اخلاص از نظر احادیث

اخلاص از نظر احادیث

۲۳ بهمن ۱۳۹۳ 0 اهل بیت علیهم السلام

فضيلت اخلاص

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مُخْبِرا عَن جَبْرَئيلَ عنِ اللّه ِ عزّ و جلّ أنَّهُ قالَ ـ : الإخْلاصُ سِرٌّ مِن أسْراري ، اسْتَوْدَعتُهُ قَلبَ مَن أحْبَبْتُ مِن عِبادي .
 جبرئيل از جانب خداوند عزّ و جلّ خبر داد كه اخلاص سرّى از اسرار من است و من آن را به دل بندگانى كه دوستشان دارم ، مى سپارم .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

بالإخْلاصِ تَتَفاضَلُ مَراتِبُ المؤمِنينَ .
 برترى درجات مؤمنان بر يكديگر به اخلاص است.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

اعْمَلْ لِوَجْهٍ واحدٍ يَكْفيكَ الوُجوهَ كُلَّها .
 براى خدا كار كن ، تو را از همگان كفايت مى كند .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 ثلاثٌ لا يَغِلُّ عَلَيهِنَّ قَلبُ امْرىٍ مُسلمٍ : إخْلاصُ العَمَلِ للّه ِ ، و النَّصيحَةُ لأئمَّةِ المُسلمينَ ، و اللُّزومُ لجَماعَتِهِم .
 سه چيز است كه دل مردِ مسلمان در انجام آنها، با ناخالصى آميخته نمى شود: كار مخلصانه براى خدا ، خير خواهى و نصيحت رهبران مسلمانان، و همراهى با جامعه مسلمانان .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّما نَصرَ اللّه ُ هذهِ الاُمَّةَ بضُعَفائها بِدعوَتِهِم و صَلاتِهِم و إخْلاصِهِم .
همانا خداوند، اين امت را به سبب مستضعفان آنها و دعا و اخلاص و نمازشان نصرت بخشيد.

امام على عليه السلام :

 الإخْلاصُ أشْرَفُ نِهايَةٍ .
اخلاص، عاليترين هدف است .

امام على عليه السلام :

الإخْلاصُ غايَةٌ .
اخلاص ، هدف است .

امام على عليه السلام :

الإخْلاصُ غايَةُ الدِّينِ .
اخلاص غايت دين است .

امام على عليه السلام :

الإخْلاصُ عِبادَةُ المُقَرَّبينَ .
اخلاص، عبادت مقرّبان است .

امام على عليه السلام :

الإخْلاصُ مِلاكُ العِبادَةِ .
اخلاص اساس عبادت است .

امام على عليه السلام :

 الإخْلاصُ أعْلى الإيمانِ .
 اخلاص ، اوج ايمان است .

امام على عليه السلام :

 الإخْلاصُ شِيمَةُ أفاضِلِ النّاسِ .
اخلاص، خصلت والاترين انسانهاست.

امام على عليه السلام :

 في إخْلاصِ الأعْمالِ تَنافُسُ اُولِي النُّهى و الألْبابِ
 رقابت خردمندان و صاحبدلان، در خالص گردانيدن اعمال است .

امام على عليه السلام :

في الإخْلاصِ يَكونُ الخَلاصُ .
 رهايى و نجات در اخلاص است .

امام على عليه السلام :

كُلَّما أخْلَصْتَ عَمَلاً بَلَغْتَ مِن الآخِرَةِ أملاً .
هر عملى را كه خالص انجام دهى، در آخرت به آرزويى دست مى يابى .

امام على عليه السلام :

غايَةُ اليَقينِ الإخْلاصُ .
غايت يقين، اخلاص است .


امام على عليه السلام :

 طُوبى لِمَن أخْلَصَ للّه ِ عَمَلَهُ و عِلْمَهُ ، و حُبَّهُ و بُغْضَهُ ، و أخْذَهُ و تَرْكَهُ ، و كَلامَهُ و صَمْتَهُ ، و فِعْلَهُ و قَولَهُ .
خوشا آن كه عمل و علمش، دوستى و دشمنيش ، انجام دادن و ترك كردنش ، سخن و سكوتش، و كردار و گفتارش فقط براى خدا باشد.

 امام على عليه السلام :

طُوبى لِمَن أخْلَصَ للّه ِ العِبادَةَ و الدُّعاءَ ، و لَم يَشْغَلْ قَلْبَهُ بما تَرى عَيْناهُ ، و لَم يَنْسَ ذِكْرَ اللّه ِ بما تَسْمَعُ اُذُناهُ ، و لَم يَحْزَنْ صَدرُهُ بما اُعْطِيَ غَيرُهُ .
 خوشا آن كه عبادت و دعايش را براى خدا خالص گرداند و آنچه مى بيند، دلش را به خود مشغول نسازد و آنچه مى شنود، او را از ياد خدا غافل نكند و به سبب آنچه به ديگران داده شده، سينه اش را غم و اندوه نگيرد.

