اشکهای فاطمه (س)
۲۶ بهمن ۱۳۹۴ 0 اهل بیت علیهم السلاماشاره
گریه یکی از حالتهای انسان است و نوعی عمل یا عکس‌العمل و فعل و انفعال روحی روانی است که در شرائط خاص، انسان آن را انتخاب می‌کند و یا بر انسان غالب می‌گردد.
اگر گریه را به عنوان یک عمل و رفتار به حساب آوریم که گاهی چنین است این قسم از گریه توأم با آگاهی و انتخاب است به‌خصوص اگر از سوی انسانی حکیم و با کمال انتخاب شود و در این صورت حتماً دارای پیام بلکه پیامهای جدّی و تاریخی می‌باشد و البته این به معنای بی‌پیام بودن گریه‌های انفعالی نیست که این قسم هم می‌تواند در بردارنده پیامهائی باشد.
به حسب روایات دینی و نقل مورخین یکی از انسانهائی که از بکّائین یعنی افراد پر گریه می‌باشد حضرت زهرا «علیها السلام» است. او هم به حسب کمیت و مقدار و هم به حسب کیفیّت و آثار بکّاء بوده است. کلام در این است که علل و عوامل گریه حضرت زهرا«علیها السلام» چه بوده است و آیا گریه‌های حضرت گریه‌های عامیانه و یا عاطفی محض بوده یا نه. اولاً گریه‌ها عالمانه و عاشقانه بوده و ثانیاً بر اساس انتخاب با هدفهای مشخص و پیام‌دار (گریه فعّال نه گریه انفعال). به همین دلیل در اینجا لازم است به ذکر اقسام گریه‌های فاطمه زهرا«علیها السلام» و دلائل آن بپردازیم تا معلوم گردد غالباً گریه‌های حضرت عمل بوده نه عکس‌العمل و چون صادر از معصومه‌ای بی‌نظیر بوده دارای اهدافی تاریخی و پیامهائی گوناگون همچون اهداف سیاسی، عبادی، مبارزاتی، عاطفی می‌باشد. حضرت زهرا«علیها السلام» در شرائط گوناگونی و به بهانه‌هائی چند گرییده است.
در هنگام رحلت مادر، در هنگام رحلت پدر، در هنگام یاد مصائب فرزندش حسین، به هنگام یادآوری ناملایمات زندگی حضرت علی «علیه السلام»، در فراق شهیدان بویژه حضرت حمزه سیدالشهداء، در هنگام اعزام شدن حضرت علی «علیه السلام» به میدان جنگ، در هنگام بیرون بردن اجباری حضرت علی «علیه السلام» از خانه برای بیعت با خلیفه، گریه از خوف خدا، گریه در هنگام قرائت قرآن، گریه سیاسی برای رسوا نمودن ستمگران.
در زیر به نقل تفصیلی برخی از گریه‌های حضرت زهرا «علیها السلام» می‌پردازیم:
اشک بر مصیبتها و مشکلات علی
در لحظه‌های غمبار وفات، فاطمه زهرا «علیها السلام» به شدت می‌گریست، امام پرسید: چرا گریه می‌کنی؟ فرمود:
«اَبْکی لِما تَلقی بَعْدی»
«بر مصیبتهایی که پس از من بر تو باریدن خواهد گرفت می‌گریم»
امام علی «علیه السلام» فرمودند:
«لاْ تَبْکی فَوَللَّهِ ذلِکَ لَصَغیرٌ عِندی فِی ذاتِ اللَّهِ تَعالی»
«گریه مکن! سوگند به خدا این‌گونه سختی‌ها در راه‌خدا برای من ناچیز است» [1]
با دقت در گفتگوی طرفینی فاطمه «علیها السلام» و علی «علیه السلام» به نکاتی برخورد می‌کنیم.
1- فاطمه «علیها السلام» از مصائب آینده علی «علیه السلام» خبردار بوده است.
2- گریه فاطمه «علیها السلام» نوعی تسلی‌خاطر و همدردی با علی «علیه السلام» در ناگواریهای او بوده است.
گریه فراق، بر رسول گرامی
«لَسْتُ اَبْکی لِما یُصْنَعُ بی مِنْ بَعْدِکَ وَلکِنِّی اَبْکی لِفَراقِکَ یا رَسُولَ اللَّهِ»«پدرم! برای آنچه بعد از تو بر ما روا می‌دارند گریه نمی‌کنم، بلکه گریه من از فراق و دوری توست ای رسول خدا!» [2]
گریه سیاسی
اگر گریه‌های فاطمه «علیها السلام» جنبه سیاسی نداشت هیچگاه زمینه آزار حاکم و حکومت وقت را فراهم نمی‌آورد و آنان درخواست سکوت از حضرت زهرا «علیها السلام» نمی‌نمودند. در نقطه مقابل هم عکس‌العمل حضرت زهرا «علیها السلام» اصرار بر گریه تا محلق شدن به پیامبر بزرگوار «صلی الله علیه وآله» می‌باشد.
