اجل در احادیث

اجل :

امام على عليه السلام :

خَلَقَ الآجالَ  ، فأطالَها و قَصَّرَها 

و قدَّمَها و أخَّرَها  و وصَلَ بالموتِ أسبابَها .

[ خداوند ]  اجلها ( مدت عمرها ) را مشخص ساخته ، برخى را كوتاه و برخى را دراز گردانيد

و پاره اى را پس و برخى را پيش انداخت و عوامل آنها را به مرگ  پيوند داد ( موجبات به سر آمدن اجل را فراهم آورد . )

( نهج البلاغة : الخطبة ۹۱ )

امام على عليه السلام :

الأجلُ ، مَساقُ النَّفْسِ  و الهَرَبُ مِنه ، مُوافاتُهُ .

اجل ، ميدان رفتن جان است و گريز از مرگ ، رسيدن به آن .

( نهج البلاغة : الخطبة ۱۴۹ )

امام على عليه السلام :

أصدَقُ شيءٍ ، الأجلُ .

راست ترين چيز، اجل است.

(غرر الحكم : ۲۸۴۵ )

امام على عليه السلام :

لا شيءَ أصدقُ مِن الأجلِ .

چيزى راست تر از اجل ( مرگ ) نيست.

( غرر الحكم : ۱۰۶۴۸ )

امام على عليه السلام :

أقربُ شيءٍ ، الأجلُ.

نزديكترين چيز، اجل است.

( غرر الحكم : ۲۹۲۰ )

امام على عليه السلام :

نِعْمَ الدَّواءُ ، الأجلُ !

خوب دارويى است  ، اجل !

امام على عليه السلام :

نَفَس المَرءِ ، خُطاهُ إلى أجَلِهِ .

نَفَسهاى آدمى ، گامهاى او به سوى مرگ است.

( نهج البلاغة: الحكمة۷۴ )

امام على عليه السلام :

مَن راقبَ أجلَهُ ،  اغتَنمَ مَهَلَهُ .

هر كه مراقب اجل خود باشد ، فرصتهايش را غنيمت مى شمارد.

( غرر الحكم : ۸۴۴۳  )

اجل ، دژی استوار :

امام علی علیه السلام:

إنَّ مَعَ كُلِّ إنسانٍ  ، ملَكَينِ يَحفَظانِهِ ؛

فإذا جاءَ القَدَرُ  ، خَلَّيا بَينَهُ و بَينَهُ .

و إنَّ الأجلَ ، جُنَّةٌ حَصِينةٌ .

هر انسانى  ، دو فرشته نگاهبان دارد ؛ 

ليك هر گاه تقدير فرا رسد ، او را با آن تنها مى گذارند .

همانا اجل ، حفاظى استوار است.

( بحار الأنوار: ۵/۱۴۰/۸ )

امام على عليه السلام ـ چون او را از كشته شدن ناگهانى (ترور شدن) ترساندند ـ فرمود :

و إنَّ عَلَيَّ مِن اللّه ِ جُنّةً حَصِينةً ؛

فإذا جاءَ يومي  ، انفرَجَتْ عنّي و أسْلَمَتْني .

فحينَئذٍ  ، لا يَطِيشُ السَّهْمُ  و لا يَبرأُ الكَلْمُ .

خداوند براى من حفاظى محكم قرار داده است

و چون روز [ مرگ ] من فرا رسد، آن حفاظ كنار مى رود و مرا تسليم [ مرگ ] مى كند .

در آن هنگام  ، نه تير به خطا مى رود و نه زخم بهبود مى يابد.

( نهج البلاغة : الخطبة ۶۲ )

امام على عليه السلام :

كَفى بالأجَلِ حِرْزا .

إنَّهُ ليسَ أحدٌ مِن النّاسِ ، إلاّ و مَعهُ حَفَظةٌ مِن اللّه ِ

يَحفَظونَهُ أنْ لا يَتَردّى في بِئرٍ  و لا يَقَعَ علَيهِ حائطٌ  و لا يُصيبَهُ سَبُعٌ ؛

فإذا جاءَ أجلُهُ  ، خَلَّوا بينَه و بينَ أجلِهِ .

نگاهبانىِ اجل كافى است .

هيچ كس نيست  ، مگر آن كه نگهبانانى از سوى خداوند بر او گماشته اند

كه نمى گذارند در چاهى بيفتد يا ديوارى بر سر او آوار شود يا خوراك درنده اى گردد ؛

اما چون اجلش فرا رسد  ، او را با اجلش تنها مى گذارند .

( بحار الأنوار : ۷۸/۶۴/۱۵۸ )

امام على عليه السلام :

كفى بالأجلِ  حارِسا .

نگهبانى اجل كافى است.

( بحار الأنوار: ۵/۱۴۲/۱۴ )

امام على عليه السلام :

الأجَلُ  ، حِصْنٌ حَصِينٌ .

اجل ، دژى استوار است.

( غرر الحكم : ۴۹۴ )

التوحيد ـ به نقل از سعيد بن وهب ـ :

كُنّا مَعَ سعيدِ بنِ قيسٍ بصِفّينَ لَيلاً  و الصَّفّانِ يَنْظُرُ كُلُّ واحدٍ مِنهما إلى صاحبِهِ ،

حتّى جاءَ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام ، فنَزَلْنا على فِنائهِ .

فقالَ لَه سعيدُ بنُ قيسٍ : أ في هذهِ السّاعةِ ، يا أميرَ المؤمنينَ  !  أ ما خِفْتَ شيئا ؟ 

قالَ : و أيَّ شيءٍ أخافُ ؟!

إنَّه ليسَ مِن أحدٍ  ، إلاّ و مَعَه مَلَكانِ مُوَكّلانِ بهِ  ،

أنْ يَقعَ في بئرٍ أو تَضُرَّ بهِ دابّةٌ أو يَتَردّى مِن جبلٍ ؛ حتّى يأتيَهُ القَدَرُ ؛

فإذا أتى القدَرُ  ، خلَّوا بَينَهُ و بَينَهُ .

 شبى با سعيد بن قيس در صفّين بوديم و هر يك از دو سپاه ، ديگرى را زير نظر داشت ،

تا آن كه امير المؤمنين عليه السلام تشريف آورد و ما به حضور آن حضرت رسيديم .

سعيد بن قيس به ايشان گفت : در اين ساعت شب ، اى امير مؤمنان ! از چيزى نهراسيدى ؟

فرمود: از چه بهراسم ؟ هيچ انسانى نيست ، مگر آن كه دو فرشته بر او گماشته اند ،

تا در چاهى نيفتد يا جانورى به او گزندى نرساند يا از كوهى سقوط نكند ؛ تا آن كه تقديرش فرا رسد ؛

و چون تقديرش فرا رسد ، او را با تقديرش تنها مى گذارند .

( التوحيد : ۳۷۹/۲۶ )

هر پديده اى ، اجلى دارد :

امام على عليه السلام :

إنّ لكلِّ شيءٍ ، مُدّةً و أجَلاً .

هر چيزى را ، مدتى است و اجلى.

( نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۰ )

امام على عليه السلام :

إنّ لكلٍّ ، أجلاً لا يَعْدُوهُ .

براى هر چيزى ، اجلى است كه از آن در نمى گذرد.

( الكافي : ۲/۲۳۰/۱ )

امام على عليه السلام :

جَعلَ اللّه ُ لكلِّ شيءٍ ، قَدْرا و لكلِّ قَدْرٍ ، أجَلاً .

خداوند براى هر چيزى ، اندازه اى گذاشته است و براى هر اندازه اى ، اجلى و سرآمدى .

( غرر الحكم : ۴۷۷۸ )

هر امتی اجلی دارد :

اجل معلّق و اجل قطعى :

امام صادق عليه السلام ـ در تفسير اين آيه ـ فرمود :

الأجلُ الّذي غَيرُ مُسمّى ، مَوقوفٌ ، يُقدِّمُ مِنه ما شاءَ  و يؤخِّرُ مِنه ما شاءَ

و أمّا الأجَلُ المُسمّى ،  فهُوَ الّذي يَنزِلُ مِمّا يُريدُ أنْ يكونَ مِن ليلةِ القَدْرِ إلى مِثلِها مِن قابِلٍ ؛

فذلك قولُ اللّه ِ: « إذا جَاء أجلُهم ،  لا يستأخِرونَ ساعةً و لا يستقدِمون . » ( الأعراف : ۳۴ )

اجل غير مسمّى ( غير قطعى ) ، موقوف و معلّق است و به خواست خدا پس و پيش مى شود .

اما اجل مسمّى ( قطعى )، آن است كه از شب قدر تا شب قدر سال آينده مقدّر مى فرمايد ؛

و اين است سخن خداوند كه : « چون اجلشان در رسد ، ساعتى از آن پس و پيش نمى افتد . »

( بحار الأنوار : ۵/۱۳۹/۳ .  راجع : بحار الأنوار : ۵ / ۱۳۹ ـ ۱۴۰ ، الميزان في تفسير القرآن : ۷ /۱۵ )

آنچه  ، اجل معلّق را دور مى كند :

امام على عليه السلام :

بالصَّدَقةِ ، تُفْسَحُ الآجالُ .

با صدقه دادن ، عمرها طولانى مى شود.

( غرر الحكم : ۴۲۳۹ )

امام صادق عليه السلام :

يَعيشُ النّاسُ بإحسانِهِم  ، أكثرَ مِمّا يَعيشُونَ بأعمارِهِم 

و يَموتُونَ بذُنوبِهِم ، أكثرَ مِمّا يَموتُونَ بآجالِهِم .

مردم بيش از آن كه با عمر خود زندگى كنند ، با احسان و نيكوكارى خويش مى زيند

و بيش از آن كه به سبب فرا رسيدن اجل خود بميرند ، بر اثر گناهان خويش مى ميرند .

( بحار الأنوار : ۵/۱۴۰/۷ )