شگفتی و تعجب در احادیث

آنچه جاى شگفتى دارد

امام صادق عليه السلام : 

مَن لا يَعرِفُ لِأحَدٍ الفَضلَ فهُوَ المُعجَبُ بِرَأيِهِ .
كسى كه براى ديگران ارزشى قائل نباشد، خودبين و خود رأى است.

امام على عليه السلام :

 عَجِبتُ لِلبَخيلِ يَستَعجِلُ الفَقرَ الَّذي مِنهُ هَرَبَ، و يَفوتُهُ الغِنَى الّذي إيّاهُ طَلَبَ، فيَعيشُ في الدّنيا عَيشَ الفُقَراءِ، و يُحاسَبُ في الآخِرَةِ حِسابَ الأغنِياءِ !
 در شگفتم از بخيل كه فقرى را كه از آن گريزان است به سوى خود شتاب مى بخشد و توانگريى را كه در جستجوى آن است، از دست مى دهد؛ در دنيا چون فقيران زندگى مى كند و در آخرت مانند توانگران حسابرسى مى شود!

امام على عليه السلام : 

عَجِبتُ لِلمُتَكَبِّرِ الّذي كانَ بالأمسِ نُطفَةً، و يَكونُ غَدا جِيفَةً !
در شگفتم از متكبّر، كه ديروز نطفه اى بود و فردا لاشه اى است!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن شَكَّ في اللّه ِ و هُوَ يَرى خَلقَ اللّه ِ ! .
در شگفتم از كسى كه آفرينش خدا را مى بيند و با اين حال در وجود او شكّ مى كند!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن نَسِيَ المَوتَ و هُوَ يَرَى المَوتى (مَن يَموتُ) !
در شگفتم از كسى كه مردگان را مى بيند و مرگ را از ياد مى برد!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن أنكَرَ النَّشأةَ الاُخرى و هُوَ يَرَى النَّشأةَ الاُولى ! .
در شگفتم از كسى كه زندگى اين جهان را مى بيند و زندگى آن جهان را انكار مى كند!

امام على عليه السلام :

 عَجِبتُ لِعامِرِ دارِ الفَناءِ و تارِكِ دارِ البَقاءِ! .
در شگفتم از آباد كننده سراى فانى و رها كننده سراى باقى!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن يَرى أنَّهُ يَنقُصُ كُلَّ يَومٍ في نَفسِهِ و عُمرِهِ و هُوَ لا يَتَأهَّبُ لِلمَوتِ ! .
در شگفتم از كسى كه مى بيند هر روز از جانش و عمرش كاسته مى شود و با اين حال براى مرگ آماده نمى گردد!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن عَرَفَ سُوءَ عَواقِبِ اللَّذّاتِ كَيفَ لا يَعِفُّ ! .
در شگفتم از كسى كه فرجام ناگوار خوش گذرانيها را مى داند، چگونه [از آنها ]خوددارى نمى ورزد!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن عَلِمَ شِدَّةَ انتِقامِ اللّه ِ مِنهُ و هُوَ مُقيمٌ عَلَى الإصرارِ ! .
 در شگفتم از كسى كه مى داند خداوند به سختى از او انتقام خواهد گرفت و با اين حال [بر نافرمانى ]پاى مى فشرد!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن يَتَصدّى لإِصلاحِ الناسِ و نَفسُهُ أشَدُّ شَيءٍ فَسادا، فلا يُصلِحُها و يَتَعاطى إصلاحَ غَيرِهِ ! .
 در شگفتم از كسى كه به اصلاح مردم دست مى زند در حالى كه خود از همه فاسدتر است و خويشتن را اصلاح نمى كند و به كار اصلاح ديگران مى پردازد!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن عَرَفَ دَواءَ دَائهِ فلا يَطلُبُهُ، و إن وَجَدَهُ لَم يَتَداوَ بِهِ !
 در شگفتم از كسى كه داروى درد خود را مى شناسد و آن را نمى جويد و اگر هم بيابدش، خود را با آن درمان نمى كند!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن لا يَملِكُ أجَلَهُ كَيفَ يُطيلُ أمَلَهُ ! .
در شگفتم از كسى كه اختياردار اجل خود نيست، چگونه آرزويش را دراز مى كند!

امام على عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن يُقالُ : إنَّ فيهِ الشَّرَّ الّذي يَعلَمُ أنَّهُ فيهِ كَيفَ يَسخَطُ ! .
 در شگفتم از كسى كه گفته مى شود در او بدى وجود دارد و خودش مى داند كه آن بدى در او هست، چگونه [از شنيدن اين سخن ]ناراحت مى شود!

امام على عليه السلام :

 عَجِبتُ لِمَن يُوصَفُ بِالخَيرِ الَّذي يَعلَمُ أنَّهُ لَيسَ فيهِ كَيفَ يَرضى ! .
 در شگفتم از كسى كه خوبيى را به او نسبت مى دهند و خودش مى داند كه آن خوبى را ندارد، چگونه خوشحال مى شود!

شگفتى تمام

امام زين العابدين عليه السلام :

عَجِبتُ لِمَن يَحتَمي عَنِ الطَّعامِ لِمَضَرَّتِهِ، وَ لا يَحتَمي مِنَ الذَّنبِ لِمَعَرَّتِهِ ! .
 در شگفتم از كسى كه از غذاى زيان آور پرهيز مى كند، اما از گناه كه زيانبار است نمى پرهيزد!

امام زين العابدين عليه السلام :

العَجَبُ كلُّ العَجَبِ لِمَن شَكَّ في اللّه ِ و هُوَ يَرَى الخَلقَ ! .
 شگفتى تمام از كسى است كه آفرينش را مى بيند و با اين حال در وجود خدا شكّ مى كند!

امام زين العابدين عليه السلام :

العَجَبُ كلُّ العَجَبِ لِمَن أنكَرَ النَّشأةَ الاُخرى و هُوَ يَرَى النَّشأةَ الاُولى ! .
شگفتى تمام از كسى است كه زندگى اين جهان را مى بيند و زندگى آن جهان را انكار مى كند!

امام زين العابدين عليه السلام :

العَجَبُ كلُّ العَجَبِ لِمَن عَمِلَ لِدارِ الفَناءِ و تَرَكَ دارَ البَقاءِ !
 شگفتى تمام از كسى است كه براى سراى فانى كار مى كند و سراى جاويد را رها مى سازد!

امام باقر عليه السلام :

العَجَبُ كلُّ العَجَبِ لِلشّاكِّ في قُدرَةِ اللّه ِ و هُوَ يَرى خَلقَ اللّه ِ ! .
 شگفتى تمام از كسى است كه آفرينش خدا را مى بيند و با وجود اين در قدرت خدا شكّ مى كند!

امام باقر عليه السلام :

العَجَبُ كلُّ العَجَبِ للمُصَدِّقِ بِدارِ الخُلودِ و هُوَ يَعمَلُ لِدارِ الغُرورِ ! .
 شگفتى تمام از كسى است كه سراى جاودانگى را باور دارد و براى سراى فريب كار مى كند!

امام باقر عليه السلام :

العَجَبُ كلُّ العَجَبِ لِلمُختالِ الفَخورِ الَّذي خُلِقَ مِن نُطفَةٍ، ثُمّ يَصيرُ جِيفَةً، و هُوَ فيما بَينَ ذلِكَ لا يَدري كَيفَ يَصنَعُ .
 شگفتى تمام از متكبّرِ فخر فروشى است كه از نطفه اى آفريده شده و سپس به مردارى تبديل مى شود و در اين ميان نمى داند كه چگونه رفتار كند!

شگفت ترين شگفتها

امام صادق عليه السلام :

 العَجَبُ كلُّ العَجَبِ مِمَّن يُعجَبُ بِعَمَلِهِ، و لا يَدري بِمَا يُختَمُ لَهُ ! .
 شگفتىِ تمام از كسى است كه به عمل خود مغرور مى شود، در حالى كه نمى داند فرجامش چگونه خواهد بود!

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ وقتى مردى به آن حضرت عرض كرد: از ميان مردمى خدمت شما آمده ام كه با ستورانشان يكسانند ـ فرمود :

 لا اُخبِرُكَ بِأعجَبَ مِن ذلكَ ؟ : قَومٌ عَلِموا ما جَهِلَ هؤلاءِ ثُمّ جَهِلوا كجَهلِهِم !!
 آيا تو را به امرى شگفت آورتر از اين آگاه نسازم؟ كسانى كه آنچه را آن مردم نمى دانند، دانستند، سپس مانند آنها نادانى كردند!

كنز العمال: در حديثى آمده است كه رسول خدا به عمّار فرمود:

يا عَمّارُ، أ لا اُخبِرُكَ بِقَومٍ أعجَبَ مِنهُم ؟! قَومٌ عَلِموا ما جَهِلوا ثُمّ اشتَهَوا كشَهوَتِهِم .
 اى عمّار! آيا تو را از مردمى شگفت آورتر از اينان آگاه نسازم؟ مردمى كه آنچه را آنان نمى دانند، دانستند و با اين حال چون آنان در پى شهوت ها رفتند.

امام على عليه السلام :

إنَّ مِن أعجَبِ العَجائبِ أنَّ مُعاوِيةَ بنَ أبي سُفيانَ و عَمرَو بنَ العاصِ السَّهْميّ أصبَحا يُحَرِّضانِ الناسَ عَلَى طَلَبِ الدِّينِ!
 از شگفت ترين شگفت ها اين است كه معاوية بن ابى سفيان و عمرو بن عاص مشوّق مردم به طلب دين شده اند!

امام على عليه السلام :

العَجَبُ هُوَ الدّنيا، و غَفلَتُنا فيها أعجَبُ .
دنيا شگفت است و شگفت تر از آن غفلت ما در آن است .

امام صادق عليه السلام ـ در توضيح محتواى وصيت لقمان فرمود :

 كانَ فيها الأعاجيبُ، و كانَ أعجَبُ ما كانَ فيها أن قالَ لاِبنِهِ : خَفِ اللّه َ عَزَّ و جلَّ خِيفَةً لَو جِئتَهُ بِبِرِّ الثَّقَلَينِ لَعَذَّبَكَ، و ارجُ اللّه َ رجاءً لَو جِئتَهُ بِذُنوبِ الثَّقَلَينِ لَرَحِمَكَ .
 در آن مطالب شگفتى بود و شگفت ترين مطلبش اين بود كه به فرزندش فرمود: از خداوند عزّ و جلّ چنان بترس كه اگر با كارهاى نيك جنّ و انس بر او وارد شوى، باز تو را عذاب خواهد كرد، و به او چنان اميدوار باش كه اگر با گناهان جنّ و انس بر او وارد شوى، تو را خواهد بخشيد.

شگفتيهاى انسان

الخرائج و الجرائح ـ به نقل از منهال بن عمرو ـ :

أنـا و اللّه ِ رَأيـتُ رأسَ الحُسَينِ عليه السلام حينَ حُمِلَ، وَ أنا بِدِمَشقَ، وَ بينَ يَدَيهِ رَجُلٌ يَقرَأ «الكَهفَ» حتّى بَلَغَ قَولَهُ : «أمْ حَسِبتَ أنَّ أصحابَ الكَهفِ و الرَّقيمِ كانوا مِن آياتِنا عَجَبا» ، فأنطَقَ اللّه ُ الرّأسَ بِلِسانٍ ذَرِبٍ ذَلقٍ فقالَ : أعجَبُ مِن أصحابِ الكَهفِ قَتلي و حَملي !
 به خدا سوگند كه من در دمشق بودم و سر حسين عليه السلام را ديدم كه حمل مى شد و پيشاپيش آن مردى سوره كهف را مى خواند و چون به اين آيه رسيد: «آيا پنداشتى كه اصحاب كهف و رقيم .حديث از نشانه هاى شگفت آور ما بوده اند؟»، خداوند عزّ و جلّ آن سر [شريف] را گويا كرد و آن سر با زبانى تند و رسا فرمود: شگفت تر از اصحاب كهف، كشتن من و حمل من است!

میزان الحکمه،جلد هفتم.