بزرگواری از نظر احادیث

بزرگواری از نظر احادیث

۲۲ تیر ۱۳۹۴ 0

كرامت

امام على عليه السلام : 
إنّ اللّه َ تعالى خَصَّكُم بالإسلامِ ، و استَخلَصَكُم لَهُ ، و ذلكَ لأنّهُ اسمُ سَلامَةٍ ، و جماعُ كَرامَةٍ .
خداوند متعال اسلام را به شما ارزانى داشت و براى آن برگزيدتان؛ زيرا كه اسلام، عنوان سلامت است و مجمع كرامت.
 
امام على عليه السلام ـ در وصف بهشتيان ـ فرمود : 
قَومٌ لم تَزَلِ الكَرامَةُ تَتَمادى بِهِم حتّى حَلُّوا دارَ القَرارِ ، و أمِنُوا نُقلَةَ الأسفارِ 

بهشتيان گروهى هستند كه كرامت همواره با آنان باشد، تا آن كه سرانجام در سراى جاودانى فرود آيند و از جابجايى سفرها آسوده گردند.

امام على عليه السلام ـ در وصف بهشتيان ـ فرمود :

فَظَفِرُوا بالعُقبَى الدّائمَةِ، و الكَرامَةِ البارِدَةِ .

 پس، به فرجامى پاينده و كرامتى خوش و گوارا دست يافتند.

امام على عليه السلام ـ نيز در وصف اهل بهشت ـ فرمود :

قد حَفَّت بِهِمُ الملائكةُ، و تَنَّزَلَت علَيهِمُ السَّكِينةُ ، و فُتِحَت لَهُم أبوابُ السماءِ ، و اُعِدَّت لَهُم مَقاعِدُ الكراماتِ .
فرشتگان آنان را در ميان گرفته اند و آرامش بر ايشان فرود آمده و درهاى آسمان به رويشان گشوده شده و تختهاى كرامت و بزرگوارى برايشان آماده گشته است.

بزرگوارى

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
 كَرَمُ الرجُلِ دِينُهُ .
 بزرگوارى مرد، دين اوست.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به سؤال از بزرگواران ـ فرمود : 
مَجالِس الذِّكرِ في المَساجِدِ .
[اهل] مجالس يادِ خدا در مساجد.
امام على عليه السلام :
 
يُستَدَلُّ على كَرَمِ الرجُلِ بحُسنِ بِشرِهِ و بَذلِ بِرِّهِ .
 با خوشرويى و نيكوكارى آدمى است كه بزرگوارى او معلوم مى شود.
امام على عليه السلام : 
 الكَرَمُ احتِمالُ الجَريرَةِ .
بزرگوارى، تحمّل كردن گناه و تقصير [و انتقام نكشيدن از آن ]است.
امام على عليه السلام : 
الكَرَمُ حُسنُ الاصطِبارِ .
بزرگوارى، نيكو شكيبايى كردن است.
امام على عليه السلام :
 
الكَرَمُ تَحَمُّلُ أعباءِ المَغارِمِ .
 بزرگوارى، به دوش كشيدن بار تاوانها[ى مردم] است.
امام على عليه السلام :
 الكَرَمُ إيثارُ العِرضِ علَى المالِ ، اللُّؤمُ إيثارُ المالِ علَى الرِّجالِ .
 بزرگوارى، مقدم كردن آبروست بر دارايى؛ پستى، مقدم كردن دارايى است بر [جلب محبّت ]مردم.
امام على عليه السلام : 
 الكَرَمُ بَذلُ الجُودِ و إنجازُ المَوعودِ .
بزرگوارى، بي دريغ بخشيدن است و به انجام رساندن وعده.
امام على عليه السلام :
 الكَرَمُ مِلكُ اللِّسانِ و بَذلُ الإحسانِ .
 بزرگوارى، جلو گرفتن زبان است و بذل احسان.
امام على عليه السلام :
 إنّما الكَرَمُ التَّنَزُّهُ عنِ المَعاصي .
 بزرگوارى، در حقيقت، دورى كردن از گناهان است.
 
