مسجد در احادیث

مسجد ، خانه خداست :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

في التَّوراةِ مَكتوبٌ : أنّ بُيُوتِي في الأرضِ ، المَساجِدُ ؛

فَطُوبى لِعَبدٍ تَطَهَّرَ في بَيتِهِ ثُمَّ زارَني في بَيتي .

ألا ! إنّ على المَزُورِ كَرامَةَ الزائرِ .

ألا ! بَشِّرِ المَشّائينَ في الظُّلَماتِ إلى المَساجِدِ  ، بالنُّورِ السّاطِعِ يَومَ القِيامَةِ .

در تورات نوشته شده است كه : خانه هاى من در روى زمين ، مسجدهايند ؛

پس خوشا بنده اى كه در خانه اش خود را پاكيزه كند و سپس در خانه من  به ديدارم بيايد .

بدانيد ! بر ميزبان است كه ميهمان را گرامى دارد .

هان ! آنان را كه در تاريكيهاى شب به مساجد مى روند ، بشارت بادا به نور درخشان در روز رستاخيز .

( بحار الأنوار : ۸۳/۳۷۳/۳۷ )

امام صادق عليه السلام :

علَيكُم بِإتيانِ المَساجِدِ ؛

فإنّها ، بُيوتُ اللّه ِ في الأرضِ 

و مَن أتاها مُتَطَهِّرا  ، طَهَّرَهُ اللّه ُ مِن ذُنوبِهِ و كُتِبَ مِن زُوّارِهِ  ؛

فَأكثِرُوا فيها مِن الصَّلاةِ و الدُّعاءِ .

بر شما باد رفتن مساجد ؛ 

زيرا مساجد خانه هاى خدا در روى زمينند .

هر كه پاك و پاكيزه وارد آنها شود ، خداوند او را از گناهانش پاك گرداند و در زمره زايران خود قلمدادش كند ؛

پس  در مساجد نماز و دعا بسيار بگزاريد .

( الأمالي للصدوق : ۴۴۰/۵۸۴ )

ثواب ساختن مساجد :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن بَنى مَسجِدا  - و لَو كَمَفْحَصِ قَطاةٍ - ، بَنَى اللّه ُ لَهُ بَيتا في الجَنَّةِ .

هر كه مسجدى  -هر چند به اندازه لانه يك كوكر (مرغ سنگخواره) - بسازد ، خداوند در بهشت برايش خانه اى بنا كند .

( بحار الأنوار : ۷۷/۱۲۱/۲۰ )

امام صادق عليه السلام :

مَن بَنى مَسجِدا  ، بَنَى اللّه ُ لَهُ بَيتا في الجَنَّةِ .

هر كس مسجدى بسازد ، خداوند براى او در بهشت خانه اى بسازد .

( الكافي : ۳/۳۶۸/۱ )

 

نماز خانه داشتن در خانه :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا أبا ذَرٍّ! صلاةٌ في مَسجِدِي هذا  ، تَعدِلُ مِائةَ ألفِ صَلاةٍ في غَيرِهِ مِنَ المَساجِدِ ،

إلاّ المَسجِدَ الحَرامَ ، صلاةٌ في المَسجِدِ الحَرامِ تَعدِلُ مِائةَ ألفِ صَلاةٍ في غَيرِهِ 

و أفضَلُ مِن هذا كُلِّهِ ، صَلاةٌ يُصَلِّيها الرَّجُلُ في بيتِهِ  ، حيثُ لا يَراهُ إلاّ اللّه ُ عزّ و جلّ ، يَطلُبُ بهِ وَجهَ اللّه ِ تعالى .

اى ابوذر! يك ركعت نماز در اين مسجد من ، برابر است با صد هزار ركعت كه در ديگر مساجد خوانده شود ،

به جز مسجد الحرام ، كه يك ركعت نماز در آن برابر است با صد هزار ركعت در مساجد ديگر .

برتر و افضل از همه اينها نمازى [ مستحبّى ] است كه مرد در خانه خود ، جايى كه كسى جز خداوند عزّ و جلّ او را نمى بيند ، براى رضاى خداوند متعال ، مى خواند .

( بحار الأنوار : ۸۳/۳۶۹/۳۰ )

بحار الأنوار : امام صادق عليه السلام فرمود :

كانَ لعليٍّ عليه السلام بَيتٌ لَيسَ فيهِ شَيءٌ إلاّ فِراشٌ و سَيفٌ و مُصحَفٌ

و كانَ يُصَلّي فيه ـ أو قالَ ـ : كانَ يَقِيلُ فيهِ .

