احادیث امام سجاد علیه السلام: دو عامل غرور

امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند:

کَم مِن مَفتونٍ بِحُسنِ القَولِ فیهِ وَ کَم مِن مَغرورٍ بِحُسنِ السَّترِ عَلَیهِ؛
چه بسا کسانی که فریفته ی خوش گفتاری و تعریف دیگران می شوند، و چه بسا افرادی که با پوشیده ماندن عیوب و بدیهایشان، مغرور و فریفته می شوند.
تحف العقول، ص 281

شرح حدیث:

انسان معمولاً از تعریف و ستایش دیگران خوشش می آید.
ولی حرفهای خوب و تمجیدها و ستایشها نباید انسان را به اشتباه بیندازد و خطای خود را نبیند و خویش را بی عیب و نقص پندارد.
بعضیها کالای «تملّق» می فروشند. بعضیها مشتری جدّی «چاپلوسی» اند. بیچاره کسانی که فریب تعریفها را می خورند و دچار عجب و خودپسندی می گردند و در نتیجه از اصلاح عیوبِ خویش باز می مانند. صحنه و زمینه ی دیگر غفلت و غرور، پرده پوشی خدا از عیوب بندگان است.
از ویژگیهای خداوند و صفات او «ستّار» بودن است. با آن که «علاّم الغیوب» است، «ستار العیوب» هم هست. می بیند و می گذارد، می داند و آبروداری می کند. از خطاهای بندگانش خبر دارد، ولی مچ گیری نمی کند و همین برخورد کریمانه و بزرگوارانه، سبب می شود برخی مفتون و مغرور شوند و به راه باطل خویش ادامه دهند.
در دعای کمیل، با جمله ی «کم من قبیحٍ سترته» به ستّار بودن خدا اشاره می کنیم. و با جمله ی «ولا تفضحنی بخفیِّ ما اطلعتَ علیه مِن سِرّی» از پروردگار مهربانمان می خواهیم که به خاطر علم و اطلاعی که از اسرار و کارهای پشت پرده و خلافهای پنهانی ما دارد، ما را رسوا نکند.
به هر حال، اگر در دنیا هم پرده روی اعمال زشت ما کشیده شود، آخرت روز کنار رفتن پرده ها و فاش شدن اسرار و رسوا شدن گنهکاران است. پس نباید مغرور شد.
اگر خدا رسوایمان نمی کند، تصور نکنیم که نمی داند. مدارای خدا هم حدّی دارد. به قول شاعر:

                   لطف حق با تو مداراها کند                    چون که از حدّ بگذری، رسوا کند

منبع: حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)، جواد محدثی.