شرح زیارت امین الله؛ « مُحِبَّةً لِصَفْوَةِ أَوْلِيَائِكَ »؛ علت سفارش به محبت ائمه علیهم السلام

در آیات و روایات سفارش فراوانی به محبت و دوستی اهل بیت علیهم السلام شده است.

با مراجعه به عقل و قرآن و سنت می توان علتش را این حقیقت دانست که انسان وقتی به بنده بودنش نسبت به حق تعالی پی برد و اینکه برای هدف عالی خلق شده است، عقل حکم می کند که اگر بخواهد به آن هدف نائل شود باید در مسیری قرار بگیرد که معبودش می خواهد و به آن سفارش کرده است و در غیر این صورت بندگی مولی را نکرده است هر چند که کارهایی را انجام دهد که به حسب ظاهر نمایش بندگی دارد و خضوع در برابر مولی است لکن چون مطابق دستور و یا به دستور و فرمان مولایش نبوده بلکه به فرمان هوای نفسش بوده است این بندگی مولی حساب نمی شود بلکه بندگی هوای نفس به حساب می آید.

از این جهت در روایت است: شیطان پس از اینکه از طرف پروردگار امر به سجده به حضرت آدم علیه السلام شد به خداوند عرض کرد: پروردگارا به عزتت سوگند اگر مرا از سجده به آدم عفو کنی حتماً برایت عبادتی کنم که هیچ کس مانند آن تو را عبادت نکرده باشد.  خداوند فرمود:

انی احب ان اطاع من حیث ارید : من دوست دارم اطاعت شوم آن طور که می خواهم...(1) .

در عین حال او مطرود درگاه الهی گشت با اینکه وقتی در میان ملائکه بود دو رکعت نماز او چهار هزار سال طول کشید .(2)  زیرا آن طور که خودش می خواست، به حسب ظاهر سجده و اطاعت می کرد نه آن طور که خداوند می بخواست و در حقیقت نمی خواست بندگی خداوند را انجام دهد بلکه خود را بندگی می کرد .

به تعبیر قرآن کریم: لم یکن من الساجدین(3): از سجده کنندگان نبود.

بنابراین چون انسان خودش نمی تواند بتنهایی راه بندگی حق تعالی را بپیماید و باید مطابق دستور قرآن و سنت پیامبر اکرم و ائمه علیهم السلام باشد همان طور که خداوند در قرآن و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در سنت متواتره(4) به محبت و تبعیت از اهل بیت عصمت علیهم السلام امر کرده است  از این جهت اعتقاد به حقانیت این امور، او را با حق تعالی پیوند اعتقادی می دهد و در تکامل وجودیش تأثیر ریشه ای دارد و چنانچه با عدم اعتقاد آگاهانه به حقانیت اهل بیت علیهم السلام اعمال خوبی را نیز انجام دهد هیچ گونه تأثیری در سعادت ابدی او نخواهد داشت زیرا از راهی(5) رفته است که خداوند آن را نخواسته بلکه از آن نهی فرموده است.

از این جهت است که امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که اعتقاد پیدا کند به ولایت امام ستمگری که از طرف خداوند نیست، دین ندارد و کسی که اعتقاد به امامت عادلی از طرف خداوند داشته باشد سرزنش نمی شود(6) .

در روایت دیگر امام صادق علیه السلام از قول خداوند متعال نقل می کند که فرمود: حتماً عذاب خواهم کرد امتی را که به امامت کسی که از طرف خداوند نیست اعتقاد داشته باشد هر چند اعمال آنها نیک و پاکیزه باشد و حتماً عفو می کنم هر امتی را که معتقد به امامت کسی باشد که از طرف خداوند است هر چند اعمالشان بد باشد(7)  