على عليه السلام اتاقى داشت كه در آن چيزى جز يك فرش و يك شمشير و يك قرآن نبود و در آن جا نماز مى خواند .

يا فرمود : در آن قيلوله (خواب نيمروزى ) مى كرد .

( بحار الأنوار : ۷۶/۱۶۱/۱ )

امام صادق عليه السلام :

كانَ عليٌّ عليه السلام قد جَعَلَ بَيتا في دارِهِ  لَيس بالصَّغيرِ و لا بالكَبيرِلِصَلاتِهِ .

على عليه السلام در منزل خود اتاقى را كه نه كوچك بود نه بزرگ مخصوص نمازش قرار داده بود .

( بحار الأنوار:۷۶/۱۶۱/۲ )

امام صادق عليه السلام ـ در نامه اى به مسمع ـ نوشت :

إنّي اُحِبُّ لكَ أن تَتَّخِذَ في دارِكَ مَسجِدا في بعضِ بُيوتِكَ 

ثُمّ تَلبَسَ ثَوبَينِ طِمرَينِ غَلِيظينِ 

ثُمّ تَسألَ اللّه َ أن يُعتِقَكَ مِنَ النارِ و أن يُدخِلَكَ الجَنَّةَ

و لا تَتَكَلَّمَ بكَلِمَةٍ باطِلَةٍ و لا بكَلِمَةِ بَغْيٍ .

دوست دارم كه يكى از اتاقهاى منزلت را نماز خانه قرار دهى

و سپس دو جامه فرسوده زبر بپوشى

و آنگاه از خداوند مسئلت كنى كه تو را از آتش رهايى دهد و به بهشتت بَرَد

و هيچ سخن باطل يا ظالمانه اى به زبان نياورى .

( بحار الأنوار:۸۴/۲۴۴/۳۲ )

آباد كردن مساجد :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به سؤال ابوذر از چگونگى آباد كردن مساجد ـ فرمود :

لا تُرفَعُ فيها الأصواتُ

و لا يُخاضُ فيها بالباطِلِ 

و لا يُشتَرى فيها و لا يُباعُ

و اترُكِ اللَّغوَ ، ما دُمتَ فيها .

فإن لَم تَفْعَل ، فلا تَلُومَنَّ يَومَ القِيامَةِ إلاّ نَفسَكَ .

[ به اين گونه كه ] در آنها صداها بلند نشود ؛

به سخنان و كارهاى نادرست و بيهوده پرداخته نشود ؛

در آنها خريد و فروش صورت نگيرد

و تا زمانى كه در مسجد هستى  ، از كارهاى لغو و بيهوده دست بكش .

اگر چنين نكنى  ، در روز قيامت نبايد كسى جز خودت را ملامت كنى.

( مكارم الأخلاق : ۲/۳۷۴/۲۶۶۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

جَنِّبُوا  مَساجِدَكُم مَجانِينَكُم و صِبيانَكُم

و رَفعَ أصواتِكُم ، إلاّ بذِكرِ اللّه ِ تعالى 

و بَيعَكُم و شِراءَكم و سِلاحَكُم 

و جَمِّرُوها في كُلِّ سَبعَةِ أيّامٍ 

وضَعُوا المَطاهِرَ على أبوابِها .

مساجد خود را از [ حضور ] ديوانگان و كودكانتان دور نگه داريد .

صداهايتان را در آنها ، جز به ذكر خداوند متعال ، بلند نكنيد .

از خريد و فروش و حملِ جنگ افزار در آنها خوددارى ورزيد

و هر هَفت روز [ يك بار ]آنها را خوشبو كنيد

و جلو دَرِ آنها وسيله طهارت بگذاريد .

( بحار الأنوار:۸۳/۳۴۹/۲ )

رفتن به مساجد :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن مَشى إلى مَسجِدٍ يَطلُبُ فيهِ الجَماعَةَ ،  كانَ لَهُ بكُلِّ خُطوَةٍ  ، سَبعونَ ألفَ حَسَنةٍ و يُرفَعُ لَهُ مِن الدَّرَجاتِ مِثلُ ذلكَ 

و إن ماتَ و هُو على ذلكَ  ، وكَّلَ اللّه ُ بهِ سَبعينَ ألفَ مَلَكٍ يَعُودُونَهُ في قَبرِهِ و يُؤنِسُونَهُ في وَحدَتِهِ  و يَستَغفِرُونَ لَهُ ، حتّى يُبعَثَ .

هر كه براى شركت در نماز جماعت به مسجدى رود ، براى هر قدمى كه برمى دارد  ، هفتاد هزار حسنه منظور شود و به همان اندازه درجاتش بالا رود 

و اگر در آن حال بميرد ، خداوند هفتاد هزار فرشته بگمارد كه در قبرش به عيادت او روند و انيس تنهايى او باشند و تا زمانى كه برانگيخته شود ، برايش آمرزش طلبند .

( بحار الأنوار : ۷۶/۳۳۶/۱ )

نشستن در مساجد :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا أبا ذَرٍّ ! إنّ اللّه َ تعالى يُعطِيكَ  ، ما دُمتَ جالِسا في المَسجِدِ ، بِكُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّستَ ، دَرَجةً في الجَنَّةِ 

و تُصَلِّي علَيكَ الملائكةُ  و تُكتَبُ لَكَ ، بِكُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّستَ فيهِ ،  عَشرُ حَسَناتٍ و تُمحى عنكَ ، عَشرُ سَيّئاتٍ .

اى ابوذر! تا زمانى كه در مسجد نشسته اى  ، خداوند متعال به تعداد هر نفسى كه مى كشى ، يك درجه در بهشت به تو مى دهد و فرشتگان بر تو درود مى فرستند

و براى هر نفسى كه در مسجد مى كشى  ، ده حسنه برايت نوشته مى شود و ده گناه از تو پاك مى گردد .

( بحار الأنوار : ۷۷/۸۵/۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

كُلُّ جُلوسٍ في المَسجِدِ لَغوٌ ، إلاّ ثلاثَةً :

قِراءةُ مُصَلٍّ  أو ذِكْرُ اللّه ِ  أو سائلٌ عن عِلمٍ .

هر نشستنى در مسجد لغو و بيهوده است، مگر نشستن سه كس :

نماز گزارى كه [ قرآن ] قرائت كند ، كسى كه ذكر خدا بگويد و كسى كه به دنبال دانشى باشد .

( بحار الأنوار : ۷۷/۸۶/۳ )

امام صادق عليه السلام ـ به نقل از پدرانش عليهم السلام :

قال رسولُ اللّه : الجُلوسُ في المَسجِدِ لانتِظارِ الصَّلاةِ  ، عِبادَةٌ ، ما لَم يُحدِثْ.

قيلَ : يا رسولَ اللّه ِ! و ما الحَدَثُ ؟

قالَ : الاغتِيابُ .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : در مسجد به انتظار نماز نشستن ، عبادت است ، تا زمانى كه حدثى سر نزند .

عرض شد : اى رسول خدا ! حدث چيست؟ 

فرمود : غيبت كردن .

( الأمالي للصدوق : ۵۰۶/۶۹۸ )

شكايت مسجدها :

امام صادق عليه السلام :

شَكَتِ المَساجِدُ إلى اللّه ِ تعالى الذين لا يَشهَدُونَها مِن جِيرانِها.

فَأوحَى اللّه ُ عزّ و جلّ إلَيها : و عِزَّتي و جلالي لا قَبِلتُ لَهُم صلاةً واحِدَةً

و لا أظهَرتُ لَهُم في الناسِ عَدالَةً  و لا نالَتهُم رَحمَتي  و لا جاوَرُوني في جَنَّتي .

مسجدها از حاضر نشدن همسايگان در خود به درگاه خداوند متعال شكايت كردند .

خداوند عزّ و جلّ به آنها وحى فرمود : به عزّت و جلالم سوگند كه حتى يك نماز از آنان نپذيرم

و عدالتى از آنان در ميان مردم آشكار نكنم و رحمت من به آنان نرسد و در بهشت، همسايه من نشوند .

( بحار الأنوار : ۸۳/۳۴۸/۱ )

امام صادق عليه السلام :

ثلاثةٌ يَشكُونَ إلى اللّه ِ عزّ و جلّ :

مَسجِدٌ خَرابٌ لا يُصَلِّي فيه أهلُهُ 

و عالِمٌ بينَ جُهّالٍ

و مُصحَفٌ مُعَلَّقٌ قد وَقَعَ علَيهِ غُبارٌ لا يُقرَأُ فِيهِ .

سه چيز نزد خداوند عزّ و جلّ شكايت كنند : 

مسجد خرابى كه اهالى [ اطراف ] آن در آن نماز نخوانند

و دانشمندى كه در ميان عدّه اى نادان قرار گرفته باشد

و قرآنى كه در كنار طاقچه ها گذاشته شده و غبار رويش را گرفته باشد و كسى آن را نخواند .

( الخصال : ۱۴۲/۱۶۳ )

همسايگى مسجد و نماز خواندن در آن :

امام على عليه السلام :

لَيسَ لِجارِ المَسجِدِ ،  صَلاةٌ  ، إذا لَم يَشهَدِ المَكتوبَةَ في المَسجِدِ ، إذا كانَ فارِغا صَحيحا .

اگر همسايه مسجد  ،  فارغ و سالم باشد و براى گزاردن نماز واجب در آن حاضر نشود ، نمازش پذيرفته نيست .

( بحار الأنوار : ۸۳/۳۵۴/۷ )

بحار الأنوار : امام على عليه السلام فرمود :

لا صَلاةَ لِجارِ المَسجِدِ  ، إلاّ في المَسجدِ ، إلاّ أن يكونَ لَهُ عُذرٌ أو بهِ عِلَّةٌ .

فقيلَ : و مَن جارُ المَسجدِ ، يا أميرَ المؤمنينَ !؟

قالَ : مَن سَمِعَ النِّداءَ .

نماز همسايه مسجد ، جز در مسجد پذيرفته نيست ، مگر آن كه عذرى داشته باشد يا بيمار باشد . 

عرض شد : اى امير المؤمنين ! همسايه مسجد كيست ؟

فرمود : كسى كه ندا [ ى دعوت به اقامه نماز ] را بشنود .

( بحار الأنوار : ۸۳/۳۷۹/۴۷ )

امام على عليه السلام :

حَريمُ المَسجِدِ ، أربَعونَ ذِراعا  و الجِوارُ ، أربَعونَ دارا مِن أربعَةِ جَوانِبِها

حريم مسجد  ، چهل گز  باشد و همسايگى آن  ، چهل خانه از چهار طرف مسجد .

( الخصال : ۵۴۴/۲۰ - هر ذراع، يك گز و يك گز برابر ۲۴ انگشت بوده ( فرهنگ معين: ۳/۳۳۰۰ ) .)

 

مسجد رفتن كسى كه مظلمه اى به گردن دارد :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أوحَى اللّه ُ إلَيَّ  : أن يا أخا المُرسَلِينَ ! يا أخا المُنذِرِينَ !

أنذِرْ قَومَكَ لا يَدخُلُوا بيتا مِن بُيوتي و لأحَدٍ مِن عِبادِي  ، عندَ أحَدِهِم مَظلِمَةٌ ؛ 

فإنّي ألعَنُهُ ما دامَ قائما يُصَلِّي بينَ يَدَيَّ ، حتّى يَرُدَّ تلكَ المَظلِمَةَ ؛

فَأكُونَ سَمعَهُ الذي يَسمَعُ بهِ و أكُونَ بَصَرَهُ الذي يُبصِرُ بهِ و يكونَ مِن أوليائي و أصفِيائي  و يكونَ جارِي ، مَع النَّبِيِّينَ و الصِّدِّيقينَ و الشُّهَداءِ ،  في الجَنَّةِ .

خداوند به من وحى فرمود كه : اى از تبار پيامبران ! اى از تبار هشدار دهندگان ! 

به قوم خود هشدار ده كه هرگاه يكى از آنان نسبت به يكى از بندگان من مظلمه اى به گردن داشته باشد، به هيچ يك از خانه هاى من وارد نشود ؛

زيرا تا زمانى كه در برابر من به نماز ايستاده ،  او را لعنت كنم ،  مگر اين كه آن مظلمه را رد كند ؛

در اين صورت گوش شنوا و چشم بيناى او شوم و از دوستان و برگزيدگان من باشد  و در بهشت ، همراه پيامبران و صدّيقان و شهيدان ، همسايه من شود .

( بحار الأنوار : ۸۴/۲۵۷/۵۵ )

آداب مساجد :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن أكَلَ هذهِ البَقلَةَ المُنتِنَةَ [ يَعني الثُّومَ] فلا يَقرَبْ مَسجِدَنا ، فأمّا مَن أكَلَهُ و لَم يأتِ المَسجِدَ فلا بَأسَ .