 امام على عليه السلام : 
 الكَرَمُ حُسنُ السَّجيَّةِ و اجتِنابُ الدَّنيَّةِ .
بزرگوارى، داشتن منش نيكو و دورى كردن از پستى است.
امام على عليه السلام : 
 املِكْ علَيكَ هَواكَ و شُحَّ بنفسِكَ عمّا لا يَحِلُّ لَكَ ؛ فإنَّ الشُّحَّ بالنفسِ حَقيقَةُ الكَرَمِ .
هواى نفْست را مهار كن و با نفْس خود به آنچه بر تو روا نيست بخيل باش؛ زيرا بخل ورزيدن بر نفْس، حقيقت كَرم و بخشندگى است.
امام على عليه السلام : 
 الكَرَمُ نَتيجَةُ عُلُوِّ الهِمَّةِ .
بزرگوارى، نتيجه بلند همّتى است.
امام على عليه السلام :
مَن كَرُمَت علَيهِ نفسُهُ هانَت علَيهِ شَهوَتُهُ .
 هركه براى خود كرامت قائل باشد، خواهشهاى نفسانى اش در نظر او خوار آيد.
امام على عليه السلام : 
 مَن كَرُمَت نفسُهُ صَغُرَتِ الدُّنيا في عَينِهِ .
هر كه براى خود كرامتى قائل باشد، دنيا در نظرش كوچك آيد.
 امام على عليه السلام : 
مِن الكَرَمِ لِينُ الشِّيَمِ 
نرمخويى، از بزرگوارى است.
 امام على عليه السلام :
مِن الكَرَمِ الوَفاءُ بالذِّمَمِ .
 وفادارى به پيمانها، از بزرگوارى است.
امام على عليه السلام :
 مِن كَرَمِ المَرءِ بُكاؤهُ على ما مَضى مِن زَمانِهِ ، و حَنينُهُ إلى أوطانِهِ ، و حِفظُهُ قَديمَ إخوانِهِ .
 از بزرگوارى انسان است، گريستن او بر زمان از دست رفته اش و اشتياق او به زادگاهش و نگهدارى دوستان ديرينه اش.
امام على عليه السلام :
الكَرَمُ أعطَفُ مِن الرَّحِمِ .
 بزرگوارى و كرم، مهر انگيزتر از خويشاوندى است.
امام على عليه السلام :
 نِعمَ الخُلقُ التَّكرُّمُ 
 نيكو خصلتى است بزرگوارى نمودن.
امام حسن عليه السلام ـ در پاسخ به اين پرسش كه بزرگوارى چيست؟ ـ فرمود : 
الابتِداءُ بالعَطيَّةِ قَبلَ المَسألةِ ، و إطعامُ الطَّعامِ في المَحْلِ .
دَهِش پيش از خواهش و اطعام كردن در قحطى.
امام حسن عليه السلام :
أمّا الكَرَمُ فالتَّبرُّعُ بالمَعروفِ و الإعطاءُ قَبلَ السُّؤالِ 
 بزرگوارى، احسان كردن داوطلبانه است و دَهِش پيش از خواهش.
امام صادق عليه السلام :
 ثلاثةٌ تَدُلُّ على كَرَمِ المَرءِ : حُسنُ الخُلُقِ ، و كَظمُ الغَيظِ ، و غَضُّ الطَّرْفِ .
 سه چيز نشانگر بزرگوارى آدمى است: خوش خويى، فرو خوردن خشم و فروهشتن چشم.

شمه اى از اخلاق بزرگواران

امام على عليه السلام :
 النَّصيحَةُ مِن أخلاقِ الكِرامِ ، الغِشُّ مِن أخلاقِ اللِّئامِ .
 خلوص و يكرنگى از اخلاق بزرگواران است و ناخالصى از خويهاى فرومايگان است.
امام على عليه السلام :
المُبادَرَةُ إلَى العَفوِ مِن أخلاقِ الكِرامِ ، المُبادَرَةُ إلَى الانتِقامِ مِن شِيَمِ اللِّئامِ .
 شتاب در عفو و گذشت از خويهاى بزرگواران است و شتاب در انتقامگيرى از خصلتهاى فرومايگان است.
امام على عليه السلام :
 
لِلكِرامِ فَضيلَةُ المُبادَرَةِ إلى فِعلِ المَعروفِ و إسداءِ الصَّنائعِ .
 فضيلت شتاب به سوى نيكوكارى و احسان، از آنِ بزرگواران است.
امام على عليه السلام :
 سُنَّةُ الكِرامِ تَرادُفُ الإنعامِ ، سُنّةُ اللِّئامِ قُبحُ الكلامِ .
 روش بزرگواران پياپى نواختن و نيكى كردن است. شيوه فرومايگان زشت گويى است.
امام على عليه السلام :
 
سُنَّةُ الكِرامِ الوَفاءُ بالعُهودِ ، سُنَّةُ اللِّئامِ الجُحودُ .
 شيوه بزرگواران وفا كردن به عهد و پيمانهاست. روش فرومايگان، انكار [و زير پا نهادن عهد و پيمانها ]است.
امام على عليه السلام :
 سُنَّةُ الكِرامِ الجُودُ 
 شيوه بزرگواران، بخشندگى است.
امام على عليه السلام : 
عادَةُ الكِرامِ حُسنُ الصَّنيعَةِ ، عادَةُ اللِّئامِ قُبحُ الوَقيعَةِ .
عادت بزرگواران، نيكى كردن است. عادت فرومايگان، بدگويى كردن پشت سر ديگران است.
امام على عليه السلام : 
ظَفَرُ الكِرامِ عَفوٌ و إحسانٌ .
پيروزى بزرگواران، [همراه ]گذشت و احسان است.
امام على عليه السلام :
 عُقوبَةُ الكِرامِ أحسَنُ مِن عَفوِ اللِّئامِ .
 كيفر بزرگواران، نيكوتر از گذشت فرومايگان است.
امام على عليه السلام :
 مَنعُ الكريمِ أحسَنُ مِن عَطاءِ اللَّئيمِ 
 دريغ كردن بزرگوار، بهتر از دَهِش فرومايه است.
امام على عليه السلام : 
 مِن شِيَمِ الكِرامِ بَذلُ النَّدى 
از خصلتهاى بزرگواران، بى دريغ بخشيدن است.
امام على عليه السلام :
 الكِرامُ أصبَرُ أنفُسا .
 بزرگواران، جانهايشان شكيباتر و پر تحمّل تر است.
امام على عليه السلام : 
مَسَرَّةُ الكِرامِ في بَذلِ العَطاءِ ، و مَسرَّةُ اللِّئامِ في سُوءِ الجَزاءِ
خوشحالى بزرگواران در داد و دهش است و خوشحالى فرومايگان در بد پاداش دادن [به احسان ديگران ]است.
امام على عليه السلام :
 لَذَّةُ الكِرامِ في الإطعامِ ، و لَذَّةُ اللِّئامِ في الطَّعامِ .
 لذّت بزرگواران، در خوراندن است و لذّت لئيمان در خوردن.
امام على عليه السلام : 
ما فِرارُ الكِرامِ مِن الحِمامِ كَفِرارِهِم مِن البُخلِ و مُقارَنَةِ اللِّئامِ .
ارباب كَرَم آن قدر كه از بخل و همدمى با لئيمان مى گريزند ، از مرگ نمى گريزند.
 امام على عليه السلام :
أولَى النّاسِ بِالكَرَمِ مَن عُرِفَت بِهِ الكِرامُ .
 شايسته ترين مردم به كرم و بخشندگى، كسى است كه كريمان به او شناخته شوند.
امام على عليه السلام ـ در خطبه اى كه طى آن فتنه ها و فسادهاى آينده را پيش بينى مى كند ـ فرمود : 
  تَفيضُ اللِّئامُ فَيضا ، و تَغيضُ الكِرامُ غَيضا ، و كانَ أهلُ ذلكَ الزَّمانِ ذِئابا ، و سَلاطينُهُ سِباعا .
فرومايگان بسيار شوند و بزرگواران به شدّت كاستى گيرند و مردم آن روزگار، همچون گرگ شوند و پادشاهان آن دوران چونان درندگان.
امام حسين عليه السلام ـ در بخشى از سخنان خود در روز عاشورا ـ فرمود : 
 ألا و إنَّ الدَّعِيَّ ابنَ الدَّعِيِّ قد تَرَكَني بينَ السِّلّةِ و الذَّلّةِ ، و هَيهاتَ لَهُ ذلكَ مِنّي ، هَيهاتَ مِنّا الذلّةُ ، أبَى اللّه ُ ذلكَ لَنا و رسولُهُ و المؤمنونَ و حُجورٌ طَهُرَت و جُدودٌ طابَت ، أن نُؤثِرَ طاعَةَ اللِّئامِ على مَصارِعِ الكِرامِ .
هان! اين زنا زاده پسر زنا زاده مرا ميان مرگ و خوارى مخيّر كرده است. هيهات كه بتواند از سوى من به خواسته خود برسد. خوارى و زبونى از ما به دور است. خدا و رسول او و مؤمنان و دامنهاى پاك و نياكان پاكيزه نمى پذيرند كه ما فرمانبرى از فرومايگان را بر مرگ كريمانه ترجيح دهيم.

خصلتهايى كه از بزرگواران به دور است

امام على عليه السلام : 
 الكِذبُ و الخِيانَةُ لَيسا مِن أخلاقِ الكِرامِ .
دروغ و خيانت از اخلاق بزرگواران نيست.
امام على عليه السلام : 
مَن لم يُجازِ الإساءَةَ بالإحسانِ فليسَ مِن الكِرامِ .
كسى كه بدى را به نيكى پاسخ ندهد از بزرگواران نيست.
امام على عليه السلام :
ليسَ مِن شِيَمِ الكَريمِ ادِّراعُ العارِ .
 جامه ننگ پوشيدن از خصلتهاى بزرگواران نيست.
امام على عليه السلام : 
 لا يكونُ الكريمُ حَقودا .
بزرگوار، كينه توز نيست.
امام على عليه السلام : 
 ليسَ مِن شِيَمِ الكِرامِ تَعجيلُ الانتِقامِ 
شتاب در انتقام گيرى از خصلتهاى بزرگواران نيست.
امام حسن عليه السلام : 
مَن عَدَّدَ نِعَمَهُ مَحَقَ كَرَمَهُ .
هر كه احسانهاى خود را بر شمرد، بخشندگى خويش را از بين برده است.

بر حذر داشتن از خشم كريمان

امام على عليه السلام : 
 اِحذَرُوا صَولَةَ الكريمِ إذا جاعَ ، و أشَرَ اللَّئيمِ إذا شَبِعَ .
بترسيد از خشم بزرگوار، هر گاه كه گرسنه شود و [بترسيد] از سرمستىِ فرومايه، آن گاه كه سير شود.
امام على عليه السلام : 
 اِحذَرُوا سَطوَةَ الكريمِ إذا وُضِعَ، و سَورَةَ اللَّئيمِ إذا رُفِعَ .
بترسيد از خشم بزرگوار، هر گاه حقير شمرده شود و [بترسيد] از تندى فرومايه، هرگاه بلند مقام شود.
امام على عليه السلام :
 اِحذَرِ الكريمَ إذا أهَنتَهُ ، و الحَليمَ إذا جَرَحتَهُ ، و الشُّجاعَ إذا أوجَعتَهُ .
 بترس از آدم بزرگوار، هر گاه كه خوارش دارى و از بردبار، هر گاه كه زخميش كنى و از دلاور، هرگاه دردمندش گردانى.
امام على عليه السلام :
 كُن مِن الكريمِ على حَذَرٍ إن أهَنتَهُ ، و مِن اللَّئيمِ إن أكرَمتَهُ ، و مِن الحَليمِ إن أحرَجتَهُ .
 از بزرگوار بر حذر باش، آن گاه كه خوارش كنى و از فرومايه، آن گاه كه گراميش دارى و از بردبار، هر گاه كه او را به ستوه آورى.
امام على عليه السلام : 
 اتَّقُوا صَولَةَ الكريمِ إذا جاعَ و اللَّئيمِ إذا شَبِعَ 
بترسيد از خشم بزرگوار، آن گاه كه گرسنه شود و از فرومايه، آن گاه كه سير گردد.

تشويق به گراميداشت كريمان

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
 إذا أتاكُم كريمُ قَومٍ فَأكرِمُوهُ 
هرگاه كريم قومى نزد شما آمد، او را گرامى بداريد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
 أكرِمُوا كريمَ كُلِّ قَومٍ 
 بزرگوار هر قومى را گرامى بداريد.
مكارم الأخلاق ـ به نقل از جرير بن عبد اللّه ـ :
 لمّا بُعثَ النبيُّ صلى الله عليه و آله أتيتُه لاُِبايِعَهُ، فقالَ لي : يا جريرُ ، لِأيِّ شَيءٍ جِئتَ ؟ قلتُ : جِئتُ لاُِسلِمَ على يَدَيكَ يا رسولَ اللّه ِ . فَألقى لي كِساءَهُ ثُمّ أقبَلَ على أصحابِهِ فقالَ : إذا أتاكُم كريمُ قَومٍ فَأكرِمُوهُ .
 وقتى كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به پيامبرى مبعوث شد آمدم تا با حضرت بيعت كنم، حضرت به من فرمود : اى جرير! براى چه آمده اى؟ جرير گويد: عرض كردم: اى رسول خدا! آمده ام تا به دست شما مسلمان شوم. رسول خدا صلى الله عليه و آله عباى خود را براى من پهن كرد. و رو به اصحابش نمود و فرمود: هر گاه بزرگوار قومى نزد شما آمد، او را گرامى بداريد.
امام على عليه السلام ـ خطاب به عمر بن خطّاب هنگامى كه اسراى ايرانى وارد مدينه شدند و او خواست زنان را بفروشد و مردان را به بردگى گيرد ـ فرمود : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: 
أكرِمُوا كريمَ كُلِّ قَومٍ .
بزرگوار هر قومى را گرامى بداريد.

گرامي داشتن

بحار الأنوار : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بر بالشى تكيه زده بود كه سلمان وارد شد، پيامبر صلى الله عليه و آله پشتى را به او داد و فرمود : 
 يا سلمانُ ، ما مِن مُسلمٍ دَخَلَ على أخيهِ المُسلمِ فَيُلقي لَهُ الوِسادَةَ إكراما لَهُ إلاّ غَفَرَ اللّه ُ لَهُ .
اى سلمان! هيچ مسلمانى نيست كه برادر مسلمانش بر او وارد شود و به احترام او برايش پشتى بگذارد، مگر اين كه خداوند او را بيامرزد.
 
 پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
 ما مِن مُسلمٍ يَدخُلُ علَيهِ أخوهُ المُسلمُ فَيُلقي لَهُ وِسادَةً إكراما لَهُ و إعظاما إلاّ غَفَرَ اللّه ُ لَهُ .
هيچ مسلمانى نيست كه برادر مسلمانش بر او وارد شود و او به احترام وى برايش پشتى بگذارد، مگر اين كه خداوند او را بيامرزد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
 إنّ مِن عِظَمِ جَلالِ اللّه ِ تعالى إكرامُ ثلاثةٍ : ذِي الشَّيبَةِ في الإسلامِ ، و الإمامِ العادِلِ، و حامِلِ القرآنِ غيرِ الغالي و لا الجافي عَنهُ .
از بزرگداشت عظمت خداوند متعال است، بزرگداشت سه نفر: ريش سفيد مسلمان [يا كسى كه موى خود را در اسلام سفيد كرده است] و پيشواى دادگر و قرآن دانى كه نه غلوّ مى كند و نه از [عمل به ]قرآن دورى مى ورزد.
 
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
 مَن أكرَمَ أخاهُ فإنّما يُكرِمُ اللّه َ 
كسى كه برادر خود را گرامى دارد، در حقيقت خدا را گرامى داشته است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
 إذا أتاكُم الزّائرُ فَأكرِمُوهُ .
هر گاه ميهمانى بر شما وارد شد، او را گرامى بداريد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
مَن كانَ يُؤمِنُ باللّه ِ و اليَومِ الآخِرِ فَليُكرِمْ جَليسَهُ .
هر كه به خدا و روز واپسين ايمان دارد، بايد همنشين خود را گرامى دارد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
مَن أخَذَ بِرِكابِ رَجُلٍ لا يَرجُوهُ و لا يَخافُهُ غُفِرَ لَهُ .
هر كس، بدون چشمداشت يا ترس از كسى، برايش ركاب بگيرد [تا بر مركب خويش سوار شود]، آمرزيده شود.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
بالدّاخِلِ دَهشَهٌ فَتَلَقَّوهُ بِمَرحَبا .
 كسى كه وارد مجلسى مى شود، دچار نوعى گيجى و سردرگمى است؛ پس با خوش آمد گويى از او استقبال كنيد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
أكرِمِ اليَتيمَ ، و أحسِنْ إلى جارِكَ .
يتيم را گرامى بدار و به همسايه ات خوبى كن.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
أكرِمُوا أولادَكُم و أحسِنُوا أدَبَهُم .
فرزندان خود را گرامى بداريد و آنها را نيكو تربيت كنيد.

ردّ احترام و گراميداشت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
 
 لا يَأبَى الكرامَةَ إلاّ حِمارٌ .
از پذيرفتن احترام و گراميداشت خوددارى نكند، مگر الاغ.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
 
 إذا عُرِضَ على أحَدِكُمُ الكرامَةُ فلا يَرُدَّها ؛ فإنّما يَرُدُّ الكرامَةَ الحِمارُ .
هر گاه به يكى از شما احترامى نهاده شد، آن را ردّ نكند؛ زيرا اين الاغ است كه احترام را ردّ مى كند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
اِقبَلُوا الكرامَةَ ، و أفضَلُ الكرامَةِ الطِّيبُ ، أخَفُّهُ مَحمِلاً و أطيَبُهُ رِيحا .
 احترام و گراميداشت را بپذيريد و بهترين احترام عطر است؛ هم سبكبار است و هم بسيار خوشبو.
 
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 
مِن تَكرِمَةِ الرجُلِ لأخيهِ المُسلمِ أن يَقبَلَ تُحفَتَهُ ، أو يُتحِفَهُ مِمّا عِندَهُ و لا يَتَكَلَّفَ شيئا .
از احترام مرد به برادر مسلمانش اين است كه پيشكش او را بپذيرد، يا از همان چيزى كه در اختيار دارد به او تعارف و پيشكش كند و خودش را به زحمت نيندازد.
امام حسين عليه السلام : 
 مَن قَبِلَ عَطاءَكَ فقد أعانَكَ علَى الكَرَمِ 
كسى كه عطاى تو را بپذيرد در بخشندگى به تو كمك كرده است.
بحار الأنوار ـ به نقل از ابو خليفه ـ : 
دَخَلتُ أنا و أبو عُبَيدَةَ الحَذّاءُ على أبي جعفرٍ عليه السلام فقالَ : يا جاريَةُ هَلُمِّي بمِرفَقَةٍ، قلتُ : بَل نَجلِسُ ، قالَ : يا أبا خَليفةَ ، لا تَرُدَّ الكرامَةَ ، لأنَّ الكرامَةَ لا يَرُدُّها إلاّ حِمارٌ .
من و ابو عبيده حذّاء، به حضور امام باقر عليه السلام رسيديم. حضرت به كنيزش فرمود بالشى بياورد. من عرض كردم: لازم نيست. همين طورى مى نشينيم. حضرت فرمود: اى ابو خليفه! عزّت و احترام را رد نكن؛ زيرا عزّت و احترام را فقط الاغ رد مى كند.
امام صادق عليه السلام : 
 دَخَلَ رَجُلانِ على أميرِ المؤمنينَ عليه السلام : فَألقى لِكُلِّ واحِدٍ مِنهُما وِسادَةً، فَقَعَدَ علَيها أحَدُهُما و أبَى الآخَرُ، فقال أميرُ المؤمنينَ: اُقعُدْ علَيها ، فإنّهُ لا يَأبَى الكرامَةَ إلاّ حِمارٌ .
دو مرد بر امير المؤمنين عليه السلام وارد شدند. حضرت براى هر يك از آن دو تشكى انداخت. يكى از آن دو روى تشك نشست و ديگرى خوددارى كرد. امير المؤمنين فرمود: روى تشك بنشين؛ زيرا از پذيرفتن عزّت و احترام سرباز نزند مگر الاغ.
امام رضا عليه السلام : 
 كانَ أميرُ المؤمنينَ صلواتُ اللّه ِ علَيهِ يقولُ : لا يَأبَى الكَرامَةَ إلاّ حِمارٌ [قالَ الحسنُ بنُ الجَهمِ ]قلتُ : ما مَعنى ذلكَ ؟ قالَ : التَّوسِعَةُ في المَجلِسِ ، و الطِّيبُ يُعرَضُ علَيهِ 
امير المؤمنين ـ صلوات اللّه عليه ـ مى فرمود: از پذيرفتن عزّت و احترام خوددارى نكند، مگر الاغ. حسن بن جهم مى گويد: عرض كردم: مقصود از احترام چيست؟ فرمود: جا باز كردن براى نشستن و عطر و بوى خوشى كه به او تعارف شود.

كسى كه احترام، او را ادب نكند

امام على عليه السلام :
 مَن لم تُقَوِّمْهُ الكَرامَةُ قَوَّمَتهُ الإهانَةُ .
 كسى كه عزّت و احترام ادبش نكند، اهانت و بى حرمتى او را ادب نمايد.
امام على عليه السلام : 
 مَن لم تُصلِحْهُ الكرامَةُ أصلَحَتهُ الإهانَةُ .
كسى كه احترام او را درست نكند، اهانت و بى احترامى درستش گرداند.
امام على عليه السلام :
 إذا لم تَنفَعِ الكرامَةُ فالإهانَةُ أحزَمُ ، و إذا لم يَنجَعِ السَّوطُ فالسَّيفُ أحسَمُ .
 وقتى احترام نهادن سودى نبخشد، اهانت و بى احترامى كارگرتر است و جايى كه تازيانه اثر نبخشد، شمشير برنده تر است.
امام على عليه السلام :
 الكرامَةُ تُفسِدُ مِن اللَّئيمِ بِقَدرِ ما تُصلِحُ مِن الكريمِ 
 احترام نهادن به همان اندازه كه براى بزرگوار سازنده است، براى انسان فرومايه تباه كننده است.

گراميترين مردمان

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
 أنا أكرَمُ وُلْدِ آدمَ على رَبِّي ، و لا فَخرَ .
 فخر فروشى نباشد، من، گراميترين فرزند آدم نزد پروردگار خويش هستم.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
 
 أنا أكرَمُ الأوَّلِينَ و الآخِرِينَ ، و لا فَخرَ .
 من بزرگوارترين [انسان هاى ]اولين و آخرين هستم و اين فخرى نيست .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به مردى كه عرض كرد: دوست دارم گراميترين مردم باشم ـ فرمود :
 اُحِبُّ أن أكُونَ أكرَمَ النّاسِ ـ : لا تَشكُوَنَّ اللّه َ إلَى الخَلقِ تَكُنْ أكرَمَ النّاسِ .
 از خدا نزد خلق شكايت مكن، تا گراميترين مردم باشى.
امام على عليه السلام : 
 لا كَرَمَ كالتَّقوى .
 هيچ بزرگوارى و كرامتى چون پرهيزگارى، نيست.

گرامى داشتن مردم گرامى داشتن خود است

امام على عليه السلام :
إنَّ مَكرُمَةً صَنَعتَها إلى أحَدٍ مِن النّاسِ إنّما أكرَمتَ بها نفسَكَ و زَيَّنتَ بها عِرضَكَ ، فلا تَطلُبْ مِن غيرِكَ شُكرَ ما صَنَعتَ إلى نفسِكَ .
 اگر كسى را گرامى بدارى، در حقيقت خودت را گرامى داشته اى و حيثيت خويش را با آن آراسته اى. بنا بر اين، به خاطر خوبى و احترامى كه به خودت كرده اى، از ديگرى انتظار سپاسگزارى نداشته باش.
امام على عليه السلام :
 عَوِّدْ نفسَكَ فِعلَ المَكارِمِ ، و تَحَمُّلَ أعباءِ المَغارِمِ ، تَشرُفْ نفسُكَ 
 خودت را به انجام كارهاى نيك و به دوش كشيدن بارهاى ديون [مردم] عادت بده، تا شرافت نفس يابى.
میزان الحکمه،جلد دهم.

 

کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث