معجزه در احادیث

معجزه :

امام صادق عليه السلام :

المُعجِزَةُ عَلامةٌ للّهِِ 

لا يُعطيها  إلاّ أنبِياءَهُ و رُسُلَهُ و حُجَجَهُ ؛

لِيُعرَفَ بهِ صِدقُ الصّادِقِ مِن كِذبِ الكاذِبِ .

معجزه، نشانه اى از خداست

و آن را تنها به پيامبران و فرستادگان و حجّتهاى خود مى دهد ؛

تا به وسيله آن راستِ راستگو، از دروغِ دروغگو باز شناخته شود.

(علل الشرائع : ۱۲۲/۱ )

حكمت تفاوت معجزات پيامبران :

امام هادى عليه السلام ـ در پاسخ به پرسش ابن سكّيت از علت فرستادن موسى با عصا و يد بيضاء و حربه [ ضدّ ]جادو

و فرستادن عيسى با حربه طبابت و فرستادن محمّد صلى الله عليه و آله با گفتار و سخن ـ فرمود :

إنَّ اللّه َ، لَمّا بَعَثَ موسى عليه السلام  ، كانَ الغالِبُ عَلى أهلِ عَصرِهِ السِّحرَ؛ 

فأتاهُم مِن عِندِ اللّه ِ بِما لَم يَكُن في وُسعِهِم مِثلُهُ و ما أبطَلَ بِهِ سِحرَهُم و أثبَتَ بِهِ الحُجَّةَ عَلَيهِم

و إنَّ اللّه َ بَعَثَ عيسى عليه السلام  في وَقتٍ قَد ظَهَرَت فيهِ الزَّماناتُ و احتاجَ النّاسُ إلَى الطِّبِّ ؛

فأتاهُم مِن عِندِ اللّه ِ بِما لَم يَكُن عِندَهُم مِثلُهُ

و بِما أحْيا لَهُمُ المَوتى  و أبرَأ الأكمَهَ و الأبرَصَ بِإذنِ اللّه ِ و أثبَتَ بِهِ الحُجَّةَ عَلَيهِم 

و إنَّ اللّه َ بَعَثَ مُحَمَّدا صلى الله عليه و آله في وَقتٍ كانَ الغالِبُ على أهلِ عَصرِهِ الخُطَبَ و الكَلامَ ـ و أظُنُّهُ قالَ : الشِّعرَ ـ ؛

فأتاهُم مِن عِندِ اللّه ِ مِن مَواعِظِهِ و حِكَمِهِ ما أبطَلَ بِهِ قَولَهُم و أثبَتَ بِهِ الحُجَّةَ عَلَيهِم .

 هنگامى كه خداوند موسى عليه السلام را فرستاد  ، جادوگرى بر مردم عصر او غلبه داشت ؛

پس  او از طرف خدا چيزى براى مردم آورد كه توان انجام چنان كارى را نداشتند و به وسيله آن ، جادوى آنها را باطل ساخت و حجت را بر آنان ثابت كرد .

عيسى عليه السلام را در زمانى مبعوث كرد كه بيماريهاى مزمن شيوع داشت و مردم نياز به طبابت داشتند ؛

پس عيسى از نزد خدا چيزى برايشان آورد كه مانند آن را نداشتند .

او به اذن خدا مردگان را زنده كرد و كور مادر زاد و پيس را شفا داد و با اين وسيله حجت را بر آنان ثابت كرد

و محمد صلى الله عليه و آله را در زمانى فرستاد كه خطابه و سخنورى ـ [راوى مى گويد : ] به گمانم شعر را هم فرمود ـ رواج داشت ؛

پس  آن حضرت از نزد خدا مواعظ و حكمتهايى آورد كه به وسيله آنها گفتار ايشان را باطل كرد و حجت را بر آنان ثابت نمود.

( الكافي : ۱/۲۴/۲۰ ) 

اعجاز قرآن :

أي : يا مُحَمَّدُ ! هذَا الكِتابُ الَّذي أنزَلناهُ عَلَيكَ .

هُوَ الحُروفُ المُقَطَّعةُ الَّتي مِنها :  ألِفٌ، لامٌ، مِيمٌ 

 و هُوَ بِلُغَتِكُم و حُروفِ هِجائكُم ؛

فَأتوا بِمِثلِهِ ،  إن كُنتُم صادِقينَ و استَعينوا عَلى ذلكَ بِسائرِ شُهَدائكُم .

 يعنى : اى محمد! اين كتابى كه بر تو فرو فرستاديم .

مجموعه اى از حروف مقطّعه است كه از جمله آنهاست : الف و لام و ميم

اين قرآن به زبان شما و با الفباى شماست ؛ 

پس اگر راست مى گوييد ، مانند آن را بياوريد و در اين راه  از ديگر حاضرانتان نيز كمك بگيريد.

( البقرة : ۱ و ۲ - معاني الأخبار : ۲۴/۴ )

از نشانه هاى اعجاز قرآن، نبودِ اختلاف در آن است :

الخرائج و الجرائح:

إنَّ ابنَ أبي العَوجاءِ و ثَلاثَةَ نَفَرٍ مِنَ الدَّهرِيَّةِ اتَّفَقوا عَلى 

أن يُعارِضَ كُلُّ واحِدٍ مِنهُم رُبعَ القُرآنِ و كانوا بِمكَّةَ

و عاهَدوا عَلى أن يَجيئُوا بِمُعارَضَتِه في العامِ القابِلِ . 

فلَمّا حالَ الحَولُ و اجتَمَعوا في مَقامِ إبراهيمَ عليه السلام (أيضا) ، 

قالَ أحدُهُم : إنّي لَمّا رَأيتُ قَولَهُ : « وَ قِيلَ يا أَرضُ ابْلَعي ماءَكِ و يا سَماءُ أَقْلِعي

و غِيضَ الماءُ و قُضِيَ الأَمْرُ» (هود : ۴۴ ) ، كَفَفتُ عَنِ المُعارَضةِ

و قالَ الآخَرُ : و كَذلِكَ أنا لَمّا وَجَدتُ قَولَهُ : « فَلمّا اسْتَيأَسُوا مِنهُ خَلَصوا نَجِيّا » ( يوسف : ۸۰ )  ، أيِسْتُ مِنَ المُعارَضَةِ 

و كانوا يُسِرُّونَ بِذلكَ ؛ 

إذ مَرَّ عَلَيهِمُ الصّادِقُ عليه السلام فالتَفَتَ إلَيهِم و قَرَأ (عَلَيهِم) :

« قُلْ لَئنِ اجْتَمَعَتِ الإِنْسُ و الجِنُّ عَلى أَن يَأْتوا بِمِثلِ هذَا القُرآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرا »

فَبُهِتوا .

 ابن ابى العوجاء و سه تن از دهريان در مكّه با هم قرار گذاشتند كه

هر نفرشان مبارزه با يك چهارم قرآن را به عهده گيرد

و سال آينده در مكّه نتيجه كار خود را به يكديگر بگويند.

سال بعد آن چهار نفر در مقام ابراهيم گرد هم آمدند.

يكى از آنها گفت : من وقتى آيه « و گفته شد : اى زمين آب خود را فرو بر و اى آسمان از بارش باز ايست

و آب فروكش كرد و كار تمام شد » را ديدم ، از مبارزه باز ايستادم .

ديگرى گفت: من نيز وقتى به آيه « پس چون از آن نوميد شدند، راز گويان [ براى مشورت ] به كنارى رفتند » برخوردم ، از مبارزه نوميد شدم .

آنها از اين موضوع آهسته با هم صحبت مى كردند .

امام صادق عليه السلام بر آنها گذشت و رو به ايشان كرده  ، اين آيه را تلاوت نمود:

« بگو : اگر انس و جن گرد آيند تا مانند اين قرآن را بياورند، [هرگز ] مانند آن را نياورند  ، هر چند به مدد يكديگر برخيزند »

كه آن چهار نفر بهت زده شدند.

( الخرائج و الجرائح : ۲/۷۱۰/۵ )

از نشانه هاى اعجاز قرآن، نبودِ اختلاف در آن است :