امام زين العابدين عليه السلام ـ در مناجات ـ گفت :

و اجْعَلْ جِهادَنا فيكَ ، و هَمَّنا في طاعَتِكَ ، و أخْلِصْ نِيّاتِنا في مُعامَلَتِكَ .
جهاد ما را در راه خود قرار ده و كوشش ما را مصروف طاعت خود گردان و در معامله با خودت نيّتهايمان را خالص كن .

امام صادق عليه السلام :

 ما أنْعَمَ اللّه ُ عزّ و جلّ على عَبدٍ أجَلَّ مِن أنْ لا يَكونَ في قَلبِهِ مَع اللّه ِ عزّ و جلّ غَيْرُهُ .
خداوند عزّ و جلّ نعمتى بالاتر از اين به بنده اش نداده است كه در قلبش جز خدا نباشد .

مصباح الشريعة ـ در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده است ـ :

لا بُدَّ للعَبدِ مِن خالِصِ النِّيَّةِ في كُلِّ حَرَكَةٍ و سُكونٍ ، إذْ لَو لَم يَكُنْ بهذا المَعنى يَكونُ غافِلاً ، و الغافِلونَ قَد وَصَفَهُمُ اللّه ُ بقَولِهِ: «اُولئك كَالأنْعامِ بَلْ هُمْ أضَلُّ سَبيلاً» (فرقان،44).
بنده بايد در تمام حركات و سكنات خود نيّت خالص داشته باشد ؛ زيرا اگر چنين نباشد، غافل است و غافلان را خداوند چنين وصف كرده است كه «آنان همچون چارپايانند و بلكه گمراهترند» .

دشوارى اخلاص

امام على عليه السلام :

 تَصْفِيَةُ العَمَلِ أشَدُّ مِن العَمَلِ ، و تَخْليصُ النِّيّةِ عنِ الفَسادِ أشَدُّ على العامِلِينَ مِن طُولِ الجِهادِ .
 خالص گردانيدن عمل، سخت تر از خود عمل است و پاك كردن نيت از فساد و ناخالصى براى عمل كنندگان، از جهاد طولانى دشوارتر است .

امام على عليه السلام :

 تَصْفِيَةُ العَمَلِ خَيرٌ مِن العَمَلِ .
پاك كردن عمل [از ناخالصيها ]بهتر از خود عمل است.

امام صادق عليه السلام :

الإبْقاءُ على العَمَلِ حتّى يَخْلُصَ أشَدُّ مِن العَمَلِ .
 پايدارى بر عمل تا خالص بماند ، سخت تر از خود عمل است.

كافى بودن كار اندك مخلصانه

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أخْلِصْ قَلبَكَ يَكْفِكَ القَليلُ مِن العَمَلِ .
دلت را خالص گردان ، كارِ اندك، تو را بس باشد .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أخْلِصْ دِينَكَ يَكْفِكَ القَليلُ مِن العَمَلِ .
دينت را خالص گردان ، تا كار اندك براى تو بس باشد.

الكافي : در نجواهاى خداوند متعال با موسى عليه السلام آمده است:

يا موسى ، ما اُريدَ بهِ وَجْهي فكَثيرٌ قَليلُهُ ، و ما اُريدَ بهِ غَيري فقَليلٌ كَثيرُهُ .
اى موسى ! هر كارى كه براى من انجام شود اندكش زياد است و آنچه براى غير من انجام گيرد زيادش هم اندك است .

فضيلت مخلص

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

طُوبى للمُخْلِصينَ ، اُولئكَ مَصابيحُ الهُدى ، تَنْجَلي عَنهُم كُلُّ فِتْنَةٍ ظَلْماءَ .
خوشا به حال مخلِصان؛ آنان چراغهاى هدايتند كه هر فتنه تيره اى از سوى آنها زدوده مى شود .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

العُلَماءُ كُلُّهُم هَلْكى إلاّ العامِلينَ ، و العامِلونَ كُلُّهُم هَلْكى إلاّ المُخْلِصينَ، و المُخْلِصونَ على خَطَرٍ .
عالمان همه به هلاكت درافتند مگر آنان كه به علم خود عمل كنند و عاملان همه هلاك شوند، مگر آنان كه از روى اخلاص كار كنند، و مخلصان در خطرند.

