عمل و دعای ام داود (اقبال الاعمال)
۲۵ فروردین ۱۳۹۵ 0 ادعیه و زیاراتالجزء الثانی؛ الباب الثامن فيما نذكره مما يختص بشهر رجب و بركاته و ما نختاره من عباداته و خيراته و فيه فصول، فصل فيما نذكره من دعاء يوم النصف من رجب الموصوف بالإجابة و ما فيه من صفات الإنابة
جلد دوم؛ باب هشتم: اعمال مخصوص ماه رجب و برکات و خیرات آن، فصل شصت و چهارم، دعاى امّ داوود(دعای مخصوص نیمه رجب توصیف شده به اجابت و نهفته بودن صفات انابه به درگاه خداوند)
اعلم أن هذا الدعاء الذي نذكره في هذا الفصل دعاء عظيم الفضل معروف بدعاء أم داود و هي جدتنا الصالحة المعروفة بأم خالد البربرية أم جدنا داود بن الحسن بن الحسن ابن مولانا علي بن أبي طالب أمير المؤمنين ع و كان خليفة ذلك الوقت قد خافه على خلافته ثم ظهر له براءة ساحته فأطلقه من دون آل أبي طالب الذين قبض عليهم و سيأتي شرح حال حبس [قبض] ولدها جدنا داود و حديث الدعاء الذي استجابه الله جل جلاله منها رضي الله عنها و جمع شملها به بعد بعد العهود فأما حديث أنها أم داود جدنا و أن اسمها أم خالد البربرية كمل الله لها مراضيه الإلهية فإنه معلوم عند العلماء و متواتر بين الفضلاء منهم أبو نصر سهل بن عبد الله البخاري النسابة فقال في كتاب سر أنساب العلويين ما هذا لفظه و أبو سليمان داود بن الحسن بن الحسن بن علي بن أبي طالب ع أمه أم ولد تدعى أم خالد البربرية أقول و كتب الأنساب و غيرها من الطرق العلية قد تضمنت وصف ذلك على الوجوه المرضية و أما حديث أن جدتنا هذه أم داود و هي صاحبة دعاء يوم النصف من رجب فهو أيضا من الأمور المعلومات عند العارفين بالأنساب و الروايات و لكنا نذكر منه كلمات عن أفضل علماء الأنساب في زمانه علي بن محمد العمري تغمده الله بغفرانه فقال في الكتاب المبسوط في الأنساب ما هذا لفظه و ولد داود بن الحسن بن الحسن بن علي بن أبي طالب ع أنه أم ولد و كانت امرأة صالحة و إليها ينسب دعاء أم داود قال شيخ الشرف في كتاب تشجير تهذيب الإنسان أيضا و نقلته من خطه عند ذكر جدنا داود ما هذا لفظه لأم ولد إليها ينسب دعاء أم داود و قال ابن ميمون النسابة الواسطي في مشجره إلى ذكر جدتنا أم داود أنها يكنى أم خالد إليها يعزى دعاء أم داود و أما رواية هذا دعاء يوم النصف من رجب فإننا رويناه عن خلق كثير قد تضمن ذكر أسمائهم كتاب الإجازات فيما يخصني من الإجازات بطرقهم المؤتلفة و المختلفة و هو دعاء جليل مشهور بين أهل الروايات و قد صار موسما عظيما في يوم النصف من رجب معروفا بالإجابات و تفريج الكربات و وجدت في بعض طرق من يرويه زيادات و سوف أذكر أكمل روايته احتياطا للظفر بفائدته فمن الرواة من يرفعه إلى مولانا موسى بن جعفر الكاظم ص و منهم من يرويه عن أم داود جدتنا رضوان الله عليها و عليه
دعاى پرفضيلتى كه در اين فصل ذكر خواهيم كرد، به دعاى «امّ داوود» معروف است و «امّ داوود» جدّهى صالحهى ما است كه نام او «امّ خالد بربريّه» و مادر جدّ ما «داوود بن حسن بن حسن بن مولى علىّ بن ابى طالب امير مؤمنان» -عليه السّلام-است، كه خليفهى وقت از او هراسيد و او را زندانى كرد، سپس پاكى ساحت او آشكار گرديد و خليفه از ميان همهى «آل ابى طالب» كه زندانى كرده بود، او را آزاد ساخت. كه شرح حال گرفتن فرزند «ام داوود» يعنى جدّ ما «داوود» و نيز ماجراى اجابت دعاى «امّ داوود» -رضى اللّه عنها-و باز گرداندن پسرش به او بعد از دورى از او، در ذيل ذكر مىشود. 1 . اينكه «امّ داوود» جدهى ما است و نام او «امّ خالد بربريّه» -كه خداوند خشنودى خويش را بر او تكميل گرداند! -است، نزد دانشمندان روشن و ميان فاضلان متواتر است. از جمله «ابو نصر سهل بن عبد اللّه بخارى نسّابه» در كتاب «سرّ انساب العلويّين» آورده است: «مادر ابو سليمان داوود بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب -عليه السّلام-، كنيزى است به نام امّ خالد بربريّه.» و ديگر كتابهاى علم انساب نيز اين مطلب را با طرق عالى و اسناد مورد پسند دربر دارند. 2 . اينكه جدهى ما «امّ داوود» ، صاحب دعاى روز نيمهى رجب است نيز از امورى است كه نزد عارفان به انساب و روايات، معلوم و روشن است، ولى ما فقط سخن برترين دانشمند علم انساب در زمان خويش، يعنى «علىّ بن محمد عمرى» -كه خداوند او را در آمرزش خويش غوطهور كند! -را از كتاب مبسوطى كه در زمينهى انساب نگاشته است، يادآور مىشويم. او چنين مىگويد: «مادر داوود بن حسن بن حسن بن علىّ بن ابى طالب-عليه السّلام-، كنيز و زن شايستهاى است كه دعاى «امّ داوود» به او منسوب است.» نيز «شيخ الشّرف» در كتاب «تشجير تهذيب الانساب» هنگام ذكر جدّ ما «داوود» به خطّ خويش چنين مىنگارد: «او زادهى كنيزى است كه دعاى «امّ داوود» به او منسوب است.» همچنين «ابن ميمون» كه دانشمند بزرگ اهل «واسط» در زمينهى علم انساب است، در شجرهنامهى خود، جدهى ما «امّ داوود» را چنين ذكر كرده است: «كنيهى او امّ خالد است و دعاى امّ داوود به او منسوب است.» 3 . دعاى روز نيمهى رجب را از افراد بسيار نقل كردهايم، كه نام آنها در كتاب «الاجازات» -كه دربردارندهى اجازههاى ويژهى من به اسناد موافقان و مخالفان است -ذكر شده است و اين دعا، دعاى مشهورى در ميان راويان است و مراسم خواندن آن در روز نيمهى رجب به آيين بزرگى در اين روزها تبديل شده است و معروف به اجابت و زدودن اندوهها است و برخى از راويانى كه اين دعا را نقل كردهاند، با اضافات خاصى نقل كردهاند كه ما براى رعايت احتياط جهت دست يافتن به فوايد آن، كاملترين روايتى كه آن را نقل كرده است، يادآور خواهيم شد. ذكر اين نكته نيز در اينجا ضرورى است كه برخى از راويان اين دعا را از مولايمان حضرت موسى بن جعفر كاظم-صلوات اللّه عليه-نقل كردهاند و بعضى ديگر از جدهى ما «امّ داوود» -رضوان اللّه عليها و عليه-.
فَمِنَ الرِّوَايَاتِ فِي ذَلِكَ
در هر حال، يكى از روايات اين دعا و ماجرا را به اين صورت نقل كرده است:
أَنَّ الْمَنْصُورَ لَمَّا حَبَسَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ الْحَسَنِ وَ جَمَاعَةً مِنْ آلِ أَبِي طَالِبٍ وَ قَتَلَ وَلَدَيْهِ مُحَمَّداً وَ إِبْرَاهِيمَ أَخَذَ دَاوُدَ بْنَ الْحَسَنِ بْنِ الْحَسَنِ
«زمانى كه «منصور» ، «عبد اللّه بن حسن» را به همراه گروهى از «آل ابى طالب» زندانى كرد و دو پسر «عبد اللّه بن حسن» يعنى «محمد» و «ابراهيم» را به قتل رساند، در اين زمان «داوود بن حسن بن حسن» را نيز گرفت
وَ هُوَ ابْنُ دَايَةِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ ع لِأَنَّ أُمَّ دَاوُدَ أَرْضَعَتِ الصَّادِقَ ع مِنْهَا بِلَبَنِ وَلَدِهَا دَاوُدَ وَ حَمَلَهُ مُكَبَّلًا بِالْحَدِيدِ
و با بند و زنجير از «عراق» به مركز حكومت خويش انتقال داد. او پسر دايهى حضرت ابو عبد اللّه جعفر بن محمد صادق -صلوات اللّه عليه-بود؛ زيرا «امّ داوود» مادر رضاعى امام صادق-عليه السّلام-بود و مادر «داوود» به او شير داده بود.
قَالَتْ أُمُّ دَاوُدَ فَغَابَ عَنِّي حِيناً بِالْعِرَاقِ وَ لَمْ أَسْمَعْ لَهُ خَبَراً وَ لَمْ أَزَلْ أَدْعُو
امّ داوود مىگويد: مدت زمانى پسرم نيامد و خبرى از او در «عراق» به گوشم نرسيد.
