احیا در شب های قدر (اقبال الاعمال)
۰۹ فروردین ۱۳۹۵ 0 ادعیه و زیاراتالجزء الأول؛ أبواب أحكام شهر رمضان؛ الباب الثالث و العشرون فيما نذكره من زيادات و دعوات و صلوات في الليلة التاسعة عشر منه و يومها
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و سوم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز نوزدهم ماه:
وَ مِنَ الْكِتَابِ كنز اليواقيت تأليف أبي الفضل بن محمد الهرويعَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ قَالَ
نيز در كتاب «كنز اليواقيت» تأليف «ابو الفضل بن محمّد هروى» آمده است كه رسول اكرم-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-فرمود:
مَنْ أَحْيَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ حُوِّلَ عَنْهُ الْعَذَابُ إِلَى السَّنَةِ الْقَابِلَةِ
«هر كس شب قدر را احيا كند، تا سال آينده عذاب از او برداشته مى‌شود.»
وَ مِنَ الْكِتَابِ الْمَذْكُورِ عَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ قَالَ
هم‌چنين در كتاب مذكور به نقل از پيامبر اكرم-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-آمده است:
قَالَ مُوسَى ع إِلَهِي أُرِيدُ قُرْبَكَ قَالَ قُرْبِي لِمَنْ يَسْتَيْقِظُ [اسْتَيْقَظَ] لَيْلَةَ الْقَدْرِ
حضرت موسى به پيشگاه خداوند عرض كرد: معبودا، قرب و نزديكى به تو را مى‌خواهم. خداوند فرمود: قرب من براى كسى است كه شب قدر را بيدار بماند.
قَالَ إِلَهِي أُرِيدُ رَحْمَتَكَ قَالَ رَحْمَتِي لِمَنْ رَحِمَ الْمَسَاكِينَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ
عرض كرد: معبودا، رحمتت را مى‌خواهم. فرمود: رحمت من براى كسى است كه در شب قدر به بيچارگان مهربانى كند.
قَالَ إِلَهِي أُرِيدُ الْجَوَازَ عَلَى الصِّرَاطِ قَالَ ذَلِكَ لِمَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
عرض كرد: معبودا، گذر از [پل]صراط را مى‌خواهم. فرمود: اين براى كسى است كه در شب قدر صدقه بدهد.
قَالَ إِلَهِي أُرِيدُ مِنْ أَشْجَارِ الْجَنَّةِ وَ ثِمَارِهَا قَالَ ذَلِكَ لِمَنْ سَبَّحَ تَسْبِيحَةً فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
عرض كرد: معبودا، مى‌خواهم از درختان و ميوه‌هاى بهشتى برخوردار گردم. فرمود: اين براى كسى است كه در شب قدر [حد اقل]يك بار تسبيح بگويد.
قَالَ إِلَهِي أُرِيدُ النَّجَاةَ قَالَ النَّجَاةُ مِنَ النَّارِ قَالَ نَعَمْ قَالَ ذَلِكَ لِمَنِ اسْتَغْفَرَ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
عرض كرد: معبودا، نجات از آتش جهنّم را مى‌خواهم. فرمود: اين براى كسى است كه در شب قدر استغفار كند.
قَالَ إِلَهِي أُرِيدُ رِضَاكَ قَالَ رِضَائِي لِمَنْ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
عرض كرد: معبودا، خشنودى تو را مى‌خواهم. فرمود: اين براى كسى است كه در شب قدر دو ركعت نماز بخواند.
وَ مِنَ الْكِتَابِ الْمَذْكُورِ عَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ قَالَ
نيز در كتاب يادشده آمده است كه پيامبر اكرم-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-فرمود:
تُفَتَّحُ أَبْوَابُ السَّمَاءِ [السَّمَاوَاتِ] فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَمَا مِنْ عَبْدٍ يُصَلِّي فِيهَا إِلَّا كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ بِكُلِّ سَجْدَةٍ شَجَرَةً فِي الْجَنَّةِ
درهاى آسمان [ها]در شب قدر گشوده مى‌گردد و هر بنده‌اى در آن نماز بخواند، خداوند متعال در برابر هر سجده، يك درخت در بهشت براى او مى‌نويسد،
لَوْ يَسِيرُ الرَّاكِبُ فِي ظِلِّهَا مِائَةَ عَامٍ لَا يَقْطَعُهَا وَ بِكُلِّ رَكْعَةٍ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ مِنْ دُرٍّ وَ يَاقُوتٍ وَ زَبَرْجَدٍ وَ لُؤْلُؤٍ
به‌گونه‌اى كه اگر شخص سواره صد سال در سايه‌ى آن حركت كند، نمى‌تواند آن را طى كند و خداوند در برابر هر ركعت، يك خانه از مرواريد و ياقوت و زبرجد و گوهر در بهشت
وَ بِكُلِّ آيَةٍ تَاجاً مِنْ تِيجَانِ الْجَنَّةِ وَ بِكُلِّ تَسْبِيحَةٍ طَائِراً مِنَ النُّجُبِ وَ بِكُلِّ جَلْسَةٍ دَرَجَةً مِنْ دَرَجَاتِ الْجَنَّةِ
و در برابر هر آيه، تاجى از تاج‌هاى بهشت و در مقابل هر تسبيح، يك مركب پرنده و در برابر هر بار نشستن، درجه‌اى از درجات بهشت
وَ بِكُلِّ تَشَهُّدٍ غُرْفَةً مِنْ غُرُفَاتِ الْجَنَّةِ وَ بِكُلِّ تَسْلِيمَةٍ حُلَّةً مِنْ حُلَلِ الْجَنَّةِ
و در مقابل هر تشهّد، يك طبقه‌ى بالا از خانه‌هاى بلند بهشت و در برابر هر سلام، يك لباس كامل از لباس‌هاى كامل بهشتى براى او مى‌نويسد
فَإِذَا انْفَجَرَ عَمُودُ الصُّبْحِ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الْكَوَاعِبِ الْمُآلِفَاتِ وَ الْجَوَارِي الْمُهَذَّبَاتِ وَ الْغِلْمَانِ الْمُخَلَّدِينَ وَ النَّجَائِبِ الْمُطَيَّرَاتِ
و هنگامى كه سپيده‌ى ستون‌وار صبح شكافته مى‌شود، خداوند از دختران داراى سينه‌هاى برجسته و خوگر و كنيزان پاكيزه و غلامان جاويد و مركب‌هاى پرنده
وَ الرَّيَاحِينِ الْمُعَطَّرَاتِ وَ الْأَنْهَارِ الْجَارِيَاتِ وَ النَّعِيمِ الرَّاضِيَاتِ وَ التُّحَفِ وَ الْهَدِيَّاتِ وَ الْخِلَعِ وَ الْكَرَامَاتِ وَ مَا تَشْتَهِي (الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ وَ أَنْتُمْ فِيها خالِدُونَ)[1]
و گل‌هاى خوشبو و جوى‌هاى روان و نعمت‌هاى مورد پسند و تحفه‌ها و هدايا و خلعت‌ها و كرامت‌ها و آنچه جان‌ها جوياى آن‌اند و چشم‌ها از آن لذّت مى‌برند، به او عطا مى‌كند و جاودانه در آنجا خواهد بود.
وَ مِنْ هَذَا الْكِتَابِ عَنِ الْبَاقِرِ ع
هم‌چنين در آن كتاب به نقل از امام باقر-عليه السّلام-آمده است:
مَنْ أَحْيَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُهُ وَ لَوْ كَانَتْ ذُنُوبُهُ عَدَدَ نُجُومِ السَّمَاءِ وَ مَثَاقِيلِ الْجِبَالِ وَ مَكَايِيلِ الْبِحَار
«هركس شب قدر را احيا كند، گناهانش آمرزيده مى‌شود، اگرچه به شماره‌ى ستارگان آسمان و هم‌وزن كوه‌ها و به پيمانه‌ى درياها باشد.»
الباب السابع و العشرون فيما نذكره من زيادات و دعوات في الليلة الثالثة و العشرين منه و يومها، و مما نذكره من فضل إحياء ليلة القدر
باب بیست و هفتم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز بیست و سوم ماه، و از فضیلت احیای شب قدر
مَا ذَكَرَهُ الشَّيْخُ الْفَاضِلُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مُحَمَّدٍ الدُّورْيَسْتِيِّ رَحِمَهُ اللَّهُ فِي كِتَابِ الْحُسْنَى-: قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيُّ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ الْحَرِيشِ الرَّازِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنِ الْبَاقِرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ ع قَالَ
«احمد بن عباس بن محمد دوريستى» -رحمه اللّه-در كتاب «الحسنى» آورده است: در روايتى از امام جواد به روايت از پدران بزرگوارش از امام باقر-عليهم السّلام-آمده است:
مَنْ أَحْيَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُهُ وَ لَوْ كَانَتْ ذُنُوبُهُ عَدَدَ نُجُومِ السَّمَاءِ وَ مَثَاقِيلِ الْجِبَالِ وَ مَكَايِيلِ الْبِحَارِ
«هركس شب قدر را احيا كند، گناهان او آمرزيده مى‌شود اگرچه به شماره‌ى ستارگان آسمان و هم‌وزن كوه‌ها و به پيمانه‌ى درياها باشد.»
وَ مِنْ كِتَابِ الْحُسْنَى الْمَذْكُورِ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ السَّكُونِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ زَكَرِيَّا الْجَوْهَرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ الْجُعْفِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْبَاقِرِ ع قَالَ
نيز در همان كتاب آمده است: امام باقر-عليه السّلام-فرمود:
مَنْ أَحْيَا لَيْلَةَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ صَلَّى فِيهَا مِائَةَ رَكْعَةٍ وَسَّعَ اللَّهُ عَلَيْهِ مَعِيشَتَهُ فِي الدُّنْيَا
هركس شب بيست و سوّم ماه رمضان را احيا نموده و صد ركعت نماز در آن بخواند، خداوند روزى او را در دنيا گسترده نموده
وَ كَفَاهُ أَمْرَ مَنْ يُعَادِيهِ وَ أَعَاذَهُ مِنَ الْغَرَقِ وَ الْهَدْمِ وَ الشَّرْقِ وَ مِنْ شَرِّ السِّبَاعِ وَ دَفَعَ عَنْهُ هَوْلَ مُنْكَرٍ وَ نَكِيرٍ
و از شرّ دشمنانش كفايت مى‌كند و نيز او را از غرق و منهدم شدن خانه و فروريختن سقف آن بر سر او و به سرقت رفتن كالايش و از شرّ درندگان به پناه خود درمى‌آورد و بيم دو فرشته‌ى نكير و منكر را از او بازمى‌دارد
وَ خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ وَ نُورُهُ يَتَلَأْلَأُ لِأَهْلِ الْجَمْعِ وَ يُعْطَى كِتَابُهُ بِيَمِينِهِ وَ يُكْتَبُ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ وَ جَوَازاً عَلَى الصِّرَاطِ وَ أَمَاناً مِنَ الْعَذَابِ
و درحالى‌كه نور او براى جمعيت مى‌درخشد از قبر بيرون مى‌آيد و نامه‌ى عملش به دست راستش داده شده و براى او، دورى از آتش جهنّم و گذشتن از [پل]صراط و ايمنى از عذاب نوشته و مقرّر مى‌شود
وَ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسَابٍ وَ يُجْعَلُ فِيهَا مِنْ رُفَقَاءِ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً
و بدون حسابرسى وارد بهشت مى‌گردد و در آنجا از همدمان پيامبران و صدّيقان و گواهان [اعمال]و شايستگان مى‌گردد و چه همدمان خوبى!»
و أن تحيي بالعبادة كما قدمناه
و يكى ديگر از اعمال اين شب آن است كه با انجام عبادت احيا شود، چنان‌كه پيش از اين بدان اشاره كرديم.
وَ مِمَّا رَوَيْنَاهُ فِي تَعْظِيمِ فَضْلِهَا وَ إِحْيَائِهَا أَيْضاً: مَا رَوَاهُ ابْنُ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ جَمِيلٍ وَ هِشَامٍ وَ حَفْصٍ قَالُوا
افزون بر آن، در تعظيم فضيلت و احياى اين شب در روايت آمده است:
مَرِضَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَرَضاً شَدِيداً فَلَمَّا كَانَ لَيْلَةُ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ أَمَرَ مَوَالِيهِ فَحَمَلُوهُ إِلَى الْمَسْجِدِ وَ كَانَ فِيهِ لَيْلَتُه
«زمانى امام صادق-عليه السّلام-سخت بيمار شد. وقتى شب بيست و سوّم فرارسيد، به غلامان خود دستور داد كه او را به مسجد ببرند و آن شب را در مسجد بيتوته نمود.»
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
