شهادت امام حسین علیه السلام در مقتل جواد محدثی

شهادت امام حسین علیه السلام در مقتل جواد محدثی

۱۴ مهر ۱۳۹۴ 0

به میدان رفتن امام

خوارزمی گوید:سپس برخاست و بر اسب خویش سوار شد و در مقابل آن گروه ایستاد. شمشیرش را در دست گرفته بود، از خود ناامید شده و آهنگ شهادت داشت، در حالی که می فرمود:من فرزند علی نیک رفتارم، از دودمان هاشم و آنگاه که فخر کنم، همین افتخار مرا بس.جدم رسول خداست، بهترین انسان از گذشتگان و ما چراغ فروزان خدا در زمینیم.مادرم فاطمه، دختر پیامبر پاک است و عمویم راجعفر طیار گویند.کتاب خدا در خاندان ما آشکارا نازل شده است و در خاندان ما از هدایت و وحی به نیکی یاد می شود.ماییم پیشوایان خدایی بر همه ی مردم و این حقیقت را پنهان و آشکار، در میان مردم بازمی گوییم.ماییم سرپرستان حوض کوثر که به دوستدارانمان جام می دهیم و آن حوض، کوثری برای سیراب ساختن است.در رستاخیز، دوستداران ما سعادتمندند و روز قیامت، دشمنان ما زیان می کنند.سپس (آن گونه که گفته اند) چنین خواند:این قوم کافر شدند و از دیرباز از پاداش خدا که پروردگار جن و انس است، رویگردان بودند.پیش از این علی علیه السلام و فرزندش امام حسن نیکورفتار علیه السلام را به شهادت رساندند و اینک به جنگ حسین آمده اند.پدرم پس از جدم بهترین انسانها بود. پس من فرزند دو بهترینم. سلامی در تاریخ خود آورده است که حسین علیه السلام این اشعار بی نظیر را سروده است:
اگر دنیا ارزشمند به شمار آید،
سرای پاداش الهی والاتر و ارجمندتر است.
اگرپیکرها برای مرگ پدید آمده اند،
پس کشته شدن انسان به شمشیر در راه خدا برتر است.
اگر روزیها تقسیم شده و مقدر است،
پس کم آزی انسان در راه کسب، زیباتر است.
اگر گردآوری اموال برای وانهادن و رفتن است،
پس انسان چرا نسبت به این واگذاشتنی بخل ورزد؟
خواهم رفت و مرگ برای جوانمرد، ننگ و عار نیست،
آنگاه که رفتن و شهادتش در راه خدا باشد.
سپس آن حضرت مردم را به مبارزه طلبید. پیوسته هر کس از چهره های سرشناس به او نزدیک می شد، از دم تیغ می گذراند تا آنکه گروه عظیمی از آنان را به هلاکت رساند. [1] .

حمله ی 1

اشاره
ابن شهر آشوب گوید:سپس به جناح راست دشمن حمله کرد و گفت:مرگ بهتر از ننگ است و ننگ بهتر از ورود به دوزخ است.سپس به جناح چپ دشمن تاخت و گفت:منم حسین بن علی. از خاندان پدرم حمایت می کنم.سوگند خورده ام که تسلیم نشوم و برای دین پیامبر جان می دهم.و همچنان می جنگید تا آنکه 1950 نفر را بجز زخمیان به هلاکت رساند. عمر سعد به گروه خود گفت: وای بر شما! می دانید با چه کسی می جنگید؟.. این، فرزند کشنده ی عرب است. از هر سو بر او حمله کنید. 180 نفر نیزه دار و 4000 نفر تیرانداز به طرف حضرت حمله کردند. [2] .

هجوم به خیمه های امام حسین

خوارزمی گوید:میان او و خیمه گاه فاصله انداختند. بر سر آنان فریاد کشید: وای بر شما ای پیروان آل ابی سفیان! اگر دین ندارید و از قیامت نمی ترسید، پس در این دنیای خود آزاده باشید و اگر عرب هستید -آن گونه که می پندارید - به شرافت خانوادگی خود برگردید. شمر ندا داد: ای حسین! چه می گویی؟ فرمود: می گویم این منم که با شما می جنگم و شما با من می جنگید، زنان را گناهی نیست. سرکشان و طغیانگران و جاهلان خود را تا من زنده ام، از تعرض به خانواده ام بازدارید. شمر گفت: باشد ای پسر فاطمه! سپس شمر به همراهان خویش داد زد: از حریم خانواده ی این مرد دور شوید و سراغ خودش بروید. به جانم سوگند که هماورد بزرگواری است! مردم از هر سو به نبرد پرداختند. امام بر آنان تاخت و آنان بر امام حمله می آوردند و او در همین حال آب می طلبید تا جرعه ای از آن بنوشد. هر بار که با اسب خویش به سوی فرات می تاخت، بر او حمله می کردند و امام را از آب دور می ساختند. [3] .