وَ أَتَضَرَّعُ إِلَى اللَّهِ جَلَّ اسْمُهُ وَ أَسْأَلُ إِخْوَانِي مِنْ أَهْلِ الدِّيَانَةِ وَ الْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ أَنْ يَدْعُوا اللَّهَ تَعَالَى لِي وَ أَنَا فِي ذَلِكَ كُلِّهِ لَا أَرَى فِي دُعَائِي الْإِجَابَةَ
در اين زمان، پيوسته به درگاه خداوند-جلّ اسمه-دعا و تضرع نموده و از برادران دينى و كوشا در عبادت، مىخواستم كه در اينباره به درگاه خدا دعا كنند، ولى اثرى از اجابت دعا نمىديدم،
فَدَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ص يَوْماً أَعُودُهُ مِنْ [في] عِلَّةٍ وَجَدَهَا فَسَأَلْتُهُ عَنْ حَالِهِ وَ دَعَوْتُ لَهُ
تا اينكه روزى براى عيادت به محضر حضرت ابو عبد اللّه جعفر بن محمد-صلوات اللّه عليه-وارد شدم و پس از پرسوجو از حال آن حضرت و دعا براى ايشان،
فَقَالَ لِي يَا أُمَّ دَاوُدَ مَا فَعَلَ دَاوُدُ وَ كُنْتُ قَدْ أَرْضَعْتُهُ بِلَبَنِهِ فَقُلْتُ يَا سَيِّدِي وَ أَيْنَ دَاوُدُ وَ قَدْ فَارَقَنِي مُنْذُ مُدَّةٍ طَوِيلٍ وَ هُوَ مَحْبُوسٌ بِالْعِرَاقِ فَقَالَ وَ أَيْنَ أَنْتِ عَنْ دُعَاءِ الِاسْتِفْتَاحِ
آن بزرگوار فرمود: اى امّ داوود، از داوود كه من برادر رضاعى او هستم، چه خبر؟ عرض كردم: اى آقاى من، داوود كجاست، در حالى كه مدت زمان طولانى است كه او را از من جدا و در «عراق» زندانى كردهاند. فرمود: چرا دعاى استفتاح را نمىخوانى،
وَ هُوَ الدُّعَاءُ الَّذِي تُفْتَحُ لَهُ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ يَلْقَى صَاحِبُهُ الْإِجَابَةَ مِنْ سَاعَتِهِ وَ لَيْسَ لِصَاحِبِهِ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى جَزَاءٌ إِلَّا الْجَنَّةَ
همان دعايى كه درهاى آسمان براى اجابت آن گشوده مىگردد و دعاكننده بىدرنگ اثر اجابت را مىبيند و در برابر آن، در نزد خداوند متعال پاداشى به جز بهشت ندارد.
فَقُلْتُ لَهُ كَيْفَ ذَلِكَ يَا ابْنَ الصَّادِقِينَ فَقَالَ لِي يَا أُمَّ دَاوُدَ قَدْ دَنَا الشَّهْرُ الْحَرَامُ الْعَظِيمُ شَهْرُ رَجَبٍ
عرض كردم: اين دعا چگونه است اى پسر راستگويان! فرمود: اى امّ داوود، ماه حرام بزرگ، ماه رجب نزديك شده است
وَ هُوَ شَهْرٌ مَسْمُوعٌ فِيهِ الدُّعَاءُ شَهْرُ اللَّهِ الْأَصَمُّ فَصُومِي الثَّلَاثَةَ الْأَيَّامَ الْبِيضَوَ هُوَ يَوْمُ الثَّالِثَ عَشَرَ وَ الرَّابِعَ عَشَرَ وَ الْخَامِسَ عَشَرَ
و اين ماه، ماهى است كه دعا در آن به اجابت مىرسد و اين ماه، ماه اصمّ خدا است. بنابراين، سه روز ايام بيض، يعنى روزهاى سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم اين ماه را روزه بدار
وَ اغْتَسِلِي فِي يوم [الْيَوْمِ] الْخَامِسَ عَشَرَ وَقْتَ الزَّوَالِ وَ صَلِّي الزَّوَالَ ثَمَانِيَ رَكَعَاتٍ
و در روز پانزدهم هنگام ظهر غسل كن و هشت ركعت نافلهى ظهر را بخوان.»
وَ فِي إِحْدَى الرِّوَايَاتِ وَ تحسني [تُحْسِنِينَ] قُنُوتَهُنَّ وَ رُكُوعَهُنَّ وَ سُجُودَهُنَّ ثُمَّ صَلِّي الظُّهْرَ وَ تَرْكَعِينَ بَعْدَ الظُّهْرِ وَ تَقُولِينَ بَعْدَ الرَّكْعَتَيْنِ
در برخى از روايات در اينجا آمده است: «و قنوت و ركوع و سجدهى آنها را به خوبى بهجا آور.» ، سپس نماز ظهر را بخوان و بعد از آن دو ركعت نماز بخوان و بعد از اين دو ركعت صد بار بگو:
يَا قَاضِيَ حَوَائِجِ الطالبين [السَّائِلِينَ]
اى برآورندهى حاجات نيازمندان
مِائَةَ مَرَّةٍ ثُمَّ تُصَلِّينَ بَعْدَ ذَلِكَ ثَمَانِيَ رَكَعَاتٍ وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى تَقْرَئِينَ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ يَعْنِي مِنْ نَوَافِلِ الْعَصْرِ بَعْدَ الْفَاتِحَةِ[1] ثَلَاثَ مَرَّاتٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ[2] وَ سُورَةَ الْكَوْثَرِ[3] مَرَّةً
سپس هشت ركعت نافلهى عصر را بخوان.» در برخى از روايات در اينجا آمده است: «در هر ركعت از اين هشت ركعت، يعنى نوافل عصر، بعد از فاتحه، سه بار «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» و یک بار سورهى «كوثر» را بخوان.»،
ثُمَّ صَلِّي الْعَصْرَ وَ لْتَكُنْ صَلَاتُكِ فِي ثَوْبٍ نَظِيفٍ وَ اجْتَهِدِي أَنْ لَا يَدْخُلَ عَلَيْكِ أَحَدٌ يُكَلِّمُكِ
در ادامهى روايت پيشين آمده است: «سپس نماز عصر را بخوان و بايد كه با لباس پاكيزه نماز بخوانى و بكوش كه هيچكس بر تو وارد نشده و با تو سخن نگويد.»
وَ فِي رِوَايَةٍ وَ إِذَا فَرَغْتِ مِنَ الْعَصْرِ فَالْبَسِي أَطْهَرَ ثِيَابِكِ وَ اجْلِسِي فِي بَيْتٍ نَظِيفٍ عَلَى حَصِيرٍ نَظِيفٍ وَ اجْتَهِدِي أَنْ لَا يَدْخُلَ عَلَيْكِ أَحَدٌ يَشْغَلُكِ
در برخى روايات در اينجا آمده است: «و زمانى كه نماز عصر را به پايان بردى، پاكيزهترين لباسهايت را بپوش و در جاى پاكيزه و بر روى حصير پاكيزهاى بنشين و بكوش كه هيچكس بر تو وارد نشود و تو را مشغول نكند.»
ثُمَّ اسْتَقْبِلِي الْقِبْلَةَ وَ اقْرَئِي الْحَمْدَ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ مِائَةً وَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ[4] عَشْرَ مَرَّاتٍ
در ادامهى روايت پيشين آمده است: «سپس رو به قبله بنشين و سورهى «حمد» را صد بار و سورهى «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» را صد بار و آية الكرسى را ده بار بخوان،
ثُمَّ اقْرَئِي سُورَةَ الْأَنْعَامِ[5] وَ بَنِي إِسْرَائِيلَ[6] وَ سُورَةَ الْكَهْفِ[7] وَ لُقْمَانَ[8] وَ يس[9] وَ الصَّافَّاتِ[10] وَ حم السَّجْدَةِ[11] وَ حمعسق[12]
سپس سورههاى «انعام»، «بنى اسرائيل»؛ (اسراء)، «كهف»، «لقمان»، «يس»، «صافات»، «حم سجده»، «حم عسق»،
وَ حم الدُّخَانِ[13] وَ الْفَتْحِ[14] وَ الْوَاقِعَةِ[15] وَ سُورَةَ الْمُلْكِ[16] وَ ن وَ الْقَلَمِ[17] وَ إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ[18] وَ مَا بَعْدَهَا إِلَى آخِرِ الْقُرْآنِ
«حم دخان»، «فتح»، «واقعه»، «ملك»، «ن و القلم»، إِذَا اَلسَّماءُ اِنْشَقَّتْ و سورههاى بعد از آن تا آخر قرآن را بخوان
وَ إِنْ لَمْ تُحْسِنِي ذَلِكَ وَ لَمْ تُحْسِنِي قِرَاءَتَهُ مِنَ الْمُصْحَفِ كَرَّرْتِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ أَلْفَ مَرَّةٍ
و اگر بلد نبودى و نتوانستى اين سورهها را از روى قرآن قرائت كنى، به جاى آنها هزار بار «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» بخوان.»
قَالَ شَيْخُنَا الْمُفِيدُ إِذَا لَمْ تُحْسِنْ قِرَاءَةَ السُّورَةِ الْمَخْصُوصَةِ فِي يَوْمِ النِّصْفِ مِنْ رَجَبٍ
شيخ «مفيد» در اينجا آورده است: «اگر كسى بلد نبود و نتوانست سورههاى ياد شده را در روز نيمهى رجب بخواند،
أَوْ لَمْ تُطِقْ قِرَاءَةَ ذَلِكَ فَلْتَقْرَأْ الْحَمْدَ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَقْرَأُ الْإِخْلَاصَ أَلْفَ مَرَّةٍ
يا طاقت و حال قرائت آنها را نداشت، به جاى آنها صد بار «حمد» و ده بار آية الكرسى و بعد هزار بار سورهى اخلاص «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» بخواند.»
وَ أَقُولُ وَ رَأَيْتُ فِي بَعْضِ الرِّوَايَاتِ وَ يُحْتَمَلُ أَنْ يَكُونَ ذَلِكَ لِأَهْلِ الضَّرُورَاتِ أَوْ مَنْ يَكُونُ عَلَى حَالِ سَفَرٍ أَوْ فِي شَيْءٍ مِنَ الْمُهِمَّاتِ فَيُجْزِيهِ قِرَاءَةُ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ مِائَةَ مَرَّةٍ
در برخى از روايات نيز آمده است: «خواندن صد بار «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» كفايت مىكند.» كه احتمال دارد اين مورد براى خصوص اهل ضرورت يا كسانى باشد كه در حال سفر يا مشغول كارهاى مهم ديگر هستند.
ثُمَّ قَالَ الصَّادِقُ ع فِي إِحْدَى الرِّوَايَاتِ فَإِذَا فَرَغْتِ مِنْ ذَلِكَ وَ أَنْتِ مُسْتَقْبِلَةٌ الْقِبْلَةَ تَقُولِي
براساس برخى روايات، سپس امام صادق-عليه السّلام-فرمود: «وقتى همهى اين سورهها را خواندى، در حالى كه رو به قبله هستى، بگو:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ صَدَقَ اللَّهُ الْعَظِيمُ الَّذِي لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ
به نام خداوند رحمتگر مهربان. خداوند [بلندپايه و]بزرگ راست گفت، همان خدايى كه معبودى جز او نيست و زنده و پاينده
و بزرگ و بزرگوار و رحمتگستر و مهربان و بردبار [حكيم]و گرامى است
و هيچچيز همسان او نيست و شنوا و بينا و دانا و آگاه است. خ
(شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ
داوند خود و فرشتگان و نيز دانشمندان گواهى مىدهند كه معبودى جز خدا نيست در حالى كه برپادارندهى عدل و داد است،
لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ)[21] وَ بَلَّغَتْ رُسُلُهُ الْكِرَامُ وَ أَنَا عَلَى ذَلِكَ مِنَ الشَّاهِدِينَ
معبودى جز خداوند كه سربلند و حكيم است، وجود ندارد. به راستى كه دين در نزد خدا عبارت از تسليم است و فرستادگان گرامى آن را تبليغ نموده و به مردم رساندند و من نيز بر اين گواهى مىدهم.
اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ وَ لَكَ الْمَجْدُ وَ لَكَ الْعِزُّ وَ لَكَ الْفَخْرُ وَ لَكَ الْقَهْرُ وَ لَكَ النِّعْمَةُ
خدايا، ستايش، بلندپايگى، سربلندى، بالندگى، چيرگى، نعمت،
وَ لَكَ الْعَظَمَةُ وَ لَكَ الرَّحْمَةُ وَ لَكَ الْمَهَابَةُ وَ لَكَ السُّلْطَانُ
عظمت، رحمت، شكوه، تسلط،
وَ لَكَ الْبَهَاءُ وَ لَكَ الِامْتِنَانُ وَ لَكَ التَّسْبِيحُ وَ لَكَ التَّقْدِيسُ وَ لَكَ التَّهْلِيلُ وَ لَكَ التَّكْبِيرُ
حسن و زيبايى و بخشش منحصرا از آن تو است و تسبيح، تقديس، تهليل و تكبير تو را سزد
وَ لَكَ مَا يُرَى وَ لَكَ مَا لَا يُرَى وَ لَكَ مَا فَوْقَ السَّمَاوَاتِ الْعُلَى
و تمام آنچه ديده مىشود و ديده نمىشود و آنچه در فراز آسمانهاى بالا
وَ لَكَ مَا تَحْتَ الثَّرَى وَ لَكَ الْأَرَضُونَ السُّفْلَى وَ لَكَ الْآخِرَةُ وَ الْأُولَى
و زير خاك است و نيز زمينهاى زيرين و آخرت و دنيا از آن تو است
وَ لَكَ مَا تَرْضَى بِهِ مِنَ الثَّنَاءِ وَ الْحَمْدِ وَ الشُّكْرِ وَ النَّعْمَاءِ
و هر ثنا، ستايش، سپاسگزارى و نعمت كه مورد پسند تو باشد، زيبندهى تو است.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى جَبْرَئِيلَ أَمِينِكَ عَلَى وَحْيِكَ وَ الْقَوِيِّ عَلَى أَمْرِكَ
خداوندا، بر جبرئيل درود فرست، هم او كه امانتدار تو بر وحىات و نيرومند بر اجراى فرمانت مىباشد
وَ الْمُطَاعِ فِي سَمَاوَاتِكَ وَ مَحَالِّ كَرَامَاتِكَ [المتحمل لكلماتك] النَّاصِرِ لِأَنْبِيَائِكَ [لأوليائك] الْمُدَمِّرِ لِأَعْدَائِكَ
و فرشتهاى كه در آسمانها و جايگاههاى كرامات تو از او اطاعت مىشود [و حامل سخنان تو است]و به دوستان [پيامبران]تو يارى مىرساند و دشمنانت را سركوب مىكند.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مِيكَائِيلَ مَلَكِ رَحْمَتِكَ وَ الْمَخْلُوقِ لِرَأْفَتِكَ وَ الْمُسْتَغْفِرِ الْمُعِينِ لِأَهْلِ طَاعَتِكَ
خدايا، بر ميكائيل درود فرست، هم او كه فرشتهى رحمت تو است و از مهرورزىات آفريده شده و براى اهل طاعت آمرزش خواهى نموده و آنان را يارى مىكند.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى إِسْرَافِيلَ حَامِلِ [أحد حملة] عَرْشِكَ وَ صَاحِبِ الصُّورِ الْمُنْتَظِرِ لِأَمْرِكَ وَ الْوَجِلِ الْمُشْفِقِ مِنْ خِيفَتِكَ
خدايا، بر اسرافيل درود فرست، هم او كه حامل [يكى از حاملان]عرش تو است و در شيپور قيامت مىدمد و منتظر فرمان تو و از بيم تو لرزان و هراسان است.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عِزْرَائِيلَ مَلَكِ الرَّحْمَةِ الْمُوَكَّلِ عَلَى عَبِيدِكَ وَ إِمَائِكَ الْمُطِيعِ فِي أَرْضِكَ وَ سَمَائِكَ قَابِضِ أَرْوَاحِ عبادك [جَمِيعِ خَلْقِكَ] بِأَمْرِكَ
خداوندا، بر عزرائيل درود فرست، هم او كه فرشتهى رحمت است و بر بندگان تو اعم از مرد و زن گمارده شده است و در زمين و آسمان از تو اطاعت مىكند و به فرمان تو روح همهى آفريدهها [بندگان]تو را مىگيرد.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى حَمَلَةِ الْعَرْشِ [عراشك] الطَّاهِرِينَ وَ عَلَى مَلَائِكَةِ الذِّكْرِ أَهْلِ التَّأْمِينِ
خدايا، بر حاملان پاكيزهى عرش و بر [فرشتگان ذكر كه بر دعاى مؤمنان آمين مىگويند]
عَلَى دُعَاءِ الْمُؤْمِنِينَ وَ عَلَى السَّفَرَةِ الْكِرَامِ الْبَرَرَةِ الطَّيِّبِينَ وَ عَلَى مَلَائِكَتِكَ الْكِرَامِ الْكَاتِبِينَ
و بر پيكهاى گرامى، نيك و پاكيزه و بر فرشتگان گرامى كه [اعمال بندگان را]مىنويسند
وَ عَلَى مَلَائِكَةِ الْجِنَانِ وَ خَزَنَةِ النِّيرَانِ وَ مَلَكِ الْمَوْتِ وَ الْأَعْوَانِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ
و بر فرشتگان بهشت و كليدداران جهنم و فرشتهى مرگ و ياوران او درود فرست، اى بزرگ و بزرگوار.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أَبِينَا آدَمَ بَدِيعِ فِطْرَتِكَ الَّذِي كَرَّمْتَهُ [أكرمته] لِسُجُودِ مَلَائِكَتِكَ وَ أَبَحْتَهُ جَنَّتَكَ
خدايا، بر پدر ما و نوآفريدهى خود حضرت آدم درود فرست، هم او كه با امر به سجدهى فرشتگان در برابر او، او را گرامى و بهشت را به او ارزانى داشتى.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أُمِّنَا حَوَّاءَ الْمُطَهَّرَةِ مِنَ الرِّجْسِ الْمُصَفَّاةِ مِنَ الدَّنَسِ [اللبس] الْمُفَضَّلَةِ مِنَ الْإِنْسِ الْمُتَرَدِّدَةِ بَيْنَ مَحَالِّ الْقُدْسِ
خدايا، بر مادر ما حضرت حوّا درود فرست، هم او كه پاكيزه از پليدى، خالص از آلودگى، برگزيده از ميان انسانها است و در جايگاههاى قدس در گردش است.
صَلِّ عَلَى هَابِيلَ وَ شَيْثٍ وَ إِدْرِيسَ وَ نُوحٍ وَ هُودٍ وَ صَالِحٍ
خدايا، بر حضرت هابيل، شيث، ادريس، نوح، هود، صالح،
وَ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ يُوسُفَ وَ الْأَسْبَاطِ وَ لُوطٍ وَ شُعَيْبٍ
ابراهيم، اسماعيل، اسحاق، يعقوب، يوسف و اسباط و نوادگان، لوط، شعيب،
وَ أَيُّوبَ وَ مُوسَى وَ هَارُونَ وَ يُوشَعَ وَ مِيشَا وَ الْخَضِرِ وَ ذِي الْقَرْنَيْنِ
ايوب، موسى، هارون، يوشع، ميشا، خضر، ذو القرنين،
وَ يُونُسَ وَ إِلْيَاسَ وَ الْيَسَعِ وَ ذِي الْكِفْلِ وَ طَالُوتَ وَ دَاوُدَ وَ سُلَيْمَانَ [وَ آصِفَ] وَ زَكَرِيَّا وَ شَعْيَا وَ يَحْيَى
يونس، الياس، يسع، ذو الكفل، طالوت، داوود، سليمان، [آصف]، زكريا، شعيا، يحيى،
وَ تُورَخَ وَ مَتَّى وَ أَرْمِيَا وَ حَيْقُوقَ وَ دَانِيَالَ وَ عُزَيْرٍ وَ عِيسَى
تورخ، متى، ارميا، حيقوق، دانيال، عزير، عيسى، شمعون، جرجيس، حواريون [حضرت عيسى]،
وَ شَمْعُونَ وَ جِرْجِيسَ وَ الْحَوَارِيِّينَ وَ الْأَتْبَاعِ وَ خَالِدٍ وَ حَنْظَلَةَ وَ لُقْمَانَ
پيروان [ديگر پيامبران]، خالد، حنظله و [لقمان] درود فرست.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
خدايا، بر حضرت محمد و آل محمد درود فرست و رحمت خود را شامل آنان بنما و بر آنان خجسته گردان،
كَمَا صَلَّيْتَ وَ رَحِمْتَ وَ تَرَحَّمْتَ وَ بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ
همان گونه كه بر ابراهيم و خاندان ابراهيم، درود فرستاده، رحم كرده و مهربانى نموده و خجسته گردانيدى، به راستى كه تو ستوده و بلندپايهاى.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَوْصِيَاءِ وَ السُّعَدَاءِ وَ الشُّهَدَاءِ وَ أَئِمَّةِ الْهُدَى
خدايا، بر جانشينان، نيكبختان، شهيدان و پيشوايان هدايت درود فرست.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَبْدَالِ وَ الْأَوْتَادِ وَ السُّيَّاحِ وَ الْعُبَّادِ وَ الْمُخْلَصِينَ وَ الزُّهَّادِ وَ أَهْلِ الْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ
خدايا، بر ابدال، اوتاد، سياحتكنندگان، عابدان، مخلصان، زاهدان، كوشندگان در عبادت درود فرست
وَ اخْصُصْ مُحَمَّداً وَ أَهْلَ بَيْتِهِ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ وَ أَجْزَلِ كَرَامَاتِكَ وَ بَلِّغْ رُوحَهُ وَ جَسَدَهُ مِنِّي تَحِيَّةً وَ سَلَاماً
و برترين درودها و فراوانترين [بزرگترين]كرامتهايت را به حضرت محمد و اهل بيت او اختصاص ده و به روح و تن حضرت محمد، از سوى من تحيت و سلام برسان
وَ زِدْهُ فَضْلًا وَ شَرَفاً وَ إِكْرَاماً [و كرما] حَتَّى تُبَلِّغَهُ أَعْلَى دَرَجَاتِ أَهْلِ الشَّرَفِ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ وَ الْأَفَاضِلِ الْمُقَرَّبِينَ
و بر برترى، شرافت و كرامت او بيفزا، تا اينكه او را به بالاترين درجات اهل شرف از پيامبران، رسولان و افراد برتر مقرب درگاه خدا نايل گردانى.
اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى مَنْ سَمَّيْتُ وَ مَنْ لَمْ أُسَمِّ مِنْ مَلَائِكَتِكَ وَ أَنْبِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَهْلِ طَاعَتِكَ
خدايا، بر همهى فرشتگان، پيامبران، رسولان و اهل طاعتت كه نام بردم و يا نبردم درود فرست
وَ أَوْصِلْ صَلَوَاتِي إِلَيْهِمْ وَ إِلَى أَرْوَاحِهِمْ [وَ أَجْسَادِهِمْ] وَ اجْعَلْهُمْ إِخْوَانِي فِيكَ وَ أَعْوَانِي عَلَى دُعَائِكَ [طاعتك]
و درودهاى مرا به آنان و به روحها [تنها]ى آنان برسان و آنان را برادران دينى و ياوران من در دعا به درگاهت [و اطاعت از خود]قرار ده.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَشْفِعُ بِكَ إِلَيْكَ وَ بِكَرَمِكَ إِلَى كَرَمِكَ
خدايا، من تو را به درگاهت شفيع قرار مىدهم و نيز كرمت را به كرم تو
وَ بِجُودِكَ إِلَى جُودِكَ وَ بِرَحْمَتِكَ إِلَى رَحْمَتِكَ وَ بِأَهْلِ طَاعَتِكَ إِلَيْكَ
و بخششات را به بخشش تو و رحمتت را به رحمت تو و اهل طاعتت را شفاعتگر خود به درگاهت قرار مىدهم
وَ أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ [بكرامتك] بِكُلِّ مَا سَأَلَكَ بِهِ أَحَدٌ مِنْهُمْ مِنْ مَسْأَلَةٍ شَرِيفَةٍ مَسْمُوعَةٍ غَيْرِ مَرْدُودَةٍ
و اى خدا، [به كرامتت و]به تمام درخواستهاى والا، شنيده [اجابت]شده و رد نشده كه كسى از تو نموده
وَ بِمَا دَعَوْكَ بِهِ مِنْ دَعْوَةٍ مُجَابَةٍ غَيْرِ مُخَيَّبَةٍ
و به دعاهاى مستجاب شده و رد نشدهاى كه به درگاهت شده از تو درخواست مىكنم.
يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا حَلِيمُ يَا كَرِيمُ يَا عَظِيمُ يَا جَلِيلُ يَا مُنِيلُ يَا جَمِيلُ
اى خدا، اى رحمتگستر، اى مهربان، اى بردبار، اى كريم، اى بزرگ، اى شكوهمند، اى رساننده، اى زيبا،
يَا كَفِيلُ يَا وَكِيلُ يَا مُعِيلُ يَا مُجِيرُ يَا خَبِيرُ يَا مُنِيرُ يَا مُبِيرُ يَا مَنِيعُ يَا مُدِيلُ يَا مُحِيلُ
اى كفالتكننده، اى كارگزار، اى ناديدهانگارندهى لغزش، اى پناه دهنده، اى آگاه، اى روشنگر، اى نابودكننده، اى سربلند، اى به حكومترساننده، اى گرداننده [و دست به دست كنندهى حكومت]،
يَا كَبِيرُ يَا قَدِيرُ يَا بَصِيرُ يَا شَكُورُ يَا بَرُّ يَا طُهْرُ يَا طَاهِرُ يَا قَاهِرُ يَا ظَاهِرُ يَا بَاطِنُ
اى بزرگ، اى توانا، اى بينا، اى بسيار سپاسگزار، اى نيكو، اى پاك، اى پاكيزه، اى چيره، اى آشكار، اى پنهان، اى پوشاننده،
يَا سَاتِرُ يَا مُحِيطُ يَا مُقْتَدِرُ يَا حَفِيظُ يَا مُجِيرُ [منجبر] يَا قَرِيبُ يَا وَدُودُ يَا حَمِيدُ يَا مَجِيدُ يَا مُبْدِئُ
اى فراگير، اى توانمند، اى نگاهدار، اى پناهدهنده [يارىدهنده، اى وفاكننده به وعده]، اى نزديك، اى مهرورز، اى ستوده، اى بلندپايه، اى آغازگر،
يَا مُعِيدُ يَا شَهِيدُ يَا مُحْسِنُ يَا مُجْمِلُ يَا مُنْعِمُ يَا مُفْضِلُ يَا قَابِضُ يَا بَاسِطُ يَا هَادِي يَا مُرْسِلُ
اى بازگرداننده، اى گواه، اى نيكوكار، اى نيكويىكننده، اى نعمتدهنده، اى تفضلكننده، اى گيرنده، اى رهاكننده [گشاينده]، اى هدايتگر، اى گسيل دارنده،
يَا مُرْشِدُ يَا مُسَدِّدُ يَا مُعْطِي يَا مَانِعُ يَا دَافِعُ يَا رَافِعُ يَا بَاقِي يَا وَاقِي يَا خَلَّاقُ
اى راهنما، اى ياريگر، اى عطاكننده، اى بازدارنده، اى بهدوردارنده [بلا]، اى برطرفكننده، اى پايدار، اى نگاهدارنده، اى بسيار آفريننده،
يَا وَهَّابُ يَا تَوَّابُ يَا فَتَّاحُ يَا نَفَّاحُ يَا مُرْتَاحُ يَا مَنْ بِيَدِهِ كُلُّ مِفْتَاحٍ يَا نَفَّاعُ يَا رَءُوفُ يَا عَطُوفُ
اى بسيار بخشنده، اى بسيار توبهپذير، اى بسيار گشاينده، اى بسيار بردمنده [رحمت]، اى آسودهكننده، اى كسى كه همهى كليدها در دست تو است، اى بسيار سودرسان، اى بسيار مهرورز، اى بسيار مهربان،
