جلوه تاريخ درشرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 8، ص97
و قال عليه السّلام لابنه محمد بن الحنفية: يا بنىّ انى اخاف عليك الفقر: فاستعذ بالله منه، فان الفقر منقصة للدين، مدهشة للعقل، داعية للمقت. «و آن حضرت به پسر خود محمد بن حنفيه فرمود: پسركم من از درويشى بر تو بيمناكم، از آن به خدا پناه ببر كه فقر مايه كاستى در دين و سرگردان كننده خرد و برانگيزنده دشمنى است.»
ابن ابى الحديد نمونه هايى از سخنان حكمت آميز را درباره درويشى و توانگرى آورده است كه به ترجمه پاره اى از آن بسنده مى شود. او مى گويد: اين مسأله از موارد اختلاف مردم است كه در آن بسيار اختلاف كرده اند، قومى توانگرى را برترى داده اند و قومى درويشى را. طرفداران توانگرى گفته اند: خداوند متعال مال را وصف فرموده و آن را خير نام نهاده است، در آنجا كه مى فرمايد: «من دوستى خير را از ياد پروردگار خود دوست تر داشتم.»
جلوه تاريخ درشرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 8، ص98
همچنين در بيان نعمتهاى خود به بندگان خويش و در حالى كه انعام و احسان به آنان وعده مى دهد، فرموده است: «و شما را با اموال و پسران مدد مى رساند.» و فرموده است: «براى او مالى گسترده و فراوان قرار دادم.» و پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرموده است: «مال مايه بسندگى است و بسندگيهاى مردم اين جهانى همين مال است.» و هم فرموده است: «مال براى پرهيزگارى از خداوند كمك پسنديده اى است.»
خردمندان گفته اند: ترديد نيست كه كارهاى بزرگ و داراى ثواب بسيار جز با مال صورت نمى گيرد، نظير حج و وقوف به عرفات و وقف كردن اموال و صدقات و زكات و جهاد. شاعرى گفته است: «پس از دين چيزى را بهتر از توانگرى نمى بينم و پس از كفر چيزى را بدتر از درويشى نمى بينم.»
طرفداران درويشى گفته اند: توانگرى سبب سركشى است كه خداوند متعال فرموده است: «همانا كه چون آدمى خويشتن را توانگر بيند، سركشى مى ورزد.»، و نيز فرموده است: «و چون بر آدمى نعمت ارزانى مى داريم، روى مى گرداند و كناره مى گيرد.» و گفته شده است: توانگرى مايه سرمستى است و توانگرى نفس بهتر از توانگرى به مال است. و خداوند متعال مال را نكوهش كرده و فرموده است: «همانا اموال و اولاد شما فتنه اند.»
ابو العتاهيه چه نيكو سروده است: مگر نمى بينى كه براى درويشى اميد توانگرى مى رود و حال آنكه بر توانگرى بيم درويشى است. و شاعرى از پيشينيان چه نيكو سروده و گفته است: گاه توانگرى آدمى را نابود مى سازد، همان گونه كه طاووس به سبب پر و بالش سربريده مى شود. و در خبر آمده است كه سبك باران - درويشان- نجات يافته اند. و گفته اند درويشى مايه سبك بارى و توانگرى مايه سنگين بارى است.