تسلط امام به آب

ابن شهر آشوب گوید:ابومخنف از جلودی روایت کرده است که حسین علیه السلام بر اعور سلمی و عمرو بن حجاج که با چهار هزار نفر مأمور شریعه بودند حمله کرد و اسب را وارد فرات کرد. چون اسب سر فرود آورد که آب بنوشد، امام علیه السلام فرمود: تو تشنه ای، من هم تشنه ام. به خدا قسم آب نخواهم خرود تا تو بنوشی. اسب چون سخن امام حسین علیه السلام را شنید، سرش را بلند کرد و آب ننوشید. گویا سخن امام را فهمید. حسین علیه السلام فرمود: بنوش، من هم خواهم نوشید. حسین علیه السلام دست دراز کرد و مشتی از آب برداشت. سواره ای گفت: یا اباعبدالله! با نوشیدن آب لذت می بری در حالی که به حریم تو تاختند. آب را از دستش ریخت و بر آن گروه حمله کرد و آنان را کنار زد، اما خیمه سالم بود. [4] .
طبری گوید:هشام به نقل از عمرو بن شمر، ازجابر جعفی روایت کرده است که: امام حسین علیه السلام تشنه شد و تشنگی اش شدت یافت. نزدیک شد تا آب بنوشد، حصین بن نمیر تیری افکند که بر دهان امام نشست. امام شروع کرد به گرفتن خون از دهانش و آن را به آسمان می پاشید. سپس خدا را حمد و ثنا گفت و دستان خود را جمع کرد و گفت: خداوندا! آنان را نابود کن و بر روی زمین کسی از آنان باقی نگذار.هشام از پدرش محمد بن سائب، از قاسم پسر اصبغ بن نباته، از کسی که شاهد امام حسین علیه السلام در میان لشکرش بوده روایت کرده است که: چون سپاه حسین علیه السلام شکست خورد، بر اسب سوار شد و به سمت فرات رفت. مردی از بنی ابان بن دارم گفت: وای بر شما! میان او و آب فاصله بیندازید تا پیروانش به سوی او نیایند. گویند: بر اسب خویش زد و تاخت. مردم هم در پی او آمدن و بین امام و فرات فاصله افکندند. امام علیه السلام فرمود: خداوندا! تشنه اش گردان. در حالی که آن مرد، تیری از تیردان خود جدا می کرد، آن را بر دهان امام حسین علیه السلام زد. امام، تیر را بیرون آورد، آنگاه مشتهای خود را گرفت و پر از خون شد. امام حسین علیه السلام گفت: خدایا! به درگاهت شکایت می کنم از آنچه با پسر دختر پیامبرت می کنند.گوید: به خدا سوگند چیزی نگذشت مگر آنکه خداوند، عطش را در جان آن مرد ریخت؛ هر چه می نوشید سیراب نمی شد. [5] .

اصابت تیر بر پیشانی امام

ابن اعثم گوید:سپس مردی از آنان به نام ابوجنوب جعفی تیری افکند که بر پیشانی امام فرود آمد. حسین علیه السلام تیر را درآورد و کنار انداخت. خونها بر صورت و محاسن حضرت جاری شد. حسین علیه السلام گفت: خدایا! می بینی که از دست این بندگان نافرمان و طغیانگر تو در چه حالی هستم. خدایا! نابود و ریشه کنشان کن و روی زمین احدی از آنان باقی نگذار و هرگز آنان را نیامرز.گوید: سپس همچون شیری خشمگین بر آنان حمله کرد. به هر یک می رسید، شمشیری حواله اش می کرد و او را بر زمین می انداخت. تیرها از هر سو می آمد و حضرت با سینه اش از تیرها استقبال می کرد، در حالی که می گفت: ای امت بد! با امت و عترت محمد صلی الله علیه و اله و سلم چه بد رفتار کردید! آگاه باشید که پس از کشتن من، کشتن هر یک از بندگان خدا برایتان آسان خواهد بود. به خدا سوگند، امید آن دارم که خداوند با خواری شما مرا کرامت بخشد و از جایی که نفهمیدم، انتقام مرا از شما بگیرد.حصین بن نمیر فریاد زد: ای پسر فاطمه! خدا چگونه از ما انتقام می گیرد؟فرمود: قدرت شما را به جان خودتان می افکند و این گونه خونهایتان را می ریزید؛ سپس عذابی دردناک بر شما فرومی ریزد. [6] .
طبری گوید:ابومخنف از صقعب بن زهیر از حمید بن مسلم نقل می کند: امام حسین علیه السلام جبه ای از خز داشت، عمامه بر سر نهاده بود و خضاب بر موهای خویش زده بود و شنیدم پیش از کشته شدن، در حالی که بر روی دو پا مثل سواره ای شجاع می جنگید و مواظب تیراندازان بود و در پی فرصت برای حمله بود، بر سپاه حمله کرد، در حالی که می گفت: آیا به کشتن من یکدیگر را تحریک می کنید؟ پس از من هرگز بنده ای از بندگان خدا را نمی کشید که به اندازه ی کشتنم خشم خدا را برانگیزد. به خدا قسم امیدوارم با خواری شما خدا به من کرامت بخشد، سپس از آنجا که نفهمید، انتقام مرا از شما بگیرد. به خدا قسم اگر مرا بکشید، خداوند نیرویتان را در میان خودتان خواهد افکند و خونهایتان را خواهد ریخت. سپس هرگز از شما راضی نخواهد شد تا آنکه عذابی دردناک برایتان دهد. [7] .

عریان ساختن جسم مطهر امام

سید بن طاووس گوید:راوی گفته است، امام حسین علیه السلام فرمود: جامه ای برایم بیاورید که کسی در آن رغبتی نکند تا آن را زیر جامه هایم بپوشم تا مرا عریان نکنند. شلواری کوچک [8] آوردند. فرمود: نه، این جامه ی ذلیلان است. پیراهن کهنه ای گرفت، آن را از چند جا پاره کرد و زیر لباسهایش پوشید. چون به شهادت رسید، آن را هم از بدنش درآوردند. سپس شلواری از برد یمانی درخواست کرد.آن را پاره کرد و پوشید. از این رو پاره کرد که از پیکرش بیرون نیاورند. چون شهید شد، بحر بن کعب ملعون آن را درآورد و حسین علیه السلام را عریان گذاشت. از آن پس دستان بحر بن کعب در تابستان مثل دو تکه چوب خشک، خشک می شد و در زمستان مرطوب می گشت و چرک و خون از آن ترشح می کرد تا آنکه خدای متعال او را هلاک کرد. [9] .چون حسین بن علی علیه السلام احساس کرد که شهید خواهد شد، فرمود: جامه ای برای من بیاورید تا کسی در آن رغبت نکند؛ آن را زیر لباسهایم بپوشم تا عریانم نکنند. گفتند: شلوارک، فرمود، آن لباس اهل ذلت است. جامه ای دیگر گرفت وآن را پاره کرد و از زیر جامه اش پوشید. چون کشته شد، عریانش کردند. صلوات و رضوان خدا بر او باد! [10] .
ابن شهر آشوب گفته است:  سپس فرمود: جامه ای برایم آورید که کسی رغبتی در آن نکند تا زیر جامه هایم بپوشم که عریانم نکنند، چرا که من کشته می شوم و غارت می گردم. شلوارکی آوردند. آن را نپوشید و گفت: این جامه ی اهل ذلت است. سپس چیزی آوردند گشادتر از آن و کوتاهتر از شلوار و بلندتر از شلوارک. آن را پوشید. سپس با زنان خداحافظی کرد. [11] .

وداع امام حسین

علامه مجلسی گفته است:در بعضی کتابها آمده است که امام حسین علیه السلام چون به هفتاد و دو شهید از اهل بیت خویش نگاه کرد، رو به خیمه آمد و صدا زد: ای سکینه! ای فاطمه! ای زینب! ای ام کلثوم! خداحافظ! سکینه صدا زد: پدر! آماده ی مرگ شده ای؟ فرمود: چگونه آماده نشود کسی که یار و یاوری ندارد؟ گفت: پدرجان! ما را به حرم جدمان برگردان. فرمود: هیهات! اگر مرغ «قطا» را می گذاشتند، می خوابید. زنان صیحه کشیدند. امام حسین علیه السلام آنان را ساکت کرد و بر آن قوم حمله کرد. [12] .
قندوزی گفته است:حسین - که رضوان خدا بر او باد - می گفت: خدایا تو بر این گروه نفرین شده شاهدی که تصمیم گرفته اند از نسل پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم کسی را باقی نگذارند؛ و بشدت می گریست و چنین می خواند:خدایا! تنهایم مگذار. اینان فسق و انکار را آشکار کردند.ما را میان خودشان مثل بردگان ساخته اند و در کارهایشان یزید را راضی می کنند.اما برادرم به شهادت رسید، در حالی که با صلات و استوار و تنها بود،و تو ای خدای مجید در کمین هستی.سپس صدا زد: ای ام کلثوم، سکینه، رقیه، عاتکه، زینب از خاندان من، خداحافظ! چون صدای او را شنیدند، صدایشان را به گریه بلند کردند. حضرت، دخترش سکینه را به سینه اش چسباند، بین دو چشم او را بوسید، اشکهای او را پاک کرد. سکینه را بسیار دوست می داشت. به آرام کردن او پرداخت، در حالی که می گفت:ای سکینه! بدان که پس از من گریه ات بسیار خواهد بود.تا جان در بدن دارم با اشکهایت دلم را مسوزان. اگر کشته شوم ای بهترین بانوان! تو شایسته ترین فرد برای اشک ریختنی. [13] .
اسفراینی گفته است:امام حسین علیه السلام خواست از زنان خداحافظی کند، در حالی که ناامید از زندگی بود و گریان. خواهرش زینب او را دید و گفت: چشمت گریان مباد! فرمود: چگونه نگریم که بزودی شما را میان دشمنان به عنوان اسیری خواهند برد. صدا زد: ام کلثوم، رقیه، عاتکه، سکینه، خداحافظ! ام کلثوم گفت:برادر جان! آیا تسلیم مرگ شده ای؟ فرمود: چگونه تسلیم نشوم که جانم در میان دیگران است! چون سکینه این سخن را شنید، صدایش به گریه وشیون برخاست. آنگاه بود که امام حسین علیه السلام گریست وخطاب به دخترش فرمود: ای سکینه... (تا آخر آن اشعار)سپس این ابیات را افزود:گریه کن و بگو: ای کشته ای که کنار شط فرات، لب تشنه جان داد.گریه کن و بگو: ستونم شکست پس از آنکه آن ستون، ستونها را می لرزاند.آرزو داشتم که همواره تحت رعایت و محبت او به سر برم.سکینه جانم! زودتر بیا نزدیک تا با تو آخرین وداع را انجام دهم.تو را نسبت به کودک خردسال و به خانواده و یتیمان و همسایگان سفارش می کنم.آنگاه که کشته شدم، معجر و گریبان چاک نده و ناله های ذلیلانه سر مده.سکینه جان! بر تقدیر الهی صبر کن؛ ما خاندان صبر و احسانیم.من به پدر و جد و برادرانم اقتدا کرده ام که فرزندان طاغیان، حقوق آنان را غصب کردند. [14] .