يَا كَافِي يَا شَافِي يَا مُعَافِي يَا مُكَافِي يَا وَفِيُّ يَا مُهَيْمِنُ يَا عَزِيزُ يَا جَبَّارُ يَا مُتَكَبِّرُ يَا سَلَامُ
اى كفايتكننده، اى بهبودىبخش، اى عافيتبخش، اى كفايتكننده، اى وفاكننده [كامل عطاكننده]، اى نگاهبان چيره، اى سرفراز، اى سركش، اى بزرگمنش، اى ايمن،
يَا مُؤْمِنُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا نُورُ يَا مُدَبِّرُ يَا فَرْدُ يَا وَتْرُ يَا قُدُّوسُ يَا نَاصِرُ يَا مُونِسُ
اى ايمنىبخش، اى بىهمتا، اى بىنياز، اى نور، اى تدبيركننده، اى يگانه، اى تنها، اى بسيار پاكيزه، اى يارىكننده، اى انسگيرنده،
يَا بَاعِثُ يَا وَارِثُ يَا عَالِمُ يَا حَاكِمُ يَا بَارِئُ [يَا بَادِئُ] يَا مُتَعَالِي يَا مُصَوِّرُ يَا مُسَلِّمُ يَا مُتَحَبِّبُ
اى برانگيزاننده، اى به ارثبرنده، اى دانا، اى فرمانروا، اى آغازگر [پديدآورنده]، اى متعالى، اى چهرهنگار، اى وتر تسليمكننده، اى ايجادكنندهى محبت،
يَا قَائِمُ يَا دَائِمُ يَا عَلِيمُ يَا حَكِيمُ يَا جَوَادُ يَا بَارِئُ يَا بَارُّ يَا سَارُّ
اى پابرجا، اى جاودانه، اى آگاه، اى حكيم، اى بخشنده، اى پديدآورنده، اى نيكوكار، اى شادمانكننده،
يَا عَدْلُ يَا فَاضِلُ يَا دَيَّانُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا سَمِيعُ يَا بَدِيعُ يَا خَفِيرُ يَا مُغَيِّرُ
اى دادگر، اى برتر، اى بسيار پاداشدهنده، اى بسيار مهرورز، اى بسيار ارزانى دارنده، اى شنوا، [اى نوآفرين]، اى پناهدهنده و حامى، اى دگرگون سازنده،
يَا مُفْنِي [يَا مُغْنِي] يَا نَاشِرُ يَا غَافِرُ يَا قَدِيمُ يَا كَرِيمُ يَا مُسَهِّلُ يَا مُيَسِّرُ يَا مُمِيتُ يَا مُحْيِي [يَا رَافِعُ] يَا نَافِعُ يَا رَازِقُ
اى نابودكننده [بىنيازكننده]، اى گسترشدهنده، اى آمرزنده، اى بىآغاز [گرامى]، اى آسانساز، اى راحتكننده، اى ميراننده، اى زندهكننده، [اى بالابرنده]، اى سودرسان، اى روزىرسان،
يَا مُقْتَدِرُ يَا مُسَبِّبُ يَا مُغِيثُ يَا مُغْنِي يَا مُقْنِي يَا خَالِقُ يَا رَاصِدُ
اى توانمند، اى سببساز، اى فريادرس، اى بىنيازكننده، اى روزى رسان، [اى خشنودكننده]، اى آفريدگار، اى ديدهبان،
يَا وَاحِدُ يَا حَاضِرُ يَا جَابِرُ يَا حَافِظُ [حَفِيظُ] يَا شَدِيدُ يَا غِيَاثُ يَا عَائِذُ يَا قَابِضُ
اى يگانه، اى حاضر، اى جبرانكننده، اى نگاهدار، اى سختگير، اى فريادرس، اى پناهدهنده، اى گيرنده.
وَ فِي بَعْضِ الرِّوَايَاتِ
نيز بنابر برخى روايات در ادامه بگو:
يَا مُنِيبُ يَا مُبِينُ يَا طَاهِرُ [يَا ظَاهِرُ] يَا مُجِيبُ يَا مُتَفَضِّلُ يَا مُسْتَجِيبُ يَا عَادِلُ يَا بَصِيرُ يَا مُؤَمِّلُ يَا مُسْدِي [مهدد]
اى بازگشتكننده، اى روشنگر، اى پاك [آشكار]، اى اجابتكننده، اى تفضلكننده، اى پاسخدهنده، اى دادگر، اى بينا، اى برآورندهى آرزو، اى يارىگر [تهديدكننده]،
يَا أَوَّابُ يَا وَافِي يَا رَاشِدُ يَا مَلِكُ يَا رَبُّ يَا مُذِلُّ يَا مُعِزُّ يَا مَاجِدُ يَا رَازِقُ يَا وَلِيُّ يَا فَاضِلُ يَا سُبْحَانُ
اى بسيار بازگشتكننده، اى باوفا، اى راهنما، اى فرمانروا، اى پروردگار، اى سرافراز كننده، اى خواركننده، اى باشكوه، اى روزىرسان، اى سرپرست، اى برتر، اى پاك.
سپس بگو:
يَا مَنْ عَلَا فَاسْتَعْلَى فَكَانَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَى يَا مَنْ قَرُبَ فَدَنَا وَ بَعُدَ فَنَأَى وَ عَلِمَ السِّرَّ وَ أَخْفَى
اى خدايى كه متعالى هستى و لذا برترى و در بلندترين تماشاگاه قرار دارى، اى خدايى كه نزديكى و در كنار هر چيزى و دورى و از هر چيز كناره گرفتهاى و از راز و نهانتر از راز آگاهى،
يَا مَنْ إِلَيْهِ التَّدْبِيرُ وَ لَهُ الْمَقَادِيرُ يَا مَنِ الْعَسِيرُ عَلَيْهِ سَهْلٌ يَسِيرٌ وَ يَا مَنْ هُوَ عَلَى مَا يَشَاءُ قَدِيرٌ
اى خدايى كه تدبير و تقدير امور به دست تو است، اىخدايى كه سخت بر تو آسان و راحت است، اى خدايى كه بر هر چيز كه بخواهى توانايى،
يَا مُرْسِلَ الرِّيَاحِ يَا فَالِقَ الْإِصْبَاحِ يَا بَاعِثَ الْأَرْوَاحِ يَا ذَا الْجُودِ [و الطول] وَ السَّمَاحِ
اى فرستندهى بادها، اى شكافندهى صبح، اى برانگيزاننده و زندهكنندهى روحها، اى صاحب جود و بخشش،
يَا رَادَّ مَا قَدْ فَاتَ يَا نَاشِرَ الْأَمْوَاتِ يَا جَامِعَ الشَّتَاتِ يَا رَازِقَ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ
اى بازگردانندهى امور از دست رفته، اى زندهكنندهى مردگان، اى گردهمآورندهى امور پراكنده، اى روزىدهنده به هركس كه بخواهى [بدون حساب و كتاب و به صورت فراوان]
وَ يَا فَاعِلَ مَا يَشَاءُ كَيْفَ [مَا] يَشَاءُ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ
و اى كسى كه هرچه بخواهى و به هر صورت كه بخواهى، مىكنى و اى بزرگ و بزرگوار، اى زنده و پاینده
يَا حَيُّ حِينَ لَا حَيَّ يَا حَيُّ يَا مُحْيِيَ الْمَوْتَى يَا حَيُّ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ (بَدِيعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ)[22]
ای زنده آنگاه كه هيچ زندهاى نبود، اى زنده اى زنده كنندهى مردگان، اى زنده اى خدايى كه معبودى جز تو نيست و نوآفرين آسمانها و زمين هستى.
يَا إِلَهِي صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
اى معبود من، بر محمد و آل محمد درود فرست و بر محمد و آل محمد رحم كن و بر محمد و آل محمد مبارك گردان،
كَمَا صَلَّيْتَ وَ بَارَكْتَ وَ رَحِمْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ
همان گونه كه بر ابراهيم و خاندان ابراهيم درود فرستاده و مبارك گردانيدى و رحم و مهربانى نمودى، به راستى كه تو ستوده و بلندپايهاى
وَ ارْحَمْ ذُلِّي وَ فَاقَتِي وَ فَقْرِي وَ انْفِرَادِي وَ وَحْدَتِي وَ خُضُوعِي بَيْنَ يَدَيْكَ وَ اعْتِمَادِي عَلَيْكَ وَ تَضَرُّعِي إِلَيْكَ
و بر خوارى، نياز، فقر، تنهايى، بىكسى من و بر فروتنىام در پيشگاهت و اعتمادم بر تو و تضرعم به درگاهت رحم آر.
أَدْعُوكَ دُعَاءَ الْخَاضِعِ الذَّلِيلِ الْخَاشِعِ الْخَائِفِ الْمُشْفِقِ الْبَائِسِ الْمَهِينِ الْحَقِيرِ الْجَائِعِ الْفَقِيرِ الْعَائِذِ الْمُسْتَجِيرِ
همانند شخص فروتن، خوار، خاشع، بيمناك، هراسناك، گرفتار، خاكسار، خرد و كوچك، گرسنه، فقير، پناهجو، يارىخواه
الْمُقِرِّ بِذَنْبِهِ الْمُسْتَغْفِرِ مِنْهُ الْمُسْتَكِينِ لِرَبِّهِ دُعَاءَ مَنْ أَسْلَمَتْهُ ثِقَتُهُ
كه به گناه خود اقرار نموده و از آن آمرزش مىخواهد و به درگاه پروردگارش اظهار خاكسارى مىكند و بسان كسى كه افراد مورد اعتماد او را رها كرده
وَ رَفَضَتْهُ أَحِبَّتُهُ وَ عَظُمَتْ فَجِيعَتُهُ دُعَاءَ حَرِقٍ حَزِينٍ ضَعِيفٍ مَهِينٍ بِائِسٍ مُسْتَكِينٍ [مسكين] بِكَ مُسْتَجِيرٍ
و دوستانش ترك نموده و سخت دردناك است و همانند دلسوختهى اندوهناك، ناتوان خوار، گرفتار بيچاره و كسى كه به تو پناه آورده، به درگاهت دعا مىكنم.
اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ مَلِيكٌ وَ أَنَّكَ مَا تَشَاءُ مِنْ أَمْرٍ يَكُونُ [يكن] وَ أَنَّكَ عَلَى مَا تَشَاءُ قَدِيرٌ
خدايا، از تو كه فرمانروايى و هر كارى را بخواهى، تحقق مىيابد و توانايى هرچه را بخواهى دارى،
وَ أَسْأَلُكَ بِحُرْمَةِ هَذَا الشَّهْرِ الْحَرَامِ وَ الْبَيْتِ الْحَرَامِ وَ الْبَلَدِ الْحَرَامِ وَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ
درخواست مىكنم كه به احترام اين ماه حرام و خانهى محترم و سرزمين محترم و ركن [كعبه]و مقام [ابراهيم]
وَ الْمَشَاعِرِ الْعِظَامِ وَ بِحَقِّ نَبِيِّيَك مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ وَ آلِهِ السَّلَامُ
و جايگاههاى بزرگ [عبادت]و به حق پيامبرت حضرت محمد-سلام بر او و بر خاندان او-از تو درخواست مىكنم.
يَا مَنْ وَهَبَ لِآدَمَ شَيْثاً وَ لِإِبْرَاهِيمَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَا مَنْ رَدَّ يُوسُفَ عَلَى يَعْقُوبَ
اى خدايى كه شيث را به آدم و اسماعيل و اسحاق را به ابراهيم ارزانى داشتى و اى خدايى كه يوسف را به يعقوب بازگرداندى
وَ يَا مَنْ كَشَفَ بَعْدَ الْبَلَاءِ ضُرَّ أَيُّوبَ وَ يَا رَادَّ مُوسَى عَلَى أُمِّهِ وَ أَنْتَ زَائِدُ الْخَضِرِ فِي عِلْمِهِ
و اى خدايى كه رنجورى ايوب را بعد از بلا و گرفتارى برطرف ساختى و اى بازگردانندهى موسى به مادرش و اى افزايندهى دانش خضر
وَ يَا مَنْ وَهَبَ لِدَاوُدَ سُلَيْمَانَ وَ لِزَكَرِيَّا يَحْيَى وَ لِمَرْيَمَ عِيسَى
و اى كسى كه سليمان را به داوود و يحيى را به زكريا و عيسى را به مريم ارزانى داشتى
يَا حَافِظَ بِنْتِ شُعَيْبٍ وَ يَا كَافِلَ وَلَدِ أُمِّ مُوسَى عَنْ وَالِدَتِهِ
و اى نگاهدار دختر شعيب و اى كفالتكنندهى فرزند مادر موسى به جاى مادرش،
أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي كُلَّهَا وَ تُجِيرَنِي مِنْ عَذَابِكَ
از تو درخواست مىكنم كه بر محمد و آل محمد درود فرستى و همهى گناهان مرا بيامرزى و از عذابت در پناه خود درآورى
وَ تُوجِبَ لِي رِضْوَانَكَ وَ أَمَانَكَ وَ إِحْسَانَكَ وَ غُفْرَانَكَ وَ جِنَانَكَ
و خشنودى، ايمنى، نيكوكارى، آمرزش و بهشتهايت را براى من بايسته گردانى
وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تَفُكَّ عَنِّي كُلَّ حلقة و ضيق [حَلْقَةِ ضِيقٍ] بَيْنِي وَ بَيْنَ مَنْ يُؤْذِينِي وَ تَفْتَحَ لِي كُلَّ بَابٍ
و نيز از تو مسألت دارم كه تمامى زنجيرهاى تنگ موجود ميان من و كسانى را كه به من آزار مىرسانند، بگشايى و همهى درها را به رويم باز كنى
وَ تُلَيِّنَ لِي كُلَّ صَعْبٍ وَ تُسَهِّلَ لِي كُلَّ عَسِيرٍ وَ تُخْرِسَ عَنِّي كُلَّ نَاطِقٍ بِشَرٍّ [بسوء] وَ تَكُفَّ عَنِّي كُلَّ بَاغٍ
و تمامى سختىها را نرم بين من گردانى و همهى دشوارىها را آسان سازى و زبان هركس را كه دربارهى من بد [زشت]سخن بگويد، ببندى و هر كس را كه بر من تجاوز و ستم مىكند، بازدارى
وَ تَكْبِتَ عَنِّي [لي] كُلَّ عَدُوٍّ لِي وَ حَاسِدٍ وَ تَمْنَعَ عَنِّي كُلَّ ظَالِمٍ وَ تَكْفِيَنِي كُلَّ عَائِقٍ يَحُولُ بَيْنِي وَ بَيْنَ حَاجَتِي
و همهى دشمنان مرا و آنان را كه بر من حسد مىورزند، خوار گردانى و از هركس كه مىخواهد به من ستم كند، جلوگيرى كنى و مرا از شرّ هركس كه مىخواهد ميان من و فرزندم
وَ إِخْوَانِي مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ وَالِدَيَّ وَ يُحَاوَلُ أَنْ يُفَرِّقَ بَيْنِي وَ بَيْنَ طَاعَتِكَ وَ يُثَبِّطَنِي عَنْ عِبَادَتِكَ
[فرزندانم، خواستهام و ميان من و برادران مؤمنم اعم از زن و مرد و ميان من و پدر و مادرم]مانع ايجاد كند و مىكوشد ميان من و طاعتت جدايى انداخته و مرا از عبادت باز دارد، كفايت نمايى.
يَا مَنْ أَلْجَمَ الْجِنَّ الْمُتَمَرِّدِينَ وَ قَهَرَ عُتَاةَ الشَّيَاطِينِ وَ أَذَلَّ رِقَابَ الْمُتَجَبِّرِينَ
اى خدايى كه جنيان سركش را لگام زده و بر شيطانهاى تجاوزگر چيرهاى و گردن گردنكشان را خوار گردانيده
وَ رَدَّ كَيْدَ الْمُتَسَلِّطِينَ عَنِ الْمُسْتَضْعَفِينَ أَسْأَلُكَ بِقُدْرَتِكَ عَلَى مَا تَشَاءُ
و نيرنگ سلطهجويان را از ناتوانان باز مىگردانى، به آن قدرت تو كه همه چيز را فراگرفته
وَ تَسْهِيلِكَ لِمَا تَشَاءُ كَيْفَ تَشَاءُ أَنْ تَجْعَلَ [تعجل] قَضَاءَ حَاجَتِي فِيمَا تَشَاءُ
و به اينكه هرچه را بخواهى و به هر صورت بخواهى، آسان مىسازى، درخواست مىكنم كه حاجت مرا به صورتى كه مىخواهى [با شتاب]برآورده سازى.
ثُمَّ اسْجُدِي عَلَى الْأَرْضِ وَ عَفِّرِي خَدَّيْكِ عَلَى الْأَرْضِ وَ قُولِي
سپس بر زمين سجده كن و دو طرف صورت خود را بر روى خاك بگذار و بگو:
اللَّهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ وَ بِكَ آمَنْتُ فَارْحَمْ ذُلِّي وَ فَاقَتِي وَ اجْتِهَادِي وَ تَضَرُّعِي وَ مَسْكَنَتِي وَ فَقْرِي إِلَيْكَ يَا رَبِّ
خدايا، در برابر تو سجده نمودم و به تو ايمان آوردم، پس بر خاكسارى، نياز، كوشش، زارى، بيچارگى و اظهار نيازم به درگاهت، رحم آر، اى پروردگار من.
وَ اجْتَهِدِي أَنْ تَسُحَّ عَيْنَاكِ وَ لَوْ بِقَدْرِ رَأْسِ الذُّبَابَةِ دُمُوعاً فَإِنَّ ذَلِكَ [مِنْ] علامة [عَلَامَاتِ] الْإِجَابَةِ أَقُولُ هَذِهِ سَجْدَةُ إِحْدَى الرِّوَايَاتِ
و بكوش كه از چشمانت اشك بريزد، هرچند به اندازهى سر مگس باشد، زيرا اين نشانهى اجابت دعا است. آنچه ذكر شد، دعاى سجده براساس برخى از روايات بود؛
وَ إِذَا كَانَ مَوْضِعُ الْإِجَابَةِ وَ هُوَ [فهو] فِي مَحَلِّ السُّجُودِ فَيَنْبَغِي أَنْ تَسْتَظْهِرَ فِي بُلُوغِ الْمَقْصُودِ بِذِكْرِ مَا رَأَيْنَاهُ أَوْ رَوَيْنَاهُ مِنِ اخْتِلَافِ الْقَوْلِ فِي سَجْدَةِ هَذِهِ الدَّعَوَاتِ
ولى از آنجا كه زمان، زمان اجابت دعا و انسان در حال سجده است، شايسته است در رسيدن به مقصود، احتياط را رعايت نموده و افزون بر دعاى گذشته، همهى دعاهايى را كه به صورت مختلف در اين سجده نقل شده است بخواند،
رِوَايَةٌ أُخْرَى فِي سَجْدَةِ دُعَاءِ أُمِّ دَاوُدَ مَا هَذَا لَفْظُهَا ثُمَّ اسْجُدِي عَلَى الْأَرْضِ وَ عَفِّرِي خَدَّيْكِ وَ قُولِي
كه عبارتاند از: 1 . سپس بر زمين سجده كن و دو طرف صورت خود را بر خاك بمال و بگو:
اللَّهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ وَ بِكَ آمَنْتُ فَارْحَمْ ذُلِّي وَ كَبْوَتِي لِحَرِّ وَجْهِي [وَ تَفَرُّدِي] وَ فَقْرِي وَ فَاقَتِي
خدايا، در برابر تو سجده نمودم و به تو ايمان آوردم، پس بر خوارى و به رو بر زمينافتادنم و بر فقر [خلوت من با تو]و بر اظهار نيازم به درگاهت رحم آر.
وَ اجْتَهِدِي فِي الدُّعَاءِ أَنْ تَسُحَّ عَيْنَاكِ وَ لَوْ قَدْرَ رَأْسِ الْإِبْرَةِ فَإِنَّ ذَلِكَ عَلَامَةُ الْإِجَابَةِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ
و در حال دعا به درگاه خداوند بكوش از چشمانت اشك بيايد، هرچند به اندازهى سر سوزن باشد، زيرا اين، ان شاء اللّه نشانهى اجابت دعا است.
رِوَايَةٌ أُخْرَى فِي سَجْدَةِ هَذَا الدُّعَاءِ مَا هَذَا لَفْظُهُ ثُمَّ اسْجُدِي عَلَى الْأَرْضِ وَ عَفِّرِي خَدَّيْكِ وَ قُولِي
2 . سپس بر زمين سجده كن و دو طرف صورت خود را بر خاك بمال و بگو:
اللَّهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ وَ بِكَ آمَنْتُ فَارْحَمْ ذُلِّي وَ خُضُوعِي بَيْنَ يَدَيْكَ وَ فَقْرِي وَ فَاقَتِي إِلَيْكَ
خدايا، در برابر تو سجده نمودم و به تو ايمان آوردم، پس بر خوارى و اظهار فروتنى من در پيشگاهت و بر فقر و اظهار نياز من به درگاهت
وَ ارْحَمِ انْفِرَادِي وَ خُشُوعِي وَ اجْتِهَادِي بَيْنَ يَدَيْكَ وَ تَوَكُّلِي عَلَيْكَ
و نيز بر تنهايى، خشوع و كوششم در درگاهت و توكل من بر خود رحم آر.
اللَّهُمَّ بِكَ أَسْتَفْتِحُ وَ بِكَ أَسْتَنْجِحُ وَ بِمُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ [وَ آلِهِ] أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ
خدايا، تنها به [وسيلهى]تو طلب پيروزى و بهرهمندى مىكنم و با توسل به حضرت محمد، بنده و فرستادهات [و خاندان او]به درگاه تو روى آوردهام.
اللَّهُمَّ سَهِّلْ لِي كُلَّ حُزُونَتِي [حزونة] وَ ذَلِّلْ لِي كُلَّ صُعُوبَةٍ
خدايا، تمام امورى را كه از آن نگرانم، آسان ساز و همهى دشوارىها را براى من خوار و راحت بگردان
وَ أَعْطِنِي مِنَ الْخَيْرِ أَكْثَرَ مِمَّا أَرْجُو وَ عَافِنِي مِنَ الشَّرِّ وَ اصْرِفْ عَنِّي السُّوءَ
و از امور خير بيش از آنچه اميد دارم به من ارزانى دار و مرا از بدىها عافيت بخش و بدىها را از من دور دار.
ثُمَّ قُولِي مِائَةَ مَرَّةٍ
بعد صد بار بگو:
يَا قَاضِيَ حَوَائِجِ الطَّالِبِينَ اقْضِ حَاجَتِي بِلُطْفِكَ يَا خَفِيَّ الْأَلْطَافِ
اى برآورندهى خواستههاى درخواستكنندگان، حاجتم را برآور، به لطفت اى خدايى كه داراى الطاف نهان و باريك هستى.
قَالَ جَعْفَرٌ الصَّادِقُ ع وَ اجْتَهِدِي أَنْ تَسُحَّ عَيْنَاكِ وَ لَوْ مِقْدَارَ رَأْسِ الْإِبْرَةِ [ذبابة] دُمُوعاً
امام صادق-عليه السّلام-فرمود: «و بكوش كه از چشمانت اشك بيايد، هرچند به اندازهى سر سوزن [مگس]باشد،
فَإِنَّهُ عَلَامَةُ إِجَابَةِ هَذَا الدُّعَاءِ بِحُرْقَةِ الْقَلْبِ وَ انْسِكَابِ الْعَبْرَةِ وَ احْتَفِظِي بِمَا عَلَّمْتُكِ
زيرا اين نشانهى اجابت اين دعا است؛ چرا كه با سوز دل و ريزش اشك همراه است و آنچه را كه به تو آموختم حفظ كن.»
رِوَايَةٌ أُخْرَى فِي سَجْدَةِ هَذَا الدُّعَاءِ مَا هَذَا لَفْظُهَا ثُمَّ اسْجُدِي عَلَى الْأَرْضِ وَ عَفِّرِي خَدَّيْكِ ثُمَّ قُولِي فِي سُجُودِكِ
3. سپس بر زمين سجده و دو طرف صورت خود را بر خاك بمال و در حال سجده بگو:
اللَّهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ وَ لَكَ صَلَّيْتُ وَ بِكَ آمَنْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ
خدايا، در برابر تو سجده كردم و براى تو نماز گزاردم و به تو ايمان آوردم و بر تو توكل نمودم،
وَ ارْحَمْ ذُلِّي وَ فَاقَتِي وَ خُضُوعِي وَ ذُلِّي وَ انْفِرَادِي وَ مَسْكَنَتِي وَ فَقْرِي وَ كَبْوَتِي لِوَجْهِكَ وَ إِلَيْكَ يَا رَبِّ يَا رَبِّ
بر خوارى، نياز، فروتنى، تنهايى، بيچارگى، نادارى و اينكه براى [خشنودى]تو و به درگاهت به رو بر زمين افتادهام رحم آر، اى پروردگار من، اى پروردگار من.
وَ اجْتَهِدِي أَنْ تَسُحَّ عَيْنَاكِ وَ لَوْ بِقَدْرِ رَأْسِ ذُبَابٍ دُمُوعاً فَإِنَّ آيَةَ الْإِجَابَةِ لِهَذَا الدُّعَاءِ حُرْقَةُ الْقَلْبِ وَ انْسِكَابُ الْعَبْرَةِ
و بكوش از چشمانت اشك بيايد، هرچند به اندازهى سر مگس باشد، زيرا اين نشانهى اجابت اين دعا است، چرا كه با سوز دل و ريزش اشك همراه است
وَ احْفَظِي مَا عَلَّمْتُكِ وَ احْذَرِي أَنْ تُعَلِّمِيهِ مَنْ يَدْعُو بِهِ لِبَاطِلٍ فَإِنَّ فِيهِ اسْمَ اللَّهِ الْأَعْظَمَ الَّذِي إِذَا دُعِيَ بِهِ أَجَابَ
و آنچه را كه به تو آموختم حفظ كن و مبادا آن را به كسى بياموزى تا براى هدف نادرست و باطلى دعا كند؛ زيرا اسم اعظم خداوند در آن نهفته است، همان اسمى كه هرگاه بدان دعا شود، خداوند اجابت مىكند
وَ إِذَا سُئِلَ بِهِ أَعْطَى فَلَوْ أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقاً وَ الْبِحَارَ مِنْ دُونِهِمَا كَانَ ذَلِكَ عِنْدَ اللَّهِ دُونَ حَاجَتِكِ لَسَهَّلَ اللَّهُ تَعَالَى الْوُصُولَ إِلَى ذَلِكَ
و هرگاه با توسل به آن از خدا درخواست شود، عطا مىكند. اگر آسمانها و زمين و درياها به روى انسان بسته باشند و حاجت تو از گشوده شدن آنها بزرگتر باشد، خداوند راه رسيدن به آن را براى تو آسان خواهد نمود
وَ لَوْ أَنَّ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ أَعْدَاؤُكِ لَكَفَاكِ اللَّهُ مَئُونَتَهُمْ وَ ذَلَّلَ [الله] رِقَابَهُمْ
و اگر همهى جنّيان و انسانها دشمن تو باشند، خداوند تو را از مزاحمت آنها كفايت نموده و آنها را ذليل و خوار خواهد نمود.
أقول فإذا علمت ما ذكرنا من هذا الاحتياطات للعبادات و الاستظهار في الروايات و السجدات و لم يسمح عقلك بالخضوع و لا قلبك بالخشوع و لا عينك بالدموع فاشتغل بالبكاء على قساوة قلبك و غفلتك عن ربك و ما أحاط بك من ذنبك عن الطمع في قضاء حاجتك التي ذكرتها في دعواتك و بادر رحمك الله إلى معالجة ذاتك و تحصيل شفائك فأنت مدنف المرض على شفاء و تب من كل ذنب و اطلب العفو ممن عودك أنك إذا طلبت العفو منه عفا أقول و نحن نذكر تمام رواية أم [جدنا] داود رضوان الله عليه ليعلم كيفية تفصيل إحسان الله جل جلاله إليها فلا تقنع لنفسك أن تكون معاملتك لله جل جلاله و إخلاصك له و اختصاصك به و التوصل في الظفر برحمته و إجابته دون امرأة و النساء رعايا للعقلاء و (الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ)[23] و قبيح بالرئيس أن يكون دون واحد من رعيته
خدايت رحمت كند! اكنون كه موارد احتياطى و روايات متفاوت در رابطه با دعاهاى سجده را يادآور شديم، اگر با وجود آگاهى از آن، عقلت خاضع و دلت خاشع و ديدهات گريان نگرديد، به جاى آزمندى و تمايل در برآورده شدن حاجتت كه در دعاهايت ذكر كردى، به گريه بر سنگدلى خويش و غفلتت از پروردگار و گناهت كه بر تو احاطه كرده است، مشغول شو و به معالجهى بيمارى و تحصيل بهبودىات بشتاب؛ زيرا تو در اين صورت، بيمار هستى و از همهى گناهانت توبه كن و از خدايى كه هرگاه از او طلب عفو كنى تو را مىآمرزد، طلب عفو كن. اينك ادامهى روايت جدمان امّ داوود-رضوان اللّه عليها-را ذكر مىكنيم تا از كيفيت نيكى و احسان خداوند-جلّ جلاله-به آن دو، به تفصيل آگاه گردى. بنابراين، به اين قانع مباش كه رفتارت با خداوند-جلّ جلاله-و اخلاص و اختصاص و توسل تو به درگاه او براى دست يافتن به رحمت و اجابت الهى، كمتر از يك زن باشد.
فَقَالَتْ أَمُّ جَدِّنَا دَاوُدَ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ
در هر حال، مادر جدّ ما داوود-رضوان اللّه عليه-مىگويد:
فَكَتَبْتُ هَذَا الدُّعَاءَ وَ انْصَرَفْتُ وَ دَخَلَ شَهْرُ رَجَبٍ وَ فَعَلْتُ مِثْلَ مَا أَمَرَنِي بِهِ تَعْنِي الصَّادِقَ ع
دعاى يادشده را نوشتم و از محضر امام صادق -عليه السّلام-خارج شدم، تا اينكه ماه رجب فرا رسيد و به آنچه آن حضرت فرموده بود، عمل كردم.
ثُمَّ رَقَدْتُ تِلْكَ اللَّيْلَةَ فَلَمَّا كَانَ فِي آخِرِ اللَّيْلِ رَأَيْتُ مُحَمَّداً ص وَ كُلَّ مَنْ صَلَّيْتُ عَلَيْهِمْ مِنَ الْمَلَائِكَةِ وَ النَّبِيِّينَ وَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ عَلَيْهِمْ يَقُولُ [يقولون]
شبى، در اواخر شب حضرت محمد-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-و تمام فرشتگان و پيامبرانى را كه در دعاى گذشته بر آنان درود فرستادم، در خواب ديدم، در حالى كه حضرت محمد-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-به من مىفرمود:
يَا أُمَّ دَاوُدَ أَبْشِرِي وَ كُلَّ مَنْ تَرِينَ مِنْ إِخْوَانِكِ [أخواتك] وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى مِنْ أَعْوَانِكِ وَ إِخْوَانِكَ وَ كُلُّهُمْ يَشْفَعُونَ لَكِ
اى امّ داوود، به تو و همهى برادرانت-و بنابر روايت ديگر: و ياران و برادرانت-مژده باد، كه همگى براى تو شفاعت خواهند كرد
وَ يُبَشِّرُونَكِ بِنُجْحِ حَاجَتِكِ وَ أَبْشِرِي فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَحْفَظُكِ وَ يَحْفَظُ وَلَدَكِ وَ يَرُدُّهُ عَلَيْكِ
و تو را به برآوردن حاجتت مژده مىدهند و تو را بشارت باد كه خداوند متعال تو و فرزندت را حفظ نموده و آن را به تو باز مىگرداند.
قَالَتْ فَانْتَبَهْتُ فَمَا لَبِثْتُ إِلَّا قَدْرَ مَسَافَةِ الطَّرِيقِ مِنَ الْعِرَاقِ إِلَى الْمَدِينَةِ لِلرَّاكِبِ الْمُجِدِّ الْمُسْرِعِ الْعَجِلِ حَتَّى قَدِمَ عَلَيَّ دَاوُدُ فَسَأَلْتُهُ عَنْ حَالِهِ
از خواب بيدار شدم و فقط به اندازهى فاصلهى «عراق» تا «مدينه» براى سوارى كه مركبش را تند و با شتاب براند، گذشته بود كه «داوود» به خانه بازگشت. از حال او پرسيدم.
فَقَالَ إِنِّي كُنْتُ مَحْبُوساً فِي أَضْيَقِ حَبْسٍ وَ أَثْقَلِ حَدِيدٍ وَ فِي رِوَايَةٍ وَ أَثْقَلِ قَيْدٍ إِلَى يَوْمِ النِّصْفِ مِنْ رَجَبٍ فَلَمَّا كَانَ اللَّيْلُ رَأَيْتُ فِي مَنَامِي كَأَنَّ الْأَرْضَ قَدْ قُبِضَتْ لِي
گفت: تا روز نيمهى رجب، در بند و زنجير و در بدترين زندانها بودم. وقتى شب شد، در خواب ديدم كه گويى زمين براى من درنورديده شد
فَرَأَيْتُكِ عَلَى حَصِيرِ صَلَاتِكِ وَ حَوْلَكِ رِجَالٌ رُءُوسُهُمْ فِي السَّمَاءِ وَ أَرْجُلُهُمْ فِي الْأَرْضِ يُسَبِّحُونَ اللَّهَ تَعَالَى حَوْلَكِ
و ديدم كه تو بر روى حصير مخصوصى كه بر روى آن نماز مىگزارى، نشستهاى و مردانى در كنار تو نشستهاند كه سرهايشان در آسمان و پاهايشان در زمين است و مشغول تسبيح خدا هستند.
فَقَالَ لِي قَائِلٌ مِنْهُمْ حَسَنُ الْوَجْهِ نَظِيفُ النُّورِ طَيِّبُ الرَّائِحَةِ خلت [خِلْتُهُ] جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ ص أَبْشِرْ يَا ابْنَ الْعَجُوزَةِ الصَّالِحَةِ
يكى از آنان كه صورتى زيبا و لباسى پاكيزه و بويى خوش داشت و به گمان من، رسول خدا -صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-بود، به من گفت: اى پسر پيرزن شايسته، تو را بشارت باد!
فَقَدِ اسْتَجَابَ اللَّهُ لِأُمِّكَ فِيكَ دُعَاءَهَا فَانْتَبَهْتُ وَ رُسُلُ الْمَنْصُورِ عَلَى الْبَابِ فَأُدْخِلْتُ عَلَيْهِ فِي جَوْفِ اللَّيْلِ فَأَمَرَ بِفَكِّ الْحَدِيدِ عَنِّي
كه خداوند دعاى مادرت را اجابت نمود. از خواب بيدار شدم و ديدم كه پيكهاى «منصور» دم در ايستادهاند. در دل شب، مرا به حضور «منصور» بردند و او دستور داد كه زنجير از دست و پاى من باز نموده
وَ الْإِحْسَانِ إِلَيَّ وَ أَمَرَ لِي بِعَشَرَةِ آلَافِ دِرْهَمٍ وَ حُمِلْتُ عَلَى نَجِيبٍ وَ سُوِّقْتُ بِأَشَدِّ السَّيْرِ وَ أَسْرَعِهِ حَتَّى دَخَلْتُ الْمَدِينَةَ
و به من نيكى و احسان كنند و نيز دستور داد كه ده هزار درهم به من بدهند و بر شتر راهوار سوار كرده و با سرعت و شتاب براندند، تا اينكه وارد «مدينه» شدم.
قَالَتْ أُمُّ دَاوُدَ فَمَضَيْتُ بِهِ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ [الصَّادِقِ] ع فَقَالَ ع إِنَّ الْمَنْصُورَ رَأَى أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيّاً ع فِي الْمَنَامِ
امّ داوود در ادامه مىگويد: «داوود را به خدمت امام صادق-عليه السّلام-بردم. فرمود: «منصور» ، امير مؤمنان-عليه السّلام-را در خواب ديد
يَقُولُ لَهُ أَطْلِقْ وَلَدِي وَ إِلَّا أَلْقَيْتُكَ فِي النَّارِ وَ رَأَى كَأَنَّ تَحْتَ قَدَمَيْهِ النَّارَ فَاسْتَيْقَظَ وَ قَدْ سُقِطَ فِي يَدَيْهِ فَأَطْلَقَكَ يَا دَاوُدُ
و على-عليه السّلام-به او فرمود: فرزندم را آزاد كن، وگرنه تو را در آتش جهنم مىافكنم و خود را در حالى ديد كه گويى زير پاهايش آتش جهنم قرار دارد. از خواب بيدار شد و مجبور شد كه تو را-اى داوود-آزاد كند.»
قَالَتْ أُمُّ دَاوُدَ فَقُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ يَا سَيِّدِي أَ يُدْعَى بِهَذَا الدُّعَاءِ فِي غَيْرِ رَجَبٍ- قَالَ نَعَمْ يَوْمَ عَرَفَةَ
امّ داوود چنين ادامه مىدهد: «به امام صادق-عليه السّلام-عرض كردم: اى آقاى من، آيا اين دعا را در غير ماه رجب هم مىشود خواند؟ فرمود: «بله، در روز عرفه.
وَ إِنْ وَافَقَ ذَلِكَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ لَمْ يَفْرُغْ صَاحِبُهُ مِنْهُ حَتَّى يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُ وَ فِي كُلِّ شَهْرٍ إِذَا أَرَادَ ذَلِكَ صَامَ الْأَيَّامَ الْبِيضَ
اگر آن روز جمعه باشد و دعاكننده دعا را به پايان نمىبرد، مگر اينكه خداوند او را مىآمرزد و در همهى ماهها اگر انسان خواست اين دعا را بخواند، ايام بيض و روزهاى سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه را روزه مىگيرد
وَ دَعَا بِهِ فِي آخِرِهَا كَمَا وَصَفْتُ وَ فِي رِوَايَتَيْنِ قَالَ نَعَمْ فِي يَوْمِ عَرَفَةَ وَ فِي كُلِّ يَوْمٍ دَعَا فَإِنَّ اللَّهَ يُجِيبُ إِنْ شَاءَ اللَّه
و پس از آن، اين دعا را به صورتى كه پيش از اين يادآور شدم، مىخواند.» در دو روايت ديگر آمده است كه امام صادق-عليه السّلام- چنين پاسخ داد: «بله، در روز عرفه و در هر روز كه خواست مىتواند اين دعا را بخواند و ان شاء اللّه تعالى، خداوند دعاى او را اجابت مىكند.»
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
