فواید روزه‏

فواید روزه از نظر آیت الله العظمی مظاهری

* روزه از عبادت‏هايى‏ است كه در تقويت ايمان و اراده و نيز تهذيب روح و روان انسان نقش مؤثرى‏ دارد.
* روزه موجب مى شود انسان اراده ‏اى قوى بيابد كه بتواند تمام اعضاء و جوارح و حتى خطورات قلبى خود را كنترل كند و با تمام قوا در مقابل شيطان ايستادگى كند.
* پرهيز از خوردن و آشاميدن و ديگر مبطلات روزه، موجب استحكام و استوارى‏ ايمان و تقويت اراده مى‏ شود. وقتى‏ اراده قوى‏ شود، جسم نيز از آن پيروى‏ مى‏ كند.
* روزه سبب شكستن شهوات و خواهش‏هاى نفسانى ‏است و روزه موجب حيات دل و دورى انسان از گناهان مى باشد و آدمى‏ بر اثر دورى ‏از گناهان و پاك شدن از بدى ‏ها، مسير تعالى ‏و رشد را طى ‏مى‏ كند.
حضرت على (علیه السلام) مى‏ فرمايند:
الصِّيامُ اجتِنابُ المَحارِمِ كَمَا يَمتَنِعُ الرَّجُلُ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ. «1»
روزه دورى‏ گزيدن از كارهاى‏ حرام است، همان‏گونه كه روزه ‏دار از خوراك و نوشيدنى خوددارى مى ‏ورزد.

* از فوايد ديگر روزه، تندرستى، نشاط و شادابى‏ جسم است. كسانى‏ كه روزه مى‏ گيرند، اين نشاط و شادابى‏ را به خوبى ‏در خود احساس مى‏ كنند. پيامبراكرم (صلی الله علیه وآله) مى‏ فرمايند:
صُومُوا تَصِحّوا. «2»
روزه بگيريد تا تندرست بمانيد.
* روزه در سير و سلوك و پيمودن راه تقرب به سوى پروردگار نقش مهمى ‏دارد. استادان علم اخلاق براى ‏تهذيب شاگردان خود، به آنان دستور روزه مستحبّى‏ مى‏ دهند. روزه، مجاهدتى‏ است كه در سوق دادن سالك به سوى‏ مقصد اعلى ‏و آماده كردن او براى ‏لقاى‏ حضرت حق كارساز است.
* روزه خود به مثابه معلم اخلاق، انسان را تربيت مى ‏كند. همان‏گونه كه معلم اخلاق، شاگردان خود را در رسيدن به مقصد و هدف متعالى‏ كمك و راهنمايى‏ مى ‏كند، روزه نيز انسان را به هدف‏هاى ‏با ارزش و والاى انسانى هدايت و او را در اين راه يارى‏ مى ‏كند.
* روزه موجب رفع گرفتارى ‏و برآوردن بعضى ‏از حاجت‏ها در اين دنيا و خشنودى‏ و لقاى‏ پروردگار در جهان آخرت مى ‏شود.
امام صادق (علیه السلام) مى ‏فرمايند:
لِلصَّائِمِ فَرحَتانِ فَرحَةٌ عِندَ إِفطَارِهِ وَ فَرحَةٌ عِندَ لِقَاءِ رَبّهِ. «3»
براى‏ روزه‏ دار دو هنگامه شادى و سرور است: نخست شادى ‏وقت افطار و ديگر شادى‏ هنگام ديدار پروردگار.

* مهم‏ترين اثر و بركت روزه به وجود آمدن روح تقوا و خداترسى ‏در انسان‏هاست. خداوند در قرآن كريم مى‏ فرمايد:
يَا أيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقُونَ. «4»
اى‏ كسانى‏كه ايمان آورده ‏ايد! خداوند روزه را بر شما واجب گردانيد، همان‏گونه كه بر گذشتگان شما واجب شده بود، باشد كه تقوا پيشه كنيد.
در واقع، راز و حكمت وجوب روزه بر انسان‏ها پديد آمدن روح تقوا و خداترسى‏ در آنهاست. از ديدگاه اسلامى‏ مهم‏ترين عنصر در خودسازى، تقواست. روح خداترسى ‏در انسان موجب مى ‏شود كه شيطان‏هاى ‏درون و برون نتوانند بر او چيره شوند.
* در خصوص فوايد روزه در روايات حضرات معصومان (علیهم السلام) آمده است كه روزه شكرگزارى‏ از نعمت‏هاى ‏الهى ‏است، چرا كه به سبب روزه و گرسنگى، قدر نعمت‏هاى‏ خداوند بر روزه‏ دار آشكار مى ‏شود و شكر آن نعمت‏ها را به‏ جا مى ‏آورد.
* فايده ديگر روزه، احسان كردن به مستمندان است؛ زيرا به سبب روزه و درك گرسنگى، حال فقيران بر روزه ‏دار معلوم مى ‏شود و اين باعث رقّت قلب و احسان به آنان مى ‏شود.
* از نظر معصومين (علیهم السلام) به وجود آمدن حالت تضرّع و خشوع در روزه ‏دار از مهم‏ترين فوايد روزه محسوب مى ‏شود؛ چرا كه روزه سبب برطرف شدن تيرگى‏ باطن و كدورت دل است و جلاى ‏دل نيز موجب تضرّع و خشوع است و تضرّع و خشوع هم قرب الهى‏ را در پى ‏دارد.
* روزه موجب صفاى‏ دل، قطع اميد از مخلوق و انس به بارى ‏تعالى ‏است. روزه‏ موجب مى ‏شود كه حساب بنده در روز قيامت سبك و حسنات او دو چندان شود.
* نماز و روزه دو عامل نيرومند معنوى‏ هستند كه در هنگام بروز مشكلات مى ‏توان با استمداد از آن‏ها تلخى‏ ها و دشوارى‏ ها را بر خود هموار كرد. در قرآن كريم آمده است:
وَ استَعِينُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلَوةِ وَ إِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الخَاشِعِينَ. «5»
از صبر و نماز يارى‏ جوييد و اين دو جز براى ‏اهل خشوع، امرى ‏بزرگ و دشوار است.
در اين آيه كريمه به جاى‏ روزه صبر گفته شده است؛ زيرا روزه يكى ‏از مصاديق صبر است. بنابراين، معناى‏ آيه به تعبير برخى‏ از مفسّران اين است كه در مشكلات و گرفتارى‏ هاى‏ خود از روزه و نماز يارى‏ جوييد.
________________________
پی نوشت:
1. مستدرك الوسائل، ج 7، ص 367.
2. بحار الانوار، ج 93، ص 255.
3. الكافي، ج 4، ص 65.
4. بقره، 183.
5. بقره، 45.

منبع:
روزه، سلوك پرهيزكاران؛ آیة الله العظمی حسین مظاهری