امام على عليه السلام :

 إنَّ للّه ِ عِبادا عامَلوهُ بخالِصٍ مِن سِرِّهِ ، فشَكَرَ لَهُم بخالِصٍ مِن شُكْرِهِ ، فاُولئكَ تَمُرُّ صُحُفُهُم يَومَ القِيامَةِ فُرَّغا ، فإذا وَقَفوا بَينَ يَدَيهِ مَلأها لَهُم مِن سِرِّ ما أسَرُّوا إلَيهِ
 خدا را بندگانى است كه با دل و درونى خالص با وى معامله مى كنند و خداوند نيز پاداش خالص خود را به آنان مى دهد ؛ نامه هاى عمل اينان در روز قيامت [به ظاهر] خالى است و چون در برابر او بايستند، آنها را از اعمال سرّى ميان خود و ايشان ، آكنده سازد .

امام على عليه السلام :

 أينَ الّذينَ أخْلَصوا أعْمالَهُم للّه ِ ، و طَهَّروا قُلوبَهُم بمَواضِعِ ذِكرِ اللّه ِ ؟! .
كجايند آنان كه اعمال خود را براى خدا خالص گردانيدند و دلهايشان را با جايگاه ياد خدا كردن، پاكيزه ساختند؟!

عدّة الداعى ـ به نقل از مفضّل بن صالح ـ : امام صادق عليه السلام فرمود :

 إنَّ للّه ِ عِبادا عامَلوهُ بخالِصٍ مِن سِرِّهِ ، فعامَلَهُم بخالِصٍ مِن بِرِّهِ ، فهُمُ الّذينَ تَمُرُّ صُحُفُهُم يَومَ القِيامَةِ فُرَّغا ، وَ إذا وَقَفوا بَينَ يدَيهِ تعالى مَلَأها مِن سِرِّ ما أسَرُّوا إلَيهِ . فقلتُ : يا مَولاي ، و لِمَ ذلكَ؟ فقالَ : أجَلَّهُم أنْ تَطَّلِعَ الحَفَظَةُ على ما بَينَهُ و بَينَهُم .
 همانا خداوند را بندگانى است كه خالصانه با او معامله كنند و خدا نيز از اجر و پاداش خالص خود به ايشان دهد. اينان كسانى هستند كه در روز قيامت نامه هاى اعمالشان خالى است و چون در برابر خداوند متعال بايستند آنها را از اعمال سرّى ميان خود و ايشان پر كند. عرض كردم : سرورم ! چرا چنين است [كه نامه هاى اعمالشان سفيد و خالى است] ؟ فرمود : زيرا خداوند شأن آنان را بالاتر از اين قرار داده كه فرشتگان نگهبان از آنچه ميان خود و ايشان است آگاه شوند .

امام هادى عليه السلام :

 لو سَلَكَ النّاسُ وادِيا و شِعْبا لسَلَكْتُ واديَ رجُلٍ عَبَدَ اللّه َ وحْدَهُ خالِصا
اگر مردمان هر يك به وادى و درّه اى روند، من در وادى آن مردى قدم مى گذارم كه خداى يگانه را مخلصانه عبادت مى كند .

امام عسكرى عليه السلام :

لَو جَعَلْتُ الدُّنيا كُلَّها لُقْمَةً واحِدَةً و لَقَّمْتُها مَن يَعبُدُ اللّه َ خالِصا لَرَأيتُ أنّي مُقَصِّرٌ في حَقِّهِ .
اگر همه دنيا را يك لقمه كنم و آن را در دهان كسى گذارم كه از روى اخلاص ، خدا را عبادت مى كند، باز به نظرم در حقّ او كوتاهى كرده ام .

اخلاص موسى عليه السلام

بحار الأنوار در داستان موسى و شعيب عليهما السلام آمده است:

