سیره قرآنی امام جعفر صادق علیه السلام

بر اساس نقل روايات صحيح و معتبر، پيامبر خدا (صلی الله علیه وآله) براي امت اسلامي دو چيز گران بها و ارزشمند به عنوان يادگار و وديعه تا روز قيامت گذاشت که عبارت اند از: قرآن و عترت آن حضرت. امام صادق (علیه السلام) خود يکي از همان عترت پاک رسول خدا است؛ کسي که هم عالم به قرآن بود و هم عامل به آن. بدين جهت، چهره قرآني اين امام معصوم را در نوشتاری کوتاه تقديم علاقه مندان مي کنيم.

1. ريشۀ قرآنی کلام امام

امام صادق (علیه السلام) مي فرماید: اي مردم! هر موضوعي که از طرف من به شما رسيد، آن را بر قرآن تطبيق کنيد. اگر موافق قرآن است، بدانيد از سوی من است و اگر مخالف قرآن است، بدانيد که من آن را نگفته ام.[1]

2. تمام قرآن در کف دست

عبد الاعلي گويد: از امام صادق (علیه السلام) شنيدم که مي گفت: به خدا سوگند! من کتاب خدا را از آغاز تا پايان مي دانم. گويي همه قرآن در کف دست من است. در قرآن خبرهايي مربوط به آسمان و زمين موجود است و آنچه واقع شده يا واقع خواهد شد، در آن آمده است. خدا مي فرمايد: در آن، بيان همه چيز است.[2]

3. سينه امام، گنجينه قرآن

آن حضرت به اسماعيل بن جابر فرمود: خداوند حضرت محمد صلی الله علیه وآله را به عنوان پيامبر فرستاد و هيچ پيامبري پس از او نيست، و قرآن را بر او نازل کرد و بدين وسيله تمام کتاب ها را به آن ختم کرد. پس هيچ کتاب ديگري بعد از قرآن نمي باشد. خداوند در قرآن، حلالش را حلال و حرام را در آن حرام فرموده. پس حلال خدا تا روز قيامت حلال و حرامش حرام خواهد بود. و در قرآن اخبار پيشينيان و اخبار آيندگان و اخبار بين اين دو وجود دارد. سپس دست به سينه خود گذارده، فرمود: ما تمام آن را مي دانيم.[3]

4. سيرۀ عملی امام

به گفته مالک بن انس و ديگران، هيچ گاه امام جعفر صادق (علیه السلام) جداي از قرآن ديده نشد. مالک گويد: من، جعفر بن محمد را بارها مي ديدم که تبسم هاي نمکين نقش لبان او بود. ... من برخي اوقات با او رفت و آمد مي کردم و او را در يکي از سه حال مي ديدم: يا نمازمي گزارد و يا ساکت بود و يا قرآن مي خواند، و هرگز چيز غير مفيدي به زبان جاري نمي ساخت.[4]

5. بيهوشی در حال تلاوت قرآن

علامه مجلسي مي نويسد: روايت شده، هر گاه مولاي ما امام صادق (علیه السلام) در نماز خويش قرآن مي خواند، يک باره از هوش مي رفت؛ زماني که به هوش مي آمد، از او علت بيهوشي را پرسيدند. حضرت در پاسخ فرمود: آن قدر آيات قرآن را تکرار کردم تا به حالتي رسيدم که گويا آن آيات را از زبان فرستنده اش مي شنوم.[5]

6. استشفا به آيات قرآن

گاهي هم حضرت امام صادق (علیه السلام) با تلاوت برخي آيات قرآن مجيد از خداوند طلب شفا براي برخي بيماران مي کرد و به برکت خواندن آيه مورد نظر، آن فرد بيمار شفا مي يافت.
معاوية بن وهب گويد: فرزند فردي از اهل مرو، سردرد گرفته بود. او به خدمت امام صادق (علیه السلام) شکايت کرد. امام فرمود: او را نزديک بياور. پس امام دست مبارک خود را بر سر بيمار کشيد و اين آيه مبارکه را خواند:
«انّ اللهَ يُمْسِكُ السّماواتِ وَ اْلأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَكَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِه»[6]؛
محققاً خدا آسمان ها و زمين را از اينکه نابود شود، نگاه مي دارد و اگر رو به زوال نهند، جز او هيچ کس آنها را نمي تواند حفظ کند.
پس به اذن خدا، شفا يافت.[7]

7. آموزش قرآن

قطب الدین راوندي مي نويسد: روايت شده امام صادق (علیه السلام) غلامي داشت که نام او مسلم بود. اين فرد قرآن نمي دانست، امام صادق (علیه السلام) در يک شب قرآن را به او آموزش داد. پس مسلم شب را به روز رسانيد؛ در حالي که قرآن را ياد گرفته بود.[8]

8. تشويق به فراگيری قرآن

در جهت تشويق به یادگیری قرآن، حضرت فرمود: سزاوار است که مؤمن نميرد، مگر آنکه قرآن را فراگيرد و يا در مسير فراگيري آن باشد.[9]
_______________________
پي نوشت:
1. کافي، ج1، ص56.
2. همان، ج1، ص61.
3. کشف الغمه، ج2، ص430.
4. قرآن در احاديث اسلامي، ص115.
5. بحارالانوار، ج47، ص58.
6. فاطر/41.
7. مناقب آل ابي طالب، ج3، ص359.
8. بحارالانوار، ج47، ص101.
9. کافي، ج1، ص444.

منبع: پایگاه مرکز فرهنگ و معارف قرآنی
نویسنده: محمد جواد مروجی