علل کمرویی کودکان و راه‏‌‌های درمان آن چیست؟

نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.

سؤال: فرزندم در دبستان خجالت می‏‌‌کشد و به جهت کمرویی، در فعالیت‏‌‌های گروهی شرکت نمی‏‌‌کند. علل کمرویی و راه‏‌‌های درمان آن چیست؟ 

جواب:
کمرویی، یکی از مشکلات جدی برخی کودکان و نوجوانان است و اگر درمان نشود، به نوعی بیماری روانی (معلولیت اجتماعی) تبدیل خواهد شد. یکی از مهم‏‌‌ترین عوامل شکوفا نشدن استعدادهای کودکان و نوجوانان، کمرویی است.

علل کمرویی:

1. انتقال از والدین:
برخلاف تصور برخی که کمرویی، ارثی است، این گونه نیست؛ بلکه در واقع از والدین به کودک «منتقل» می‏‌‌شود. به والدین کمرو توصیه می‏‌‌کنم برای جلوگیری از این انتقال، با تمرین و تلقین، خود را وارد صحنه‏‌‌های گوناگون کنند و از کمرویی بپرهیزند.
2. سختگیری بیش از حد:
وقتی در ادب، نظم، عبادت، تحصیل و... بسیار سخت بگیرید، فرزندتان دچار کمرویی می‏‌‌شود؛ زیرا همیشه او را واداشته‏‌‌اید که کارها را به بهترین شکل انجام دهد، و اکنون از این می‏‌‌ترسد که اگر وارد فعالیتی گروهی شود و به کاری دست زند نتواند آن را به بهترین وجه انجام دهد؛ بدین جهت وارد گروه نمی‏‌‌شود و از انجام فعالیت‏‌‌های گروهی گریزان است. توقع بیش از حد شما از کودک نیز همین مشکل را ایجاد می‏‌‌کند.
3. القائات نادرست:
متأسفانه گاهی در جامعه و به ویژه در مدارس، کمرویی با ادب اشتباه می‏‌‌شود و کودک کمرو را بدین جهت که سخن نمی‏‌‌گوید و آزاری ندارد، با ادب می‏‌‌خوانند و با این القای نادرست، کمرویی را در او تثبیت می‏‌‌کنند. گاهی کمرویی دختران نیز با حیا اشتباه می‏‌‌شود؛ در حالی که حیا، صفتی بسیار پسندیده است و کمرویی ناپسند شمرده می‏‌‌شود و حیا و اجتماعی بودن برای دختران قابل جمع است.

راه‏‌‌های درمان کمرویی :

الف. فشارها و سختگیری‏‌‌ها را کم کنید و به فرزندتان آزادی نسبی بدهید.

ب. اگر فرزند شما اشتباهی کرد، با روی گشاده آن اشتباه را بپذیرید تا از اشتباه کردن نترسد.

ج. در مهمانی‏‌‌ها و برای امور منزل به او مسؤولیت بدهید؛ مسؤولیت‏‌‌هایی از قبیل پرسیدن شماره تلفن از مخابرات، پرسش از شهرداری، خرید بلیت از گیشه‏‌‌ی فروش بلیت و. ...

د. نقاط مثبت او را به ویژه در جمع بگویید.

ه. ارتباط او را با همسالان عادی و فعال بیشتر کنید.

و. زمینه‏‌‌ی مشاهده‏‌‌ی برنامه‏‌‌هایی نمایشی را برایش فراهم سازید که در آن‏‌‌ها، قهرمان نمایش به رغم کمرویی، به کارهای بزرگ و گروهی دست می‏‌‌زند.

ز. زمینه‏‌‌ی شرکت او را در برنامه‏‌‌های نمایشی مدرسه و پذیرفتن نقش‏‌‌های ساده‏‌‌ی بدون کلام (نگهبان) و فعالیت‏‌‌های گروهی فراهم سازید.

__________________________
منبع:
نسیم مهر جلد 1، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی