صداقت و راستی در احادیث

معناى راستى تشويق به راستى ويژگى راستگو صداقت با خدا راستى و ايمان راستگو اهميت راستگويى راست ترين سخنان راست گويى هاى نابجا زبان راست يا نام نيك

معناى راستى :

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ ، مُطابَقَةُ المَنطِقِ للوَضعِ الإلهيِّ

 الكِذبُ ، زَوالُ المَنطِقِ عَنِ الوَضعِ الإلهيِّ .
 

راستى ، مطابقت گفتار است با نهاده ( قانون ) الهى 

و دروغ ، دور شدن گفتار است از نهاده ( قانون ) الهى .

( غرر الحكم : ۱۵۵۲ ـ ۱۵۵۳ )       

تشويق به راستى :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

علَيكُم بالصِّدقِ ؛

فإنّهُ بابٌ مِن أبوابِ الجَنَّةِ .

بر شما باد راستى  ؛

كه آن درى از درهاى بهشت است .

( تاريخ بغداد : ۱۱/۸۲ ) 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

الجَمالُ  ، صَوابُ القَولِ بِالحَقِّ  

و الكَمالُ ، حُسنُ الفِعالِ بالصِّدقِ .

زيبايى [باطنى ]، به گفتار درست با حق است

و كمال ، به نيك كردارى است با صدق .

( كنز العمّال : ۶۸۵۳ ) 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

الصِّدقُ ،  مُبارَكٌ و الكِذبُ ،  مَشؤومٌ .

راستى، مبارك است و دروغ ، شوم .

( بحار الأنوار : ۷۷/۶۷/۶ ) 

امام على عليه السلام : 

الصِّدقُ  ، رُوحُ الكلامِ .

راستى ، جان سخن است .

( غرر الحكم : ۳۸۷ ) 

امام على عليه السلام :

 الصِّدقُ  ، كَمالُ النُّبلِ .

راستى ، كمال بزرگوارى است .

( غرر الحكم : ۱۰۵۶ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ  ، أخُو العَدلِ .

راستى ، برادر عدالت است .

( غرر الحكم : ۲۶۵ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ ،  لِسانُ الحَقِّ .

 راستى ، زبان حق است .

( غرر الحكم : ۲۷۵ )

امام على عليه السلام : 

الصِّدقُ  ، خَيرُ القَولِ .

راستى ، بهترين سخن است .

( غرر الحكم : ۳۰۴ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ ،  يُنجِيكَ و إن خِفتَهُ 

الكِذبُ  ، يُردِيكَ و إن أمِنتَهُ .

 راستى، تو را نجات مى دهد ، هرچند از آن بيمناك باشى

و دروغ، تو را نابود مى كند ، گر چه از آن خطرى براى خود حسّ نكنى .

( غرر الحكم : ۱۱۱۸ ـ ۱۱۱۹ )

امام على عليه السلام : 

الصِّدقُ ،  صَلاحُ كُلِّ شيءٍ  

الكِذبُ  ، فَسادُ كُلِّ شَيءٍ .

راستى، مايه درستى هر چيزى است  

دروغ ، مايه تباهى هر چيزى است .

( غرر الحكم : ۱۱۱۵ ـ ۱۱۱۶ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ ، أمانةٌ  الكِذبُ ، خِيانَةٌ .

 راستى ، امانتدارى است  و دروغ ، خيانت .

( غرر الحكم : ۱۵ )

امام باقر عليه السلام :

ألاَ فَاصدُقُوا ؛

فإنَّ اللّه َ مَعَ مَن صَدَقَ .

هان! راستگو باشيد ؛

زيرا خداوند با كسى است كه راستگو باشد .

( بحار الأنوار : ۶۹/۳۸۶/۵۱ )

امام باقر عليه السلام :

تَعَلَّمُوا الصِّدقَ قَبلَ الحَديثِ .

 پيش از گفتار ( آموختن حديث ) راستگويى را بياموزيد .

( الكافي : ۲/۱۰۴/۴ )

امام صادق عليه السلام :

الصِّدقُ  ، عِزٌّ .

 راستى ، ارجمندى است .

( بحار الأنوار : ۷۸/۲۶۹/۱۰۹ )

امام صادق عليه السلام :

زينَةُ الحَديثِ ،  الصِّدقُ .

زيورِ سخن ، راستى است .

(  الأمالي للصدوق : ۵۷۶/۷۸۸ )

امام صادق عليه السلام :

مَن صَدَقَ لِسانُهُ  ، زَكا عَمَلُهُ
 

هركه زبانش راست باشد ، كردارش پاكيزه است .

( الكافي : ۲/۱۰۴/۳ )

امام صادق عليه السلام :

أحسَنُ مِنَ الصِدقِ  ، قائلُهُ و خَيرٌ مِن الخَيرِ ، فاعِلُهُ .

از راستى بهتر ، گوينده آن است و از كار خوب خوبتر ، كننده آن .

( الأمالي للطوسي : ۲۲۳/۳۸۵ )

امام رضا عليه السلام : 

مَن صَدَقَ الناسَ  ، كَرِهُوهُ .

هركه با مردم رك و راست باشد ، مردم او را ناخوش دارند .

( بحار الأنوار : ۷۸/۳۵۳/۹ )

ويژگى راستگو :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ أشَدَّ الناسِ تَصديقا للناسِ أصدَقُهُم حَديثا

و إنَّ أشَدَّ الناسِ تَكذيبا أكذَبُهُم حَديثا .

كسى بيش از همه ، مردم را راستگو مى داند كه خودش با آنان راستگوتر باشد

و كسى بيش از همه ، مردم را دروغگو مى داند كه خودش بيش از همه ، به آنان دروغ بگويد .

( كنز العمّال : ۶۸۵۴ )

امام على عليه السلام :

قَدرُ الرَّجُلِ ،على قَدرِ هِمَّتِهِ و صِدقُهُ ، على قَدرِ مُرُوءَتِهِ .

 ارزش مرد  ، به اندازه همت اوست  و راستى او ،  به اندازه مردانگيش .

( نهج البلاغة : الحكمة ۴۷ )

امام على عليه السلام :

لا تَكُ صادِقا  ، حتّى تَكتُمَ بعضَ ما تَعلَمُ .

راستگو نخواهى بود  ، مگر آنكه پاره اى از آنچه را مى دانى   كتمان كنى .

( بحار الأنوار : ۷۸/۹/۶۴ )

صداقت با خدا :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن صَدَقَ اللّه َ ،  نَجا .

 هركه با خدا راست باشد ، نجات يابد .

( الكافي : ۲/۹۹/۲۹ )

امام باقر عليه السلام :

تَزَيَّنْ للّه ِِ عَزَّ و جلَّ  ، بِالصِّدقِ في الأعمالِ .

 با راست كردارى ، خود را براى خداوند عزّ و جلّ بياراى .

(  بحار الأنوار : ۷۸/۱۶۴/۱  )

راستى و ايمان :

امام على عليه السلام :

الإيمانُ أن تُؤثِر الصِّدقَ ، حيثُ يَضُرُّكَ  على الكِذبِ  ، حيثُ يَنفَعُكَ .

ايمان آن است كه راستى را ، اگر چه به زيانت باشد  بر دروغ ، گر چه به سودت باشد ، ترجيح دهى .

( نهج البلاغة : الحكمة ۴۵۸ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ ،  أقوى دَعائمِ الإيمانِ .

راستى ، محكمترين ستون ايمان است.

( غرر الحكم : ۱۵۷۹ )

امام على عليه السلام :

 الصِّدقُ  ، عِمادُ الإسلامِ و دِعامَةُ الإيمانِ .
 

راستى ، ستون اسلام  و پشتوانه ايمان است .

( غرر الحكم : ۱۷۵۴ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ  ، رَأسُ الإيمانِ  و زَينُ الإنسانِ

 راستى ، سر آمد ايمان و زيور انسان است .

( غرر الحكم : ۱۹۹۳ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ  ، جَمالُ الإنسانِ ، و دِعامَةُ الإيمانِ

 راستى ، جمال انسان و پشتوانه ايمان است .

( غرر الحكم : ۲۱۲۰ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ ،  أمانَةُ اللِّسانِ  و حِليَةُ الإيمانِ .

راستى ، امانتِ زبان و زيورِ ايمان است .

( غرر الحكم : ۱۴۵۱ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ ،  لِباسُ الدِّينِ .

راستى ، جامه دين است .

( غرر الحكم : ۴۵۸ )

امام على عليه السلام :

الصِّدقُ ،  رَأسُ الدِّينِ

راستى ، سرآمد دين است .

( غرر الحكم : ۵۱۷ )

راستگو:

امام على عليه السلام :

الصادِقُ  ، على شَفا مَنجاةٍ و كَرامَةٍ

و الكاذِبُ  ، على شَرَفِ مَهواةٍ و مَهانَةٍ .

راستگو ، در آستانه نجات و بزرگوارى است

 و دروغگو  ، بر لبه پرتگاه و خوارى .

( نهج البلاغة : الخطبة ۸۶ )

امام على عليه السلام :

إنّ الصادِقَ  ، لَمُكرَمٌ جَلِيلٌ

 و إنّ الكاذِبَ ،  لَمُهانٌ ذَليلٌ .

راستگو ، محترم و ارجمند است

و دروغگو ، بى حرمت و خوار .

( غرر الحكم : ۳۴۰۹ )

امام صادق عليه السلام :

إنّ الصادِقَ أوَّلُ مَن يُصَدِّقُهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ  ، يَعلَم أنّه صادِقٌ

 و تُصَدِّقُهُ نفسُهُ  ، تَعلَمُ أنّه صادِقٌ .

راستگو را نخستين كسى كه تصديق مى كند ، خداوند عزّ و جلّ است  كه مى داند او راست گوست

و نيز نفْسِ او تصديقش مى كند  كه مى داند راست گوست .

( الكافي : ۲/۱۰۴/۶ )

اهميت راستگويى :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لا تَنظُرُوا إلى كَثرَةِ صلاتِهِم و صَومِهِم و كَثرَةِ الحَجِّ و المَعروفِ وطَنطَنَتِهِم بِاللَّيلِ ؛

 و لكنِ انظُرُوا إلى صِدقِ الحَديثِ و أداءِ الأمانَةِ .

 به زيادى نماز و روزه و حج و احسان و وِرد و ذِكر شبانه مردم منگريد ؛

 بلكه به راستگويى و امانتدارى آنها توجّه كنيد .

( بحار الأنوار : ۷۱/۹/۱۳ )

امام صادق عليه السلام :

لا تَغتَرُّوا بِصلاتِهِم و لا بِصِيامِهِم ؛

فإنَّ الرجُلَ ربّما لَهِجَ بِالصلاةِ و الصومِ حتّى  لَو تَرَكَهُ ، استَوحَشَ ؛  

و لكنِ اختَبِرُوهُم عِند صِدقِ الحَديثِ و أداءِ الأمانَةِ .

 فريب نماز و روزه مردم را نخوريد ؛

زيرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى كند كه اگر آنها را ترك گويد ، احساس دلتنگى مى كند ؛

بلكه آنها را به راستگويى و امانتدارى بيازماييد .

( الكافي : ۲/۱۰۴/۲ )

امام صادق عليه السلام :

إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ لم يَبعَثْ نَبِيّا  ،إلاّ بصِدقِ الحَديثِ  و أداءِ الأمانَةِ إلى البَرِّ و الفاجِرِ .

 خداوند عزّ و جلّ هيچ پيامبرى را نفرستاد ، مگر با [ دعوت به ] راستگويى  و برگرداندن امانت به نيكوكار و بدكردار .

( الكافي : ۲/۱۰۴/۱ )

راست ترين سخنان :

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه : راست ترين سخن چيست؟ ـ فرمود :

شَهادَةُ أن لا إلهَ إلاّ اللّه ُ .

شهادت دادن به اين كه معبودى جز خدا نيست .

( بحار الأنوار:۷۷/۳۷۸/۱ )

 

امام على عليه السلام :

أصدَقُ المَقالِ  ،  ما نَطَقَ بهِ لِسانُ الحالِ

 راست ترين سخن ، سخن زبان حال است .

( غرر الحكم : ۳۳۰۲ )

امام على عليه السلام :

 

راست گويى هاى نابجا :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 ثلاثٌ يَقبُحُ فيهِنَّ الصِّدقُ :

النَّميمَةُ  و إخبارُكَ الرَّجُلَ عن أهلِهِ بما يَكرَهُهُ  و تَكذِيبُكَ الرَّجُلَ عنِ الخَبَرِ .

در سه جا راستگويى زشت است :

سخن چينى  و خبر ناخوشايند دادن به مرد درباره خانواده اش  و تكذيب كردن خبر كسى كه به تو خبر مى دهد .

( الخصال : ۸۷/۲۰ )

امام صادق عليه السلام : 

أيُّما مُسلمٍ سُئلَ عن مُسلمٍ فَصَدَقَ و أدخَلَ على ذلكَ المسلمِ مَضَرَّةً ، كُتِبَ مِن الكاذِبِينَ

و مَن سُئلَ عن مُسلمٍ فَكَذَبَ فَأدخَلَ على ذلكَ المسلمِ مَنفَعَةً كُتِبَ عندَ اللّه ِ مِن الصّادِقِينَ .

هر مسلمانى كه از او درباره مسلمانى سؤال شود و او راست بگويد و به آن مسلمان زيانى رساند ، [ نزد خداوند ] از دروغگويان قلمداد شود

و هركه از او درباره مسلمانى سؤال شود و دروغ بگويد و سودى به آن مسلمان رساند ، نزد خداوند از راستگويان به شمار آيد .

( بحار الأنوار : ۷۱/۱۱/۱۹ )

زبان راست يا نام نيك :

امام على عليه السلام :

 كيفَ تَعمَهُونَ  و بَينَكُم عِترَةُ نَبِيِّكُم  و هُم أزِمَّةُ الحَقِّ  و أعلامُ الدِّينِ و ألسِنَةُ الصِّدقِ ؟!

چگونه سرگردانيد در حالى كه خاندان پيامبرتان ، اين زمام داران حق و نشانه هاى دين و زبان هاى راست ، در ميان شما هستند ؟!

( نهج البلاغة : الخطبة ۸۷ )

امام على عليه السلام :

 أيُّها الناسُ!  إنّهُ لا يَستَغنِي الرَّجُلُ ـ و إن كانَ ذا مالٍ ـ عن عِترَتِهِ ( عَشِيرَتِهِ ) و دِفاعِهِم عنهُ بِأيدِيهِم و ألسِنَتِهِم ···

و لِسانُ الصِّدقِ يَجعَلُهُ اللّه ُ لِلمَرءِ في الناسِ  ، خَيرٌ لَهُ ، مِن المالِ يَرِثُهُ غَيرُهُ  .

 اى مردم! هيچ كس ـ هر اندازه هم مال و ثروت داشته باشد ـ از خاندان خود و دفاع جانى و زبانى آنها بى نياز نيست . . .  

و زبان راست ( نام نيكى ) كه خداوند در ميان مردمان از بهر كسى باقى مى گذارد ، از مال و ثروتى كه براى ديگران به ارث مى نهد ، براى او بهتر است .

 ( نهج البلاغة : الخطبة ۲۳ )

میزان الحکمه،جلد ششم.