سیب بهشتی

فتال نیشابوری گفته است:ام سلمه گوید: پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم نزد من بود. جبرئیل نازل شد. آن دو با هم گفتگو می کردند که حسن بن علی علیه السلام در زد. رفتم تا در را باز کنم. دیدم حسین علیه السلام هم با اوست. هر دو وارد شدند. چون چشمشان به جدشان پیامبر خدا افتاد، جبرئیل در نظرشان مانند دحیه ی کلبی آمد. دور او می چرخیدند. جبرئیل علیه السلام گفت: یا رسول الله! دو کودک را نمی بینی که چه می کنند؟ فرمود: تو را همچون دحیه ی کلبی دیده اند. او زیاد سراغ این دو می آید و هرگاه می آید هدیه ای برایشان می آورد. جبرئیل شروع کرد به اشاره کردن با دستش، مثل کسی که چیزی رامی گیرد. ناگهان دردستش یک سیب و یک گلابی و انار بود. آنها را به امام حسن علیه السلام داد، همان گونه با دستش اشاره کرد و به حسین علیه السلام هم داد. هر دو خوشحال و خندان شدند. نزد جدشان شتافتند. پیامبر، سیب و انار و گلابی را گرفت و بویید، سپس آنها را همان طور به هر یک از آن دو داد و فرمود: با آنچه دارید نزد مادرتان بروید و اگر ابتدا پیش پدرتان بروید بهتر است. آن دو طبق دستور پیامبر خدا رفتند و چیزی از آنهارا نخوردند تا پیامبر نزدشان برود. سیب و میوه های دیگر به همان حال بود. فرمود: یاعلی! چرا از میوه نخوردی و به همسر و فرزندانت ندادی و ماجرا را فرمود. پس پیامبر و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام از آن خوردند و به ام سلمه هم دادند. انار و گلابی و سیب به همان حال باقی بود و هر چه از آن خورده می شد باز به حالت اول برمی گشت تا آنکه رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم از دنیا رفت. امام حسین علیه السلام گوید: در دوران فاطمه علیهاالسلام هم تغییر و کاهشی در آنها پیش نیامد. چون فاطمه علیهاالسلام از دنیا رفت، انار را از دست دادیم و سیب وگلابی در دوران پدرم باقی بود. چون امیرالمؤمنین علیه السلام شهید شد، گلابی هم ناپدید شد و سیب به همان حالت نزد امام حسن علیه السلام باقی بود تا آنکه مسموم و شهید شد. سیب باقی بود تا وقتی که در محاصره و بی آبی قرار گرفتم. هرگاه تشنه می شدم آن را که می بوییدم، شدت عطشم فرومی نشست. چون تشنگی ام افزون شد، بر آن دندان زدم و دیگر یقین به مرگ داشتم.امام سجاد علیه السلام گوید: این سخنان را ساعتی پیش از شهادتش از آن حضرت شنیدم. چون به شهادت رسید، بوی آن سیب از قتلگاهش می آمد. در پی آن سیب بودند و اثری از آن دیده نشد، ولی بوی سیب پس از حسین علیه السلام هم باقی ماند: قبر او را زیارت کردم، دیدم بوی سیب از قبر او به مشام می رسد. پس هر کس از شیعیان ما که زائران قبر او باشند بخواهند آن بورا استشمام کنند، هنگام سحر دنبال آن روند. اگر مخلص باشند، آن را خواهند یافت. [15] .ابن حمزه گوید:از ابی محیص روایت است که گوید: در کربلا با عمر سعد ملعون بودم. چون عطش بر حسین علیه السلام روی آورد، آن سیب را از درون جامه ی خویش درآورد و بویید و دوباره به جایش گذاشت. چون شهید شد، گشتم ولی آن را نیافتم، ولی صدایی شنیدم از سوی مردانی که آنان را می دیدم ولی نمی توانستم به آنان برسم که: فرشتگان هنگام طلوع سپده و برآمدن روز، کنار قبر آن حضرت از بوی آن لذت می برند. [16] .

حمله ی 2

اشاره
سید بن طاووس گوید:بعضی از راویان گفته اند: هرگز هیچ مغلوبی را که فرزندان، خاندان و یارانش کشته شده باشند، قویدلتر از او ندیده ام. هرگاه مردان به او حمله ور می شدند، اوبا شمشیرش بر آنان حمله می کرد و آنان همچون فرار گله ی بزها از حمله ی گرگ، از برابر او می گریختند. به آنان که به سی هزار نفر می رسیدند حمله می کرد و آنان همچون ملخهای پراکنده می گریختند. سپس به جایگاه خود برمی گشت، در حالی که می گفت: لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم. [17] .
خوارزمی گوید:سپس به نبرد پرداخت تا آنکه هفتاد و دو زخم بر پیکرش نشست. ایستاد تا بیاساید، در حالی که از پیکار ناتوان شده بود. در حالی که ایستاده بود، سنگی آمد و به پیشانی او خورد و خونها از پیشانی اش جاری گشت. جامه برگرفت تا خون از پیشانی اش پاک کند که تیر سه شعبه ی زهرآگینی آمد و در قلب آن حضرت نشست. حسین علیه السلام فرمود: بسم الله و بالله و علی مله رسول الله. سر به آسمان گرفت و گفت: خداوندا! تو می دانی که اینان کسی را می کشند که در روی زمین، جز او پسر پیغمبری نیست. سپس تیر را گرفت و از پشت بیرون کشید و خون همچون ناودان جاری شد. دست خود را روی زخم گذاشت. چون مشتش پر از خون شد، به طرف آسمان پاشید و از آن خون یک قطره هم به زمین برنگشت. سرخی آسمان پیش از آن نبود تا آنکه حسین علیه السلام خون خویش را به آسمان پاشید. سپس دوباره دست روی زخم گذاشت. چون پر از خون شد، آن را به سر و صورت خود کشید و گفت: به خدا سوگند این گونه خون آلود خواهم بود تا آنکه جدم محمد صلی الله علیه و اله و سلم را دیدار کنم و بگویم: یا رسول الله! فلانی و فلانی مرا کشتند. [18] .