باید توجه داشت این روایات نمی خواهند ما را به مخالفت عمدی دستورات الهی ترغیب کنند زیرا این مخالفت با اهداف قطعیه ائمه علیهم السلام می باشد بلکه می خواهند بفرمایند که اعتقاد به ولایت ائمه معصومین و محبت به ایشان اساس دین و دینداری است که انسان را به ولایت الهی متصل می کند و اگر انسان به طور عمد اصرار مستمر بر معصیت خداوند نداشته باشد تا ایمانش از بین برود (8) محبت او نسبت به ائمه علیهم السلام علیرغم ابتلائش به گرفتاریها برای او کارساز خواهد بود و او را موفق به توبه نموده و همان پیوند اعتقادی و روحی با حق تعالی و اولیائش دوباره برقرار می شود، و الا ائمه علیهم السلام این همه بیانات در پنجاه و یک باب از ابواب فقهی که دستورات الهی را در شئون مختلف زندگی بیان می کند دارند و تخلف عمدی از آنها را گناه شمرده اند و نیز بیاناتی(9) در گناهان و عواقب سوء دنیایی و آخرتی آن و همچنین بیاناتی(10) در ترغیب به عمل و اینکه عمل جزء ایمان است دارند که آنها اختصاصی به غیر شیعه ندارد بلکه می خواهند بفرمایند که ایمان و محبت مراتب مختلفی دارد و این چنین شخصی از مرتبه پایین محبت برخوردار است که اگر در آن باقی بماند(11)  چه در دنیا یا برزخ (زیرا فرموده اند: ما جز در برزخ بر شما از چیزی نمی ترسیم پس از آن امر به دست ما می آید و ما سزاوارتریم به شما(12). ائمه علیهم السلام ایشان را در قیامت کمک می کنند .

همان طور که امام رضا به واسطه پدران بزرگوارشان علیهم السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می کند که حضرت فرمودند:

اذا کان یوم القیامة ولینا حساب شیعتنا فمن کان مطلقته فیما بینه و بین الله عز و جل حکمنا فیها فاجابنا، و من کانت مظلمته فیما بینه و بین الناس استوهبناها فوهبت لنا و من کانت مظلمته فیما بینه و بیننا کنا احق من عفا و صفح (13) : وقتی روز قیامت شود حساب شیعیان خود را رسیدگی می کنیم پس کسی که ظلمش بین او و بین خداوند عز و جل باشد ما، در آن حکم می کنیم و خدا ما را اجابت می کند و کسی که ظلمش بین او و بین مردم بوده باشد ما آن را طلب بخشش می کنیم پس برای ما بخشیده می شود و کسی که ظلمش بین او و بین ما باشد ما سزاوارترین کسی هستیم که می بخشد و چشم می پوشد.

از این قبیل بیانات در رابطه با مقامات ائمه علیهم السلام نسبت به شفاعت شیعیانشان و اینکه ایشان صاحب لواء و وسیله هستند و محبین خود را در مواقف قیامت کمک می کنند، زیاد است حتی در بعضی روایات(14) بیان می کنند که خداوند متحمل گناهان و مظالم محبین ایشان است، تمامی اینها بیانگر آن است که ارتباط روحی و قلبی و اعتقادی با ایشان از اهمیت به سزایی برخوردار است و انسان را ارتقاء وجودی می دهد به گونه ای که مرتکب گناهان سهوی حتی گاهی عمدی - اگر زیاد نباشد که موجب سلب ایمان و محبت ایشان بشود، پس از مبتلا شدن به گرفتاریهای جسمی و مادی نسبت به خودشان یا در دنیا یا برزخ یا عذاب محدود(15) آخرتی - به واسطه شفاعت پاک شده و به بهشت وارد می شود و به طور همیشگی در جهنم نمی مانند و روایاتی(16) که می گوید: این افراد وارد جهنم نمی شوند  مراد خلود در آن است یا کسانی است که در اینجا اعمال صالح داشته یا موفق به توبه کامل شده اند همچنان که نسبت به این دسته از شیعیان فرموده اند(17) نیازی به شفاعت ندارند . زیرا شفاعت برای اهل گناه کبیره(18) است - البته مراد، این مرتبه از شفاعت می باشد و الا نسبت به مراتب بالاتر شفاعت که مربوط به ترفیع درجه است می فرمایند: همگان حتی انبیای گذشته به شفاعت محمد و آل محمد علیهم السلام نیازمندند (19).