جبران گناه

1. قطع و ترك گناه (پاكسازى)

2. تقويت جان با اعمال نيك (بهسازى)

1. خوردن داروى قطع كننده تب
2. خوردن داروهاى نيروبخش

اوّل: بايد داروى ضد گناه يا ترك تمام گناهان را استفاده كند و خودش را از همه معاصى پاك كند (پاكسازى نمايد).

دوّم: بايد داروى نيروبخش و تقويت جان را با اعمال نيك و خوب جبران كند و جبران گناهان گاهى به مرحله اى مى رسد كه گناهان سابق را تبديل به نيكيها و حسنات مى كند يعنى نه تنها آثار گناه را از لوح دل مى شويد، بلكه آثار درخشان كارهاى نيك را جايگزين آن مى نمايد. به عنوان مثال اگر كسى مدتها پدر و مادرش را مى آزارده و اكنون توبه نموده تنها قطع آزار كافى نيست بلكه بايد با شيرينى محبتهاى بى دريغ خود، تلخيهاى دوران آزار را جبران نمايد.

• حضرت رسول (ص) مى فرمايد: اتَّقِ اللّهَ حَيثُ كُنْتَ، و خالِقِ النّاس بِخُلْقٍ حَسَن وَاِذاعَمِلْتَ سَيّئَةً فَاعْمَلْ وحَسَنَةً تَمْحُوها(4) در هر جا هستى از خدا بترس و با مردم با اخلاق خوب برخورد كن و هرگاه گناهى كردى كار نيكى بعد از آن انجام بده كه آن گناه را محو مى كند..... مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فِى السِّرِّ وَمَنْ عَمِلَ سَيْئَةً فِى الْعَلانِيَةِ فَلْيَعْمَلْ حَسَنَةً فِى الْعَلانِيَةِ(5) كسى كه در پنهانى گناه كند، پس در پنهانى كار نيكى انجام دهد و كسى كه در آشكار گناه كرد پس آشكارا كار نيك انجام دهد.
• همچنين امام باقر (ع) فرمود: هرگاه نشانه هاى توبه، از توبه كننده آشكار نگشت، او توبه كننده حقيقى نيست (و آشكار شدن نشانه هاى توبه اينست كه) آنها را كه ادعاى حقى بر او دارند راضى كند، نمازهاى قضا شده اش را اعاده نمايد، در برابر مؤ منان متواضع باشد و خود را از طغيان هوسهاى نفسانى حفظ نمايد...(6)
• آقا اميرالمؤ منين (ع) فرمود: ثَمَرَةُ التَّوْبَةِ اِسْتِدْراكُ فَوارِطِ النَّفْسِ(7) ميوه و آثار توبه جبران ضايعات نفس است.
• امام باقر (ع) فرمود: ما اَحْسَنَ الْحَسَناتِ بَعْدَ السَّيْئاتِ(8) چقدر كارهاى شايسته و خوب، بعد از گناهان، شايسته و زيباست.
• شخصى از حضرت رسول (ص ) پرسيد: كفاره گناه غيبت چيست؟ حضرت فرمود: تَسْتَغْفِرْ لِمَنْ اِعْتَبَتهُ؛ براى كسى كه او را غيبت كردى از خدا طلب مغفرت و آمرزش ‍كن(9)
• امام كاظم (ع) فرمود: از كفّارات گناه بزرگ، پناه دادن به انسان پريشان و گرفتار و زدودن اندوهگين از اندوهگين و غمناك است.(10)
• امام باقر (ع) فرمود: چهار خصلت است كه اگر كسى داراى آن باشد، هر چند از سر تا قدمش را گناه فراگرفته باشد، خداوند متعال آن گناهان را به نيكى تبديل مى كند:1 راستگوئى . 2 حياء. 3 خوش اخلاقى . 4 شكر خدا.
• پيامبر (ص) فرمود: بعضى از گناهان است كه نماز و صدقه آنها را جبران نخواهد كرد شخصى پرسيد: پس جبران آنها كدام عمل است؟ آن حضرت فرمود: تحمل رنج و اندوه در تحصيل زندگى. اَلْهُمُومُ فى طَلَبِ الْمَعيشَةِ (11) شخصى به حضور رسول خدا (ص) آمد و عرض كرد: گناهانم بسيار شده اند و اعمال نيكم اندك است. حضرت فرمود: سجده هاى بسيار (يا طولانى ) بجا آور؛ چرا كه سجده گناهان را آنچنان ميريزد كه باد برگهاى درخت را مى ريزد. (12)