 فلَمّا دَخلَ على شُعيبٍ إذا هُو بالعَشاءِ مُهَيّأٌ ، فقالَ لَهُ شُعيبٌ : اجْلِسْ يا شابُّ فتَعَشَّ ، فقالَ لَهُ موسى : أعوذُ باللّه ِ . قالَ شُعيبٌ : و لِمَ ذاكَ ؟ أ لَسْتَ بجائِعٍ ؟ قالَ : بَلى ، و لكنْ أخافُ أنْ يَكونَ هذا عِوَضا لِما سَقَيتُ لَهُما ، و أنا مِن أهلِ بَيتٍ لا نَبيعُ شَيئا مِن عَمَلِ الآخِرَةِ بِملْ ءِ الأرضِ ذَهَبا ، فقالَ لَهُ شُعيبٌ : لا و اللّه ِ يا شابُّ ، و لكنّها عادَتي و عادَةُ آبائي : نَقْري الضَّيْفَ و نُطْعِمُ الطَّعامَ . قالَ : فجَلَسَ موسى يَأكُلُ .
 زمانى كه موسى نزد شعيب رفت، شعيب آماده خوردن شام بود . پس ، به موسى گفت : اى جوان ! بنشين و شام بخور . موسى گفت : پناه به خدا . شعيب گفت : چرا؟ مگر گرسنه نيستى ؟ موسى گفت : چرا، اما مى ترسم اين پاداش آبى باشد كه براى دخترانت از چاه كشيدم ؛ من از خاندانى هستم كه اگر همه زمين پر از طلا شود، كمترين كار آخرت را به آن نمى فروشيم . شعيب گفت: اى جوان ! به خدا اين پاداش آن كار تو نيست، بلكه ميهمان نوازى و اطعام، رسم و عادت ما و پدران ماست . در اين هنگام موسى براى خوردن شام نشست .

نقش اخلاص در پذيرفته شدن اعمال

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إذا عَمِلْتَ عَمَلاً فاعْمَلْ للّه ِ خالِصا ؛ لأنَّهُ لا يَقْبَلُ مِن عِبادِهِ الأعْمالَ إلاّ ما كانَ خالِصا .

 هرگاه كارى كردى، آن را تنها براى خدا انجام ده ؛ زيرا او تنها اعمال خالص بندگانش را مى پذيرد .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 أخْلِصوا أعْمالَكُم للّه ِ ؛ فإنَّ اللّه َ لا يَقْبَلُ إلاّ ما خَلَصَ لَهُ .
اعمال خود را براى خدا خالص گردانيد؛ زيرا خداوند نپذيرد، مگر آنچه را كه خالص براى او باشد .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ اللّه َ تعالى لا يَقْبَلُ مِن العَمَلِ إلاّ ما كانَ لَهُ خالِصا ، و ابْتَغِ بهِ وَجْهَهُ .
 خداوند متعال تنها آن عملى را مى پذيرد كه خالص و محض رضاى او باشد .

امام على عليه السلام :

 لَيستِ الصّلاةُ قِيامَكَ و قُعودَكَ ، إنَّما الصَّلاةُ إخْلاصُكَ ، و أنْ تُريدَ بها اللّه َ وَحْدَهُ .

نماز به قيام و قعود تو نيست، بلكه نماز، آن است كه از روى اخلاص و تنها از روى خدا خواهى باشد .

امام صادق عليه السلام :

 قالَ اللّه ُ تَبارَك و تعالى : أنا خَيرُ شَريكٍ ، مَن أشْرَكَ بِي في عَمَلِهِ لَن أقْبَلَهُ، إلاّ ما كانَ لي خالِصا .
 خداوند متعال فرموده است : من بهترين شريك هستم ؛ هر كس در عمل خود براى من شريك بياورد، هرگز آن را نپذيرم [و به شريك دهم]، مگر عملى را كه خالص براى من باشد .

انسان بى اخلاص

امام على عليه السلام :

 لَوِ ارْتَفَعَ الهَوى لَأَنِفَ غَيرُ المُخلِصِ مِن عَمَلِهِ .
 اگر هوى و هوس از ميان برود ، انسان بى اخلاص از عملش شانه خالى كند .

امام على عليه السلام :

العَملُ كُلُّهُ هَباءٌ إلاّ ما اُخْلِصَ فيهِ .
اعمال، همه بر باد است، مگر آنچه از روى اخلاص باشد .

امام على عليه السلام :

ضاعَ مَن كانَ لَهُ مَقْصَدٌ غَيرُ اللّه ِ .
هركه مقصدى جز خدا داشته باشد، تباه شود .

دين خالص

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 تَمامُ الإخْلاصِ اجْتِنابُ المَحارِمِ .
 دورى كردن از حرامها، كمال اخلاص است .

بحار الأنوار ـ به نقل از ابو هريره و عبد اللّه بن عبّاس ـ :

خطبنا رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله فقالَ : أيُّها النّاسُ ، إنَّهُ مَن لَقِيَ اللّه َ عزّ و جلّ يَشْهَدُ أنْ لا إلهَ إلاّ اللّه ُ مُخْلِصا لَم يَخْلِطْ مَعَها غَيرَها دَخَلَ الجَنّةَ . فقامَ عليُّ بنُ أبي طالبٍ صلواتُ اللّه ِ علَيهِ ، فقالَ : يا رسولَ اللّه ِ ، بأبي أنتَ و اُمِّي! و كيفَ يَقولُها مُخْلِصا لا يَخْلِطُ مَعَها غَيرَها؟ فَسِّرْ لَنا هذا حتّى نَعْرِفَهُفقالَ : نَعَمْ ، حِرْصا على الدُّنيا و جَمْعا لَها مِن غَيرِ حِلّها ، و رِضا بِها ، و أقوامٌ يَقولونَ أقاوِيلَ الأخْيارِ و يَعْمَلونَ أعْمالَ الجَبابِرَةِ ، فمَنْ لَقِيَ اللّه َ عزّ و جلّ و لَيس فيهِ شَيءٌ مِن هذهِ الخِصالِ و هُو يَقولُ : «لا إلهَ إلاّ اللّه ُ» فلَهُ الجَنّةُ ، فإنْ أخَذَ الدُّنيا و تَرَكَ الآخِرَةَ فلَهُ النّارُ
 پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به ما روى كرد و فرمود: اى مردم ! هر كس از روى اخلاص گواهى دهد كه خدايى جز اللّه نيست و هيچ چيز ديگرى را با اين شهادت خود نياميزد و در اين حال خدا را ديدار كند، وارد بهشت شود . على بن ابى طالب ، صلوات اللّه عليه ، برخاست و عرض كرد : اى رسول خدا ! پدر و مادرم فدايت باد ، چگونه آن را با اخلاص و به دور از هر شائبه اى بگويد ؟ برايمان بيان فرما تا بدانيم
پيامبر فرمود : آرى ، آزمندى به دنيا و به دست آوردن آن از راه غير حلال و دل خوش كردن به آن و مردمانى هستند كه سخنان نيكان را بر زبان مى رانند، اما رفتار ستمگران را در پيش مى گيرند . كسى كه خداوند عزّ و جلّ را ديدار كند در حالى كه از اين خصلتها پاك باشد و «لا اله الا اللّه » بگويد ، به بهشت رود و كسى كه دنيا را برگيرد و آخرت را وا گذارد، روانه به دوزخ شود .

امام على عليه السلام :

 تَمامُ الإخْلاصِ تَجَنُّبُ المَعاصي .
كمال اخلاص ، به دورى كردن از گناهان است .

امام صادق عليه السلام :

مَن قالَ: «لا إلهَ إلاّ اللّه ُ» مُخْلِصا دَخَلَ الجَنّةَ ، و إخْلاصُهُ أنْ يَحْجِزَهُ «لا إلهَ إلاّ اللّه ُ» عَمّا حَرّمَ اللّه ُ .
هر كس مخلصانه «لا إله الاّ اللّه » بگويد به بهشت رود و اخلاصش به اين است كه «لا إله الاّ اللّه » او را از آنچه خداوند حرام كرده است باز دارد .

علامت مخلص

معانى الأخبار :

 جَبرئيلُ عليه السلام ـ لَمّا سألَهُ النّبيُّ صلى الله عليه و آله عن تَفسيرِ الإخْلاصِ ـ : المُخْلِصُ الّذي لا يَسألُ النّاسَ شَيئا حتّى يَجِدَ ، و إذا وَجدَ رَضِيَ ، و إذا بَقِيَ عِندَهُ شيء أعْطاهُ فِي اللّه ِ ، فإنَّ مَن لَم يَسألِ المَخلوقَ فَقَد أقَرَّ للّه ِ عزّ و جلّ بالعُبودِيَّةِ ، و إذا وَجَدَ فرَضِيَ فهُو عنِ اللّه ِ راضٍ ، و اللّه ُ تباركَ و تعالى عنهُ راضٍ ، و إذا أعطى للّه ِ عزّ و جلّ فهُو على حَدِّ الثِّقَةِ برَبِّهِ عزّ و جلّ .
جبرئيل عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال پيامبر صلى الله عليه و آله از تفسير اخلاص ـ گفت : مخلِص كسى است كه از مردم هيچ نخواهد، تا خود بدان دست يابد و هرگاه بدان دست يافت خشنود شود و هرگاه چيزى نزدش باقى ماند، آن را [به ديگران ]بخشد ؛ زيرا كسى كه از مخلوق چيزى نخواهد، به عبوديت براى خداوند عزّ و جلّ اقرار كرده است و چون به نياز خود رسيد و خشنود گشت، از خدا خشنود شده و خداوند تبارك و تعالى نيز از او خشنود است و هرگاه [آنچه برايش باقى مانده ]به خاطر خداوند عزّ و جلّ ببخشد، به مرتبه اعتماد بر پروردگارش عزّ و جلّ رسيده است .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 أمّا عَلامَةُ المُخْلِـصِ فأربَعـةٌ : يَسْلَمُ قَلبُهُ ، و تَسْلَمُ جَوارِحُـهُ ، و بَـذَلَ خَيْرَهُ ، و كَفَّ شَرَّهُ .
نشانه مخلص چهار چيز است : قلبى سليم دارد ، اعضا و جوارحش تسليمند، خيرش [به ديگران ]مى رسد و از بدى كردن خوددار است.

امام على عليه السلام :

مَن لَم يَخْتَلِفْ سِرُّهُ و عَلانِيَتُهُ ، و فِعلُهُ و مَقالَتُهُ فقـد أدّى الأمانَـةَ و أخْلَـصَ العِبادَةَ .
كسى كه ظاهر و باطنش و كردار و گفتارش يكى باشد، امانت را پرداخته و عبادت را خالص كرده است .

امام على عليه السلام :

الزُّهدُ سَجِيَّةُ المُخْلِصينَ .
 پارسايى ، خوى مخلصان است .

امام على عليه السلام :

 فَرضَ اللّه ُ ··· الصِّيـامَ ابْتِـلاءً لإخْلاصِ الخَلقِ .
 خداوند ··· روزه را واجب كرد تا اخلاص بندگان را بيازمايد .

حقيقت اخلاص

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ لِكُلِّ حَقٍّ حَقيقةً ، و ما بَلغَ عَبدٌ حقيقةَ الإخْلاصِ حتّى لا يُحِبَّ أنْ يُحْمَدَ على شيءٍ مِن عَمَلٍ للّه ِ .
 هر حقّى را حقيقتى است و بنده به حقيقت اخلاص نرسد، مگر آن گاه كه دوست نداشته باشد در برابر كارى كه براى خدا مى كند، تمجيد و ستايش شود .

الدرّ المنثور ـ به نقل از ابو ثماثمة ـ :

 قالَ الحَواريّونَ لعيسى عليه السلام : يا رُوحَ اللّه ِ ، مَنِ المُخلِصُ للّه ِ ؟ قالَ : الّذي يَعْمَلُ للّه ِ لا يُحِبُّ أنْ يَحْمَدَهُ النّاسُ علَيهِ .
حواريون به عيسى عليه السلام عرض كردند : يا روح اللّه ! مخلِص براى خدا كيست ؟ فرمود: كسى كه براى خدا كار كند و دوست نداشته باشد مردم او را به خاطر آن بستايند .

امام على عليه السلام :

العِبادَةُ الخالِصَةُ أنْ لا يَرجوَ الرّجُلُ إلاّ رَبَّهُ ، و لا يَخافَ إلاّ ذَنْبَهُ .
 عبادت خالص اين است كه آدمى جز به پروردگار خويش اميد نبندد و جز از گناه خويش نترسد .

امام باقر عليه السلام :

لا يَكونُ العَبْدُ عابِدا للّه ِ حقَّ عِبادَتِهِ حتّى يَنْقَطِعَ عنِ الخَلْقِ كُلِّهِم إلَيهِ ، فحينَئذٍ يقولُ : هذا خالِصٌ لي، فيَقْبَلُهُ بكَرَمِهِ .
بنده ، خداى را چنان كه حقّ عبادت اوست عبادت نكند، مگر آن گاه كه از همه خلق بريده ، به خداوند روى آورد. در اين هنگام خداوند فرمايد: اين، خالص براى من است. و به لطف و كرم خويش او را پذيرا شود

امام صادق عليه السلام :

 العَمَلُ الخالِصُ : الّذي لا تُريدُ أنْ يَحْمَدَكَ علَيهِ أحَدٌ إلاّ اللّه ُ عزّ و جلّ .
 عمل خالص آن است كه نخواهى كسى جز خداوند عزّ و جلّ ، تو را بر انجام آن بستايد .

آنچه اخلاص مى آورد

امام على عليه السلام :

سَبَبُ الإخلاصِ اليَقينُ .

 علّت اخلاص، يقين است .

امام على عليه السلام :

الإخْلاصُ ثَمَرةُ اليَقينِ .
اخلاص، ميوه يقين است .

امام على عليه السلام :


إخْلاصُ العَمَلِ مِن قُوَّةِ اليَقينِ و صَلاحِ النِّيَّةِ .

اخلاصِ عمل، ناشى از نيروى يقين و درستى نيّت است .

امام على عليه السلام :

 الإخْلاصُ ثَمَرةُ العِبادَةِ .
 اخلاص، ميوه عبادت است .

امام على عليه السلام :

 إنّ إخلاصَ العَمَلِ اليَقينُ .
براستى كه اخلاصِ عمل [همان ]يقين است.

امام على عليه السلام :

على قَدْرِ قُوَّةِ الدِّينِ يكونُ خُلوصُ النِّيَّةِ .
 خلوص نيّت، به اندازه شدّت ديندارى است.

امام على عليه السلام :

 ثَمَرةُ العِلمِ إخْلاصُ العَمَلِ .
ثمره دانش اخلاص عمل است .

امام على عليه السلام :

 قَلِّلِ الآمالَ تَخْلُصْ لَك الأعمالُ .
 آرزوهايت را كم كن ، اعمالت خالص مى شود .

امام على عليه السلام :

 أوَّلُ الإخْلاصِ اليَأسُ مِمّا في أيْدي النّاسِ .
 سرآغاز اخلاص چشم اميد بركندن از دست مردمان است .

امام على عليه السلام :

 أصْلُ الإخْلاصِ اليَأسُ مِمّا في أيْدي النّاسِ .
ريشه اخلاص چشم بركندن از دست مردمان است .

امام على عليه السلام :

مَن رَغِبَ فيما عِندَ اللّه ِ أخْلَصَ عَمَلَهُ .
كسى كه خواهان آن چيزها باشد كه نزد خداست، عمل خود را خالص گرداند .

امام باقر عليه السلام :

ادْفَعْ عن نَفْسِكَ حاضِرَ الشَّرِّ بحاضِرِ العِلْمِ ، و اسْتَعْمِلْ حاضِرَ العِلْمِ بخالِصِ العَمَلِ ، و تَحَرَّزْ في خالِصِ العَمَلِ مِن عَظيمِ الغَفْلَةِ بشِدَّةِ التَّيَقُّظِ ، و اسْتَجْلِبْ شِدَّةَ التَّيقُّظِ بصِدْقِ الخَوفِ
شرّ و بدى را با حضورِ علم از خود بران و با عملِ خالصانه، علم را به كارگير و در عمل خالص، با هوشيارى شديد، از غفلت دورى كن و با خوف راستين [از خدا ]هوشيارى كامل را به دست آر.
 

موانع اخلاص

امام على عليه السلام :

 كيفَ يَستطيعُ الإخْلاصَ مَن يَغْلِبُهُ الهَوى . ؟! .
چگونه اخلاص دارد كسى كه هواى نفس بر او چيره باشد؟! .

آثار اخلاص

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 ما أخْلَصَ عَبدٌ للّه ِ عزّ و جلّ أربَعينَ صباحا إلاّ جَرَتْ يَنابِيعُ الحِكمَةِ مِن قَلبِهِ على لِسانِهِ .
هيچ بنده اى چهل روز براى خدا اخلاص نورزيد، مگر آن كه چشمه هاى حكمت از دلش به زبانش جارى شد .
 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : لا أطَّلِعُ على قَلبِ عَبدٍ فأعْلَمُ مِنهُ حُبَّ الإخْلاصِ لِطاعَتي لِوَجْهي و ابْتِغاءَ مَرْضاتي إلاّ تَولّيتُ تَقويمَهُ و سياسَتَهُ .
 خداوند عزّ و جلّ فرمايد : هرگاه دل بنده ام را بنگرم و دريابم كه از روى اخلاص و براى خشنودى من طاعتم را به جا مى آورد ، اصلاح و تربيت او را خود به عهده گيرم.
 

امام على عليه السلام :

غايَةُ الإخْلاصِ الخَلاصُ .
غايت اخلاص، رهايى است .
 

امام على عليه السلام :

 المُخْلِصُ حَرِيٌّ بالإجابَةِ .
مخلص، سزاوار اجابت [دعا ]است .

امام على عليه السلام :

عِند تَحَقُّقِ الإخْلاصِ تَسْتَنيرُ البَصائرُ .
 چون اخلاص تحقق يابد، ديده بصيرت روشنى گيرد .

امام على عليه السلام :

بالإخْلاصِ تُرْفَعُ الأعْمالُ .
 با وجود اخلاص است كه اعمال [به درگاه خدا ]بالا مى رود .

امام على عليه السلام :

لَو خَلَصَتِ النِّيّاتُ لَزَكَتِ الأعْمالُ .
اگر نيّتها خالص شود، اعمال پاكيزه گردد.

امام على عليه السلام :

 مَن أخْلَصَ النِّيَّةَ تَنَزّهَ عنِ الدَّنِيَّةِ .
 هر كه نيّت را خالص گردانَد، از پستى دور مانَد .

امام على عليه السلام :

 في إخلاصُ النِّيّاتِ نَجاحُ الاُمورِ .
موفقيت كارها به خالص كردن نيّتهاست .

امام على عليه السلام :

أخْلِصْ تَنَلْ .
اخلاص داشته باش ، تا كامروا شوى.

امام على عليه السلام :

مَن أخْلَصَ بَلَغَ الآمالَ .
هر كه اخلاص ورزد، به آرزوهايش برسد .

امام زين العابدين عليه السلام :

 فأمّا حقُّ اللّه ِ الأكبرُ علَيكَ فأنْ تَعْبُدَهُ، لا تُشْرِكَ بهِ شَيئا ، فإذا فَعلْتَ ذلكَ بإخْلاصٍ جَعلَ لكَ على نَفسِهِ أنْ يَكْفِيَكَ أمْرَ الدُّنيا و الآخِرَةِ .
 حقّ خداوند بزرگ بر تو اين است كه او را بپرستى و شريكى برايش قائل نشوى، اگر از روى اخلاص چنين كنى ، [او خود] كار دنيا و آخرت تو را كفايت مى كند.

امام زين العابدين عليه السلام ـ در دعا ـ گفت :

اللّهُمَّ صلِّ على محمّدٍ و آلِ محمّدٍ ، و اجْعَلْنا مِمَّن جاسُوا خِلالَ دِيارِ الظّالِمينَ ، و اسْتَوْحَشوا مِن مُؤانَسَةِ الجاهِلينَ ، و سَمَوا إلى العُلُوِّ بنُورِ الإخْلاصِ
خدايا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را از كسانى قرار ده كه خانه هاى ستمگران را [براى نابود كردن آنها ]مى كاوند و از همدمى با نادانان مى گريزند و با روشنايى اخلاص به سوى مراتب عالى بالا مى روند.

امام صادق عليه السلام :

 إنَّ المؤمنَ لَيَخشَعُ لَهُ كُلُّ شيءٍ و يَهابُهُ كُلُّ شيءٍ . إذا كانَ مُخلِصا للّه ِ أخافَ اللّه ُ مِنهُ كُلَّ شيءٍ ، حتّى هَوامَّ الأرضِ و سِباعَها و طَيرَ السَّماءِ .
همه اشياء در برابر مؤمن خاشعند و از هيبت او مى هراسند . اگر براى خدا اخلاص ورزد خداوند همه چيز ، حتى گزندگان و درندگان زمين و پرندگان هوا را از او بترساند .
 

امام كاظم عليه السلام : مسيح عليه السلام فرمود :

يا عَبيدَ السَّوءِ ، نَقُّوا القَمْحَ و طَيِّبوهُ و أدِقّوا طَحْنَهُ تَجِدوا طَعْمَهُ و يَهْنِئْكُم أكْلُهُ ، كذلكَ فأخْلِصوا الإيمانَ و أكْمِلوهُ تَجِدوا حَلاوَتَهُ و يَنْفَعْكُم غِبُّهُ .
 اى بندگان بد ! گندم را پاك و تميز كنيد و خوب آردش نماييد، تا طعم آن را خوب بچشيد و گوارايتان گردد . همچنين ايمان را خالص و كامل گردانيد، تا شيرينى آن را بيابيد و سرانجامش شما را سود رساند .

بحار الأنوار : در كتاب ادريس عليه السلام آمده است :

 مَن خَلَصَ إيمانُهُ أمِنَ دِينُهُ .
 آن كه ايمانش خالص باشد، دينش سالم و در امان مانَد.

ميان اخلاص و ريا

امام باقر عليه السلام :

ما بينَ الحقِّ و الباطِلِ إلاّ قِلَّةُ العَقلِ . قيلَ : و كيفَ ذلكَ يا بنَ رسولِ اللّه ِ ؟ قالَ : إنَّ العَبدَ يَعمَلُ العَمَلَ الّذي هُو للّه ِ رِضا فيُريدُ بهِ غَيرَ اللّه ِ ، فلَو أنَّهُ أخْلَصَ للّه ِ لَجاءَهُ الّذي يُريدُ في أسْرَعَ مِن ذلكَ .
ميان حقّ و باطل [چيزى ]جز كم خردى نيست . عرض شد : چگونه، اى زاده رسول خدا؟ فرمود : آدمى كارى را كه رضاى خدا در آن است، براى غير خدا انجام مى دهد ، در صورتى كه اگر آن را محض رضاى خدا انجام مى داد، خداوند او را به هدفى كه از آن كار داشت زودتر مى رساند.


میزان الحکمه،جلد سوم

 مجموعه حدیث درباره اخلاص ( در قالب پوستر و پاورپوینت)

کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث