احادیث رضوی: حد نیکی به پدر و مادر

 

 

امام رضا علیه السلام فرمودند: در نوشته ی امام رضا علیه السلام به مأمون چنین آمده است:

 نیکی به پدر و مادر واجب است، هر چند مشرک باشند. ولی در راه معصیت آفریدگار، اطاعتی از آن دو نیست.

بحارالأنوار، ج 71، ص 72

 

این حدیث، جمله ای از یک حدیث بسیار مفصّل است که حضرت رضا علیه السلام به درخواستِ مأمون عباسی بیان کرد و نگاشت. مأمون درخواست کرد که حضرت مجموعه ای از حلال و حرام و فرائض و سنن را برای او بنگارد. حضرت، کاغذ و قلمی طلبید و به فضل بن سهل (وزیر مأمون) داد و فرمود: بنویس. 

کلام حضرت طولانی است و مجموعه ای از عقاید، احکام، واجبات و محرّمات و فروع دین و آداب و سنن را بیان کرده که از جمله ی تکالیف واجب، همین است که می خوانید: «نیکی به پدر و مادر»، هر چند مشرک باشند(1). 

مرز این اطاعت و خطّ قرمز آن «معصیت» است. 

اطاعت والدین و نیکی به آنان لازم است، ولی اگر بخواهند فرزند را به گناه وادارند، اطاعتشان لازم نیست، بلکه حرام است. 

این نکته از آیه قرآن گرفته شده و خود امام هم در همین حدیث به آن استناد فرموده اند. 

قرآن می فرماید:

«نسبت به خداوند و نسبت به پدر و مادر سپاسگزار باش و اگر والدین بکوشند تا برای خدا شریک قرار دهی، پس از آنان اطاعت نکن(2)».

نه تنها نسبت به پدر و مادر، نسبت به هیچ کس وظیفه ی اطاعت نداریم، آن جا که بخواهند ما را به گناه و شرک و نافرمانی خداوند دعوت کنند. 

 

---

پی نوشت: 

1. برای متن کامل حدیث ر. ک: ابن شعبه حرّانی، تحف العقول، بخش سخنان حضرت رضا علیه السلام. 

2. لقمان (31)، آیه 15. 

منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی