زیارت وداع زیارت اربعین (زاد المعاد)

ماه صفر؛ و در روز بيستم اين ماه كه مشهور است به روز اربعين، يعنى چهلم شهادت حضرت سيد الشهدا-صلوات اللّه عليه- و سيد بن طاووس رحمه اللّه^[1] گفته است كه من براى زيارت اربعین وداعى يافته‌ام كه مخصوص است به اين زيارت. بايد كه بايستى پيش روى ضريح و بگويى:

السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ عَلِيٍّ الْمُرْتَضَى وَصِيِّ رَسُولِ اللَّهِ،

سلام بر تو اى پسر رسول خدا! سلام بر تو اى پسر على مرتضى جانشين رسول خدا!

السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ الْحَسَنِ الزَّكِيِّ،

سلام بر تو اى پسر فاطمۀ زهرا سرور زنان جهان! سلام بر تو اى وارث امام حسن پاك!

السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ شَاهِدَهُ عَلَى خَلْقِهِ،

سلام بر تو اى حجت خدا در زمين و گواه او بر آفريده‌ها!

السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الشَّهِيدَ، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مَوْلَايَ وَ ابْنَ مَوْلَايَ

سلام بر تو اى ابا عبد اللّه شهيد! سلام بر تو اى مولاى من و پسر مولاى من!

أَشْهَدُ أَنَّكَ أَقَمْتَ الصَّلَاةَ وَ آتَيْتَ الزَّكَاةَ، وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ

گواهى مى‌دهم كه تو نماز را به پا داشتى و زكات دادى و امر به معروف و نهى از منكر كردى

وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ، وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّكَ أَتَيْتُكَ^[2]

و در راه خدا جهاد نمودى تا اين‌كه امر يقين تو را فرارسيد و نيز گواهى مى‌دهم كه تو دليل روشن از سوى پروردگارت داشتى.

و اگر از دور زيارت كند بايد بگويد:

توجّهت إليك يَا مَوْلَايَ زَائِراً وَافِداً رَاغِباً مُقِرّاً لَكَ بِالذُّنُوبِ،

اى مولاى من! اكنون من به عنوان زاير، واردشونده، گراينده، اقراركنندۀ به گناه و گريزان از خطا،

هَارِباً إِلَيْكَ مِنَ الْخَطَايَا لِتَشْفَعَ لِي عِنْدَ رَبِّكَ.

به درگاه تو آمده‌ام تا در نزد پروردگارت از من شفاعت كنى.

يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ حَيّاً وَ مَيِّتاً، فَإِنَّ لَكَ عِنْدَ اللَّهِ مَقَاماً مَعْلُوماً وَ شَفَاعَةً مَقْبُولَةً،

اى پسر رسول خدا! درود خدا بر تو در حال حيات و مرگ تو، زيرا تو در نزد خدا از مقام معلوم و شفاعت مورد پذيرش برخوردارى.

لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ظَلَمَكَ، وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ هتك حَرَمَكَ وَ غَصَبَ حَقَّكَ،

خداوند كسانى را كه به تو ستم نموده‌اند لعنت كند و نيز كسانى را كه تو را محروم نموده، حقت را غصب نموداند لعنت کند

وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ خَذَلَكَ، وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ دَعَوْتَهُ فَلَمْ يُجِبْكَ وَ لَمْ يُعِنْكَ

و قاتلان تو را لعنت كند و آنان را كه دست از يارى تو كشيدند لعنت كند و آنان را كه خواندى و به تو پاسخ مثبت ندادند و تو را يارى نكردند لعنت كند

وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ مَنَعَكَ مِنْ حَرَمِ اللَّهِ وَ حَرَمِ رَسُولِهِ وَ حَرَمِ أَبِيكَ وَ أَخِيكَ

و نيز كسانى را كه از رفتن تو به سوى حرم خدا و حرم رسول خدا و حرم پدر و برادرت جلوگيرى كردند لعنت كند

وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ مَنَعَكَ مِنْ شُرْبِ مَاءِ الْفُرَاتِ لَعْناً كَثِيراً يَتْبَعُ بَعْضُهَا بَعْضاً.

و كسانى را كه تو را از نوشيدن آب فرات منع كردند بسيار و پى‌درپى لعنت كند.

اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ عَالِمَ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ،

خدايا! اى پديدآورندۀ آسمان‌ها و زمين! داناى پنهان و آشكار!

أَنْتَ تَحْكُمُ بَيْنَ عِبَادِكَ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ، وَ سَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ.

تو بين بندگانت در آنچه اختلاف دارند حكم مى‌كنى و زود است آنانى كه ظلم كردند بدانند كدامين جايگاه بازگشتشان است.

اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِيَارَتِهِ، وَ ارْزُقْنِيهِ أَبَداً مَا بَقِيتُ وَ حَيِيتُ يَا رَبِّ،

خدايا اين زيارت را آخرين عهدم از زيارت قرار مده و هميشه برايم تا وقتى كه باقى و زنده هستم روزى‌ام گردان، اى پروردگار!

وَ إِنْ مِتُّ فَاحْشُرْنِي فِي زُمْرَتِهِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.^[3]

و اگر مردم مرا در گروه ايشان محشور فرما، اى مهربان‌ترين مهربانان!

و اگر زيارت آخر روز عاشورا را در اين روز نيز بخواند مناسب است و بدان كه مشهور آن است كه سبب تأكيد زيارت آن حضرت در اين روز آن است كه حضرت امام زين العابدين عليه السّلام با ساير اهل بيت در اين روز بعد از مراجعت از شام به كربلاى معلى وارد شدند و سرهاى مقدّس شهدا را به بدن‌هاى ايشان ملحق كردند و اين بسيار بعيد است از جهات بسيار كه ذكر آنها موجب تطويل است؛ و بعضى گفته‌اند در اين روز اهل بيت عليهم السّلام وارد مدينۀ طيبه شدند و اين نيز بسيار بعيد است، و بعضى گفته‌اند كه شايد حضرت امام زين العابدين عليه السّلام به اعجاز و طىّ الارض، مخفى به كربلا رفته باشد از شام و سرها را به بدن‌ها ملحق كرده باشد و اين ممكن است، امّا روايتى در اين باب به نظر نرسيده است، بلكه بعضى از روايات منافاتى فى الجمله به اين دارد و وجهى كه از احاديث ظاهر مى‌شود آن است كه اوّل كسى كه از صحابه حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله به زيارت آن حضرت مشرّف شد، جابر بن عبد اللّه انصارى بود و او در اين روز به كربلا رسيد و آن حضرت را با شهدا زيارت كرد و چون جابر از اكابر صحابه بود و اساس اين امر عظيم را گذاشت، مى‌تواند بود كه سبب مزيد فضل زيارت آن حضرت در اين روز شده باشد و شايد وجوه ديگر داشته باشد كه بر ما مخفى باشد و چون فرموده‌اند كه در اين روز زيارت كنيم، بايد كرد و تفحّص سببش ضرور نيست.

[1]) إقبال الأعمال: ص 67.
[2] ) اقبال الاعمال ص 342.
[3] ) اقبال الاعمال ج  3 ، ص 103.