هر كه اين سبزى بدبو (سير) را بخورد به مسجد ما نزديك نشود ، امّا اگر كسى آن را بخورد ولى به مسجد نيايد اشكالى ندارد .

( بحار الأنوار:۸۴/۹/۸۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لا تَجعَلُوا المَساجِدَ طُرُقا حتّى تُصَلُّوا فيها رَكعتَينِ .

مسجدها را گذرگاه خود قرار ندهيد مگر آن كه دو ركعت نماز در آنها بخوانيد .

( الأمالي للصدوق : ۵۰۹/۷۰۷ )

آداب ورود به مسجد :

مصباح الشريعة ـ در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده شده است ـ :

إذا بَلَغتَ بابَ المَسجِدِ، فَاعلَم أنّكَ قَصَدتَ بابَ بيتِ مَلِكٍ عَظيمٍ ،

لا يَطَأُ بِساطَهُ إلاّ المُطَهَّرُونَ و لا يُؤذَنُ بمُجالَسَةِ مَجلِسِهِ إلاّ الصِدِّيقُونَ 

و هَبِ القُدومَ إلى بِساطِ خِدمَةِ المَلِكِ ؛

فإنّك على خَطَرٍ عظيمٍ ، إنْ غَفَلتَ هَيبَةَ المَلِكِ 

و اعلَمْ أنّهُ قادِرٌ على ما يَشاءُ مِنَ العَدلِ و الفَضلِ مَعكَ و بِكَ···

و اعتَرِفْ بِعَجزِكَ و تَقصِيرِكَ و فَقرِكَ ، بينَ يدَيهِ  ؛

فإنّكَ قد تَوَجَّهتَ للعِبادَةِ لَهُ  و المُؤانَسَةِ 

و اعرِضْ أسرارَكَ علَيهِ و لْتَعلَمْ أنّهُ لا تَخفى علَيهِ أسرارُ الخَلائقِ أجمَعينَ و عَلانِيَتُهُم 

و كُن كَأفقَرِ عِبادِهِ بينَ يدَيهِ ، و أخْلِ قَلبَكَ عن كُلِّ شاغِلٍ يَحجُبُكَ عن ربِّكَ ؛

فإنّهُ لا يَقبَلُ  ، إلاّ الأطهَرَ و الأخلَصَ

و انظُرْ مِن أيِّ دِيوانٍ يَخرُجُ اسمُكَ .

فإن ذُقتَ مِن حَلاوَةِ مُناجاتِهِ و لَذيذِ مُخاطَباتِهِ

و شَرِبتَ بكَأسِ رَحمَتِهِ و كَراماتِهِ مِن حُسنِ إقبالِهِ علَيكَ و إجابَتِهِ ،

فَقد صَلُحتَ لِخِدمَتِهِ ؛

فَادخُلْ ،  فلكَ الأمنُ و الأمانُ 

و إلاّ فَقِفْ وُقُوفَ مُضطَرٍّ قدِ انقَطَعَ عَنهُ الحِيَلُ  و قَصُرَ عَنهُ الأمَلُ  و قَضى علَيهِ الأجَلُ ؛ 

فإذا عَلِمَ اللّه ُ عزّ و جلّ مِن قَلبِكَ صِدقَ الاِلتِجاءِ إلَيهِ ،

نَظَرَ إلَيكَ بعَينِ الرَّحمَةِ و الرَّأفَةِ و العَطفِ و وَفَّقَكَ لِما يُحِبُّ و يَرضى  ؛

فإنّهُ كريمٌ يُحِبُّ الكَرامَةَ لِعبادِهِ المُضطَرِّينَ إلَيهِ المُحتَرِقِينَ على بابِهِ لِطَلَبِ مَرضاتِهِ .

قالَ اللّه ُ عزّ و جلّ : « أَمَّن يُجِيبُ المُضْطَرَّ إذا دَعاهُ وَ يَكشِفُ السّوء» .

هرگاه به در مسجد رسيدى  ، بدان كه تو به آستانِ خانه پادشاهى بزرگ و پر شكوه آمده اى ،

كه جز پاكان بر بساط او قدم نگذارند و اجازه نشستن در مجلس او جز به صدّيقان  داده نشود

و خيال كن كه تو بر بساط خدمت گزارى و چاكرى پادشاه قدم گذاشته اى ؛

پس اگر از هيبت و شكوه پادشاه غافل مانى ، خطرى بزرگ تو را تهديد مى كند .

بدان كه او هر گونه خواهد با تو رفتار كند ، خواه به عدالت و يا با فضل و كرمش  تواند .

در پيشگاه او ، به ناتوانى و تقصير و فقر خود اعتراف كن ؛

زيرا كه تو براى پرستش و همدمى با او آمده اى .

رازهايت را با او در ميان نِه و بدان كه اسرار و نهانيهاى خلايق  همگى  و نيز آشكارشان بر او پوشيده نيست .

در برابر او همچون فقيرترين بندگانش باش و دلت را از هر علاقه و دل مشغولى اى كه حجاب ميان تو و پروردگارت شود خالى كن ؛

زيرا كه او، جز پاكترين و خالص ترين را  ، نمى پذيرد

و بنگر كه از كدام ديوان نامت بيرون مى آيد .

اگر حلاوت مناجات با او و لذّت گفتگو با وى را چشيدى

و بر اثر رويكردِ خوش او به تو و اجابتش  ،  جام رحمت و كرامتهاى او را سركشيدى ،

هر آينه لايق چاكرى و خدمت گزارى او شده اى ؛

اينك [ به مسجد ] در آى ، كه در امن و امان خواهى بود 

و گر نه درنگ كن ، همچون بيچاره اى كه راههاى چاره بر او بسته شده است و دست اميدش كوتاه گشته و حكم مرگش صادر شده است ؛

پس  هرگاه خداوند عزّ و جلّ بداند كه دلت به راستى به او پناه آورده است ،

با ديده مهر و رأفت و محبّت به تو بنگرد و در انجام كارهايى كه محبوب و پسند اوست  توفيقت دهد ؛

زيرا او بخشنده و بزرگوار است و دوست دارد نسبت به بندگان بيچاره اش كه براى كسب خشنودى او دلسوخته بر درگاهش ايستاده اند بزرگوارى كند .

خداوند عزّ و جلّ فرموده : « چه كسى است كه دعاى بيچاره درمانده را اجابت كند و گرفتارى را بر طرف سازد  . » (  النمل : ۶۲ )

( بحار الأنوار : ۸۳/۳۷۳/۴۰ )

ثمره آمد و شد به مساجد :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

     لا يَرجِعُ صاحِبُ المَسجِدِ  ، بِأقَلَّ مِن إحدَى ثلاثٍ : 

إمّا دُعاءٍ ، يَدعُو بهِ يُدخِلُهُ اللّه ُ بهِ الجَنَّةَ 

و إمّا دُعاءٍ ، يَدعُو بهِ لِيَصرِفَ اللّه ُ بهِ عَنهُ بَلاءَ الدنيا

و إمّا أخٍ ،  يَستَفِيدُهُ في اللّه ِ عزّ و جلّ .

شخص مسجد رو ، دست كم يكى از اين سه چيز نصيبش مى شود :

يا دعايى  ، كه به درگاه خدا مى كند و خداوند با آن او را به بهشت مى برد ،

يا دعايى ، كه به سبب آن خداوند بلاى دنيا را از او برمى گرداند

و يا برادرى ، كه به خاطر خداوند عزّ و جلّ به دست مى آورد [ و نه بر اساس انگيزه هاى دنيوى و مادّى ] .

( الأمالي للطوسي : ۴۷/۵۷ )

امام على عليه السلام :

مَنِ اختَلَفَ إلى المَسجِدِ ، أصابَ إحدَى الثَّماني :

أخا مُستَفادا في اللّه ِ  أو عِلما مُستَطرَفا أو آيَةً مُحكَمَةً  أو رَحمَةً مُنتَظَرَةً 

أو كَلِمَةً تَرُدُّهُ عن رَدىً  أو يَسمَعُ كَلِمَةً تَدُلُّهُ على هُدىً  أو يَترُكُ ذَنبا خَشيَةً أو حَياءً .

هر كه به مسجد آمد و شد كند  ، به يكى از اين هشت چيز دست يابد :

يافتن برادرى به خاطر خدا ، يا دانشى جديد ، يا آيتى محكم ، يا رحمتى كه آن را چشم به راه بود ،

يا سخنى كه او را از هلاكت برهاند ، يا شنيدن جمله اى كه او را به هدايت رهنمون شود ، يا آن كه گناهى را از ترس و يا شرم ترك گويد .

( الأمالي للصدوق : ۴۷۴/۶۳۷ )

امام حسين عليه السلام :

قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : مَن أدمَنَ إلى المَسجِدِ ،  أصابَ الخِصالَ الثَّمانِيَةَ :

آيَةً مُحكَمَةً أو فَريضَةً مُستَعمَلَةً  أو سُنَّةً قائمةً  أو عِلما مُستَطرَفا 

أو أخا مُستَفادا أو كَلِمَةً تَدُلُّهُ على هُدىً  أو تَرُدُّهُ عن رَدىً  و تَركَ الذَّنبِ خَشيَةً أو حَياءً .

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : هر كه پيوسته به مسجد رود، به هشت چيز دست يابد : 

آيتى محكم ، يا فريضه اى عمل شده، يا سنّتى جارى [ از معصومان ]، يا دانشى تازه ،

يا برادرى كه به دست آورده، يا سخنى كه او را هدايت كند، يا از هلاكت برهاندش و گناه را از سر ترس يا شرم ترك گويد .

( بحار الأنوار : ۸۴/۳/۷۳ )

مسجدهاى ستوده شده :

امام على عليه السلام :

مَسجِدُ الكوفَةِ  ، صَلّى فيهِ سَبعونَ نَبيّا و سَبعونَ وَصِيّا ، أنا أحَدُهُم .

در مسجد كوفه  ، هفتاد پيامبر و هفتاد وصىّ [ از اوصياى پيامبران ] نماز خواندند  ، كه يكى از آنها من هستم .

( بحار الأنوار : ۱۱/۵۸/۵۹ )

امام صادق عليه السلام :

لا تَدَعْ إتيانَ المَشاهِدِ كُلِّها :

مَسجِدِ قُبا ؛ فإنّهُ المَسجِدُ الذي اُسِّسَ على التَّقوى مِن أوَّلِ يَومٍ 

و مَشرَبَةِ اُمِّ إبراهيمَ  و مَسجِدِ الفَضِيخِ  و قُبورِ الشُّهَداءِ  و مَسجِدِ الأحزابِ و هُو مَسجِدُ الفَتحِ .

رفتن به هيچ يك از مشاهد را ترك نكن :

مسجد قبا ؛ كه از همان روز اول بر شالوده تقوا بنا شد

و مشربه ام ابراهيم  و مسجد فضيخ  و قبور شهيدان و مسجد احزاب كه همان مسجد فتح باشد .

( بحار الأنوار : ۱۰۰/۲۱۵/۶ )

امام صادق عليه السلام :

بالكوفةِ مَسجِدٌ ، يقالُ لَهُ مَسجِدُ السَّهلَةِ .

لَو أنَّ عَمِّيَ زيدا أتاهُ ، فَصَلّى فيهِ و استَجارَ اللّه َ ، لأَجارَهُ عِشرينَ سَنَةً .

در كوفه مسجدى است به نام مسجد سهله .

اگر عمويم زيد به آن جا مى رفت و نماز مى خواند و از خدا پناه مى خواست، خداوند بيست سال به او پناه مى داد.

( الكافي : ۳/۴۹۵/۳ )

امام رضا عليه السلام :

إنَّ مَسجِدَ الكوفَةِ  ، بَيتُ نُوحٍ . 

لو دَخَلَهُ رَجُلٌ مِائةَ مَرَّةٍ ، لَكَتَبَ اللّه ُ لَهُ مِائةَ مَغفِرَةٍ ؛

لأنَّ فيهِ دَعوَةَ نُوحٍ عليه السلام حَيثُ قالَ : « رَبِّ اغْفِرْ لي و لِوالِدَيَّ و لِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمنا . »

مسجد كوفه ، خانه نوح است .

هر مردى كه صد بار وارد آن شود ، خداوند صد گناه او را ببخشد ؛

زيرا كه نوح عليه السلام در آن چنين دعا كرد : « خدايا ! من و پدر و مادرم و هر كس را كه با ايمان به خانه من درآيد ، بيامرز . »  (  نوح : ۲۸ )

( بحار الأنوار : ۱۰۰/۲۶۲/۱۴ )

مسجد ضِرار :

مجمع البيان ـ در تفسير آيه « و كمينگاه كسى كه از پيش با خدا و پيامبر او ستيز كرده بود . »  ( التوبة : ۱۰۷ ) ـ فرمود :

أي أرصَدُوا ذلكَ المسجدَ و اتَّخذُوهُ و أعَدُّوا لأبِي عامرٍ الراهِبِ 

و هو الذي حارَبَ اللّه َ و رسولَهُ مِن قَبلُ

و كانَ مِن قِصَّتِهِ أنّهُ كانَ قد تَرَهَّبَ في الجاهليَّةِ و لَبِسَ المُسُوحَ .

فَلَمّا قَدِمَ النبيُّ صلى الله عليه و آله المدينةَ ، حَسَدَهُ و حَزَّبَ عليه الأحزابَ .

ثُمّ هَرَبَ بَعدَ فَتحِ مَكَّةَ إلى الطائفِ . فَلَمّا أسلَمَ أهلُ الطائفِ لَحِقَ بالشامِ و خَرَجَ إلى الرومِ و تَنَصَّرَ

و هو أبو حَنظَلَةَ غَسِيلِ الملائكةِ···

و سَمّى رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله  ، أبا عامرٍ الفاسقَ

و كانَ قَد أرسَلَ إلى المُنافقينَ أنِ استَعِدُّوا و ابنُوا مَسجِدا ؛

فإنّي أذهَبُ إلى قَيصَرَ و آتي مِن عندِهِ بِجُنُودٍ و اُخرِجُ محمّدا مِنَ المدينةِ .

فكانَ هؤلاءِ المنافقونَ يَتَوَقَّعُونَ أن يَجِيئَهم أبو عامرٍ . فَماتَ قَبلَ أن يَبلُغَ مَلِكَ الرُّومِ···

فَأطلَعَ اللّه  ُنَبِيَّهُ  ،عَلى فَسادِ طَوِيَّتِهِم و خُبثِ سَرِيرَتِهِم···

فَوَجَّهَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله عند قُدُومِهِ مِن تَبُوكَ عاصمَ بنَ عَوفٍ العَجلانيَّ و مالكَ بنَ الدخشمَ···

فقال لهما : اِنطَلِقا إلى هذا المسجِدِ الظالِمِ أهلُهُ  ، فَاهدِماهُ و حَرِّقاهُ 

و رُوِيَ أنّه بَعَثَ عمّارَ بنَ ياسرٍ و وَحشِيّا فَحَرَّقاهُ 

و أمَرَ بأن يُتَّخَذَ كُناسةً يُلقى فيها الجِيَفُ .

يعنى آن مسجد را براى بازگشت ابو عامر راهب ساخته و آماده كرده بودند .

ابو عامر همان كسى است كه قبلاً با خدا و رسولش جنگيده بود .

داستانش چنين است كه وى در جاهليت پشمينه پوشيده و رهبانيت پيش گرفته بود .

اما وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله به مدينه رفت ، بر آن حضرت حسادت ورزيد و احزاب را عليه ايشان سامان دهى كرد .

او بعد از فتح مكّه به طائف گريخت و چون مردم طائف مسلمان شدند به شام و از آن جا به روم رفت و مسيحى شد .

ابو عامر پدر حنظله غسيل الملائكه است .

رسول خدا صلى الله عليه و آله او را ابو عامر فاسق ناميد .

وى به منافقان پيغام داده بود كه خود را آماده كنند و مسجدى بسازند ؛

زيرا نزد قيصر مى روم و با لشكريان او مى آيم و محمّد را از مدينه بيرون مى كنم .

اين منافقان منتظر برگشت ابو عامر بودند  ، اما او پيش از رسيدن به نزد پادشاه روم مُرد ...

پيامبر خود را از نيّت پليد و باطن كثيف منافقان آگاه كرد . . .

و رسول خدا صلى الله عليه و آله در برگشت از غزوه تبوك  عاصم بن عوف عَجلانى و مالك بن دخشم را فرستاد و فرمود :

برويد و اين مسجدى را كه اهل آن ستمگرند ويران كنيد و بسوزانيد .

به روايتى ديگر ، آن حضرت  عمّار بن ياسر و وحشى را فرستاد و آنها آن مسجد را سوزاندند

و دستور داد محلّ آن را به زباله دانى و جاى انداختن لاشه ها و مردارها تبديل كنند .

( مجمع البيان : ۵/۱۱۰. )

میزان الحکمه،جلد پنجم.

 برای مشاهده گزیده ای از احادیث و روایات  این موضوع در قاب تصویری به (مجموعه حدیث تصویری درباره مسجد)  مراجعه کنید.