زندگینامه شهدای کربلا: مسلم بن عقیل

 

وى فرزند عقيل و در مدینه متولد شد، عموزاده و صحابى گرانقدر پيامبر صلى الله عليه و آله و نوه ابوطالب، پدر گرامى‏ على عليه السلام، و كنيه‏ اش ابو داود «1» بود. مادرش از زنان آزاد نَبْط و از خاندان «فرزندا» به شمار مى ‏رفت «2» و احتمالًا نژادى ايرانى داشت. «3» شمارى از مورّخان با استناد به روايتى مرسل «4» بر اين باورند كه مادر مسلم، امّ ولد (كنيز) بوده و علّيّه نام داشته است. «5» طبرى زادگاه مسلم را كوفه مى‏ داند. «6» او از خاندانى پاك، شجاع و با فضيلت برخاست و زير نظر عموى گرامى ‏اش، على عليه السلام، و پسر عموهاى خود امام حسن عليه السلام و امام حسين عليه السلام پرورش يافت و از علم، تقوى و ديگر فضائل آن بزرگواران بهره ‏مند گرديد. «7» رجال نويسان اهل سنت، مسلم بن عقيل را محدّثى تابعى شمرده و گفته‏ اند كه صفوان بن موهب از او حديث نقل كرده است. «8» وى فقيه و دانشمند بود. «9»

از ابوهريره نقل شده است كه گفت: از ميان فرزندان عبدالمطلب، او شبيه ‏ترين فرد به پيامبر (صلى الله عليه و آله) است. «10» همچنين وى را شجاع‏ترين فرزند عقيل خوانده‏ ا ند. «11»

مسلم بن عقيل در سن 18 سالگی پدر خود را از دست داد . مسلم در زمان حضرت امیر (علیه السلام )جوانی رشید و پاک بود که به افتخار دامادی آن حضرت نایل شد و با یکی از دختران امام علیه السلام به نام رقیه«12»ازدواج کرد.«13»ابن قتيبة ثمره اين ازدواج را دو پسر به نام‏هاى عبدالله و على دانسته است. «14»

گرچه بعضی از تاریخ نگاران تولد او را سال 32 هجری نوشته اند، امام مورخ معاصر،آقای جعفر مرتضی در کتاب التاریخ الاسلام می نویسد: 

درباره شمار و نام فرزندان مسلم اختلاف نظر وجود دارد. مورخان عبدالعزيز، ابراهيم، احمد، جعفر، مسلم، عون، عبدالرحمن، محمد و حميده را نيز در شمار فرزندان مسلم آورده‏ اند. «16» بر اين اساس وى احتمالا همسران ديگرى نيز اختيار كرده بود.

مورخان و نسب شناسان معتقدند كه نسل مسلم پايدار نماند و منقرض گرديد «5»؛ و همه فرزندان او در كربلا و كوفه به شهادت رسيدند. «17»

مسلم بن عقيل در دوران خلافت على عليه السلام در جنگ صفين حضور داشت و همراه امام حسن عليه السلام و امام حسين عليه السلام و عبدالله بن جعفر در ميمنه سپاه با دشمن به نبرد پرداخت. «18» در روزگار امامت امام حسن عليه السلام نيز از ياران با وفا و بر جسته آن حضرت به شمار مى‏ رفت. «19» وى پس از شهادت امام حسن عليه السلام همراه امام حسين عليه السلام رهسپار مكه شد. «20»

---

پی نوشت ها:

1.الثقات ،ج5،ص391.

2.المعارف،ص304،نبط ،قومی از علوم می باشند و به آنها نبطی می گویند(الانساب،ج5،ص454)

3. فرسان الهیجاء،ص63.

4.الشهید مسلم بن عقیل،ص69

5.مقاتل الطالبین ،ص52 دارالمعرفه او را حلبه (لباب الانساب،ج1،ص376) و حبله نیز خوانده اند و تسمیه من قتل مع الحسین علیه السلام ،ش18) خوانده اند.

6.تاریخ طبری،ج5،ص469،دارلمعارف

7. الشهیر مسلم بن عقیل،ص81و83

8. الثقات ،ج5،ص391،الاعلام،ج7،ص222.

9.شهید مسلم بن عقیل،ص109.

10.التاریخ الکبیر،ج4،ص266.

11.المعارف ج7،ص204

12.المحبر،ص56.

13.المعارف ،ص204

14.المعارف،ص204،العبر،ج1،ص48،دایره المعارف الشیعه العامر ،ج17،ص132.

15.یارانی از تبار عرشیان،حجت اله سروری، قم: بخشایش،1391،ص74.

16. لباب النساب ج1،ص376،چهره الانساب العرب ص69،عمده الطالب،ص32.

17.شهید مسلم بن عقیل،ص262

18.مناقب آل ابیطالب،ج3،ص197

19.رجال طوسی،ص70

20.الامامه و الاسیاسه ،ج2،ص230

(1)پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، جمعی از نویسندگان مرکز تحقیقات اسلامی، یاقوت، 1381،صص339-340.

(2)یارانی از تبار عرشیان،حجت اله سروری، قم: بخشایش،1391،ص74.