ناتوانی از نظر احادیث

ناتوانى و ناتوان

امام على عليه السلام :

اِعجَبوا لِهذا الإنسانِ يَنظُرُ بِشَحْمٍ، و يَتَكلَّمُ بِلَحمٍ، و يَسمَعُ بِعَظمٍ، و يَتَنفَّسُ مِن خَرمٍ!! .
 از اين انسان در شگفت آييد: با تكّه اى پيه مى بيند و با تكّه گوشتى سخن مى گويد و با استخوانى مى شنود و از شكافى نفَس مى كِشد!!

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ اللّه َ تَعالى يَحمَدُ علَى الكَيسِ و يَلومُ عَلَى العَجزِ، فإذا غَلَبَكَ الشَّيءُ فقُلْ : حَسبِيَ اللّه ُ و نِعمَ الوَكيلُ .
خداوند عزّ و جلّ كياست و زيركى را مى ستايد و ناتوانى را سرزنش مى كند. پس، هرگاه چيزى بر تو چيره و غالب شد بگو: خدا مرا بس است و او نيكو وكيلى است.

امام على عليه السلام : 

العَجزُ سَبَبُ التَّضيِيعِ .
ناتوانى [در كارها]، سبب ضايع كردن است.

امام على عليه السلام : 

العَجزُ مَهانَةٌ .
ناتوانى، خوارى است.

امام على عليه السلام :

ثَمَرَةُ العَجزِ فَوتُ الطَّلَبِ .
 نتيجه ناتوانى، از دست شدن خواسته است.

امام على عليه السلام :

العَجزُ آفَةٌ .
ناتوانى، آفت است.

امام على عليه السلام :

العَجزُ اشتِغالُكَ بِالمَضمونِ لَكَ عَنِ المَفروضِ عَلَيكَ، و تَركُ القَناعَةِ بِما اُوتيتَ .
 ناتوانى آن است كه با پرداختن به آنچه برايت تضمين شده (روزى)، از آنچه بر تو واجب گشته است (واجبات الهى) باز بمانى و به آنچه داده شده اى قناعت نكنى.

امام على عليه السلام :

العَجزُ مَعَ لُزومِ الخَيرِ خَيرٌ مِنَ القُدرَةِ مَعَ رُكوبِ الشَّرِّ .
 نا توانى اى كه با خير همراه باشد، بهتر از قدرتى است كه شرّ در پى آورد.

امام على عليه السلام :

الطُّمَأنينَةُ إلى كلِّ أحَدٍ قَبلَ الاختِبارِ لَهُ عَجزٌ .
اعتماد كردن به هر كسى پيش از آزمودن او، ناتوانى است.

امام على عليه السلام :

إنَّ اللّه َ سُبحانَهُ جَعَلَ الطّاعةَ غَنيمَةَ الأكياسِ عِندَ تَفريطِ العَجَزَةِ .
خداوند سبحان طاعت [خود] را در آن جايى كه نا توانان كوتاهى مى ورزند، غنيمت زيركان قرار داده است.

امام على عليه السلام :

الغِيبَةُ جُهدُ العاجِزِ .
 غيبت كردن، كار شخص ناتوان است.

امام على عليه السلام :

 و اللّه ِإنَ امرَأً يُمَكِّنُ عَدُوَّهُ مِن نَفسِه يَعرُقُ لَحمَهُ، وَ يهشِمُ عَظمَهُ، و يَفري جِلدَهُ، لَعَظيمٌ عَجزُهُ، ضَعيفٌ ما ضُمَّتْ عَلَيهِ جَوانِحُ صَدرِهِ
 به خدا سوگند، كسى كه دشمنش را بر خود چنان چيرگى دهد كه گوشتش را جدا سازد و استخوانش را بشكند و پوستش را بكَنَد، شخص بسيار ناتوان و بُزدلى است.

نا توان ترين مردم

امام على عليه السلام ـ ضمن وصيت به فرزند بزرگوارش حسن عليه السلام در توصيف خداوند سبحان ـ نوشت :

 أوَّلٌ قَبلَ الأشياءِ بِلا أوّليَّةٍ، و آخِرٌ بَعدَ الأشياءِ بِلا نِهايَةٍ، عَظُمَ عَن أن تَثبُتَ رُبوبِيَّتُهُ بِإحاطَةِ قَلبٍ أو بَصَرٍ، فإذا عَرَفتَ ذلِكَ فافعَلْ كما يَنبَغي لِمِثلِكَ أن يَفعَلَهُ في صِغَرِ خَطَرِهِ، و قِلَّةِ مَقدِرَتِهِ، و كَثرَةِ عَجزِهِ، و عَظيمِ حاجَتِهِ إلى رَبِّهِ في طَلَبِ طاعتِهِ .
آغازى است پيش از همه چيز و او را آغازى نيست و پايان همه چيز است و او را پايانى نيست؛ بزرگتر از آن است كه ربوبيّت او با احاطه دل، يا ديده اى ثابت شود. اكنون كه اينها را دانستى، آن گونه كه از چون تويى ناچيز و كم توان و پُر عجز و بسيار نيازمند به پروردگار، سزاوار است در پى طاعت او برآى.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إنَّ مِن أعجَزِ العَجزِ رَجُلٌ لَقِيَ رَجُلاً فأعجَبَهُ نَحوُهُ، فلَم يَسألْهُ عَنِ اسمِهِ و نَسَبِهِ و مَوضِعِهِ .
 از نا توان ترين نا توانها، مردى است كه به مرد ديگرى برخورَد و از رفتار او خوشش آيد و از نام و نسب و جاى او نپرسد.

امام على عليه السلام :

لا عاجِزَ أعجَزُ مِمَّن أهمَلَ نَفسَهُ فأهلَكَها .
 هيچ ناتوانى، نا توان تر از كسى نيست كه نفْس خود را وا نهاد و در نتيجه، آن را به هلاكت كشاند.

امام على عليه السلام :

أعجَزُ النّاسِ مَن قَدَرَ عَلى أن يُزيلَ النَّقصَ عَن نَفسِهِ و لَم يَفعَلْ .
 نا توان ترين مردم، كسى است كه بتواند نقص خود برطرف سازد و اين كار را نكند.

امام على عليه السلام :

أعجَزُ النّاسِ آمَنُهُم لِوُقوعِ الحَوادِثِ و هُجومِ الأجَلِ .
نا توان ترين مردم، كسى است كه خود را بيش از همه از گزند پيشامدها و يورش اجل در امان داند.

امام على عليه السلام : 

أعجَزُ النّاسِ مَن عَجَزَ عَن إصلاحِ نَفسِهِ .
نا توان ترين مردم، كسى است كه از اصلاح خود ناتوان باشد.

امام على عليه السلام :

أعجَزُ الناسِ من عَجَزَ عَنِ الدّعاءِ .
 نا توان ترين مردم، كسى است كه از دعا كردن ناتوان باشد.

میزان الحکمه،جلد هفتم.