مى كند بر مى گردد .
 

اندرز امام على عليه السلام به بازاريان

امام على عليه السلام ـ كه در بازارها گشت مى زد و تجّار (كسبه) را اندرز مى داد ـ فرمود :

يا مَعشَرَ التُّجّارِ قَدِّمُوا الاستِخارَةَ ، و تَبَرَّكُوا بِالسُّهُولَةِ ، و اقتَرِبُوا مِنَ المُبتاعِينَ ، و تَزَيَّنُوا بِالحِلمِ ، و تَناهَوا عنِ اليَمِينِ ، و جانِبُوا الكَذِبَ ، و تَخافُوا (تَجافُوا) عنِ الظُّلمِ ، و أنصِفُوا المَظلومينَ ، و لا تَقرَبُوا الرِّبا ، و أوفُوا الكَيلَ و الميزانَ ، و لا تَبخَسُوا الناسَ أشياءَهُم ، و لا تَعثَوا في الأرضِ مُفسِدِينَ .
 اى جماعت تجّار! پيش از هر چيز از خدا طلب خير (بركت) كنيد، و بركت را در آسانگيرى [در معامله ]بجوييد، و [با اخلاق خوش و برخورد درست ]به مشتريان نزديك شويد، و خود را به زيور بردبارى بياراييد، و از سوگند خوردن دست برداريد، و از ظلم و حق كشى بترسيد (دورى كنيد)، و با مظلومان انصاف ورزيد، و به ربا خوارى نزديك نشويد، و پيمانه و ترازو را كامل گردانيد و كالاى مردم را كم ندهيد، و در زمين (جامعه) دست به تباهى و فساد نزنيد .

بحار الأنوار به نقل از حسن بصرى :

لَمّا قَدِمَ علَينا أميرُ المؤمنينَ عليُّ بنُ أبي طالبٍ عليه السلام البصرةَ مَرَّ بي و أنا أتَوَضَّأُ ، فقالَ: يا غلامُ ، أحسِنْ وُضُوءَكَ يُحسِنِ اللّه ُ إلَيكَ ··· ثُمّ مَشى حتّى دَخَلَ سُوقَ البصرةِ ، فَنَظَرَ إلى الناسِ يَبِيعُونَ و يَشتَرُونَ فَبَكى بُكاءً شديدا ، ثُمّ قالَ : يا عَبِيدَ الدنيا و عُمّالَ أهلِها ! إذا كُنتُم بالنهارِ تَحلِفُونَ ، و باللَّيلِ في فِراشِكُم تَنامُونَ ، و في خِلالِ ذلكَ عنِ الآخِرَةِ تَغفُلونَ ، فَمَتى تُجَهِّزُونَ الزّادَ و تُفَكِّرُونَ في المَعادِ ؟!
فقالَ لَهُ رَجُلٌ : يا أميرَ المؤمنينَ ، إنّه لا بُدَّ لنا مِنَ المَعاشِ ، فكيفَ نَصنَعُ ؟ فقالَ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام : إنَّ طَلَبَ المَعاشِ مِن حِلِّهِ لا يَشغَلُ عَن عَمَلِ الآخِرَةِ ، فإن قلتَ : لا بُدَّ لنا مِنَ الاحتِكارِ لَم تَكُن مَعذورافَوَلَّى الرَّجُلُ باكيا ، فقالَ لَهُ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام: أقبِلْ عَلَيَّ أزِدْكَ بَيانا ، فَعادَ الرجُلُ إلَيهِ فقالَ لَهُ : اِعلَمْ يا عبدَ اللّه ِ أنَّ كُلَّ عامِلٍ في الدنيا لِلآخِرَةِ لا بُدَّ أن يُوَفّى أجرَ عَمَلِهِ في الآخِرَةِ ، و كُلَّ عامِلِ دُنيا للدنيا عُمالَتُهُ فِي الآخِرَةِ نارُ جَهَنَّمَ . ثُمّ تلا أميرُ المؤمنينَ عليه السلام قولَهُ تعالى :
«فَأمّا مَنْ طَغَى * و آثَرَ الحَياةَ الدُّنيا * فَإنَّ الجَحِيمَ هِيَ المَأوى» (نازعات،37-39).
هنگامى كه امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام به بصره آمد ، به من كه در حال وضو گرفتن بودم برخورد و فرمود : اى جوان! نيك وضو گير خداوند به تو نيكى كند ··· سپس به راه افتاد تا آن كه وارد بازار بصره شد . به مردم كه در حال خريد و فروش بودند نگاهى كرد و سخت گريست و آن گاه فرمود : اى بردگان دنيا و كارگران اهل دنيا! روز را به سوگند خوردن مى گذرانيد و شب را به خوابيدن در بسترهايتان و در اين ميان، از آخرت غافليد ، پس كِى توشه آخرت فراهم مى آوريد و در كار معاد مى انديشيد؟!مردى عرض كرد : اى امير المؤمنين! بايد براى امرار معاش بكوشيم و گرنه چه كنيم؟ امير المؤمنين عليه السلام فرمود : كسب در آمد از راه حلال ، مانع كار آخرت نيست، اما اگر بگويى : چاره اى از احتكار نداريم، عذرت پذيرفته نيستآن مرد با چشمى گريان برگشت . امير المؤمنين عليه السلام فرمود : بازگرد تا برايت بيشتر توضيح دهم . مرد بازگشت . حضرت فرمود : بدان، اى بنده خدا! كه هر كس در دنيا براى آخرت كار كند ، لا جرم مزد كارش را در آخرت به طور كامل دريافت مى كند و هر كس در دنيا براى دنيا كار كند، مزد كارش در آخرت، آتش دوزخ است . امير المؤمنين عليه السلام سپس اين سخن خداوند متعال را تلاوت كرد :«پس هر كه طغيان كرد و زندگى اين جهانى را برگزيد ، همانا جهنّم جايگاه اوست» .

بحار الأنوار به نقل از أبو سعيد : على عليه السلام وارد بازار مى شد و مى فرمود :

 يا أهلَ السُّوقِ اِتَّقُوا اللّه َ ، و إيّاكُم و الحَلفَ فإنّهُ يُنَفِّقُ السِّلعَةَ ، و يَمحَقُ البَرَكَةَ ، و إنَّ التاجِرَ فاجِرٌ إلاّ مَن أخَذَ الحَقَّ و أعطاهُ ، السَّلامُ علَيكُم . ثُمَّ يَمكُثُ الأيّامَ ثُمّ يَأتي فَيقولُ مِثلَ مَقالَتِهِ ، فكانَ إذا جاءَ قالوا : قد جاءَ المَرد شِكَنبه ؛ أي قد جاءَ عظيمُ البَطنِ ، فيقولُ : أسفَلُهُ طَعامٌ ، و أعلاهُ عِلمٌ .
اى بازاريان! از خدا بترسيد و از سوگند خوردن دورى كنيد ؛ زيرا سوگند ياد كردن گر چه كالا را به فروش مى رساند ، اما بركت را مى برد . همانا كاسب گنهكار است ، مگر آن كاسبى كه در داد و ستد، حق را را رعايت كند ، بدرودتان باد! سپس مى رفت و چند روز بعد دوباره مى آمد و سخنانى بدين گونه مى فرمود . هرگاه آن حضرت وارد بازار مى شد بازاريان مى گفتند : مرد شكنبه آمد ؛ يعنى، شكم گنده ، و حضرت مى فرمود : پايينش غذاست و بالايش علم .

میزان الحکمه،جلد پنجم.

کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث