پشیمانی از نظر احادیث
۲۵ تیر ۱۳۹۴ 0ايمن دارنده از پشيمانى
امام على عليه السلام :
التَّدبيرُ قَبلَ العَمَلِ يُؤمِنُ النَّدَمَ
انديشيدن پيش از پرداختن به كار، [آدمى را] از پشيمانى ايمن مى گرداند.
امام على عليه السلام :
مَن أقَلَّ الاستِرسالَ سَلِمَ ، مَن أكثَرَ الاستِرسالَ نَدِمَ .
كسى كه كمتر اعتماد كند، به سلامت ماند؛ كسى كه زياد اعتماد كند پشيمان شود.
امام صادق عليه السلام :
قِفْ عِند كُلِّ أمرٍ حتّى تَعرِفَ مَدخَلَهُ مِن مَخرَجِهِ، قَبلَ أن تَقَعَ فيهِ فتَندَمَ .
در هر كارى، پيش از آنكه بدان مبادرت ورزى و بعد پشيمان شوى، درنگ كن تا راه ورود و خروج آن را بشناسى (بدانى از كجا آغازش كنى و چگونه به پايانش رسانى).
آنچه پشيمانى به بار مى آورد
امام على عليه السلام :
إنّ المَرءَ على ما قَدَّمَ قادِمٌ ، و على ما خَلَّفَ نادِمٌ
انسان به آنچه [براى آخرتش ]پيش فرستاده است مى رسد و بر آنچه از خود بر جاى گذاشته باشد پشيمان مى گردد.
امام على عليه السلام :
ثَمَرَةُ التَّفريطِ النَّدامَةُ ، و ثَمَرَةُ الحَزمِ السَّلامَةُ .
ثمره تفريط پشيمانى است، و ثمره استوار انديشى سلامت.
امام على عليه السلام :
إنّ مَعصيَةَ النّاصِحِ الشَّفيقِ العالِمِ المُجَرَّبِ تُورِثُ الحَسرَةَ ، و تُعقِبُ النَّدامَةَ .
مخالفت كردن با مشاورِ دلسوز فهميده كار آزموده، حسرت به بار مى آورد و پشيمانى در پى دارد.
امام على عليه السلام :
أشَدُّ النّاسِ نَدامَةً و أكثَرُهُم مَلامَةً : العَجِلُ النَّزِقُ الّذي لا يُدرِكُهُ عَقلُهُ إلاّ بَعدَ فَوتِ أمرِهِ .
سخت ترين پشيمانى و بيشترين سرزنش دامنگير كسى مى شود كه شتابكار و بى فكر است و وقتى كار از كار گذشت تازه به سر عقل مى آيد.
امام على عليه السلام :
ألا و إنَّ شَرائعَ الدِّينِ واحِدَةٌ ، و سُبُلَهُ قاصِدَةٌ ، مَن أخَذَ بها لَحِقَ و غَنِمَ ، و مَن وَقَفَ عَنها ضَلَّ و نَدِمَ .
بدانيد كه شرايع دين يكى است و راه هايش راست است. هر كه اين راه ها را در پيش گيرد، به مقصد برسد و سود برد و هر كه از آنها باز ماند، گمراه و پشيمان شود.
امام على عليه السلام ـ در نامه اى به معاويه ـ نوشت :
اِحذَرْ يَوما يَغتَبِطُ فيهِ مَن أحمَدَ عاقِبَةَ عَمَلِهِ ، و يَندَمُ مَن أمكَنَ الشَّيطانَ مِن قِيادِهِ فلَم يُجاذِبْهُ .
بترس از روزى كه هر كس فرجام كار خويش را پسنديده يابد، نكو حال باشد و هر كس زمام اختيار خويش را به دست شيطان سپارد و با وى نستيزد، به پشيمانى گرفتار آيد.
امام على عليه السلام ـ در وصف غافلگير شدگان مرگ ـ فرمود :
و يَتَذكَّرُ أموالاً جَمَعَها ، أغمَضَ في مَطالِبِها ··· فهُو يَعَضُّ يَدَهُ نَدامَةً على ما أصحَرَ لَهُ عِندَ المَوتِ مِن أمرِهِ .
به ياد مى آورد اموالى را كه گرد آورده و در به دست آوردن آنها چشمش را بر هم نهاده [و از هر راهى فراهم آورده است]··· او از آنچه كه هنگام مرگ برايش آشكار گشته است، انگشت ندامت به دندان مى گزد.
امام على عليه السلام :
نَسألُ اللّه َ سبحانَهُ أن يَجعَلَنا و إيّاكُم مِمّن لا تُبطِرُهُ نِعمَةٌ ، و لا تُقَصِّر (تَقتَصِروا) بهِ عن طاعَةِ رَبِّهِ غايَةٌ ، و لا تَحِلُّ بهِ بَعدَ المَوتِ نَدامَةٌ و لا كآبَةٌ .
از خداوند سبحان مسألت داريم كه ما و شما را در زمره كسانى قرار دهد كه هيچ نعمتى آنان را سرمست نمى سازد و هيچ هدفى از طاعت پروردگار بازشان نمى دارد و بعد از مرگ گرفتار پشيمانى و اندوه نمى شوند.
امام صادق عليه السلام :
مَن لَم يَرغَبْ في المَعروفِ ابتُلِيَ بالنَّدامَةِ .
كسى كه به نيكى راغب نباشد به پشيمانى گرفتار آيد.
امام صادق عليه السلام :
ثَلاثَةٌ تُعقِبُ النَّدامَةَ : المُباهاةُ ، و المُفاخَرَةُ ، و المُعازَّةُ .
سه چيز پشيمانى در پى دارد : به خود باليدن، فخر فروشى، و چيره جويى بر ديگران.
امام عسكرى عليه السلام :
مَن يَزرَعْ خَيرا يَحصِدْ غِبطَةً ، و مَن يَزرَعْ شَرّا يَحصِدْ نَدامَةً .
هركه خوبى بكارد شادمانى بدرود و هركه تخم بدى بيفشاند، پشيمانى درو كند.
پشيمانى قيامت
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
يا بنَ مَسعودٍ ، أكثِرْ مِن الصّالِحاتِ و البِرِّ ؛ فإنَّ المُحسِنَ و المُسِيءَ يَندَمانِ ، يَقولُ المُحسِنُ : يا لَيتَني ازدَدتُ مِن الحَسَناتِ ! و يَقولُ المُسيءُ : قَصَّرتُ ، و تَصديقُ ذلكَ قولُهُ تعالى : «وَ لا أُقْسِمُ بالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ»
اى پسر مسعود! كارهاى شايسته و اعمال خير، بسيار به جاى آر؛ زيرا نيكوكار و بدكار هر دو پشيمان مى شوند. نيكوكار مى گويد : اى كاش نيكى هاى بيشترى انجام مى دادم! و بدكار مى گويد : كوتاهى كردم. شاهد صدق اين مطلب سخن خداى متعال است كه مى فرمايد : «سوگند مى خورم به نفس ملامتگر».
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
ما مِن أحَدٍ يَموتُ إلاّ نَدِمَ ، إن كانَ مُحسِنا نَدِمَ أن لا يكونَ ازدادَ ، و إن كانَ مُسيئا نَدِمَ أن لا يكونَ نَزَعَ .
هيچ كس نيست كه بميرد مگر اين كه گرفتار پشيمانى مى شود. اگر نيكوكار باشد از اينكه بيشتر كار نيك انجام نداده است پشيمان مى شود و اگر بدكار باشد از اينكه دست از بدكارى بر نداشته است پشيمان مى گردد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : ب
شَرُّ النَّدامَةِ نَدامَةُ يَومِ القِيامَةِ .
بدترين پشيمانى، پشيمانى روز رستاخيز است.
امام على عليه السلام :
عِندَ مُعايَنَةِ أهوالِ القِيامَةِ تَكثُرُ مِن المُفَرِّطينَ النَّدامَةُ .
با مشاهده هول و هراس هاى قيامت، پشيمانى كوتاهى كنندگان [در عمل ]زياد مى شود.
میزان الحکمه،جلد دوازدهم
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