عبدالله بن حسن

شیخ مفید گفته است:سپس عبدالله، پسر امام حسن مجتبی علیه السلام که نوجوانی نابالغ بود، از پیش زنان بیرون آمد و آمد تا کنار عمویش حسین علیه السلام ایستاد. زینب، دختر علی علیه السلام خود رابه او رساند تا او را نگه دارد. حسین علیه السلام به خواهرش فرمود: زینب خواهرم او را نگهدار! عبدالله نپذیرفت و بشدت مقاومت کرد و گفت: به خدا از عمویم جدا نمی شوم! ابجر بن کعب به طرف امام حسین علیه السلام حمله کرد. آن  نوجوان گفت: ای ناپاک زاده! عمویم را می کشی؟ ابجر با شمشیر بر دست آن نوجوان زد و دستش جدا گردید و از پوست آویزان شد. عبدالله صدا زد: ای مادر! حسین علیه السلام او را در آغوش کشید و فرمود: برادرزاده! برآنچه پیش آمد صبر کن و امید خیر از سوی خدا داشته باش. خداوند تو را به پدران شایسته ات ملحق می کند. [19] .سید بن طاووس گوید:حرمله ی ملعون تیری افکند و او را در دامن عمویش حسین علیه السلام به شهادت رساند. [20] .
شیخ مفید گفته است:سپس امام حسین علیه السلام دست خود را به آستان الهی بلند کرد و گفت: خداوندا! اگر آنان را تا مدت معینی بهره مند خواهی کرد، پس آنان را دچار تفرقه و تشتت ساز. والیان را هرگز از آنان خشنود مکن. آنان دعوتمان کردند تا یاری مان کنند، سپس تجاوز کرده و ما را کشتند. سپاه دشمن از چپ و راست به باقیمانده ی یاران حسین علیه السلام حمله ور شدند و همه را کشتند. و جز سه یا چهار نفر کسی باقی نماند. [21] .

امام حسین و مسلم بن رباح

ابن عساکر، با سند خویش از مسلم بن رباح، غلام حضرت علی علیه السلام نقل کرده است که:من با حسین علیه السلام در روز شهادتش بودم. تیری به صورت آن حضرت خورد. به من فرمود: ای مسلم! دستانت را به خون من نزدیک کن. چنان کردم. چون دو دستم پر از خون شد، فرمود: آن را در دستانم بریز و چنان کردم. آن حضرت خونها را به آسمان پاشید و فرمود: خدایا! خونخواه خون پسر دختر پیامبرت باش.مسلم گوید: حتی یک قطره هم از آن خون به زمین بازنگشت. [22] .

بیرون آمدن زینب از خیمه

سید بن طاووس گوید:راوی گوید: زینب از در خیمه بیرون آمد، در حالی که صدا می زد: وای برادرم! وای سرورم! وای خاندانم! کاش آسمان بر زمین فرود می آمد! کاش کوهها از هم متلاشی می شدند.شمر فریاد زد: درباره ی این مرد منتظر چه هستید؟ ازهر طرف بر امام حسین علیه السلام حمله ور شدند. زرعه بن شریک، ضربتی بر کتف او زد. امام هم ضربتی بر او وارد کرد و او را نقش زمین ساخت. مرد دیگری با شمشیر برگردن مقدس او ضربت زد که حضرت با صورت به زمین غلتید و دیگر ناتوان شده بود. روی زانوها نشست. سنان بن انس نیزه ای به گلوگاهش زد. نیزه را بیرون کشید و دوباره بر سینه ی آن حضرت زد. سنان دوباره تیری در کمان نهاد و بر حنجره ی حضرت زد. امام علیه السلام افتاد. دوباره نشست و تیر را از گلو بیرون کشید. دو دست خود را کنار هم زیر گلو گرفت. چون پر از خون شد، سر و صورت خویش را به خون رنگین کرد، در حالی که می فرمود: «خدا را این گونه آغشته به خونم دیدار خواهم کرد، در حالی که حق مرا غصب کرده اند.» [23] . 

هجوم بر امام

خوارزمی گوید:سپس آن حضرت از جنگ ناتوان شد و سر جای خود ایستاد. هر یک از مردم که به طرف او می آمد (و او را در آن حال می دید) برمی گشت و خوش نداشت که دستش به خون او آغشته شود تا آنکه مردی از طایفه ی کنده به نام مالک بن نسر آمد و با شمشیر بر سر مبارک او زد. حضرت خودی بر سر داشت. شمشیر، آن خود را شکافت و سرش پر از خون شد. حسین علیه السلام به وی گفت: هرگز مباد که با دست راستت آب و غذا بخوری! خدا تو را با ستمگران محشور کند! کلاه خود را کنار انداخت و کلاهی پوشید و پارچه ای روی آن بست. [24] .خوارزمی گوید:سپس شمر فریاد زد: درباره ی او منتظر چه هستید؟ تیرها، نیزه ها و شمشیرها از هر سو آن حضرت را در میان گرفت. مردی به نام زرعه بن شریک، ضربت سختی بر حضرت زد. سنان بن انس هم تیری بر گلوی حضرت زد. صالح بن وهب نیز با نیزه، ضربت محکمی بر تهی گاه امام وارد کرد. حسین علیه السلام با گونه ی راست از روی اسب خود بر زمین افتاد. سپس برخاست و نشست و تیر را از گلویش بیرون کشید. آنگاه عمر سعد نزدیک حسین علیه السلام آمد تا او را بنگرد. [25] .

دعای امام در واپسین لحظات زندگی

شیخ طوسی روایت کرده است:آن حضرت گفت:
«خدایا! ای بلند مرتبه! ای بزرگ شوکت! ای سخت انتقام گیرنده! ای بی نیاز از آفریده ها! ای گسترده کبریاء! ای که به هر چیز که بخواهی توانایی! رحمتت نزدیک، وعده ات راست، نعمتت فراوان، آزمایشت نیکوست.آنگاه که بخوانندت نزدیکی، به آنچه آفریده ای احاطه داری، توبه ی توبه کنندگان را می پذیری. بر آنچه اراده می کنی توانایی و در پی هر چه باشی به آن می رسی. اگر شکرت کنند، شکر پذیری، اگر یادت کنند یاد می کنی. تو را از روی نیاز می خوانم و با تهیدستی به درگاهت مشتاقم و خائفانه به آستانت روی می آورم و با اندوه، به درگاهت می گریم و از روی ناتوانی از تو یاری می خواهم و بسنده کنان بر تو تکیه می کنم. بین ما و این گروه داوری کن. اینان ما را فریب دادند و یاری مان نکردند. با ما از در نیرنگ درآمدند و ما را کشتند. ما عترت پیامبر تو و فرزندان حبیب تو محمد بن عبدالله صلی الله علیه و اله و سلم هستیم؛ آنکه او رابه رسالت برگزیدی و او را امین وحی خویش قرار دادی. پس برای ما از کارمان گشایش و رهایشی قرار بده. به رحمت خودت، ای مهربانترین مهربانان.» [26] .

فاجعه ی بزرگ

سید بن طاووس گوید:هلال بن نافع گوید: من با اصحاب عمر سعد ایستاده بودم که فریادگری صدا زد: ای امیر! مژده بده. این شمر است که حسین علیه السلام را کشت. من از میان دو صف بیرون آمده، کنار حسین علیه السلام آمدم، در حالی که جان می داد. به خدا سوگند هرگز مغلوب به خون آغشته ای زیباتر و روشن چهره تر از او ندیده ام. فروغ رخسارش و شکوه هیبتش مرا از اندیشیدن درباره ی شهادتش بازداشت. در آن حالت آب خواست.شنیدم مردی می گفت: هرگز آب نخواهی نوشید تا به دوزخ درآیی و از چرکابه های آن بنوشی! شنیدم که آن حضرت می گفت: من به دوزخ نخواهم رفت و از چرکابه های دوزخ نخواهم نوشید. من بر جدم رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم وارد می شوم و درخانه ی او در جایگاه صدق و راستی و در جوار پروردگار توانا ساکن می شوم و از آب خوشگواری که هرگز بدبو نمی شود خواهم نوشید. به جدم رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم از دست شما و کاری که با من کردید، شکایت خواهم کرد.گوید: همه خشمگین شدند، آنچنان که گویی خداوند در دل هیچ یک از آنان هیچ رحمی قرار نداده است. سر آن حضرت را در حالی که با آنان مشغول گفتگو بود بریدند و من از بی رحمی آنان بسیار تعجب کردم و گفتم: به خدا قسم که هرگز با شما همراه و همکار نخواهم شد. [27] .محمد بن سعد گوید:مدتی دراز از روز درنگ کردم و مردم نسبت به او وقت گذرانی می کردند و خوش نداشتند که علیه او اقدام کنند. شمر بن ذی الجوشن بر آنان فریاد کشید: مادرتان به عزایتان بنشیند! منتظر چه هستید؟ کار او را بسازید. نخستین کسی که سراغ آن حضرت رفت زرعه بن شریک تمیمی بود که بر کتف چپ او ضربه ای زد. حصین هم بر شانه ی او زد. حضرت را بر زمین افکند. سنان بن انس بر گلوگاهش ضربه ای زد. آنگاه نیزه برآورد و بر سینه ی او زد و حسین علیه السلام فروافتاد. آنگاه فرود آمد تا سر آن حضرت را جدا کند. همراه او خولی بن یزید نیز فرود آمد؛ سر او را جدا کرد و نیز عبیدالله بن زیاد برد. [28] .طبری گوید:عمر سعد نزدیک حسین علیه السلام آمد. زینب علیهاالسلام به او گفت: ای پسر سعد! آیا اباعبدالله را می کشند و تو به او نگاه می کنی؟ گوید: گویا اشکهای عمر سعد را می بینم که بر صورت و محاسنش جاری است. آنگاه عمر سعد روی خود را از زینب برگرداند..زمانی طولانی از روز گذشت که اگر مردم می خواستند آن حضرت را بکشند، چنان می کردند ولی گویا از یکدیگر پروا داشتند و هر گروه دوست داشتند که دیگران کار حضرت را به پایان برسانند. شمر در میان مردم ندا داد: وای بر شما! منتظر چه هستید؟ او را بکشید. مادرانتان به عزایتان بنشینند! ازهر طرف بر او حمله کردند. زرعه بن شریک ضربتی بر کتف (کف) چپ او زد، ضربتی نیز بر شانه اش، سپس برگشتند، در حالی که امام می نشست و برمی خاست. در آن حال سنان بر او حمله کرد و نیزه ای بر حضرت زد و او افتاد. آنگاه به خولی گفت: سرش را جدا کن. خواست چنان کند ولی لرزید و نتوانست. سنان به او گفت: دستانت شکسته باد! آنگاه خودش فرود آمد و امام را سر برید و سرش را جدا کرد و نزد خولی بن یزید آوردند، در حالی که پیش از سر بریدن، با شمشیرها ضربت خورده بود. [29] . 

قاتل تبهکار

ابن شهر آشوب گوید:عمر سعد نزدیک آمد و گفت: سرش را جدا کنید. نصر بن خرشه جلو آمد. همچنان با شمشیرش بر آن حضرت می زد. عمر سعد خشمگین شد و به خولی گفت: فرود آی و سرش را جدا کن. فرود آمد و سر مطهر حضرت را جدا کرد. [30] .دینوری گوید:سنان بر آن حضرت حمله کرد و نیزه ای بر وی زد. حضرت افتاد. خولی فرود آمد تا سر او را جدا کند، دستانش لرزید. برادرش شبل بن یزید فرود آمد و سر او را جدا کردو نزد برادرش حولی [31] آورد. [32] .
بلاذری گوید:در آن حال، سنان بن انس بر او حمله کرد و با نیزه بر او ضربتی زد و او افتاد. به خولی گفت: سرش را جدا کن. خولی خواست چنان کند، ناتوان شد و لرزید. سنان به او گفت: دست و بازویت شکسته باد! خودش فرود آمد و سر او را جدا کرد و نزد خولی آورد.در نقل دیگری است که خولی به اذن سنان سر او را جدا کرد. [33] .
خوارزمی گوید:در آن حال سنان بر او حمله کرد و نیزه ای زد واو رابه خاک افکند و به خولی گفت: سرش را جدا کن. او نتوانست و دستانش لرزید. سنان به او گفت: دست و بازویت شکسته باد! نصر بن خرشه یا شمر (که پیسی داشت) فرود آمد و با پایش بر او زد و به پشت افکند. آنگاه محاسن او را گرفت. حسین علیه السلام به او فرمود: تو همان سگ لک و پیس داری که در خواب دیدم؟ شمر گفت: ای پسر فاطمه! مرا به سگها تشبیه می کنی؟ آنگاه با شمشیرش بر گلوگاه حسین علیه السلام می زد و این گونه می خواند:امروز تو را می کشم و یقین دارم و هیچ مجالی برای پرده پوشی نیست که پدرت بهترین سخنور بود.ابوالحسن احمد بن علی عاصمی با سند خویش نقل کرده است از عمرو بن حسن که گوید:با حسین علیه السلام در نهر کربلا بودیم. آن حضرت به شمر نگاه کرد و فرمود: الله اکبر! الله اکبر! خدا و رسولش راست گفته اند. رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: گویا سگی لک و پیس دار را می بینم که خون خاندان مرا می لیسد. عمر سعد خشمگین شد و به آنکه سمت راست او بود گفت: وای بر تو! فرود آی و حسین را راحت کن. گفته اند که خولی بود. فرود آمد و سرش را جدا ساخت. گفته اند: او شمر بود.نقل شده که شمر و سنان در آخرین رمقهای امام حسین علیه السلام که از تشنگی زبانش را بیرون آورده بود، نزد حسین آمدند. شمر لگدی بر آن حضرت زد و گفت: ای پسر ابوتراب! آیا تو نمی گفتی که پدرت کنار حوض کوثر، هر که را بخواهد سیراب می کند؟ پس صبر کن تا از دست او آب بنوشی.آنگاه به سنان گفت: سرش را از پشت جدا کن. گفت: به خدا چنین نمی کنم که جدش محمد، خصم من گردد. شمر از او عصبانی شد. خودش روی سینه ی حسین علیه السلام نشست و محاسن حضرت را گرفت و خواست او را بکشد. حسین علیه السلام خندید و گفت: آیا مرا می کشی؟ آیا نمی دانی من کیستم؟ گفت: تو را خوب می شناسم. مادرت فاطمه ی زهرا و پدرت علی مرتضی و جدت محمد مصطفی و کین خواهت خدای علی اعلاست. تو را می کشم و باکی ندارم. با شمشیرش دوازده ضربت بر حضرت زد. سپس سر او را جدا کرد. آنگاه اسود بن حنظله جلو آمد و شمشیر او را برداشت. جعونه ی حضرمی آمد و پیراهن حضرت را برداشت و پوشید و در نتیجه، پیس شد و موهایش ریخت. [34] .
ابن نما گوید:چون زخمهای حضرت افزون گشت و حرکتی در او نماند، شمر دستور داد تا او را تیرباران کنند. عمر سعد هم ندا داد: منتظر چه هستید؟ و به سنان دستور داد سرش را جدا کند. سنان فرود آمد، در حالی که به سوی آن حضرت می رفت و می گفت: پیش تو می آیم و می دانم که تو سرور گروه و از نظر پدر و مادر، بهترین مردمی. سر او را جدا کرد و نزد عمر سعد برد. او هم گرفت و سر را از گردن اسبش آویخت. [35]
شیخ مفید گوید:شمر فرود آمد و سر او را برید و سرش را نزد خولی برد. او هم گفت: نزد امیر، عمر بن سعد ببر. [36] .
سبط بن جوزی گوید: در قاتل او ختلاف کرده اند. یک قول آن است که قاتلش سنان است (گفته ی هشام بن محمد) قول دیگر آنکه حصین بن نمیر است که ابتدا به او تیر زد، سپس فرود آمد و سرش را جدا کرد و سر را از گردن اسبش آویخت تا بدین وسیله نزد ابن زیاد، تقرب جوید. مهاجر بن اوس، کثیر بن عبدالله و شمر بن ذی الجوشن را هم گفته اند، ولی درست تر آن است که قاتلش سنان بود با مشارکت شمر. [37] .

دفاع اسب از آن حضرت

ابن شهر آشوب به نقل از ابی مخنف گوید:حسین علیه السلام بر زمین افتاد. اسبش از او دفاع می کرد و بر سواران دشمن می جهید و آنان را از زین بر زمین می افکند و لگدکوب می کرد. چهل نفر از دشمن را کشت، سپس خود را به خون حسین علیه السلام آغشته کرد و به طرف خیمه ی امام روان شد، در حالی که با صدای بلند شیهه می کشید و سم بر زمین می کوبید. [38] .
طبری از ابی مخنف نقل کرده است که:وقتی حسین علیه السلام کشته شد، 33 ضربه ی نیزه و 34 ضربت شمشیر بر بدنش یافت شد. [39] .
ابن شهر آشوب از قول امام باقر علیه السلام روایت می کند که:حضرت، سیصد و بیست و چند ضربه ی نیزه یا شمشیر و تیر بر بدن داشت. نیز 360 جراحت هم روایت شده است. نیز 33 ضربت، غیر از تیرها. نیز 1900 زخم هم گفته اند. تیرها در زره حضرت مثل تیرها در پشت خارپشت بود و گفته اند: همه ی آن تیرها در جلو بدن بود. [40] .
طبری شیعه گفته است:امام صادق علیه السلام فرمود: حسین علیه السلام را چنان یافتند که 33 ضربت نیزه و 44 ضربت شمشیر خورده بود و در جبه ی آن حضرت بیش از 110 پارگی یافتند که اثر ضربت و نیزه و تیر بود و 120 هم روایت شده است. [41] . 

پی نوشت ها:
[1] مقتل الحسین، ج 2، ص 32.
[2] مناقب، ج 4، ص 110.
[3] مقتل الحسین، ج 2، ص 33.
[4] مناقب، ج 4، ص 58.
[5] مقتل الحسین، مقرم، ص 275.
[6] الفتوح، ج 5، ص 135.
[7] تاریخ طبری، ج 3، ص 334.
[8] در منابع، کلمه ی تبان است که به معنای شلوار کوتاه و کوچک است، مثل شورت.
[9] لهوف، ص 174.
[10] تاریخ ابن عساکر (زندگانی امام حسین علیه السلام)، ص 221.
[11] مناقب، ج 4، ص 109.
[12] بحارالانوار، ج 45،ص 47.
[13] ینابیع الموده، ص 416 (در «مناقب» است: سپس با زنان خداحافظی کرد، سکینه را که نالان بود، به سینه چسباند و فرمود...).
[14] نورالعین فی مشهد الحسین، ص 58.
[15] روضه الواعظین، ج 1، ص 159. (این ماجرا در کتب متعدد به صورتهای مختلف نقل شده است.).
[16] لهوف، ص 171.
[17] لهوف، ص 171.
[18] مقتل الحسین، ج 2، ص 34.
[19] ارشاد، ص 241.
[20] لهوف، ص 173.
[21] ارشاد، ص 241.
[22] تاریخ ابن عساکر (شرح حال امام حسین علیه السلام)، ص 326.
[23] مقتل الحسین، ج 2، ص 35.
[24] مقتل الحسین، ج 2 ص 35.
[25] لهوف، ص 175.
[26] مصباح المتهجد، ص 827.
[27] لهوف، ص 177.
[28] طبقات، بخش زندگینامه ی امام حسین علیه السلام، ص 75.
[29] تاریخ طبری، ج 3، ص 33.
[30] مناقب، ج 4، ص 111.
[31] در همه ی منابع دیگر «خولی» آمده است.
[32] الاخبار الطوال، ص 258.
[33] انساب الاشراف، ج 3، ص 203.
[34] مقتل الحسین، ج 2، ص 35.
[35] مثیر الاحزان، ص 75.
[36] ارشاد، ص 242.
[37] تذکره الخواص، ص 227.
[38] مناقب، ج 4، ص 58.
[39] تاریخ طبری، ج 3، ص 334.
[40] مناقب، ج 4، ص 110.
[41] دلائل الامامه، ص 178.

منبع: مقتل امام حسین علیه السلام،گردآورنده گروه حدیث پژوهشکده باقر العلوم علیه السلام ؛ ترجمه جواد محدثی، صص261-282.

 

کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث