قصاص در احادیث

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 أيُّها الناسُ ، أحيُوا القِصاصَ و أحيُوا الحَقَّ و لا تَفَرَّقُوا ، و أسلِموا و سَلِّموا تَسلَموا .
اى مردم! قصاص را زنده نگه داريد و حق را زنده كنيد و پراكنده نشويد و مسلمان و تسليم [حق] باشيد تا سالم بمانيد.

( الأمالي للمفيد : ۵۳/۱۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا أيُّها الناسُ ، إنّما أنا بَشَرٌ مِثلُكُم ، و لَعلّهُ أن يكونَ قد قَرُبَ مِنّي خُفوفٌ مِن بينِ أظهُرِكُم ، فَمَن كُنتُ أصَبتُ مِن عِرضِهِ أو مِن شَعرِهِ أو مِن بَشَرِهِ أو مِن مالِهِ شَيئا ، هذا عِرضُ مُحمّدٍ و شَعرُهُ و بَشَرُهُ و مالُهُ فَلْيَقُمْ فَلْيَقتَصَّ ! و لا يَقولَنَّ أحَدٌ مِنكُم : إنّي أتَخَوَّفُ مِن مُحمّدٍ العَداوَةَ و الشَّحناءَ ، ألا و إنّهُما لَيسَتا مِن طَبِيعَتي و لَيسَتا مِن خُلُقي .
هان، اى مردم! جز اين نيست كه من هم مانند شما بشرى هستم و شايد كه رفتن من از ميان شما نزديك باشد. پس، اگر به آبرو يا مو يا پوست و يا مال كسى لطمه اى زده ام، اينك اين آبروى محمّد و مو و پوست و مال او. برخيزد و قصاص كند! و هرگز كسى از شما نگويد: من از دشمنى و كينه محمّد مى ترسم. بدانيد كه اين دو خصلت از طبيعت من و از اخلاق من به دورند.

( كنز العمّال : ۳۹۸۳۱ )

امام على عليه السلام :

 قُلتُ أربَعا أنزَلَ اللّه ُ تعالى تَصدِيقي بها في كتابِهِ ··· قلتُ : القَتلُ يُقِلُّ القَتلَ فَأنزَلَ اللّه ُ : «و لَكُم في القِصاصِ حَياةٌ» .
من چهار كلمه گفتم و خداوند در كتاب خود سخن مرا تصديق كرد··· گفتم: كشتن از كشتن مى كاهد، پس خداوند عزّ و جلّ اين آيه را نازل فرمود: «و براى شما در قصاص زندگى است».

( الأمالي للطوسي : ۴۹۴ / ۱۰۸۲ )

امام على عليه السلام :

فَرَضَ اللّه ُ الإيمانَ تَطهيرا مِن الشِّركِ ··· و القِصاصَ حَقنا للدِّماءِ .
 خداوند ايمان را واجب فرمود براى پاك كردن از [آلودگى ]شرك··· و قصاص را، براى حفظ خونها.

( نهج البلاغة : الحكمة ۲۵۲ )

امام على عليه السلام : 

رُدَّ الحَجَرَ مِن حَيثُ جاءَكَ ، فإنّهُ لا يُرَدُّ الشَّرُّ إلاّ بالشَّرِّ .
سنگ را از جايى كه به سوى تو آمده است، به همان جا برگردان؛ زيرا بدى، جز با بدى دفع نمى شود.

( غرر الحكم : ۵۳۹۴ )

امام زين العابدين عليه السلام ـ درباره آيه: «و براى شما در قصاص زندگى است» ـ فرمود :

 لأنَّ مَن هَمَّ بالقَتلِ فَعَرَفَ أنّهُ يُقتَصُّ مِنهُ فكَفَّ لِذلكَ عنِ القَتلِ كانَ حَياةً لِلّذي (كانَ) هَمَّ بقَتلِهِ ، و حَياةً لهذا الجاني الذي أرادَ أن يَقتُلَ ، و حَياةً لغَيرِهِما مِن الناسِ إذا عَلِموا أنَّ القِصاصَ واجِبٌ لا يَجرؤونَ علَى القَتلِ مَخافَةَ القِصاصِ .
 چون اگر كسى تصميم بگيرد ديگرى را بكشد و بداند كه در اين صورت قصاص مى شود و بدين سبب از كشتن خوددارى ورزد، هم موجب زنده ماندن كسى است كه مى خواسته است او را بكشد و هم موجب زنده ماندن اين جنايتكارى است كه قصد آدم كشى داشته است و هم مايه زنده ماندن ديگران؛ زيرا وقتى بدانند كه قصاص واجب و لازم است از ترس قصاص جرأت آدم كشى به خود راه نمى دهند.

( التفسير المنسوب إلى الإمام العسكري عليه السلام : ۵۹۵/۳۵۴ )

امام صادق عليه السلام :

إنَّ اللّه َ بَعَثَ محمّدا بخَمسَةِ أسيافٍ : سَيفٌ مِنها مَغمودٌ سَلُّهُ إلى غيرِنا و حُكمُهُ إلَينا ، فأمّا السَّيفُ المَغمودُ فهُو الذي يُقامُ بهِ القِصاصُ ، قالَ اللّه ُ جلَّ وَجهُهُ : «النَّفْسُ بالنَّفْسِ» الآية ، فَسَلُّهُ إلى أولياءِ المَقتولِ و حُكمُهُ إلَينا .
خداوند محمّد را با پنج شمشير برانگيخت: يكى از آنها در نيام است و بيرون كشيدنش از نيام به خواست ديگران است و حكمش با ماست. اين شمشير در نيام، شمشيرى است كه با آن قصاص مى شود. خداوند ـ جلّ وجهه ـ فرموده است: «جان در برابر جان است···». بيرون كشيدن اين شمشير به درخواست اولياى مقتول است و حكم و فرمانش با ما.

( تفسير العيّاشيّ : ۱/۳۲۴/۱۲۸ )

گذشت كردن از قصاص

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما مِن رَجُلٍ مُسلمٍ يُصابُ بشَيءٍ في جَسَدِهِ فَيَتَصَدَّقُ بهِ إلاّ رَفَعَهُ اللّه ُ بهِ دَرجَةً و حَطَّ عَنهُ بهِ خَطيئةً .
هيچ مرد مسلمانى نيست كه به قسمتى از بدنش آسيبى وارد شود و از [قصاص ]آن درگذرد، مگر اين كه خداوند به سبب آنْ يك درجه بالايش برد و يك گناه از او بزدايد.

( كنز العمّال : ۳۹۸۵۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما مِن رَجُلٍ يُجرَحُ في جَسَدِهِ جِراحَةً فَيَتَصَدَّقُ بها إلاّ كَفَّرَ اللّه ُ تعالى عَنهُ مِثلَ ما تَصَدَّقَ .
 هيچ مردى نيست كه به بدنش جراحتى وارد آيد و از آن درگذرد، جز اين كه خداوند متعال به مانند گذشتى كه كرده است، از گناهش درگذرد.

( كنز العمّال : ۳۹۸۵۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن اُصيبَ بِجَسَدِهِ بقَدْرِ نِصفِ دِيَتِهِ فَعَفا كَفَّرَ اللّه ُ عَنهُ نِصفَ سَيّئاتِهِ ، و إن كانَ ثُلثا أو رُبعا فعلى قَدرِ ذلكَ .
هركه به اندازه نصف ديه خود به بدنش آسيبى برسد و گذشت كند، خداوند نصف گناهان او را پاك كند و اگر به اندازه يك سوم يا يك چهارم باشد به همان اندازه گناهانش پاك شود.

(  كنز العمّال : ۳۹۸۶۱)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن عَفا عَن دَمٍ لم يَكُن لَهُ ثَوابٌ إلاّ الجَنّةُ .
 هركه از [قصاص ]خونى گذشت كند، او را پاداشى جز بهشت نباشد.

( كنز العمّال : ۳۹۸۵۴)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن اُصِيبَ في جَسَدِهِ بشَيءٍ فَتَرَكَهُ ِللّه ِ تعالى كانَ كَفّارَةً لَهُ .
 هر كس كه آسيبى به بدنش [از سوى كسى ]برسد و به خاطر خداوند متعال صرف نظر كند، آن [گذشت ]كفّاره اى براى [گناهان] او باشد.

( كنز العمّال : ۳۹۸۵۳ )

امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از آيه: «پس هر كه از آن [قصاص] درگذرد، آن كفّاره [گناهان ]او خواهد بود» ـ فرمود:

 يُكَفَّرُ عَنهُ مِن ذُنوبِهِ بِقَدرِ ما عَفا .
 به قدر گذشتى كه كرده است از گناهانش پاك مى شود.

( الكافي : ۷/۳۵۸/۱ )

امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال ابو بصير از همين آيه ـ فرمود:

 يُكَفَّرُ عَنهُ مِن ذُنوبِهِ بقَدرِ ما عَفا مِن جِراحٍ أو غَيرِهِ
به اندازه جراحت يا غير جراحتى كه از آن گذشت كرده است، از گناهانش پاك مى شود.

( الكافي : ۷/۳۵۸/۲ )

میزان الحکمه،جلد نهم.