مروری بر زندگي آيت‌الله مجتهدي تهراني

ملامحمد علي مجتهد، معروف به آيت‌الله حاج شيخ احمد مجتهدي تهراني، كه رياست علمي و مديريت يك مدرسه علميه در تهران را بر عهده داشت، از جمله علما و استادان اخلاق مشهور بود.

وي در نهم مهرماه سال 1302 شمسي در تهران چشم به جهان گشود و در خانداني با تقوا پرورش يافت. پدرش مرحوم محمد باقر از كاسبان معروف، با تقوا و متدين تهران و جدش مرحوم ميرزا احمد از تجار مشهور و از مؤمنان و متدينان عصر خود بود. بعد از اين دو، اجداد آيت‌‌الله مجتهدي همگي در كسوت روحانيت و از علماي گران‌قدر و مبلغان اسلام و از ائمه جماعات مشهور كاشان بودند.

از جمله اجداد وي آيات و حجج اسلام، حاج ملا محمد علي مجتهد، حاج ملا محمد باقر مجتهد و حاج ملا محمد كاظم مجتهد كاشاني را مي‌توان نام برد.

صاحب كتاب لبا‌ب‌الالقاب، آيت‌الله مرحوم آخوند ملا حبيب الله شريف كاشاني، (م 1340 ق) درباره يكي از اجداد وي يعني آيت‌‌الله حاج شيخ محمد‌ علي مجتهد كاشاني مي‌نويسد: «او فرزند حاج محمد باقر كاشاني است. آيت‌‌الله حاج محمد ‌علي مجتهد كاشاني عالمي فاضل و مدرسي بزرگوار در علوم شرعي و عقلي بود، به حدي كه فضل و علم و زهدش بر ديگران مسلم و آشكار بود. آن مرحوم فرزندي داشت به نام حاج ملا ابوالقاسم كه او هم حكيم و منجمي زبردست بود. من آن فرزند را ديده بودم و در تهران فوت كرد (و در اطراف چهار راه مولوي كه در آن زمان قبرستان بود، دفن شد). مرحوم آيت‌‌الله حاج محمد ‌علي از شاگردان فقيه عالي‌قدر آيت‌الله سيد محمد تقي كاشاني بود و او از شاگردان عالم رباني و معلم اخلاق حاج ملا احمد نراقي است. ملااحمد نراقي استاد شيخ مرتضي انصاري بودند و وقتي كه از رحلت آيت‌الله سيد ‌محمد تقي كاشاني با خبر شدند، از شدت حزن و اندوه و با صداي رسا و بلند به شدت گريه كرده و از فقدان آن عالم بزرگوار تأسف خوردند.» 

آيت‌‌الله مجتهدي در سال 1362 قمري و در سن نوزده سالگي به كسوت روحانيت درآمد. پيش از آن در بازار تهران مشغول به كار بود و پدرش، مرحوم محمد باقر، راضي نبود كه فرزندش طلبه شود، ولي بر اثر عشق و علاقه زيادي كه استاد به علم و دانش داشت، به طلبگي روي آورد. با توجه به مخالفت پدر، با سختي بسيار در لباس روحانيت به تحصيل علم پرداخت و پس از سال‌ها نه تنها پدر راضي شد، بلكه به وجود چنين فرزندي افتخار مي‌كرد.

وي پنج سال بعد در سال 1367 قمري و در سن 24 سالگي ازدواج كرد و در همين سال دروس رسائل و مكاسب را نزد آيات و حجج اسلام فاضل (پدر مرحوم حضرت آيت‌الله فاضل لنكراني)، سيد ‌حسين قاضي و آقا شيخ قاسم نحوي امتحان داد و با موفقيت به اتمام رساند. پس از نزديك به دو سال در سن 26 سالگي و در سال 1369 قمري امتحان كفايه و بخشي از درس خارج را با موفقيت گذراند.

آيت‌الله مجتهدي در كنار تحصيل، به تدريس كتب حوزوي هم مي‌پرداخت و زماني كه از قم به تهران آمد، شب‌ها در مسجد‌ امين‌الدوله، محل تدريس و اقامه نماز مرحوم حاج شيخ محمد حسين زاهد، بود، صبح و عصر به امر تدريس اشتغال داشت. از آنجا كه مرحوم حاج شيخ محمد ‌حسين زاهد در اواخر عمر و با وجود كهولت سن به سختي مشغول تعليم و تربيت طلاب بود، از آيت‌الله مجتهدي خواست كه افزون بر تدريس، شب‌ها هم منبر برود. آيت‌الله مجتهدي در طول دو سال، شش جزء نخست قرآن را با بهره گيري از تفسير‌ برهان، كه مبناي تفسيري‌اش بود، براي مردم تفسير ‌كرد.

وي صبح‌ها در مسجد مرحوم حاج سيد عزيزالله بازار تهران به تدريس كتب ادبيات و فقه براي طلاب مي‌پرداخت و بعد از ظهر‌ها نيز براي كساني كه روزها شاغل بودند و بعد از ظهرها درس مي‌خواندند، كتب حوزوي از قبيل مطول، سيوطي، مغني و منطق را تدريس مي‌كرد.

دو سال بعد و در 21 محرم سال 1372 قمري، ثلمه‌اي در جهان اسلام به وجود آمد و آن رحلت عارف زاهد و معلم اخلاق، حاج شيخ محمد حسين زاهد بود.

آيت‌الله مجتهدي پس از گذشت سه سال از درگذشت آن عالم بزرگوار همچنان به تدريس در مسجد مرحوم حاج سيد‌ عزيز‌الله مشغول بود تا آن‌كه عده‌اي از علماء و مردم متدين از وي درخواست كردند كه حوزه علميه را به مسجد مرحوم حاج ملا جعفر منتقل كنند كه در آن زمان انبار خاك ذغال و خمره ترشي كاسبان محل بود. تاجران و مردم با علما مشورت كردند و به اين نتيجه رسيدند كه آيت‌‌الله مجتهدي به دلايلي براي ادامه راه مرحوم حاج شيخ محمد حسين زاهد نسبت به ساير علما ارجحيت دارد؛ بنابراين به همت علاقه مندان آيت‌الله مجتهدي توانست حوزه علميه فعلي را كه در خيابان پانزده خرداد شرقي ـ كوچه شهيد مرتضي كياني ـ كوچه مسجد آقا قرار دارد، تأسيس كند.

استادان مرحوم آيت‌الله مجتهدي تهراني:

• دروس ادبيات عرب: نزد آيت‌الله حاج شيخ علي‌اكبر برهان 
• كتاب مطول: آيت‌الله محمد جواد خندق‌آبادي و آيت‌الله سيد مرتضي علوي فريدوني 
• منظومه حاج ملا هادي سبزواري: علامه طباطبايي (ره)
• كتاب لمعتين: آيات و حجج اسلام شهيد صدوقي، محمد جواد خندق‌آبادي و شيخ عبدالرزاق اصفهاني 
• رسائل: آيت‌الله شيخ محمد جواد خندق آبادي 
• مكاسب: آيت‌الله سيد محمد صادق طباطبايي 
• كفايه جلد اول: حضرت آيت‌الله سيد شهاب‌الدين مرعشي نجفي 
• كفايه جلد دوم: آيت‌الله سيد صادق شريعمتداري 
• درس خارج به مدت يك سال: نزد آيت‌الله حاج آقا حسين بروجردي 
• درس خارج به مدت يك سال: نزد آيت‌الله سيد محمد رضا گلپايگاني 
• درس خارج به مدت يك سال: نزد آيت‌الله حاج شيخ عباسعلي شاهرودي 
• درس خارج به مدت دو سال: نزد آيت‌الله شيخ محمد رضا تنكابني 
• و درس خارج به مدت شش سال: در محضر آيت‌الله سيد احمد خوانساري 
• درس اخلاق: نزد حضرت امام خميني(ره) در مدرسه فيضيه قم و حجت‌الاسلام و المسلمين مرحوم حاج سيد حسين فاطمي قمي.