پس از وفات رسول خدا«صلی الله علیه وآله» و پیش آمدن مشکلات و مصیبتها بر اهل‌بیت«علیهم السلام»عزاداری و گریه‌های حضرت زهرا«علیها السلام» تداوم داشت و طبیعی بود که سران حکومت کودتا احساس خطر می‌کردند. لذا افرادی را خدمت امیرالمؤمنین فرستادند تا گریه‌ها و عزاداری حضرت فاطمه علیها السلام» را کنترل نماید. و امام علی «علیه السلام» به آن حضرت اطلاع داد که گروهی آمده‌اند و می‌گویند: "فاطمه «علیها السلام» یا شب گریه کند یا روز!
حضرت فاطمه «علیها السلام» جواب داد:
«یا اَبَاالْحَسَنِ! ما اَقَلَّ مَکْثی بَیْنَهُمْ وَ ما اَقْرَبَ مَغیبی مِنْ بَیْنِ اَظْهُرِهِمْ فَوَاللَّهِ لا اَسْکُتُ لَیْلاً وَلا نَهاراً اَوْ اَلْحَقُ بِأَبی رَسُولِ اللَّهِ «صلی الله علیه وآله»»
«ای اباالحسن! چقدر اندک است ماندن من در میان مردم و چقدر نزدیک است زمان پنهان شدن من از جمعشان! سوگند به خدا هرگز سکوت نمی‌کنم و نه در شب و نه در روز گریه‌های مداوم را تعطیل نمی‌نمایم تا اینکه به پدرم رسول الله صلی الله علیه وآله» ملحق گردم»[3]
گریه شفقت و مهر بر علی
در یکی از روزها در مسجد پیامبر اکرم «صلی الله علیه وآله» علی «علیه السلام» را طلبیدند و به ایشان مأموریت جنگی دادند. حضرت علی «علیه السلام» قبول دستور نمود و از آنجا که در هنگام مأموریتهای جنگی پیشانی‌بندی مخصوص بر پیشانی می‌بست رو به خانه آوردند تا پیشانی‌بند جنگ را بسته و راهی جهاد شوند.
فمضی الی منزل فاطمه «علیها السلام» فالتمس العصابة منها
پس علی «علیه السلام» به خانه فاطمه زهرا «علیها السلام» رفت و از همسر پیشانی‌بند جنگی را طلب نمود.
حضرت زهرا «علیها السلام» در این هنگام سؤال نمودند:
«اَیْنَ بَعَثَکَ اَبی؟»
«پدرم شما را به کدام نقطه اعزام می‌نماید»
حضرت علی فرمودند:
«الی وادی الرّمل»
«به نقطه‌ای بنام صحرای رمل»
در اینجا بود که چشمان فاطمه زهرا«علیها السلام» اشک‌بار گردید و این اشک، اشک شفقت و مهربانی بر علی «علیه السلام» بود. [4]
اشک در هنگام قرائت آیات قیامت (گریه خوف، گریه عارفانه)
روزی فاطمه زهرا «علیها السلام» گفت: پدرم، فدایت شوم! چرا گریه می‌کنی؟
حضرت متذکر این آیات شدند که جبرائیل قبلاً نازل کرده بود و آن دو آیه این چنین بود:
«وَ اِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدْهُمْ اَجْمَعین* لَها سَبْعَةُ اَبْوابٍ لِکُلِّ بابٍ مِنْهُمْ جُزْوٌ مَقْسُومٌ» [5]
با شنیدن این آیات حضرت فاطمه «علیها السلام» رو به زمین افتاد در حالی که می‌گفت:
«اَلْوَیْلُ ثمّ الْوَیْلُ لِمَنْ دَخَلَ النَّارَ»
«ای وای ای وای وای بر کسی که داخل آتش شود» [6]
[1] نهج‌الحیاة/ ص 49.
[2] همان/ ص 232.
[3] نهج‌الحیاة/ ص 275.
[4] مسند فاطمه الزهرا«علیها السلام» / ص 274.
[5] حجر/ 43،44.
[6] فاطمةالزهرا «علیها السلام» شادمانی دل پیامبر/ ص 437.
منبع: فرهنگ فاطميه الفباي شخصيتي حضرت زهرا عليهاالسلام , مهدي نيلي‌پور.
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
