سلام های زیارت عاشورا

سلام های ابتدای زیارت عاشورا، سلام هایی عادی نیست، بلکه دارای محتوا و مفهوم بلند و معنا داری است. گویی که حامل پیامی هستند و از اسراری خاص پرده برمی دارند. این سلام ها بیانگر حقیقت وجودی و شخصیت والا مقام امام حسین (علیه السلام) می باشند؛ توجه به معنای این سلام ها، عظمت و شدت مصیبت حادثه کربلا را بیشتر جلوه می دهد (مُصیبةً ما أعظَمَها).

«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ ابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيِّينَ‏ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِين‏ ...».

«السلام علیک یابن رسول الله»: سلام بر تو ای فرزند رسول خدا؛ با اینکه می‌شد به جای «رسول الله» نام مبارک محمد بن عبدالله (صلی الله علیه وآله) یا نامی دیگر بیاید، فرمود: «یابن رسول الله»؛ گویا اشاره به این نکته دارد که حسین (علیه السلام) منسوب به فرستاده‌ی اعظم خداست، نه یک شخص معمولی. کسی نگوید که فرزند رسول خدا بودن، فی نفسه ارزش و اعتباری برای کسی نمی آورد، چنانکه: "پسر نوح با بدان بنشست، خاندان نبوتش گم شد"؛ چرا که پیامبر اکرم خود درباره حسین (صلوات الله علیه) فرمود: «حسینٌ مِنّی وأنا مِن حسَین، أحَبَّ اللهُ مَن أحبَّ حُسیناً».(1)
واقعاً جای سؤال است که اگر پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در مورد اهل بیت خود به مردم توصیه ای نمی کرد، دیگر آن موقع چه می کردند؟! امام سجاد (علیه السلام) پس از ماجرای کربلا، هنگام ورود به مدینه در سخنی تأمل برانگیز می فرماید: «وَ اللهِ لَوْ أَنَّ النَّبِيَّ تَقَدَّمَ إِلَيْهِمْ فِي قِتَالِنَا كَمَا تَقَدَّمَ إِلَيْهِمْ فِي الْوِصَايَةِ بِنَا لَمَا زَادُوا عَلَى مَا فَعَلُوا بِنَا»(2): سوگند به خدا، اگر پيامبر (صلى الله عليه و آله) آنگونه که سفارش به رعایت حقّ ما نمود، سفارش به جنگ و دشمنی با ما مى ‏كرد، بیشتر از آنچه با ما کردند، انجام نمی دادند!
باری، پیام این فراز از زیارت این است که آن نابخردان در کربلا، در مقابل فرزند عزیز پیامبر خودشان صف کشیدند و او را کشتند! زهی حماقت و قساوت!

«السلام علیک یابن امیرالمؤمنین وابن سیدالوصیّین»: سلام بر تو ای پسر امیر مؤمنان و سرور اوصیا و جانشینان رسول خدا. در این فراز هم، حسین (علیه السلام) را به بهترین خلق خدا بعد از پیامبر اکرم، که همان نفس پیامبر است، یعنی امام علی (علیه السلام) نسبت می دهد. تعبیر «امیرالمؤمنین» و «سیدالوصیّین» نیز یک عنوان ویژه است و بار معنایی خاصی دارد. قابل توجه اینکه خود امام حسین (علیه السلام) صبح روز عاشورا در خطابه ای به لشکر دشمن، به این حقیقت کلیدی اشاره می فرماید: «أ لَستُ ابنُ بنتِ نَبيّكُم، وَ ابنُ وَصيّهِ و ابنُ عَمِّهِ، و أولُ المؤمنينَ بِالله وَ المُصدّقُ لِرسولِه بِما جاءَ بِه مِن عندِ رَبِّه‏ِ»(3): مگر من پسر دختر پيامبرتان، و پسر وصى و پسر عمويش و جزو اولين ايمان‏ آورندگان به خدا و تصديق كننده رسولش در آنچه كه از طرف پروردگارش آورده، نيستم؟!
آری، پیام جمله‌ی مزبور این است که در کربلا این فرزندِ امیر به حقِ مؤمنین و خیر الاولیاء و الاوصیاء بود که خونش به ناحق به زمین ریخته شد! زهی جهالت و شقاوت!

«السلام علیک یابن فاطمة سیّدة نساء العالمین»: سلام بر تو، ای فرزند فاطمه‌ای که گل سرسبد و تاج سر همه زنان عالم، از اول تا خاتم است. نه فاطمه (سلام الله علیها) انسانی معمولی بود و نه پسرش حسین (سلام الله علیه). آری حسین (علیه السلام)، سید شباب اهل الجنة، میوه و ثمره‌ی سیدة النساء، فاطمه زهرا، دختر عزیز پیامبر خدا بود. این حقیقت در نظر خود امام نیز چنان اهمیت دارد که پیش از شروع جنگ مکرر آن را متذکر می شوند: «أما إنّي ابنُ بنتِ نبيّكُم؟ فَوَ اللهِ مَا بَينَ المشرقِ و المغربِ ابنُ بنتِ نَبيّ غيري منكُم و لا مِن غيركُم، أنا ابنُ بنتِ نبيّكم خاصّة»(4): مگر نه اين است كه من پسر دختر پيامبرتان هستم؟! و الله اگر به مشرق و مغرب عالم‏ برويد، چه در ميان خودتان و چه در بين ديگران، پسر دختر پيامبرى غير از من نخواهيد يافت، تنها من پسر دختر پيامبرتان هستم.
پیام این عبارت زیارت هم این است که در روز عاشورا، بر پیکر مطهر فرزند دختر پیامبر خدا که بهترین زن جهانیان است، اسب جفا تاختند! زهی سفاهت و جسارت!

آری، کسی که  در کربلا در مقابلش قد علم کرده و با او نبرد کردند، چنین شخصیتی بود؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) او و برادر بزرگوارش را سرور جوانان اهل بهشت معرفی کرده بود: «الحسنُ و الحسینُ سیّدا شَبابِ أهلِ الجنّة».(5) اما آن جاهل ملعون (عمربن سعد) سپاه باطل خویش را لشکریان خدا خطاب نموده و آنان را به جنگ با اهل حق تشویق کرده و به آنان بشارت بهشت می دهد: «يَا خَيْلَ‏ اللهِ‏ ارْكَبِي‏ وَ (بِالجَنّة) أَبْشِرِي‏»(6): ای لشکریان خدا! سوار شوید، مژده باد شما را به بهشت! گویا عمر سعد این حدیث مستند و معتبر رسول اعظم خدا را نشیده بود! غریب و عجیب است که برای کسب بهشت، باید با سالار اهل بهشت جنگید! بر سید اهل بهشت بتازید، برای رسیدن به بهشت!! چه تناقض غریبی!
آری، گاهی انسان حقایق را فراموش می کند؛ و یا نه، فراموش نکرده، ولی انگیزه‌های قوی تری پیش آمده و مانع پیروی از حق، و مایه‌ی انحراف از حقیقت می‌شود. این واقعیت، از علتهای اصلی وقوع فاجعه کربلاست. و «کلّ أرض کربلاء و کلّ یوم عاشوراء»!
________________________
پی‌نوشت:
1. ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ص52؛ شیخ مفید، الارشاد، ج2ص127.
2. اللهوف على قتلى الطفوف، سید بن طاووس، ص202.
3. ابومخنف، وقعةالطَفّ، ص206.
4. همان، ص208.
5. حمیَری، قرب الإسناد، ص111؛ شیخ صدوق، الامالی، ص 57.
6. ابومخنف، وقعةالطَفّ، ص193؛ شیخ مفید، الارشاد، ج2ص89.