غیبت در احادیث

نهى از غيبت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در خطبه حجة الوداع ـ فرمود:

أيّها الناسُ ، إنَّ دِماءَكُم و أموالَكُم و أعراضَكُم علَيكُم حَرامٌ ، كَحُرمَةِ يَومِكُم هذا في شَهرِكُم هذا في بَلَدِكُم هذا ، إنَّ اللّه َ حَرَّمَ الغِيبَةَ كما حَرَّمَ المالَ و الدمَ .
اى مردم! همانا خونها و اموال و اَعراض شما بر شما حرام (محترم) است، همچون حرمت اين روزِ شما در اين ماهِ شما در اين شهرِ شما. هر آينه خداوند غيبت را حرام كرد، همچنان كه مال و خون را حرام گردانيد. 

(  شرح نهج البلاغة: ۹/۶۲ )                  

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به عايشه كه به آن حضرت گفت :

 حَسبُكَ مِن صَفِيَّةَ كذا و كذا ! تَعنِي قَصيرَةً ـ : لقد قلتِ كَلِمَةً لو مُزِجَت بماءِ البَحرِ لَمَزَجَتهُ .
 تو را از صفيّه همين بس كه چنين و چنان است و مقصودش اين بود كه قد كوتاه است ـ فرمود : هر آينه سخنى گفتى كه اگر با آب دريا آميخته شود، آن را مى آلايد. 

( كنز العمّال : ۸۰۴۰ )                         

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَرَرتُ ليلةَ اُسرِيَ بي على قَومٍ يَخمِشُونَ وُجوهَهُم بأظفارِهمِ ، فقلتُ : يا جَبرَئيلُ ، مَن هؤلاءِ ؟ فقالَ : هؤلاءِ الذينَ يَغتابُونَ الناسَ و يَقَعُونَ في أعراضِهِم .
 در شب معراج، مردمى را ديدم كه چهره هاى خود را با ناخنهايشان مى خراشند. پرسيدم : اى جبرئيل! اينها كيستند؟ گفت : اينها كسانى هستند كه از مردم غيبت مى كنند و آبرويشان را مى برند. 

( تنبيه الخواطر : ۱/۱۱۵ )             

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لمّا عُرِجَ بي مَرَرتُ بقَومٍ لَهُم أظفارٌ مِن نُحاسٍ ، يَخمِشُونَ وُجوهَهُم و صُدورَهُم ! فقلتُ : مَن هؤلاءِ يا جِبريلُ ؟ قالَ : هؤلاءِ الذينَ يَأكُلونَ لُحومَ الناسِ و يَقَعونَ في أعراضِهِم
 چون به معراج بُرده شدم، بر مردمى گذشتم كه ناخنهايى از مس داشتند و چهره ها و سينه هاى خود را ناخن مى كشيدند! پرسيدم : اينها كيستند، اى جبرئيل؟ گفت : اينان كسانى هستند كه گوشتِ مردم را مى خورند و با آبروى آنها بازى مى كنند.

( الترغيب و الترهيب : ۳/۵۱۰/۲۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

تَركُ الغِيبَةِ أحَبُّ إلَى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ مِن عَشرَةِ آلافِ رَكعَةٍ تَطَوُّعا .
 غيبت نكردن نزد خداوند عزّ و جلّ، محبوبتر از ده هزار ركعت نماز مستحبى است .

 (  بحار الأنوار : ۷۵/۲۶۱/۶۶ )

الترغيب و الترهيب : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

 الغِيبَةُ أشَدُّ مِن الزِّنا ، قيلَ : و كيفَ ؟ قالَ : الرجلُ يَزني ثُمّ يَتوبُ فَيَتُوبُ اللّه ُ علَيهِ ، و إنّ صاحِبَ الغِيبَةِ لا يُغفَرُ لَهُ حتّى يَغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ .
 غيبت كردن بدتر از زناست. عرض شد : چگونه؟ فرمود : مرد زنا مى كند و سپس توبه مى نمايد و خدا توبه اش را مى پذيرد. اما غيبتگر آمرزيده نمى شود، تا زمانى كه غيبت شونده او را ببخشد.

( الترغيب و الترهيب : ۳/۵۱۱/۲۴ )

امام على عليه السلام :

الغِيبَةُ جُهدُ العاجِزِ .
 غيبت كردن، كار شخص ناتوان است.

( نهج البلاغة : الحكمة ۴۶۱ )

امام على عليه السلام :

الغِيبَةُ آيَةُ المُنافِقِ .
غيبت كردن، نشانه منافق است. 

( غرر الحكم : ۸۹۹ )

امام على عليه السلام :

إيّاكَ أن تَجعَلَ مَركَبَكَ لِسانَكَ في غِيبَةِ إخوانِكَ ، أو تَقولَ ما يَصيرُ علَيكَ حُجّةً ، و في الإساءَةِ إلَيكَ عِلّةً .
زنهار كه زبانت را در غيبت كردن از برادرانت مركب خويش سازى، يا چيزى بگويى كه حجّتى بر ضدّ تو شود و بهانه اى براى بدى كردن به تو گردد.

( غرر الحكم : ۲۷۲۴ )

امام على عليه السلام :

إيّاكَ و الغِيبةَ ؛ فإنّها تُمَقِّتُكَ إلَى اللّه ِ و الناسِ ، و تُحبِطُ أجرَكَ .
 از غيبت كردن بپرهيز؛ كه اين كار ، تو را نزد خدا و مردم مبغوض مى سازد و پاداشت را بر باد مى دهد.

( غرر الحكم : ۲۶۳۲ )

امام على عليه السلام :

العاقِلُ مَن صانَ لِسانَهُ عنِ الغِيبَةِ .
خردمند، كسى است كه زبانش را از غيبت نگه دارد.

( غرر الحكم : ۱۹۵۵ )

امام على عليه السلام :

لا تُعَوِّدْ نفسَكَ الغِيبَةَ ؛ فإنّ مُعتادَها عَظيمُ الجُرمِ .
خودت را به غيبت كردن عادت مده؛ زيرا شخص معتاد به غيبت گويى گناهش بسيار بزرگ است.

( غرر الحكم : ۱۰۳۰۰)

امام على عليه السلام :

أبغَضُ الخَلائقِ إلَى اللّه ِ المُغتابُ .
منفورترين مردم نزد خدا، غيبتگر است. 

( غرر الحكم : ۳۱۲۸ )

امام على عليه السلام :

مِن أقبَحِ اللُّؤمِ غِيبَةُ الأخيارِ .
از زشت ترين فرو مايگيها، غيبت كردن از نيكان است.

( غرر الحكم : ۹۳۱۱ )

امام على عليه السلام ـ در نهى از غيبت كردن از مردم ـ فرمود :

 و إنّما يَنبَغِي لأهلِ العِصمَةِ و المَصنوعِ إلَيهِم فِي السلامَةِ أن يَرحَموا أهلَ الذُّنوبِ و المَعصيَةِ ، و يكونَ الشُّكرُ هُو الغالِبَ علَيهِم ، و الحاجِزَ لَهُم عَنهُم ، فكيفَ بالعائبِ الذي عابَ أخاهُ و عَيَّرَهُ بِبَلواهُ ؟! أ ما ذَكَرَ مَوضِعَ سَترِ اللّه ِ علَيهِ مِن ذُنوبِهِ ممّا هُو أعظَمُ مِن الذَّنبِ الذي عابَهُ بهِ ؟ ! و كيفَ يَذُمُّهُ بذَنبٍ قد رَكِبَ مِثلَهُ ؟ ! فإن لم يَكُنْ رَكِبَ ذلكَ الذَّنبَ بعَينِهِ فَقد عَصَى اللّه َ فيما سِواهُ مِمّا هو أعظَمُ مِنهُ . و ايمُ اللّه ِ ، لَئن لم يَكُن عَصاهُ فِي الكبيرِ و عَصاهُ فِي الصغيرِ لَجَراءَتُهُ على عَيبِ الناسِ أكبَرُ ! .
افراد پاكدامن و برخوردار از نعمت پرهيزگارى بايد و بجاست كه با گنه ورزان و معصيت كاران مهربان و دلسوز باشند و سپاسگزارى [ به خاطر نعمت پاكدامنى و پرهيزگارى] بر ايشان چيره باشد و مانع غيبت آنها از گنهكاران شود. [حال چه رسد به عيبجويى] و چگونه از برادر خويش عيبجويى مى كند و او را به گناهش سرزنش مى نمايد؟ مگر به ياد نمى آورد مقام ستّارى خدا را كه گناه او را پوشاند، گناهى كه بزرگتر از گناه آن برادرى است كه او را بدان سرزنش مى كند! چگونه او را به خاطر گناهى نكوهش مى كند كه خودش چونان گناهى را مرتكب شده است؟ و اگر عين آن گناه را نكرده باشد، بي گمان با گناهى بزرگتر از آن، خدا را نافرمانى كرده است. به خدا سوگند كه اگر با گناه بزرگى خدا را نافرمانى نكرده، و در گناه كوچكى او را نافرمانى كرده باشد، بي گمان همين گستاخى او در عيب گويى از مردم بزرگترين گناه است!

( نهج البلاغة :الخطبة ۱۴۰ )

امام صادق عليه السلام :

لا تَغتَبْ فتُغتَبُ ، و لا تَحفِرْ لِأخِيكَ حُفرَةً فَتَقَعَ فيها ؛ فإنَّكَ كما تَدينُ تُدانُ .
 غيبت نكن، كه از تو غيبت مى شود. و براى برادرت چاه مكن كه خود در آن مى افتى؛ زيرا به هر دست بدهى، با همان دست پس مى گيرى. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۴۹/۱۶ )

امام صادق عليه السلام : 

لا يَطمَعَنَّ ··· المُغتابُ في السلامَةِ .
غيبتگر . . .، نبايد چشمِ طمع به سلامت داشته باشد. 

( الخصال : ۴۳۴/۲۰ )

امام كاظم عليه السلام :

مَلعونٌ مَنِ اغتابَ أخاهُ
 ملعون است كسى كه از برادرش غيبت كند.

( بحار الأنوار : ۷۸/۳۳۳/۹ )

فرجام غيبت

امام على عليه السلام :

اِجتَنِبِ الغِيبَةَ ؛ فإنّها إدامُ كِلابِ النارِ .

از غيبت كردن دورى كن؛ زيرا غيبت نواله سگهاى دوزخ است.

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۴۸/۱۳ )

امام على عليه السلام :

الغِيبَةُ قُوتُ كِلابِ النارِ
غيبت، خورش سگهاى دوزخ است. 

( غرر الحكم : ۱۱۴۴ )

امام حسين عليه السلام ـ به مردى كه در حضور ايشان از ديگرى غيبت كرد ـ فرمود :

 يا هذا، كُفَّ عنِ الغِيبَةِ؛ فإنّها إدامُ كِلابِ النارِ .
 اى مرد! دست از غيبت بردار؛ زيرا غيبت خورش سگهاى دوزخ است. 

( تحف العقول : ۲۴۵ )

امام زين العابدين عليه السلام :

 إيّاكُم و الغِيبَةَ ؛ فإنّها إدامُ كِلابِ النارِ .
 زنهار از غيبت، كه آن خورش سگهاى دوزخ است. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۵۶/۴۳ )

امام زين العابدين عليه السلام ـ وقتى شنيد كه مردى غيبت مى كند ـ فرمود :

إنَّ لِكُلِّ شيءٍ إداما ، و إدامُ كِلابِ الناسِ الغِيبَةُ .
 هر چيزى نانخورشى دارد و نانخورشِ مردمان سگ صفت، غيبت است. 

( شرح نهج البلاغة: ۹/۶۲ )

امام صادق عليه السلام : 

قالَ رَجُلٌ لعليِّ بنِ الحسينِ عليهما السلام : إنَّ فُلانا يَنسُبُكَ إلى أنّكَ ضالٌّ مُبتدِعٌ ! فقالَ لَهُ عليُّ بنُ الحسينِ عليهما السلام : ما رَعَيتَ حقَّ مُجالَسَةِ الرجُلِ حيثُ نَقَلتَ إلَينا حَديثَهُ ، و لا أدَّيتَ حَقِّي حيثُ أبلَغتَني عن أخي ما لَستُ أعلَمُهُ ! ··· إيّاكَ و الغِيبَةَ فإنّها إدامُ كِلابِ النارِ ، وَ اعلَمْ أنّ مَن أكثَرَ مِن ذِكرِ عُيوبِ الناسِ شَهِدَ علَيهِ الإكثارُ أنّهُ إنّما يَطلُبُها بقَدرِ ما فيهِ .
مردى به على بن الحسين عليهما السلام گفت : فلانى به شما نسبت مى دهد كه گمراه و بدعت گذار هستى. على بن الحسين به او فرمود: حقّ همنشينى با آن مرد را پاس نداشتى؛ زيرا سخن او را به ما منتقل كردى. حقّ مرا نيز به جا نياوردى زيرا از برادرم چيزى به من رساندى كه من آن را نمى دانستم!··· از غيبت بپرهيز، كه آن نواله سگهاى دوزخ است و بدان كسى كه از مردم زياد عيب گويى كند، اين عيب گويى زياد بر اين نكته گواهى دهد كه او اين عيبها را به همان اندازه اى كه در خودش هست، مى جويد (به همان اندازه عيب دارد ). 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۴۶/۸ )

امام صادق عليه السلام :

إيّاكَ و الغِيبَةَ ؛ فإنّها إدامُ كِلابِ النارِ .
از غيبت بپرهيز، كه آن نانخورش سگهاى دوزخ است. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۶۲/۷۰ )

غيبت و شايع كردن زشت كارى

امام صادق عليه السلام :

 مَن قالَ في مُؤمِنٍ ما رَأتهُ عَيناهُ و سَمِعَتهُ اُذُناهُ ، فهُو مِن الذينَ قالَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ :

« إنّ الّذينَ يُحِبُّونَ أنْ تَشِيعَ الفاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ ألِيمٌ فِي الدُّنْيا وَ الاْخِرَةِ وَ اللّه ُ يَعْلَمُ وَ أنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ »
هر كس درباره مؤمن چيزى را كه با چشمهاى خود ديده و با گوشهاى خود شنيده است بازگو كند، از شمارِ كسانى است كه خداى عزّ و جلّ فرموده است : 

« كسانى كه دوست دارند زشت كارى در ميان آنان كه ايمان آورده اند شيوع پيدا كند، براى آنان در دنيا و آخرت عذابى پر درد خواهد بود. و خدا[ ست كه ] مى داند و شما نمى دانيد » . ( النور : ۱۹)

( الكافي : ۲/۳۵۷/۲ )

امام كاظم عليه السلام ـ به محمّد بن فُضيل ـ فرمود :

يا محمّدُ ، كَذِّبْ سَمعَكَ و بَصَرَكَ عن أخيكَ ، و إن شَهِدَ عِندَكَ خَمسونَ قَسامَةً و قالَ لكَ قَولاً فَصَدِّقْهُ و كَذِّبْهُم ، و لا تُذيعَنَّ علَيهِ شيئا تَشينُهُ بهِ ، و تَهدِمُ بهِ مُرُوءَتَهُ ، فيَكونَ مِن الذينَ قالَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ : 

« إنّ الّذينَ يُحِبُّونَ أن تَشِيعَ الفاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ ألِيمٌ فِي الدُّنْيا وَ الاْخِرَةِ وَ اللّه ُ يَعْلَمُ وَ أنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ » .

 اى محمّد! گوش و چشم خود را نسبت به برادرت دروغگو شمار و اگر پنجاه قسم ياد كننده نزد تو شهادت دهند و برادرت سخنى ديگر [و بر خلاف آنچه آنها گفته اند ] بگويد سخن او را باور كن و سخن آنان را باور مكن. عليه برادرت، مطلبى را كه او را بد نام كنى و شخصيّتش را از بين ببرى شايع مكن تا در زمره كسانى قرار گيرى كه خداوند عزّ و جلّ فرموده است :

« كسانى كه دوست دارند زشت كارى در ميان آنان كه ايمان آورده اند شيوع پيدا كند، براى آنان در دنيا و آخرت عذابى پر درد خواهد بود. و خدا[ست كه ] مى داند و شما نمى دانيد » .  ( النور : ۱۹ )

( ثواب الأعمال : ۲۹۵/۱ )

امام على عليه السلام : 

ذَوُو العُيوبِ يُحِبُّونَ إشاعَةَ مَعايبِ الناسِ؛ لِيَتَّسِعَ لَهُمُ العُذرُ في مَعايبِهِم .
كسانى كه خود عيب دارند، علاقه مند به شايع كردن عيبهاى مردم هستند ، تا جاىِ عذر و بهانه براى عيبهاى خودشان باز شود. 

( غرر الحكم : ۵۱۹۸ )

الجعفريّات : امام على عليه السلام فرمود :

لو وَجَدتُ مؤمنا على فاحِشَةٍ لَسَتَرتُهُ بثَوبِي ـ و قالَ عليه السلام : بثَوبِهِ هكذا ـ .
 اگر مؤمنى را در حال ارتكاب فحشايى ببينم با جامه خود او را مى پوشانم. و حضرت فرمود: با جامه اش به اين صورت [او را مى پوشانم]. 

( الجعفريّات : ۲۴۲ )

مستدرك الوسائل : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به امير المؤمنين عليه السلام فرمود :

 أنَّه قال لهُ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله : لو رَأيتَ رَجُلاً على فاحِشَةٍ ؟ قالَ : أستُرُهُ ، قالَ : إن رَأيتَهُ ثانيا ؟ قالَ : أستُرُهُ بِإزارِي و رِدائي ، إلى ثلاثِ مَرّاتٍ ، فقالَ النبيُّ صلى الله عليه و آله : لا فَتى إلاّ عليٌّ . و قالَ صلى الله عليه و آله : اُستُروا على إخوانِكُم .
 اگر مردى را در حال ارتكاب فحشايى ديدى [چه مى كنى]؟عرض كرد: او را مى پوشانم. فرمود: اگر دوباره او را ديدى؟ عرض كرد : تا سه بار با اِزار و ردايم او را مى پوشانم. پس پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: جوانمردى جز على نيست. و فرمود: براى برادران خود پرده پوشى كنيد. 

( مستدرك الوسائل: ۱۲/۴۲۶/۱۴۵۱۵ )

مصباح الشريعة ـ در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده است ـ :

لا تَدَعِ اليَقينَ بالشكِّ، و المَكشوفَ بالخَفيِّ ، و لا تَحكُمْ على ما لم تَرَهُ بما يُروى لكَ عَنهُ ، و قد عَظَّمَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ أمرَ الغِيبَةِ و سُوءِ الظَّنِّ بإخوانِكَ المُؤمِنينَ .
نه يقين را با شك از دست ده و نه آشكار را با پنهان. و درباره آنچه خود نديده اى، بر اساس گفته ديگران ، داورى مكن. خداوند عزّ و جلّ موضوع غيبت و بدگمانى به برادران مؤمنت را با اهميت قرار داده است. 

( مصباح الشريعة : ۳۸۶ )

غيبت و دين

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

الغِيبَةُ أسرَعُ في دِينِ الرجُلِ المُسلمِ مِن الآكِلَةِ في جَوفِهِ .
غيبت كردن در [ نابودى ] دين مرد، زودتر كارگر مى افتد تا بيمارى خوره در اندرون او. 

( الكافي : ۲/۳۵۷/۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَنِ اغتابَ مُسلِما أو مُسلمَةً لم يَقبَلِ اللّه ُ صَلاتَهُ و لا صيامَهُ أربَعينَ يَوما و لَيلةً ، إلاّ أن يَغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ .
هر كس از مرد يا زن مسلمانى غيبت كند، خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه او را نپذيرد مگر اين كه غيبت شونده او را ببخشد. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۵۸/۵۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يُؤتى بأحَدٍ يَومَ القِيامَةِ يُوقَفُ بينَ يَدَيِ اللّه ِ و يُدفَعُ إلَيهِ كتابُهُ فلا يَرى حَسَناتِهِ ، فيقولُ : إلهي ، ليسَ هذا كتابِي ! فإنّي لا أرى فيها طاعَتي ؟ ! فيقالُ لَهُ : إنّ رَبَّكَ لا يَضِلُّ و لا يَنسى ، ذَهَبَ عَمَلُكَ بِاغتِيابِ الناسِ . ثُمّ يُؤتى بآخَرَ و يُدفَعُ إلَيهِ كتابُهُ فَيَرى فيهِ طاعاتٍ كثيرَةً ، فيقولُ : إلهي ، ما هذا كتابِي ! فإنّي ما عَمِلتُ هذهِ الطَّاعاتِ ! فيقالُ : لأنَّ فلانا اغتابَكَ فَدُفِعَت حَسَناتُهُ إلَيكَ .
 روز قيامت فردى را مى آورند و او را در پيشگاه خدا نگه مى دارند و كار نامه اش را به او مى دهند، اما حسنات خود را در آن نمى بيند. عرض مى كند : الهى! اين كار نامه من نيست! زيرا من در آن طاعات خود را نمى بينم! به او گفته مى شود : پروردگار تو نه خطا مى كند و نه فراموش. عمل تو به سبب غيبت كردن از مردم بر باد رفت. سپس مرد ديگرى را مى آورند و كار نامه اش را به او مى دهند. در آن طاعت بسيارى را مشاهده مى كند. عرض مى كند : الهى! اين كار نامه من نيست! زيرا من اين طاعات را به جا نياورده ام! گفته مى شود : فلانى از تو غيبت كرد و من حسنات او را به تو دادم. 

( جامع الأخبار : ۴۱۲/۱۱۴۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ الرَّجُلَ لَيُؤتى كتابَهُ مَنشورا فيقولُ: يا ربِّ، فأينَ حَسَناتٌ كذا و كذا عَمِلتُها لَيسَت في صَحِيفَتي؟! فيقولُ : مُحِيَت باغتِيابِكَ الناسَ .
كار نامه گشوده شده مرد را به او مى دهند و او عرض مى كند : پروردگارا! پس فلان و بهمان كارهاى نيكى كه كرده ام كجاست؟ در كار نامه ام نيستند. خداوند مى فرمايد : با غيبت كردن از مردم، آنها را نابود كردى. 

( الترغيب و الترهيب : ۳/۵۱۵ /۳۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَنِ اغتابَ مُسلما في شَهرِ رَمَضانَ لم يُؤجَرْ على صِيامِهِ .
 هر كس در ماه رمضان از مسلمانى غيبت كند، براى روزه اش مزدى دريافت نخواهد كرد. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۵۸/۵۳ )

امام على عليه السلام : 

لا يَسُوءَنَّكَ ما يَقولُ الناسُ فيكَ ؛ فإنّهُ إن كانَ كما يَقولونَ كانَ ذَنبا عُجِّلَت عُقوبَتُهُ ، و إنْ كانَ على خِلافِ ما قالوا كانَت حَسَنةً لم تَعمَلْها
از آنچه مردم درباره تو مى گويند ناراحت نشو؛ زيرا اگر چنان باشد كه آنها مى گويند در كيفر گناه تو تعجيل شده است، و اگر چنان نباشد كه آنها گفته اند [ غيبت آنها ]حسنه اى باشد كه تو انجامش نداده اى [ بلكه آنها براى تو فراهم كرده اند ]. 

( غرر الحكم : ۱۰۳۷۸ )

امام صادق عليه السلام :

مَن رَوى على مُؤمِنٍ رِوايَةً يُريدُ بها شَينَهُ و هَدمَ مُرُوَّتِهِ لِيَسقُطَ مِن أعيُنِ الناسِ ، أخرَجَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ مِن وَلايَتِهِ إلى وَلايَةِ الشيطانِ .
هر كس عليه يك مؤمن مطلبى نقل كند كه بخواهد با آن او را بد نام سازد و شخصيتش را از بين ببرد، تا بدين سبب از چشم مردم بيفتد، خداوند عزّ و جلّ او را از ولايت خود به سوى ولايت شيطان اخراج كند. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۵۴/۳۶ )

معناى غيبت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

الغِيبَةُ أن تَذكُرَ الرجُلَ بما فيهِ مِن خَلفِهِ .
 غيبت آن است كه آنچه [از عيب ] در كسى هست، پشت سر او بگويى . 

( كنز العمّال : ۸۰۱۴ )         

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن ذَكَرَ رجُلاً بما فيهِ فَقدِ اغتابَهُ .
 هر كس از كسى چيزى بگويد كه در وجود او هست، غيبتش كرده است . 

( كنز العمّال : ۸۰۳۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

الغِيبَةُ ذِكرُكَ أخاكَ بما يَكرَهُ .
غيبت آن است كه از برادرت چيزى بگويى، كه خوش ندارد . 

( كنز العمّال : ۸۰۲۴  ) 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما كَرِهتَ أن تُواجِهَ أخاكَ فهُو غِيبَةٌ .
هر چيزى كه خوش ندارى رو به روى برادرت بگويى، آن غيبت است. 

( كنز العمّال : ۸۰۳۰ )

بحار الأنوار ـ به نقل از ابوذر ـ :

دَخلتُ على رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ··· فقلتُ : يا رسولَ اللّه أوصني ··· فقالَ : ···. يا أبا ذرٍّ، إيّاكَ و الغِيبَةَ؛ فإنَّ الغِيبَةَ أشَدُّ مِن الزِّنا ··· قلتُ : يا رسولَ اللّه ِ ، و ما الغِيبَةُ ؟ قالَ : ذِكرُكَ أخاكَ بما يَكرَهُ ، قلتُ : يا رسولَ اللّه ِ ، فإن كانَ فيهِ ذاكَ الذي يُذكَرُ بهِ ؟ قالَ : اِعلَمْ أنَّكَ إذا ذَكَرتَهُ بما هو فيهِ فقدِ اغتَبتَهُ ، و إذا ذَكَرتَهُ بما ليسَ فيهِ فَقَد بَهَتَّهُ .
 خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله رسيدم··· و گفتم : اى رسول خدا! مرا توصيه نماييد··· حضرت فرمود : اى ابا ذر! از غيبت بپرهيز كه غيبت بدتر از زناست··· عرض كردم : اى پيامبر خدا! غيبت چيست؟ فرمود : غيبت اين است كه از برادرت چيزى بگويى كه خوش ندارد. عرض كردم : اى پيامبر خدا! اگر آنچه درباره او گفته مى شود در او باشد چه؟ فرمود: بدان كه اگر آنچه در او هست بگويى غيبتش كرده اى و اگر آنچه در او نيست بگويى، به او بهتان زده اى . 

( بحار الأنوار : ۷۷/۸۹/۳ )

الترغيب و الترهيب : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

إنّ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله قالَ : أ تَدرُونَ ما الغِيبَةُ ؟ قالوا : اللّه ُ و رسولُهُ أعلَمُ ، قالَ : ذِكرُكَ أخاكَ بما يَكرَهُ . قيلَ : أ رَأيتَ إن كانَ في أخِي ما أقولُ ؟ قالَ : إن كانَ فيهِ ما تَقولُ فقدِ اغتَبتَهُ ، و إنْ لم يكُن فيهِ ما تَقولُ فقد بَهَتَّهُ .
 آيا مى دانيد غيبت چيست؟ عرض كردند : خدا و پيامبر او بهتر مى دانند. فرمود : اين كه از برادرت چيزى بگويى كه خوش ندارد. عرض شد: اگر آنچه مى گويم در برادرم بود چه؟ فرمود : اگر آنچه مى گويى در او باشد، غيبتش كرده اى و اگر آنچه مى گويى در او نباشد، به وى بهتان زده اى . 

( الترغيب و الترهيب : ۳/۵۱۵/۳۱ )

امام صادق عليه السلام :

 الغِيبَةُ أن تقولَ في أخيكَ ما هُو فيهِ مِمّا قد سَتَرَهُ اللّه ُ علَيهِ ، فأمّا إذا قلتَ ما ليسَ فيهِ فذلكَ قولُ اللّه ِ : 

« فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتانا و إثْما مُبِينا »

غيبت آن است كه درباره برادرت چيزى بگويى كه در او هست، اما خداوند آن را پوشانده است. اما اگر چيزى بگويى كه در او نيست، اين مشمول اين سخن خداوند است كه : 

« هر آينه بهتان يا گناهى آشكار به دوش كشيد ».  ( النساء : ۱۱۲ )

( تفسير العيّاشي : ۱/۲۷۵/۲۷۰ )

امام صادق عليه السلام :

الغِيبَةُ أن تقولَ في أخيكَ ما سَتَرَهُ اللّه ُ علَيهِ ، و أمّا الأمرُ الظاهِرُ فيهِ مِثلُ الحِدَّةِ و العَجَلَةِ فلا .
غيبت آن است كه درباره برادرت چيزى بگويى كه خداوند آن را پوشيده نگه داشته است، اما [ سخن گفتن از ] خصلتهاى آشكارى چون تندخويى و شتابزدگى، غيبت نيست. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۴۶/۷ )

امام كاظم عليه السلام :

مَن ذَكَرَ رجُلاً مِن خَلفِهِ بما هُو فيهِ ممّا عَرَفَهُ الناسُ لم يَغتَبْهُ ، و مَن ذَكَرَهُ مِن خَلفِهِ بما هُو فيهِ ممّا لا يَعرِفُهُ الناسُ اغتابَهُ .
هر كس پشت سر ديگرى چيزى بگويد كه در او هست و مردم هم آن را مى دانند غيبتش نكرده است، اما اگر كسى پشت سرش چيزى را بگويد كه در او هست ولى مردم نمى دانند، غيبتش كرده است .  

( الكافي : ۲/۳۵۸/۶ )

كسى كه غيبتش حرام است 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن عامَلَ الناسَ فلم يَظلِمْهُم ، و حَدَّثَهُم فلم يَكذِبْهُم ، و وَعَدَهُم فلم يُخلِفْهُم ، فهُو ممَّن كَمُلَت مُرُوءَتُهُ ، و ظَهَرَت عَدالَتُهُ ، و وَجَبَت اُخُوَّتُهُ ، و حَرُمَت غِيبَتُهُ .
كسى كه با مردم معامله كند و به آنان ستم نكند و با آنان سخن بگويد و دروغ نگويد و وعده شان دهد و خُلفِ وعده نكند، او از كسانى است كه مروّتش كامل و عدالتش آشكار است و برادرى كردن با او واجب و غيبت كردنش حرام است . 

( الخصال : ۲۰۸/۲۸ )

امام صادق عليه السلام :

ثلاثٌ مَن كُنَّ فيهِ أوجَبنَ لَهُ أربَعا علَى الناسِ : مَن إذا حَدَّثَهُم لم يَكذِبْهم، و إذا خالَطَهُم لم يَظلِمْهُم ، و إذا وَعَدَهُم لم يُخلِفْهُم ، وَجَبَ أن يَظهَرَ فِي الناسِ عَدالَتُهُ ، و يَظهَرَ فيهِم مُرُوَّتُهُ ، و أن تَحرُمَ علَيهِم غِيبَتُهُ ، و أن تَجِبَ علَيهِم اُخُوَّتُهُ .
سه چيز است كه در هر كس باشد چهار چيز را بر مردم در قبال او واجب گرداند: كسى كه هرگاه به مردم سخنى بگويد، دروغ نگويد و هرگاه با آنان رفت و آمد داشته باشد، به ايشان ستم نكند و هرگاه وعده شان دهد خُلفِ وعده نكند، لازم است كه عدالتش در ميان مردم آشكار شود و مروّتش در ميان آنان هويدا گردد و غيبت از او بر مردم حرام باشد و برادرى كردن با او بر آنان واجب آيد .

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۵۱/۲۵ )

امام صادق عليه السلام :

مَن لم تَرَهُ بِعَينِكَ يَرتَكِبُ ذَنبا أو لم يَشهَدْ علَيهِ بذلكَ شاهِدانِ فهُو مِن أهلِ العَدالَةِ و السَّترِ ، و شَهادَتُهُ مَقبولَةٌ ، و إن كانَ في نفسِهِ مُذنِبا ، و مَنِ اغتابَهُ بما فيهِ فهُو خارِجٌ عن وَلايَةِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ ، داخِلٌ في وَلايَةِ الشيطانِ .
كسى كه به چشم خود نديده اى گناهى كرده يا دو شاهد گواهى نداده اند كه مرتكب گناهى شده، او عادل و پاكدامن به شمار مى آيد و شهادتش پذيرفته است، هر چند به نظر خودش گنهكار باشد. و هر كس از آنچه در اين شخص وجود دارد غيبت كند، از ولايت خداوند عزّ و جلّ بيرون است و داخل ولايت شيطان مى باشد. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۴۸/۱۲ )

كسى كه غيبتش رواست

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أربَعةٌ لَيست غِيبَتُهُم غِيبَةً : الفاسِقُ المُعلِنُ بِفِسقِهِ ، و الإمامُ الكَذّابُ إن أحسَنتَ لم يَشكُرْ و إن أسَأتَ لم يَغفِرْ، و المُتَفَكِّهونَ بالاُمَّهاتِ ، و الخارِجُ عنِ الجَماعَةِ الطاعِنُ على اُمَّتِي الشاهِرُ علَيها بسَيفِهِ .
 چهار نفرند كه غيبت كردن از آنها غيبت نيست : فاسقى كه فسق خود را آشكار مى سازد، پيشواى دروغگويى كه اگر خوبى كنى، سپاسگزارى نمى كند و اگر بدى كنى، نمى بخشد، كسانى كه از سر خنده و شوخى فحش مادر مى دهند و كسى كه از جماعت مسلمانان كناره گيرد و بر امّت من عيب گيرد و به روى آنها شمشير كشد. 

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۶۱/۶۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ثلاثةٌ ليسَ علَيهِم غِيبَةٌ : مَن جَهَرَ بِفِسقِهِ ، و مَن جارَ في حُكمِهِ ، و مَن خالَفَ قولُهُ فِعلَهُ .
 سه نفرند كه بدگويى از آنها غيبت نيست : كسى كه گناه خود را آشكارا كند، كسى كه در داورى ( حكومت ) بى عدالتى ورزد و كسى كه گفتارش خلاف كردارش باشد. 

( تنبيه الخواطر : ۲/۲۵۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ثلاثةٌ لا تَحرُمُ علَيكَ أعراضُهُم : المُجاهِرُ بالفِسقِ ، و الإمامُ الجائرُ ، و المُبتَدِعُ
 سه نفرند كه آبرو و حيثيت آنها بر تو حرمت ندارد : تظاهر كننده به گناه، پيشواىِ ستمگر و بدعت گذار. 

( كنز العمّال : ۸۰۶۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ليسَ للفاسِقِ غِيبَةٌ .
 فاسق، غيبت ندارد. 

( كنز العمّال : ۸۰۷۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ليسَ للفاجِرِ غِيبَةٌ .
فاجر، غيبت ندارد.

( كنز العمّال : ۸۰۷۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَن لا حَياءَ لَهُ لا غِيبَةَ لَهُ .
كسى كه حيا ندارد، غيبتى بر او نيست.

( كنز العمّال : ۸۰۷۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أ تَرعَوُونَ عن ذِكرِ الفاجِرِ أن تَذكُرُوهُ ؟! فَاذكُروهُ يَعرِفْهُ الناسُ .
آيا از بردن نام فاجر خوددارى مى ورزيد؟ نامش را ببريد، تا مردم او را بشناسند.

( كنز العمّال : ۸۰۶۹ )

 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أ تَرعَوُونَ عن ذِكرِ الفاجِرِ حتّى يَعرِفَهُ الناسُ ؟! فَاذكُرُوا الفاجِرَ بما فيهِ يَحذَرْهُ الناسُ .
 آيا از بردن نام فاجر كه مردم او را بشناسند باز مى ايستيد؟ فاجر را با اعمال و كردارش معرفى كنيد، تا مردم از او بر حذر باشند.

( كنز العمّال : ۸۰۷۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

حتّى مَتى تَرعَوُونَ عن ذِكرِ الفاجِرِ ؟! اِهتِكُوهُ حتّى يَحذَرَهُ الناسُ .
تا كى از بردن نام فاجر خوددارى مى كنيد؟ رسوايش سازيد، تا مردم از او بر حذر باشند.

( كنز العمّال : ۸۰۷۴ )

امام على عليه السلام : 

الفاسِقُ لا غِيبَةَ لَهُ .
فاسق، غيبت ندارد.

( غرر الحكم : ۱۰۱۳ )

امام باقر عليه السلام :

 ثلاثةٌ لَيست لَهُم حُرمَةٌ : صاحِبُ هَوىً مُبتَدِعٌ ، و الإمامُ الجائرُ ، و الفاسِقُ المُعلِنُ الفِسقَ .
 سه نفرند كه حرمتى ندارند : فرقه گراى بدعت گذار، پيشواىِ ستمگر و گنهكارى كه علنى گناه مى كند.

(  قرب الإسناد : ۱۷۶/۶۴۵ )

امام صادق عليه السلام : 

إذا جاهَرَ الفاسِقُ بفِسقِهِ فلا حُرمَةَ لَهُ و لا غِيبَةَ .
هرگاه شخص فاسق آشكارا گناه كند، نه حرمتى دارد و نه غيبتى.

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۵۳/۳۲ )

امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «خداوند بانگ برداشتن به بد زبانى را دوست ندارد مگر [از كسى] كه بر او ستم رفته باشد» ـ فرمود :

 مَن أضافَ قَوما فَأساءَ ضيافَتَهُم فهُو مِمَّن ظَلَمَ ، فلا جُناحَ علَيهِم فيما قالوا فيهِ .
هر كس عدّه اى را ميهمان كند و از آنها بد پذيرايى نمايد، از كسانى است كه ستم كرده است و اشكالى ندارد كه ميهمانان از او چيزى بگويند.

( وسائل الشيعة : ۸/۶۰۵/۶ )

امام صادق عليه السلام ـ نيز در بيان همين آيه ـ فرمود :

إنّ الضَّيفَ يَنزِلُ بالرَّجُلِ فلا يُحسِنُ ضِيافَتَهُ ، فلا جُناحَ علَيهِ أن يَذكُرَ سُوءَ فِعلِهِ .
ميهمانى بر مردى وارد مى شود و او بخوبى پذيراييش نمى كند. او مى تواند از اين رفتار بد ميزبان ياد كند.

( وسائل الشيعة : ۸/۶۰۵/۷ )

امام رضا عليه السلام :

مَن ألقى جِلبابَ الحَياءِ فلا غِيبَةَ لَهُ .
 هر كه پرده حيا را دور افكند، غيبت ندارد.

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۶۰/۵۹ )

منشأ غيبت

مصباح الشريعة ـ در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده است ـ :

 أصلُ الغِيبَةِ تَتَنوَّعُ بعَشرَةِ أنواعٍ : شِفاءُ غَيظٍ ، و مَساءَةُ قَومٍ ، و تُهمَةٌ ، و تَصديقُ خَبرٍ بلا كَشفِهِ ، و سُوءُ ظَنٍّ ، و حَسَدٌ ، و سُخريَةٌ ، و تَعجُّبٌ ، و تَبَرُّمٌ ، و تَزيِينٌ ، فإن أرَدتَ السلامَةَ فاذكُرِ الخالِقَ لا المَخلوقَ ، فَيَصِيرَ لكَ مَكانَ الغِيبَةِ عِبرَةً ، و مَكانَ الإثمِ ثوابا
منشأ غيبت به ده قسم تقسيم مى شود : فرو نشاندنِ خشم، همراهى نشان دادن با عدّه اى، متّهم و بد نام بودن، تصديق كردن يك خبر، بى آن كه حقيقت آن بر وى معلوم باشد، بدگمانى، حسادت، ريشخند كردن،تعجّب و شگفتى، دلگيرى و خود را خوب جلوه دادن. پس اگر خواهان سلامت [ دين و دنياى خود]  هستى، تنها به ياد آفريدگار باش و آفريدگان را فراموش كن، تا به جاى غيبت كردن عبرت نصيبت شود و به جاى گناه ثواب.

( مصباح الشريعة : ۲۷۷ و ۲۷۹ )

انواع غيبت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما اُحِبُّ أنّي حَكَيتُ إنسانا و أنَّ لي كذا و كذا .
من خوش ندارم اداى كسى را در بياورم، و [ در مقابل آن ] براى من چنين و چنان ( اموال فراوان )  باشد.

( كنز العمّال : ۸۰۳۵ )

الترغيب و الترهيب ـ به نقل از عمرو بن شعيب از پدرش از جدّش ـ :

 أنّهم ذَكَرُوا عندَ رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله رجُلاً فقالوا : لا يَأكُلُ حتّى يُطعَمَ ، و لا يَرحَلُ حتى يُرحَلَ لَهُ ، فقالَ النبيُّ صلى الله عليه و آله : اغتَبتُمُوهُ ، فقالوا : يا رسولَ اللّه ِ ، إنّما حَدَّثْنا بما فيهِ ! قال : حَسبُكَ إذا ذَكَرتَ أخاكَ بما فيهِ .
در حضور پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از مردى سخن به ميان آوردند و گفتند : بايد غذا را در دهانش بگذارند و جهاز شترش را براى او ببندند .حديث پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : غيبتش را كرديد.عرض كردند : اى پيامبر خدا! ما چيزى را [ از معايب ] گفتيم كه در او هست! پيامبر فرمود : [براى غيبت همين ] كافى است كه درباره برادرت آن بگويى كه در او هست.

( الترغيب و الترهيب : ۳/۵۰۶/۱۳ )

امام صادق عليه السلام :

إنَّ مِن الغِيبَةِ أن تقولَ في أخيكَ ما سَتَرَهُ اللّه ُ علَيهِ .
از نمونه هاى غيبت آن است كه درباره برادرت چيزى بگويى كه خدا نسبت به او پرده پوشى كرده است.

( معاني الأخبار : ۱۸۴/۱ )

گوش دادن به غيبت

امام على عليه السلام :

السامِعُ لِلغِيبَةِ كالمُغتابِ .
شنونده غيبت، مانند غيبت كننده است..

( غرر الحكم : ۱۱۷۱)

امام على عليه السلام ـ

و قد نَظَرَ إلى رجُلٍ يَغتابُ رجُلاً عندَ ابنِهِ الحسنِ عليه السلام ـ : يا بُنَيَّ ، نَزِّهْ سَمعَكَ عن مِثلِ هذا ؛ فإنّهُ نَظَرَ إلى أخبَثِ ما في وِعائهِ فَأفرَغَهُ في وِعائكَ ! .
 وقتى ملاحظه كرد كه شخصى در حضور فرزند بزرگوارش حسن عليه السلام از كسى غيبت مى كند ـ فرمود : فرزندم! گوش خود را از چنين كسى به دور دار؛ زيرا او به پليد و نجس ترين چيزهايى كه در ظرف خود دارد نگريسته و آنها را در ظرف تو خالى كرده است.

( الاختصاص : ۲۲۵ )

امام زين العابدين عليه السلام :

حقُّ السَّمعِ تَنزيهُهُ عن سَماعِ الغِيبَةِ، و سَماعِ ما لا يَحِلُّ سَماعُهُ .
 حق گوش اين است كه آن را از شنيدن غيبت و شنيدن هر آنچه شنيدنش روا نيست، دور نگه دارى.

( الخصال : ۵۶۶/۱ )

ثواب ردّ غيبت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن تَطَوَّلَ على أخِيهِ في غِيبةٍ سَمِعَها فيهِ في مَجلِسٍ فَرَدَّها عَنهُ ، رَدَّ اللّه ُ عَنهُ ألفَ بابٍ مِن السُّوءِ فِي الدنيا و الآخِرَةِ .
 هر كس در مجلسى بشنود كه از برادرش غيبت مى شود و آن را از او دفع كند، خداوند هزار باب بدى را در دنيا و آخرت از او دفع كند.

( الأمالي للصدوق : ۵۱۶/۷۰۷ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن اُغتِيبَ عِندَهُ أخوهُ المسلمُ، فاستَطاعَ نَصرَهُ فلم يَنصُرْهُ، خَذَلَهُ اللّه ُ فِي الدنيا و الآخِرَةِ .
 هرگاه در حضور كسى از برادر مسلمانش غيبت شود و او بتواند ياريش دهد اما به يارى ( دفاع از) او برنخيزد، خداوند در دنيا و آخرت تنهايش گذارد.

( كتاب من لا يحضره الفقيه : ۴/۳۷۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن رَدَّ عن أخيهِ غِيبَةً سَمِعَها في مَجلِسٍ ، رَدَّ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ عنهُ ألفَ بابٍ مِن الشرِّ فِي الدنيا و الآخِرَةِ ، فإن لم يَرُدَّ عَنهُ و أعجَبَهُ كانَ علَيهِ كَوِزرِ مَنِ اغتابَ
هر كس در مجلسى غيبتى درباره برادر خود بشنود و آن را از او دفع كند، خداوند عزّ و جلّ هزار چشمه شرّ و بدى را در دنيا و آخرت از او دفع سازد. و اگر غيبت را از او دفع نگرداند و خوشحال هم بشود، گناهش همچون گناهِ كسى است كه غيبت كرده است.

( ثواب الأعمال : ۳۳۵/۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

مَن ذَبَّ عن عِرضِ أخيهِ بالغِيبَةِ كانَ حقّا علَى اللّه ِ أن يُعتِقَهُ مِن النارِ .
هر كس در غياب برادرش از آبروى او دفاع كند، بر خداست كه او را از آتش برهاند.

(  الترغيب و الترهيب : ۳/۵۱۷/۳۶ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن اغتِيبَ عندَهُ أخوهُ المسلمُ فلم يَنصُرْهُ ، و هُو يَستَطيعُ نَصرَهُ ، أدرَكَهُ إثمُهُ فِي الدنيا و الآخِرَةِ .
كسى كه در حضورش از برادر مسلمان او غيبت شود و با آن كه مى تواند به يارى او برخيزد ياريش ندهد، گناهش در دنيا و آخرت دامنگيرش شود.

( الترغيب و الترهيب : ۳/۵۱۸/۴۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إذا وُقِعَ فِي الرجُلِ و أنتَ في مَلَأٍ ، فكُن للرجُلِ ناصِرا ، و للقَومِ زاجِرا ، و قُمْ عَنهُم .
اگر در ميان جمعى بودى و از كسى غيبت شد، به يارى آن مرد برخيز و آن جمع را از غيبت كردن باز دار و از ميانشان برخيز و برو.

( كنز العمّال : ۸۰۲۸ )

امام باقر عليه السلام : 

مَن اغتِيبَ عِندَهُ أخوهُ المؤمنُ فَنَصَرَهُ و أعانَهُ ، نَصَرَهُ اللّه فِي الدنيا و الآخِرَةِ ، و مَن اغتِيبَ عِندَهُ أخوهُ المؤمنُ فلم يَنصُرْهُ (و لم يُعِنْهُ) و لم يَدفَعْ عَنهُ ـ و هُو يَقدِرُ على نُصرَتِهِ و عَونِهِ ـ إلاّ خَفَضَهُ اللّه ُ فِي الدنيا و الآخِرَةِ .
كسى كه در حضور او از برادر مؤمنش غيبت شود و او به ياريش برخيزد، خداوند در دنيا و آخرت او را يارى دهد. و كسى كه در حضور او از برادر مؤمنش غيبت شود و او ـ با آن كه مى تواند ياريش كند ـ به يارى وى برنخيزد و از وى دفاع نكند، خداوند او را در دنيا و آخرت پست گرداند.

( ثواب الأعمال : ۱۷۸/۲ )

كفّاره غيبت كردن

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به اين سؤال كه كفّاره غيبت چيست ـ فرمود :

تَستَغفِرُ اللّه َ لِمَنِ اغتَبتَهُ كُلَّما ذَكَرتَهُ .
كفّاره اش اين است كه هرگاه به ياد كسى كه از او غيبت كرده اى افتادى، از خداوند برايش آمرزش بخواهى.

( الكافي : ۲/۳۵۷/۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

كفّارَةُ الاغتِيابِ أن تَستَغفِرَ لِمَنِ اغتَبتَهُ .
 كفّاره غيبت اين است كه براى شخصى كه از او غيبت كرده اى، آمرزش بطلبى.

( الأمالي للطوسي: ۱۹۲/۳۲۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

كفّارَةُ مَنِ اغتَبتَ أن تَستَغفِرَ لَهُ .
كفّاره [ گناه ] كسى كه غيبتش را كرده اى، اين است كه برايش آمرزش بطلبى.

( كنز العمّال : ۸۰۳۶ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

إذا اغتابَ أحَدُكُم أخاهُ فلْيَستَغفِرِ اللّه َ ؛ فإنَّها كفّارَةٌ لَهُ .
هرگاه يكى از شما غيبت برادرش را كرد، از خداوند آمرزش بطلبد؛ زيرا اين كفّاره گناه اوست.

( كنز العمّال : ۸۰۳۷ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ مِن كفّارَةِ الغِيبَةِ أن تَستَغفِرَ لِمَنِ اغتَبتَهُ .
 از جمله كفّاره هاى غيبت، اين است كه براى شخصى كه غيبتش را كرده اى آمرزش بطلبى.

( كنز العمّال : ۸۰۶۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَنِ اغتابَ أخاهُ المسلمَ ، فَاستَغفَرَ لَهُ ، فإنّها كَفّارَةٌ .
 هر كس از برادر مسلمان خود غيبت كند، برايش آمرزش بطلبد كه اين خود كفّاره اى است.

( كنز العمّال : ۸۰۶۵ )

میزان الحکمه،جلد هشتم.