آداب قبل از زیارت امام حسین (ع) (کامل الزیارات)

باب چهل و هفتم- در بيان آنچه مكروه است اتخاذ و همراه بردنش براى زيارت حضرت حسين بن على عليهما السّلام‏

حدیث اول

حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَ جَمَاعَةُ مَشَايِخِي رَحِمَهُمُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏

پدرم رحمة اللَّه عليه و على بن الحسين و جماعتى از مشايخ و اساتيدم رحمة اللَّه عليهم، از سعد بن عبد اللَّه بن ابى خلف، از احمد بن محمّد بن عيسى، از على بن الحكم، از برخى اصحاب ما نقل كرد كه وى گفت:حضرت ابو عبد اللَّه عليه السّلام فرمودند:

بَلَغَنِي أَنَّ قَوْماً أَرَادُوا الْحُسَيْنَ ع حَمَلُوا مَعَهُمُ السُّفَرَ

به من گزارش شده گروهى به قصد زيارت قبر حضرت حسين بن على عليهما السّلام حركت كرده و با خود سفره‏ هائى را برداشته ‏اند

فِيهَا الْحَلَاوَةُ وَ الْأَخْبِصَةُ وَ أَشْبَاهُهَا لَوْ زَارُوا قُبُورَ أَحِبَّائهِمْ مَا حَمَلُوا مَعَهُمْ هَذَا.

كه در آنها شيرينى‏جات و حلواها و امثال اينها را گذاشته ‏اند، ايشان اگر به زيارت قبور محبوب‏هايشان روند امثال اين گونه از اشياء را با خود حمل نمى‏ كنند

حدیث دوم

وَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ وَ غَيْرُهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُوسَى بْنِ عُمَرَ عَنْ صَالِحِ بْنِ السِّنْدِيِّ الْجَمَّالِ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الرَّقَّةِ يُقَالُ لَهُ أَبُو الْمَضَاء قَالَ:

و محمّد بن الحسن بن احمد و غيرش از سعد بن عبد اللَّه، از موسى بن عمر، از صالح بن سندى جمّال، از مردى كه اهل رقّه بود و به وى ابو المضا مى‏ گفتند نقل كرده كه وى گفت:

قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع تَأْتُونَ قَبْرَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قُلْتُ نَعَمْ

حضرت ابو عبد اللَّه عليه السّلام به من فرمودند: آيا به زيارت قبر حضرت ابا عبد اللَّه الحسين عليه السّلام مى‏ رويد؟ عرض كردم: بلى.

قَالَ أَ فَتَتَّخِذُونَ لِذَلِكَ سُفَراً قُلْتُ نَعَمْ- فَقَالَ أَمَا لَوْ أَتَيْتُمْ قُبُورَ آبَائِكُمْ وَ أُمَّهَاتِكُمْ لَمْ تَفْعَلُوا ذَلِكَ

فرمودند: آيا با خود سفره‏ ها را برداشته و مى‏ بريد؟عرض كردم: بلى. فرمودند: قطعى است كه اگر به زيارت قبور پدران و مادران خود برويد چنين كارى نمى‏ كنيد.

قَالَ قُلْتُ أَيَّ شَيْ‏ءٍ نَأْكُلُ قَالَ الْخُبْزَوَ اللَّبَنَ قَالَ وَ قَالَ كَرَّامٌ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ قَوْماً يَزُورُونَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع

وى مى‏ گويد: عرض كردم: پس چه چيز بخوريم؟ حضرت فرمودند: نان و شير.وى مى ‏گويد: كرام (يعنى: عبد الكريم بن عمرو الخثعمى) به حضرت عرض كرد: فدايت شوم گروهى به زيارت قبر حضرت حسين بن على عليهما السّلام مى ‏روند

فَيُطَيِّبُونَ السُّفَرَ قَالَ فَقَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَمَا إِنَّهُمْ لَوْ زَارُوا قُبُورَ أُمَّهَاتِهِمْ وَ آبَائِهِمْ مَا فَعَلُوا ذَلِكَ.

و سفره‏هايشان را به انواع اطعمه مطبوع خوش‏بو و معطّر مى‏ نمايند؟ حضرت فرمودند: قطعى و حتمى است كه ايشان اگر به زيارت قبور پدرانشان روند چنين نمى‏ كنند.

حدیث سوم

حَدَّثَنِي حَكِيمُ بْنُ دَاوُدَ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏

حكيم بن داود از سلمة بن الخطّاب، از احمد بن محمّد، از على بن الحكم، از برخى اصحاب ما نقل كرده كه وى گفت: حضرت ابو عبد اللَّه عليه السّلام فرمودند:

بَلَغَنِي أَنَّ قَوْماً إِذَا زَارُوا الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ حَمَلُوا مَعَهُمُ السُّفَرَ فِيهَا الْحَلَاوَةُ وَ الْأَخْبِصَةُ وَ أَشْبَاهُهَا لَوْ زَارُوا قُبُورَ أَحِبَّائِهِمْ مَا حَمَلُوا ذَلِكَ.

به من گزارش شده گروهى هر گاه به زيارت حضرت حسين بن على عليهما السّلام مى‏ روند با خود سفره ‏هائى كه در آن شيرينى‏جات و حلواها و امثال اينها را گذاشته برمى ‏دارند، ايشان اگر به زيارت قبور دوستان و محبوب‏هايشان روند اين گونه از اشياء را با خود حمل نمى ‏كنند

حدیث چهارم

حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ قَالَ حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ زُرْعَةَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْحَضْرَمِيِّ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏

محمّد بن احمد بن الحسين مى‏گويد:حسن بن على بن مهزيار از پدرش، از حسين بن سعيد، از زرعة بن محمّد حضرمى، از مفضّل بن عمر نقل كرده كه وى گفت:حضرت ابو عبد اللَّه عليه السّلام فرمودند:

تَزُورُونَ خَيْرٌ مِنْ أَنْ لَا تزورون [تَزُورُوا] وَ لَا تَزُورُونَ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تزورون [تَزُورُوا] قَالَ قُلْتُ قَطَعْتَ ظَهْرِي

زيارت برويد بهتر است از اينكه به زيارت نرويد به زيارت نرويد و زيارت نرويد بهتر است از اينكه به زيارت برويد. راوى مى‏ گويد: محضر مباركش عرض كردم: كمر من را شكستيد با اين كلام.

قَالَ تَاللَّهِ إِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَذْهَبُ إِلَى قَبْرِ أَبِيهِ كَئِيباً حَزِيناً وَ تَأْتُونَهُ أَنْتُمْ بِالسُّفَرِ كَلَّا حَتَّى تأتونه [تَأْتُوهُ‏] شُعْثاً غُبْراً.

حضرت فرمودند: به خدا قسم يكى از شما وقتى به زيارت قبر پدرش مى ‏رود غمگين و اندوهناك مى ‏رود ولى به زيارت قبر مطهّر آن حضرت مى‏ رويد در حالى كه با خود سفره ‏ها مى ‏بريد، نه، اين طور نبايد به زيارت آن جناب برويد بلكه زيارتش كنيد با حالى افسرده و حزين و گرفته.

باب چهل و هشتم- در بيان اينكه واجب است زائر حضرت حسين بن على عليهما السّلام چه گونه باشد

حدیث اول

حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ قَالَ حَدَّثَنَا مُدْلِجٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:

محمّد بن عبد اللَّه بن جعفر حميرى از پدرش، از على بن محمّد بن سالم، از محمّد بن خالد، از عبد اللَّه بن حمّاد بصرى از عبد اللَّه بن عبد الرحمن اصم، وى مى‏ گويد: مدلج از محمّد بن مسلم براى ما نقل كرد كه وى گفت: محضر مبارك حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام عرض كردم‏

قُلْتُ لَهُ إِذَا خَرَجْنَا إِلَى أَبِيكَ أَ فَكُنَّا [أَ فَلَسْنَا] فِي حَجٍّ قَالَ بَلَى قُلْتُ فَيَلْزَمُنَا مَا يَلْزَمُ الْحَاجَّ

هر گاه به زيارت پدر بزرگوارتان (حضرت امام حسين عليه السّلام) مى ‏رويم آيا بهمان هيئت و كيفيّتى كه به حج مى ‏رويم باشيم؟ حضرت فرمودند: بلى. عرض كردم: پس آنچه بر حاجى لازم است بر ما نيز است؟

قَالَ مِنْ مَا ذَا قُلْتُ مِنَ‏ الْأَشْيَاءِ الَّتِي يَلْزَمُ الْحَاجَّ قَالَ يَلْزَمُكَ حُسْنُ الصَّحَابَةِ لِمَنْ يَصْحَبُكَ وَ يَلْزَمُكَ قِلَّةُ الْكَلَامِ إِلَّا بِخَيْرٍ

حضرت فرمودند: چه چيزهائى را گفتى؟ عرض كردم: اشيائى را كه بر حاجى لازم مى‏ باشد. حضرت فرمودند: بر تو لازم است كه با همراهانت خوش رفتار باشى، سخن اندك بگوئى و حتى الامكان تكلّم نكنى مگر به خير.

وَ يَلْزَمُكَ كَثْرَةُ ذِكْرِ اللَّهِ وَ يَلْزَمُكَ نَظَافَةُ الثِّيَابِ وَ يَلْزَمُكَ الْغُسْلُ قَبْلَ أَنْ تَأْتِيَ الْحَائِرَ

بر تو لازم است زياد بياد خدا باشى. و بر و لازم است جامه و لباس‏هايت را نظيف و پاكيزه نگاه دارى. و بر تو لازم است پيش از اينكه به حائر برسى غسل نمائى.

وَ يَلْزَمُكَ الْخُشُوعُ وَ كَثْرَةُ الصَّلَاةِ وَ الصَّلَاةُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ يَلْزَمُكَ التَّوْقِيرُ لِأَخْذِ مَا لَيْسَ لَكَ

لازم است بر تو كه خاشع بوده و زياد نماز خوانده و بسيار بر محمّد و آل محمّد صلوات بفرستى و به آنچه از تو نيست و مال ديگرى است احترام گذارده و بر ندارى.

وَ يَلْزَمُكَ أَنْ تَغُضَّ بَصَرَكَ وَ يَلْزَمُكَ أَنْ تَعُودَ إِلَى أَهْلِ الْحَاجَةِ مِنْ إِخْوَانِكَ إِذَا رَأَيْتَ مُنْقَطِعاً وَ الْمُوَاسَاةُ

لازم است به آنچه حلال نيست نگاه نكرده و چشم خود را از آن فروببندى. لازم است وقتى برادر ايمانى خود را نيازمند ديده و ملاحظه كردى كه بواسطه نداشتن نفقه از ادامه عمل عاجز است به ديدنش رفته او را كمك كرده و به مواسات با او رفتار نمائى.

وَ يَلْزَمُكَ التَّقِيَّةُ الَّتِي قِوَامُ دِينِكَ بِهَا وَ الْوَرَعُ عَمَّا نُهِيتَ عَنْهُ وَ الْخُصُومَةِ وَ كَثْرَةِ الْأَيْمَانِ وَ الْجِدَالِ الَّذِي فِيهِ الْأَيْمَانُ فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ تَمَّ حَجُّكَ وَ عُمْرَتُكَ

بر تو لازم است تقيه كه دين تو به آن قائم است را رعايت كنى. واجب است از آنچه منهى هستى و از خصومت و دشمنى و زياد قسم خوردن و از جدال كردنى كه در اثناء آن به خوردن قسم مبادرت مى‏ ورزى اجتناب و دورى كنى .و وقتى به اين دستورها عمل كردى البتّه حجّ و عمره تو تمام و كامل بوده

وَ اسْتَوْجَبْتَ مِنَ الَّذِي طَلَبْتَ مَا عِنْدَهُ بِنَفَقَتِكَ وَ اغْتِرَابِكَ عَنْ أَهْلِكَ وَ رَغْبَتِكَ فِيمَا رَغِبْتَ أَنْ تَنْصَرِفَ بِالْمَغْفِرَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوَانِ.

و به واسطه صرف نفقه و دور شدن از اهل و عيالت و روى تافتن از آنچه به آن مايل هستى از كسى كه آنچه نزدش بوده و تو آن را طلب كردى استحقاق پيدا مى‏ كنى كه از سفرت مراجعه كرده در حالى كه مغفرت و رحمت و رضوانش شامل تو شده باشد.

حدیث دوم

حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ زُرْعَةَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْحَضْرَمِيِّ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏

تَزُورُونَ خَيْرٌ مِنْ أَنْ لَا تزورون [تَزُورُوا]- وَ لَا تَزُورُونَ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تزورون [تَزُورُوا] قَالَ قُلْتُ قَطَعْتَ ظَهْرِي قَالَ تَاللَّهِ إِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَذْهَبُ إِلَى قَبْرِ أَبِيهِ كَئِيباً حَزِيناً وَ تَأْتُونَهُ أَنْتُمْ بِالسُّفَرِ كَلَّا حَتَّى تأتونه [تَأْتُوهُ‏] شُعْثاً غُبْراً.

مترجم گويد: اين حديث عينا با ترجمه ‏اش در باب چهل و هفتم (آنچه مکروه است همراه بردنش برای زیارت امام حسین (ع)) «حديث چهارم» قبلا گذشت.

حدیث سوم

حَدَّثَنِي أَبِي وَ أَخِي وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَ غَيْرُهُمْ رَحِمَهُمُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى الْأَشْعَرِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:

پدر و برادرم و على بن الحسين و ديگران رحمة اللَّه عليهم از سعد بن عبد اللَّه بن ابى خلف، از احمد بن محمّد بن عيسى الاشعرى، از على بن الحكم، از بعض اصحاب ما، از ابى عبد اللَّه عليه السّلام نقل كرده وى گفت: حضرت امام صادق عليه السّلام فرمودند:

إِذَا أَرَدْتَ زِيَارَةَ الْحُسَيْنِ ع فَزُرْهُ وَ أَنْتَ كَئِيبٌ حَزِينٌ مَكْرُوبٌ شَعِثاً مُغْبَرّاً جَائِعاً عَطْشَاناً فَإِنَّ الْحُسَيْنَ

هنگامی که اراده زیارت حضرت حسین (علیه السلام) را نمودی پس آن حضرت را با حالی غمگین و اندوهناک . نارحت و ژولیده و گرفته و گرسنه و تشنه زیارت نما زیرا حضرتش را کشتند

قُتِلَ حَزِيناً مَكْرُوباً شَعِثاً مُغْبَرّاً جَائِعاً عَطْشَاناً وَ سَلْهُ الْحَوَائِجَ وَ انْصَرِفْ عَنْهُ وَ لَا تَتَّخِذْهُ وَطَناً.

در حالی که غمگین و ناراحت و ژولیده و گرفته  و گرسنه و تشنه بودند و از آن جناب حوایج و خواسته های خود را بخواه و سپس از آنجا برگرد و آن مکان شریف را وطن خود قرار مده.

حدیث چهارم

وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُوسَى بْنِ عُمَرَ عَنْ صَالِحِ بْنِ السِّنْدِيِّ الْجَمَّالِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ كَرَّامِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ:

و با اسناد حديث قبل از سعد بن عبد اللَّه، از موسى بن عمر، از صالح بن سندى جمّال از كسى كه ذكرش نموده از كرام بن عمرو، وى گفت: حضرت ابو عبد اللَّه عليه السّلام فرمودند:

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لِكَرَّامٍ إِذَا أَرَدْتَ أَنْتَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع فَزُرْهُ وَ أَنْتَ‏ كَئِيبٌ حَزِينٌ

اى كرام! هر گاه اراده نمودى قبر حضرت حسين بن على عليهما السّلام را زيارت كنى پس آن حضرت را با حالى غمگين و حزين و هيئتى ژوليده و گرفته زيارت نما،

شَعِثٌ مُغْبَرٌّ فَإِنَّ الْحُسَيْنَ ع قُتِلَ وَ هُوَ كَئِيبٌ حَزِينٌ شَعِثٌ مُغْبَرٌّ جَائِعٌ عَطْشَانُ.

زيرا حضرتش كشته شد در حالى كه محزون و غمگين و ژوليده و گرفته و گرسنه و تشنه بودند.