ترتیب و دعای نوافل ماه رمضان (اقبال الاعمال)
۰۸ فروردین ۱۳۹۵ 0 ادعیه و زیاراتالجزء الأول؛ أبواب أحكام شهر رمضان؛ الباب الثالث و العشرون فيما نذكره من زيادات و دعوات و صلوات في الليلة التاسعة عشر منه و يومها
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب بیست و سوم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز نوزدهم ماه:
و فيه عدة زيادات منها الصلوات الزائدة و قد قدمنا دعاء العشرين ركعة في أول ليلة منه أقول و نحن ذاكرون في هذه الليلة التسع عشرة دعاء الثمانين ركعة تمام المائة ركعة أنقله من خط جدي أبي جعفر الطوسي رضوان الله عليه لنعمل عليه و ما كان إلى تقديم دعاء المائة ركعة قبل هذه الليلة سبب يحوج إليه فلذلك جعلناه في هذه الليلة
اعمال مخصوص شب نوزدهم ماه رمضان عبارت است از: 2 . نمازهاى مستحبى اضافى و دعاهاى آن‌ها. عاهاى 20 ركعت از نمازهاى نافله‌ى ماه رمضان در اعمال شب اوّل گذشت، لذا در اعمال این شب دعاهاى 80 ركعت ديگر را تا پايان 100 ركعت ذكر مى‌كنيم و اين دعاها را از روى خطّ جدّم «ابو جعفر طوسى» -رضوان اللّه عليه-نقل مى‌كنيم تا بدان عمل كنى و دليلى نداشت كه اين دعاها را پيش از اين ذكر كنيم، لذا آن‌ها را در اعمال اين شب ذكر مى‌كنيم.
فصل ما تقدم ذكره من الثلاثین ركعة و أدعيتها [بأدعيتها] و سبح تسبيح الزهراء ع بين كل ركعتين من جميع الركعات ثم قم فصل السبعین ركعة الباقيات فتصلي ركعتين و تقول
و سی ركعتى را پيش از اين يادآور شديم همراه با دعاهاى آن به‌جا آور (نوافل ماه رمضان بعد از نماز مغرب، بعد از نماز عشا، در دهه آخر ماه رمضان) و در بين هر دو ركعت از اين نمازها، تسبيح فاطمه‌ى زهرا -عليها السّلام-را بگو. سپس هفتاد رکعت باقیمانده را بخوان. دو رکعت اول (دعای رکعت 31 و 32) را بخوان و بعد از آن بگو:
أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِينَ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ
تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و پروردگار جهانيانى، تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و بلندپايه و بزرگى
وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و تو سرافراز و فرزانه‌اى و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و بسيار آمرزنده و مهربانى
وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مَلِكُ يَوْمِ الدِّينِ
و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و رحمت‌گستر و مهربانى و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و خداوندگار روز جزا هستى
وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ مِنْكَ بَدَءَ الْخَلْقُ [بَدْءُ الْخَلْقِ] وَ إِلَيْكَ يَعُودُ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ خَالِقُ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ
و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و آغاز آفرينش از تو است و به‌سوى تو بازمى‌گردد و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و آفريننده‌ى بهشت و آتش جهنّم هستى
وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ خَالِقُ الْخَيْرِ وَ الشَّرِّ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ لَمْ تَزَلْ وَ لَا تَزَالُ
و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و آفريننده‌ى خير و شرّ هستى و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و پيوسته بوده‌اى و جاودانه خواهى بود
وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْوَاحِدُ الْأَحَدُ الصَّمَدُ الَّذِي (لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ)[1]
و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و يگانه‌ى بى‌همتا و بى‌نيازى هستى كه نه زاده‌اى و نه زاده شده‌اى و هيچ‌كس همتاى تو نيست
وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ (عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ الرَّحْمنُ الرَّحِيمُ)[2] وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ (الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ
و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و داناى نهان و آشكار و رحمت‌گر و مهربانى و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و پادشاه و بسيار پاكيزه و ايمن و ايمنى‌بخش
الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ)[3] وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ
و نگاهبان چيره و سرافراز و باشكوه و متكبر هستى، منزّه باد خدا از آنچه شريك او مى‌گيرند و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست
(الْخالِقُ الْبارِئُ الْمُصَوِّرُ)[4] لَهُ [لَكَ] الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَكَ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ
و آفريننده و پديدآورنده و نگارگرى و بهترين نام‌ها [و كمالات]از آن تو است و همه موجوداتى كه در آسمان‌ها و زمين وجود دارند، تو را به پاكى مى‌ستايند
وَ أَنْتَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَ الْكِبْرِيَاءُ رِدَاؤُكَ
و تو خداى سرافراز و فرزانه‌اى هستى و تويى خدايى كه معبودى جز تو نيست و بزرگمنشى زيبنده‌ى تو است.
ثُمَّ تُصَلِّي عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَدْعُو بِمَا أَحْبَبْتَ
سپس بر محمّد و آل محمّد صلوات بفرست و هر دعايى را كه دوست داشتى،بکن.
قَالَ الشَّيْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
شيخ «طوسى» -رحمه اللّه-به سند خود نقل كرده است كه امام صادق-عليه السّلام-
قَالَ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يَسْأَلُ اللَّهَ بِهِنَّ وَ يُقْبِلُ بِهِنَّ قَلْبَهُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَّا قَضَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ حَاجَتَهُ وَ لَوْ كَانَ شَقِيّاً رَجَوْتُ أَنْ يُحَوَّلَ سَعِيداً
فرمود: «هر مؤمنى با اين كلمات (دعاى گذشته) از خدا درخواست كند و با آن‌ها به درگاه خداوند-عزّ و جلّ-روى آورد، قطعا خداوند حاجت او را برمى‌آورد و اگر بدبخت هم باشد، اميدوارم كه نيكبخت گردد.»
و رأيت في روايتين من غير أدعية شهر رمضان هذا الدعاء و فيه مالك الخير و الشر و ليس فيه خالق الخير و الشر
اين دعا در دو روايت ديگر به غير از دعاهاى ماه رمضان آمده است، با اين تفاوت كه در آن دو به جاى جمله‌ى «خالق الخير و الشّرّ» عبارت «مالك الخير و الشّرّ» آمده است.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ: مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع
(دعاى ركعت 33 و 34) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن دعايى را كه از امام باقر-عليه السّلام-نقل شده است، بخوان:
لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ [اللَّهُ] الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ سُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ الْأَرَضِينَ السَّبْعِ
معبودى جز خداوند بردبار و گرامى وجود ندارد، معبودى جز خداوند بلندپايه و بزرگ وجود ندارد، پاكا خدايى كه پروردگار آسمان‌ها و زمين‌هاى هفتگانه
وَ مَا فِيهِنَّ وَ مَا بَيْنَهُنَّ وَ مَا فَوْقَهُنَّ وَ مَا تَحْتَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ
[و آنچه در آن‌ها و ميان و بالا و زير آن‌ها]و پروردگار عرش بزرگ است و ستايش خدا را كه پروردگار جهانيان است.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِدِرْعِكَ الْحَصِينَةِ وَ بِقُدْرَتِكَ وَ عَظَمَتِكَ وَ سُلْطَانِكَ
خداوندا، به سپر مصون و به نيرو و بزرگى و تسلّط تو، از تو مى‌خواهم
أَنْ تُجِيرَنِي مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ وَ مِنْ شَرِّ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ
كه مرا از شرّ شيطان رانده‌شده و شرّ هر سركش ستيزه‌جو به پناه خود درآورى.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحُبِّي إِيَّاكَ وَ بِحُبِّي رَسُولَكَ
خدايا، به دوستى‌ام نسبت به تو و پيامبر
وَ بِحُبِّي أَهْلَ بَيْتِ رَسُولِكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ يَا خَيْراً لِي مِنْ أَبِي وَ أُمِّي
و خاندان پيامبرت -درودهاى تو بر او و آنان-از تو خواستارم، اى بهتر از پدر و مادر
وَ مِنَ النَّاسِ جَمِيعاً [أَجْمَعِينَ] اقْدِرْ لِي خَيْراً مِنْ قَدْرِي لِنَفْسِي وَ خَيْراً لِي مِمَّا يَقْدِرُ لِي أَبِي وَ أُمِّي أَنْتَ جَوَادٌ لَا يَبْخَلُ
و همه‌ى مردم در نزد من، بهتر از آنچه من براى خود مقرر مى‌كنم و پدر و مادرم براى من مقرّر مى‌كنند، مقدّر بفرما، زيرا تو بخشنده‌اى هستى كه بخل نمى‌ورزى
وَ حَلِيمٌ لَا يَعْجَلُ [يَجْهَلُ] وَ عَزِيزٌ لَا يُسْتَذَلُّ اللَّهُمَّ مَنْ كَانَ النَّاسُ ثِقَتَهُ وَ رَجَاءَهُ
و بردبارى كه شتاب [جاهلانه عمل]نمى‌كنى و سرافرازى كه خوار نمى‌گردى. خداوندا، هركس تكيه‌گاه و اميدش مردم باشد،
فَأَنْتَ ثِقَتِي وَ رَجَائِي اقْدِرْ لِي خَيْرَهَا عَاقِبَةً وَ رَضِّنِي بِمَا قَضَيْتَ لِي
تو تكيه‌گاه و اميد منى، [پس]خوش‌فرجام‌ترين چيزها را براى من مقدّر كن و به آنچه به سرنوشت حتمى خود براى من مقرّر نموده‌اى، خرسندم گردان.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَلْبِسْنِي عَافِيَتَكَ الْحَصِينَةَ اللَّهُمَّ وَ إِنِ [فإن] ابْتَلَيْتَنِي فَصَبِّرْنِي وَ الْعَافِيَةُ أَحَبُّ إِلَيَ
خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و عافيت مصون و محفوظ خود را به من بپوشان [خدايا] و اگر دچار بلا نمودى، شكيبايى‌ام عطا كن، اگرچه عافيت نزد من محبوب‌تر است.
أقول و وجدت في مجلد عتيق لعل تاريخه أكثر من مأتي سنة و في أول المجلدة أدب الكتاب للصولي و آخره كتاب الجواهر لإبراهيم بن إسحاق الصولي و فيه
ما اين دعا را از يك جلد كتاب كهن كه تاريخ نگارش آن بعد از سال 200 ه. ق است، يافته‌ايم. در جلد اوّل آمده است كه نام اين كتاب «ادب الكتّاب» و نام نويسنده‌ى آن «صولى» است و در پايان آن آمده است: «كتاب الجواهر لإبراهيم بن اسحاق الصّولى» . افزون بر اين، در آن كتاب آمده است:
وَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع يَقُولُ فِي دُعَائِهِ
علىّ بن ابى طالب-عليه السّلام-در دعاى خود مى‌فرمود:
اللَّهُمَّ إِنِ ابْتَلَيْتَنِي فَصَبِّرْنِي وَ الْعَافِيَةُ أَحَبُّ إِلَيَ
خدايا، اگر گرفتارم نمودى، شكيبايى‌ام ده، هرچند عافيت نزد من محبوب است.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ: مَا رُوِيَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع
(دعاى ركعت 35 و 36) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن دعايى را كه امام صادق به نقل از پدر بزرگوارش از علىّ بن الحسين از امير المؤمنين-عليهم السّلام-نقل كرده است، بخوان:
اللَّهُمَّ إِنَّكَ أَعْلَمْتَ سَبِيلًا مِنْ سُبُلِكَ فَجَعَلْتَ فِيهِ رِضَاكَ وَ نَدَبْتَ إِلَيْهِ أَوْلِيَاءَكَ
خداوندا، يكى از راه‌هاى خود را مشخّص نموده و خشنودى خود را در آن قرار داده و دوستانت را به‌سوى آن فراخواندى
وَ جَعَلْتَهُ أَشْرَفَ سُبُلِكَ عِنْدَكَ ثَوَاباً وَ أَكْرَمَهَا لَدَيْكَ مَآباً وَ أَحَبَّهَا إِلَيْكَ مَسْلَكاً
و آن راه را والاترين راه‌ها در نزد خود از لحاظ پاداش و گرامى‌ترين راه از نظر بازگشت و محبوب‌ترين راه از جهت پيمودن قرار دادى،
ثُمَّ اشْتَرَيْتَ فِيهِ (مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ)[5] يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِكَ
آن‌گاه جان و مال مؤمنان را به صورت وعده‌ى واقعى در برابر بهشت خريدارى نمودى،
(فَيَقْتُلُونَ وَ يُقْتَلُونَ)[6] وَعْداً عَلَيْكَ حَقّاً فَاجْعَلْنِي مِمَّنِ اشْتَرَى فِيهِ مِنْكَ نَفْسَهُ ثُمَّ وَفَى لَكَ بِبَيْعَتِهِ
تا در راه تو پيكار كنند و بكشند و كشته شوند. پس مرا از كسانى قرار ده كه جان خود را در آن راه به تو فروختند، سپس به بيعتى كه با تو بستند وفا نمودند،
الَّذِي بَايَعَكَ عَلَيْهِ غَيْرَ نَاكِثٍ وَ لَا نَاقِضٍ عَهْداً [عَهْدَكَ] وَ لَا مُبَدِّلٍ تَبْدِيلًا
بى‌آنكه پيمان خود [با تو]را شكسته و به هم بزنند و يا تغيير دهند،
إِلَّا اسْتِنْجَازاً لِوَعْدِكَ وَ اسْتِيجَاباً لِمَحَبَّتِكَ وَ تَقَرُّباً بِهِ إِلَيْكَ
بلكه فقط براى اين‌كه وفا به وعده‌ات را جويا شده و محبّت تو را پاسخ داده و به درگاه تو نزديكى بجويند.
فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اجْعَلْهُ خَاتِمَةَ عَمَلِي وَ ارْزُقْنِي فِيهِ لَكَ وَ بِكَ مَشْهَداً تُوجِبُ لِي بِهِ الرِّضَا
پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و آن را فرجام اعمال من قرار ده و در اثر وفا به پيمانت، جايگاهى در راه خود و به وسيله‌ى خود روزى‌ام كن و به واسطه‌ى آن خشنودى‌ات را شامل حالم نموده
وَ تَحُطُّ عَنِّي بِهِ الْخَطَايَا اجْعَلْنِي فِي الْأَحْيَاءِ الْمَرْزُوقِينَ بِأَيْدِي الْعُدَاةِ الْعُصَاةِ تَحْتَ لِوَاءِ الْحَقِّ
و خطاهايم را فروريز و مرا جزو زندگانى قرار ده كه روزى داده مى‌شوند و به دست تجاوزكاران سركش و زير پرچم حق
وَ رَايَةِ الْهُدَى مَاضِياً عَلَى نُصْرَتِهِمْ قُدُماً غَيْرَ مُوَلٍّ دُبُراً وَ لَا مُحْدِثٍ شَكّاً [وَ] أَعُوذُ بِكَ عِنْدَ ذَلِكَ مِنَ الذَّنْبِ الْمُحْبِطِ لِلْأَعْمَالِ
و درفش هدايت [كشته مى‌شوند]، درحالى‌كه در يارى آنان گام برمى‌دارم، بى‌آنكه پشت كنم و يا دچار ترديد گردم [و]به تو پناه مى‌برم در آن زمان، از گناهى كه اعمال انسان را نابود مى‌كند.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ: مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع
(دعاى ركعت 37 و 38) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن دعايى را كه از امام صادق از پدر بزرگوارش از علىّ بن الحسين-عليهم السّلام-نقل شده است، بخوان:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ [رَحْمَتَكَ] الَّتِي لَا تُنَالُ مِنْكَ إِلَّا بِالرِّضَا وَ الْخُرُوجَ مِنْ مَعَاصِيكَ وَ الدُّخُولَ فِيمَا [فِي كُلِّ مَا] يُرْضِيكَ
خداوندا، به رحمت تو [رحمت تو را]كه جز با خشنودى تو به دست نمى‌آيد و بيرون آمدن از گناهانت و داخل شدن [به تمام آنچه كه تو را خشنود مى‌كند]،
وَ نَجَاةً مِنْ كُلِّ وَرْطَةٍ وَ الْمَخْرَجَ مِنْ كُلِّ كُفْرٍ وَ الْعَفْوَ عَنْ كُلِّ سَيِّئَةٍ يَأْتِي بِهَا مِنِّي عَمْدٌ أَوْ زَلَّ بِهَا مِنِّي خَطَأٌ
خواستارم كه مرا از تمام گرداب‌هاى هلاكت نجات داده و از انواع كفر [خودبزرگ‌بينى]بيرون برى و از تمام گناهانم بگذرى، خواه از روى عمد به‌جا آورده باشم يا از روى خطا و لغزش
أَوْ خَطَرَتْ بِهَا مِنِّي خَطَرَاتٌ نَسِيتُ أَنْ أَسْأَلَكَ خَوْفاً تُعِينُنِي بِهِ عَلَى حُدُودِ رِضَاكَ وَ أَسْأَلُكَ الْأَخْذَ بِأَحْسَنِ مَا أَعْلَمُ
و يا به دلم خطور كرده باشد و فراموش كرده باشم كه از تو بيمى را درخواست كنم كه به واسطه‌ى آن مرا بر مرزهاى خشنودى خود يارى دهى. و نيز از تو عمل به بهترين دانسته‌ها
وَ التَّرْكَ لِشَرِّ مَا أَعْلَمُ وَ الْعِصْمَةَ أَنْ أَعْصِيَ وَ أَنَا أَعْلَمُ أَوْ أُخْطِئَ مِنْ حَيْثُ لَا أَعْلَمُ وَ أَسْأَلُكَ السَّعَةَ فِي الرِّزْقِ
و ترك بدترين آموخته‌هايم را خواهانم و اين‌كه مرا از گناه آگاهانه يا خطاى غير آگاهانه نگاه دارى و از تو گستردگى روزى
وَ الزُّهْدَ فِيمَا هُوَ وَبَالٌ وَ أَسْأَلُكَ الْمَخْرَجَ بِالْبَيَانِ مِنْ كُلِّ شُبْهَةٍ وَ الْفَلْجَ بِالصَّوَابِ فِي كُلِّ حُجَّةٍ وَ الصِّدْقَ فِيمَا عَلَيَّ وَ لِي
و عدم تمايل به آنچه موجب رنج و دشوارى است، خواستارم و نيز مى‌خواهم كه مرا با بيان و توضيح از تمام شبهه‌ها بيرون آورى و در تمام دليل‌ها به دسترسى به صواب موفق گردانى و نيز از تو راستگويى را-خواه بر ضررم باشد يا به نفع من-خواهانم و نيز مى‌خواهم
وَ ذَلِّلْنِي بِإِعْطَاءِ النَّصَفِ مِنْ نَفْسِي فِي جَمِيعِ الْمَوَاطِنِ [كُلِّهَا] فِي الرِّضَا وَ السَّخَطِ وَ التَّوَاضُعِ [وَ الْمَوَاضِعِ وَ الْقَصْدِ] وَ الْفَضْلِ وَ تَرْكِ قَلِيلِ الْبَغْيِ
كه در همه‌ى موارد، خواه در حال خشنودى و يا ناخشنودى، مرا به انصاف دادن خوار بدارى و نيز فروتنى و تفضّل [و ميانه‌روى]و ترك تجاوز و ستم، خواه كم باشد
وَ كَثِيرِهِ فِي الْقَوْلِ مِنِّي وَ الْفِعْلِ وَ [وَ أَسْأَلُكَ] تَمَامَ النِّعْمَةِ فِي جَمِيعِ الْأَشْيَاءِ وَ الشُّكْرَ بِهَا عَلَيَّ حَتَّى تَرْضَى
يا بسيار و خواه در گفتار من باشد و يا كردارم، از تو خواستارم و نيز از تو نعمت كامل در همه‌ى امور و سپاسگزارى در برابر آن تا اين‌كه خشنود گردى
وَ بَعْدَ الرِّضَا وَ الْخِيَرَةَ فِيمَا تَكُونُ فِيهِ الْخِيَرَةُ بِمَيْسُورِ جَمِيعِ الْأُمُورِ لَا بِمَعْسُورِهَا يَا كَرِيمُ
بلكه حتى بعد از خشنودى تو و گزينش آنچه خير من در آن است را با آسان برآورده ساختن همه‌ى امور، نه دشوار كردن آن‌ها، را خواستارم، اى بزرگوار.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ مَا رُوِيَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع
(دعاى ركعت 39 و 40) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن دعايى را كه امام حسين به نقل از امير المؤمنين-عليهما السّلام-نقل كرده است، بخوان:
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى أَطْيَبِ الْمُرْسَلِينَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْمُنْتَجَبِ الْفَاتِقِ الرَّاتِقِ
ستايش خدا را كه پروردگار جهانيان است و درود خداوند بر پاكيزه‌ترين پيامبران، حضرت محمّد بن عبد اللّه كه برگزيده‌ى تو است و فتق و رتق امور به دست او است.
اللَّهُمَّ فَخُصَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ بِالذِّكْرِ الْمَحْمُودِ وَ الْحَوْضِ الْمَوْرُودِ اللَّهُمَّ أَعْطِ [آتٍ] مُحَمَّداً صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
خداوندا، پس حضرت محمّد-درود و سلام خدا بر او و خاندان او-را به ياد ستوده و حوضى كه بر آن وارد مى‌شود، ويژه گردان. خداوندا، به حضرت محمّد -درودهاى تو بر او و خاندان او
الْوَسِيلَةَ وَ الرِّفْعَةَ وَ الْفَضِيلَةَ وَ [اجْعَلْ] فِي الْمُصْطَفَيْنَ مَحَبَّتَهُ [وَ فِي الْعِلِّيِّينَ دَرَجَتَهُ] وَ فِي الْمُقَرَّبِينَ كَرَامَتَهُ
-وسيله [شفاعت]و بلندپايگى و فضيلت و در ميان برگزيدگان، به او محبّت و [در علّيّين، به او درجه]و در ميان مقرّبان درگاه، به او كرامت عطا كن.
اللَّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مِنْ كُلِّ كَرَامَةٍ أَفْضَلَ تِلْكَ الْكَرَامَةِ
خداوندا، به حضرت محمّد-درودهاى تو بر او و خاندان او-از هر كرامت برترين آن
وَ مِنْ كُلِّ نَعِيمٍ أَوْسَعَ ذَلِكَ النَّعِيمِ
و از هر نعمت گسترده‌ترين آن
وَ مِنْ كُلِّ عَطَاءٍ أَجْزَلَ ذَلِكَ الْعَطَاءِ وَ مِنْ كُلِّ يُسْرٍ أَيْسَرَ [أَنْضَرَ] ذَلِكَ الْيُسْرِ
و از هر عطا بزرگ‌ترين [فراوان‌ترين]آن و از هر آسانى، آسان‌ترين [برافروخته‌ترين]آن
وَ مِنْ كُلِّ قِسْمٍ أَوْفَرَ ذَلِكَ الْقِسْمِ حَتَّى لَا يَكُونَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِكَ
و از هر بهره، پربهره‌ترين و بيشترين آن را عطا كن، تا اين‌كه جايگاه نشستن هيچ‌كس از آفريده‌هايت
أَقْرَبَ مِنْهُ مَجْلِساً وَ لَا أَرْفَعَ مِنْهُ عِنْدَكَ ذِكْراً وَ مَنْزِلَةً
نسبت به تو نزديك‌تر از حضرت محمّد -درودهاى تو بر او و خاندان او-و ياد و منزلت هيچ‌كس بلندتر از او
وَ لَا أَعْظَمَ عَلَيْكَ حَقّاً وَ لَا أَقْرَبَ وَسِيلَةً مِنْ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
و حق هيچ‌كس بزرگ‌تر از او و وسيله‌ى هيچ‌كس نزديك‌تر از او نباشد،
إِمَامِ الْخَيْرِ وَ قَائِدِهِ وَ الدَّاعِي إِلَيْهِ وَ الْبَرَكَةِ عَلَى جَمِيعِ الْعِبَادِ وَ الْبِلَادِ وَ رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ
هم او كه پيشوا و راهبر و فراخواننده‌ى به‌سوى خير، و بركت بر همه‌ى بندگان و آبادى‌ها و رحمت براى همه‌ى جهانيان است.
اللَّهُمَّ اجْمَعْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي بَرْدِ الْعَيْشِ وَ بَرْدِ الرَّوْحِ وَ قَرَارِ النِّعْمَةِ
خداوندا، ميان ما و حضرت محمّد -درودهاى تو بر او و خاندان او-در خنكى و آرامش زندگانى و آسايش و استقرار نعمت
وَ شَهْوَةِ الْأَنْفُسِ وَ مُنَى الشَّهَوَاتِ وَ نِعَمَ [نَعِيمَ] اللَّذَّاتِ وَ رَجَاءَ الْفَضِيلَةِ
و دلبخواه جان‌ها و آرزوى خواهش‌ها و نعمت‌هاى لذّت‌بخش و اميد به فضيلت
وَ شُهُودَ الطُّمَأْنِينَةِ وَ سُؤْدُدَ الْكَرَامَةِ وَ قُرَّةَ الْعَيْنِ وَ نَضْرَةَ النَّعِيمِ وَ بَهْجَةً
و مشاهده‌ى آرامش و سرورى كرامت و نور چشم و برافروختگى نعمت
لَا تُشْبِهُ بَهَجَاتِ الدُّنْيَا نَشْهَدُ أَنَّهُ قَدْ بَلَّغَ الرِّسَالَةَ وَ أَدَّى النَّصِيحَةَ وَ اجْتَهَدَ لِلْأُمَّةِ
و شادمانى‌اى كه همسان خوشحالى‌هاى دنيا نيست، در يكجا گردآور. ما گواهى مى‌دهيم كه او پيام خود را رساند و نسبت به امّت خود خيرخواهى نمود و به نفع آنان كوشيد
وَ أُوذِيَ فِي جَنْبِكَ وَ جَاهَدَ فِي سَبِيلِكَ وَ عَبَدَكَ حَتَّى أَتَاهُ الْيَقِينُ فَصَلِّ اللَّهُمَّ عَلَيْهِ وَ عَلَى آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ
و در راه طاعت تو مورد آزار و اذيت قرار گرفت و در راهت جهاد كرد و تو را پرستيد تا اين‌كه امر يقينى [مرگ] او را دريافت، پس اى خدا بر او و خاندان پاك و پاكيزه‌ى او درود فرست.
اللَّهُمَّ رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرَامِ وَ رَبَّ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ وَ رَبَّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ
خداوندا، اى پروردگار آبادى محترم و پروردگار ركن [كعبه]و مقام [ابراهيم-درود بر او-]و پروردگار مشعر محترم
وَ رَبَّ الْحِلِّ وَ الْحَرَامِ بَلِّغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ عَنَّا السَّلَامَ
و پروردگار سرزمين حلّ و حرام به روح حضرت محمّد-درودهاى تو بر او و خاندان او-از ما سلام برسان.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَ عَلَى أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ [وَ رُسُلِكَ أَجْمَعِينَ]
خداوندا، نيز بر فرشتگان مقرّب درگاه و بر پيامبران فرستاده‌شده و همه‌ى فرستادگانت درود فرست
وَ صَلِّ اللَّهُمَّ عَلَى الْحَفَظَةِ الْكِرَامِ الْكَاتِبِينَ وَ عَلَى أَهْلِ طَاعَتِكَ
و نيز-اى خدا-بر فرشتگان نگاهبان كه گرامى‌اند و اعمال انسان‌ها را مى‌نويسند و هم‌چنين بر همه‌ى اهل طاعتت
مِنْ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ أَهْلِ الْأَرَضِينَ [السَّبْعِ] مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَجْمَعِينَ
از ساكنان آسمان‌هاى هفتگانه گرفته تا مؤمنان ساكن زمين‌ها [ى هفتگانه]درود فرست.
فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الدُّعَاءِ سَجَدْتَ وَ قُلْتَ
و وقتى دعا را به پايان بردى، سجده كن و در حال سجده بگو:
اللَّهُمَّ إِلَيْكَ تَوَجَّهْتُ وَ بِكَ اعْتَصَمْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِي وَ أَنْتَ رَجَائِي
خداوندا، به درگاه تو روى آورده‌ام و به تو چنگ زده‌ام و بر تو توكل نمودم. خدايا، تو مورد اعتماد و اميد منى.
اللَّهُمَّ فَاكْفِنِي مَا أَهَمَّنِي وَ مَا لَا يُهِمُّنِي وَ مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّي عَزَّ جَارُكَ وَ جَلَّ ثَنَاؤُكَ
خدايا، پس آنچه را كه مورد اهتمام من است و يا نيست و آنچه را كه تو نسبت به آن از من داناترى، كفايت فرما. همسايه‌ى تو سرافراز و ستايشت والا است
وَ لَا إِلَهَ غَيْرُكَ [اللَّهُمَ] صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ
و معبودى جز تو نيست. [خدايا]بر محمّد و آل محمّد درود فرست و در گشايش كار آنان شتاب كن.
ثُمَّ ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ قُلْ
سپس سر از سجده بردار و بگو:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ زَحْزَحَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ أَوْ صُرِفَ بِهِ عَنِّي وَجْهُكَ الْكَرِيمُ [أَوْ صَرَفَ عَنِّي وَجْهَكَ الْكَرِيمَ] أَوْ نَقَصَ مِنْ حَظِّي عِنْدَكَ
خداوندا، به تو پناه مى‌برم از هر چيز كه ميان من و تو فاصله ايجاد كند، يا روى [اسما و صفات، يا ذات]با كرامتت را از من منصرف كند، يا از بهره‌ى من در نزد تو بكاهد.
اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ وَفِّقْنِي لِكُلِّ شَيْءٍ يُرْضِيكَ عَنِّي وَ يُقَرِّبُنِي إِلَيْكَ وَ ارْفَعْ دَرَجَتِي عِنْدَكَ
خدايا، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و مرا به هر چيزى كه تو را از من خشنود مى‌سازد و مرا به تو نزديك مى‌كند، موفق گردان و درجه‌ام را نزد خود بالا بر
وَ أَعْظِمْ حَظِّي وَ أَحْسِنْ مَثْوَايَ وَ ثَبِّتْنِي (بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ)[7]
و بهره‌ام را بسيار گردان و جايگاهم را زيبا كن و به سخن استوار در دنيا و آخرت، ثابت گردان
وَ وَفِّقْنِي لِكُلِّ مَقَامٍ مَحْمُودٍ تُحِبُّ أَنْ تُدْعَى فِيهِ بِأَسْمَائِكَ وَ تُسْأَلَ فِيهِ مِنْ عَطَائِكَ رَبِّ لَا تَكْشِفْ عَنِّي سِتْرَكَ
و به هر مقام ستوده كه دوست دارى تو را در آن به اسما [و كمالات]ات بخوانند و از عطايت درخواست كنند، موفق گردان. پروردگارا، پرده‌ات را از من كنار مزن
وَ لَا تُبْدِ عَوْرَتِي لِلْعَالَمِينَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلِ اسْمِي فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ فِي السُّعَدَاءِ
و زشتى‌ام را به جهانيان نشان مده و بر محمّد و آل محمّد درود فرست و نام مرا در اين شب، جزو نيكبختان قرار ده.
وَ رُوحِي مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِي فِي عِلِّيِّينَ وَ إِسَاءَتِي مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِي يَقِيناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِي
و روحم را با شهيدان و نيكوكارى‌ام را در علّيّين [بالاترين جاى بهشت]قرار ده و گناهم را بيامرز و يقينى به من ارزانى دار كه به واسطه‌ى آن با دلم درآميزى
وَ إِيمَاناً يُذْهِبُ الشَّكَّ عَنِّي وَ تُرْضِيَنِي بِمَا قَسَمْتَ لِي وَ آتِنِي (فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً)[8] وَ قِنِي عَذَابَ النَّارِ
و ايمانى كه شكّ و ترديدم را بزدايد و خشنودى به آنچه نصيبم كرده‌اى و نيكى دنيا و آخرت را به من عطا كن و از عذاب آتش [سوزان]جهنّم نگاه دار
وَ ارْزُقْنِي فِيهَا ذِكْرَكَ وَ شُكْرَكَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَيْكَ وَ التَّوْبَةَ وَ الْإِنَابَةَ
و-اى پروردگار من-در اين شب، ياد و سپاسگزارى از تو و گرايش و بازگشت [با تمام وجود]به درگاهت و توبه
وَ التَّوْفِيقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ السَّلَامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ
و توفيق آنچه را كه حضرت محمد و آل محمّد-سلام بر او و آنان و سلام بر او و خاندان ایشان و رحمت و درود خدا بر آنان باد-را بدان موفق كرده‌اى، روزى‌ام كن،
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 41 و 42) آن‌گاه دو ركعت ديگر را بخوان و بگو:
اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِي فِي كُلِّ كَرْبٍ وَ أَنْتَ لِي فِي كُلِّ شَدِيدَةٍ وَ أَنْتَ لِي فِي كُلِّ أَمْرٍ نَزَلَ بِي ثِقَةٌ
خدايا، تو مورد اعتماد من در هر ناراحتى گلوگير و [حامى]من در هر سختى هستى و در هر گرفتارى كه بر من نازل شده، مورد اعتماد و اندوخته‌ى منى.
وَ عُدَّةٌ كَمْ مِنْ كَرْبٍ يَضْعُفُ عَنْهُ الْفُؤَادُ وَ تَقِلُّ فِيهِ الْحِيلَةُ وَ يَخْذُلُ عَنْهُ [فِيهِ] الْقَرِيبُ
چه بسيار اندوه سخت كه دلم از تحمل آن ناتوان بود و بيچاره شده بودم و نزديكان مرا رها كرده بودند
وَ يَشْمَتُ فِيهِ [بِهِ] الْعَدُوُّ وَ تُعْيِينِي فِيهِ الْأُمُورُ أَنْزَلْتُهُ بِكَ وَ شَكَوْتُهُ إِلَيْكَ رَاغِباً فِيهِ [إِلَيْكَ] عَمَّنْ سِوَاكَ فَفَرَّجْتَهُ
و دشمنانم شاد شده بودند و امور، مرا به ستوه درآورده بودند كه به درگاه تو فرود آوردم و با گرايش به تو و بريدن از غير تو، به درگاه تو از آن گله نمودم و تو آن را گشودى
وَ كَشَفْتَهُ وَ كَفَيْتَنِيهِ فَأَنْتَ وَلِيُّ كُلِّ نِعْمَةٍ وَ صَاحِبُ كُلِّ حَاجَةٍ وَ مُنْتَهَى كُلِّ رَغْبَةٍ لَكَ الْحَمْدُ كَثِيراً وَ لَكَ الْمَنُّ فَاضِلًا
و برطرف نمودى و كفايتم كردى، پس تو سرپرست همه‌ى نعمت‌ها و برآورنده‌ى همه خواسته‌ها و منتهاى همه‌ى خواهش‌ها هستى، ستايش بسيار و بخشش برتر تو را.
رَوَى هَذَا الدُّعَاءَ ابْنُ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ
در روايت ديگر منقول از امام صادق-عليه السّلام-آمده است:
كَانَ مِنْ دُعَاءِ النَّبِيِّ ص يَوْمَ الْأَحْزَابِ اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِي تَمَامَ الدُّعَاءِ ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
يكى از دعاهاى پيامبر اكرم-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-در جنگ احزاب دعاى ياد شده بود. (دعاى ركعت 43 و 44) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بگو:
يَا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِيلَ وَ سَتَرَ الْقَبِيحَ يَا مَنْ لَمْ يَهْتِكِ السِّتْرَ وَ لَمْ يُؤَاخِذْ بِالْجَرِيرَةِ يَا عَظِيمَ الْعَفْوِ يَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ
اى كسى كه زيبا را آشكار نمودى و زشتى را پوشاندى و پرده‌ى مرا ندريدى و به واسطه‌ى جنايتم نگرفتى، اى داراى عفو بزرگ و گذشت زيبا،
يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ يَا بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالرَّحْمَةِ يَا صَاحِبَ كُلِّ نَجْوَى وَ مُنْتَهَى كُلِّ شَكْوَى
اى گسترنده‌ى آمرزش، اى گشاينده‌ى دو دست خود براى رحمت، اى شنونده و همدم همه‌ى نجواها و منتهاى همه‌ى گله‌ها،
يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ يَا كَرِيمَ الصَّفْحِ يَا عَظِيمَ الْمَنِّ يَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقَاقِهَا يَا رَبَّاهْ
اى درگذرنده‌ى از لغزش‌ها، اى صاحب گذشت كريمانه اى داراى بخشش بزرگ، اى خدايى كه پيش از استحقاق و ابتدائا نعمت‌ها را ارزانى مى‌دارى، اى پروردگار من
يَا سَيِّدَاهْ يَا أَمَلَاهْ يَا غَايَةَ رَغْبَتَاهْ أَسْأَلُكَ بِكَ يَا اللَّهُ أَلَّا تُشَوِّهَ خَلْقِي بِالنَّارِ
اى آقاى من، اى آرزوى من، اى منتهاى گرايش من، اى خدا، از تو مى‌خواهم كه تن مرا با آتش جهنم زشت نگردانى
وَ أَنْ تَقْضِيَ لِي حَوَائِجَ آخِرَتِي وَ دُنْيَايَ وَ تَفْعَلَ بِي كَذَا وَ كَذَا وَ تُصَلِّي عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و همه‌ى خواسته‌هاى من اعمّ از دنيوى و اخروى را برآورى و انجام ده با من. . . و بر محمد و آل محمد درود فرست
وَ تَدْعُو بِمَا بَدَا لَكَ ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
و هر دعایی را که دسوت داشتی بکن (دعاى ركعت 45 و 46) بعد دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
اللَّهُمَّ خَلَقْتَنِي فَأَمَرْتَنِي وَ نَهَيْتَنِي وَ رَغَّبْتَنِي فِي ثَوَابِ مَا بِهِ أَمَرْتَنِي وَ رَهَّبْتَنِي عِقَابَ مَا عَنْهُ نَهَيْتَنِي
خداوندا، مرا آفريدى و دستور دادى و نهى كردى و به پاداش آنچه بدان دستور دادى ترغيب نموده و از كيفر آنچه از آن نهى كردى بيم دادى
وَ جَعَلْتَ لِي عَدُوّاً يَكِيدُنِي وَ سَلَّطْتَهُ [مِنِّي] عَلَيَّ مَا لَمْ تُسَلِّطْنِي عَلَيْهِ مِنْهُ فَأَسْكَنْتَهُ صَدْرِي وَ أَجْرَيْتَهُ مَجْرَى الدَّمِ مِنِّي
و دشمنى براى من قرار دادى كه به من نيرنگ مى‌زند و او را در امورى بر من مسلّط نموده‌اى كه من بر او مسلّط نيستم و او را در دلم نشاندى و مانند خون در وجودم جارى گردانيدى،
لَا يَغْفُلُ إِنْ غَفَلْتُ وَ لَا يَنْسَى إِنْ نَسِيتُ يُؤْمِنُنِي عَذَابَكَ وَ يُخَوِّفُنِي بِغَيْرِكَ إِنْ هَمَمْتُ بِفَاحِشَةٍ شَجَّعَنِي
اگر من غفلت بورزم او غفلت نمى‌كند و اگر فراموش كنم، او فراموش نمى‌كند، مرا از عذابت ايمن گردانيده و از غير تو مى‌ترساند، اگر قصد انجام كار زشتى را بكنم مرا نسبت به آن دلير مى‌گرداند
وَ إِنْ هَمَمْتُ بِصَالِحٍ ثَبَّطَنِي يَنْصِبُ لِي بِالشَّهَوَاتِ وَ يَعْرِضُ لِي بِهَا [وَ] إِنْ وَعَدَنِي كَذَبَنِي وَ إِنْ مَنَّانِي قَنَّطَنِي
و اگر قصد انجام كار شايسته‌اى را بكنم، مرا از آن بازداشته و به كار ديگر مشغول مى‌كند، تور خواهش‌هاى نفس را براى من پهن مى‌كند و آن‌ها را به من عرضه مى‌دارد [و]اگر وعده بدهد، تخلّف مى‌كند و اگر آرزوى چيزى را در دلم بيفكند، نوميدم مى‌كند
وَ إِنِ اتَّبَعْتُ هَوَاهُ أَضَلَّنِي وَ إِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُ يَسْتَزِلَّنِي وَ إِلَّا تُفْلِتْنِي مِنْ حَبَائِلِهِ يَصُدَّنِي وَ إِلَّا تَعْصِمْنِي مِنْهُ يَفْتِنِّي
و اگر از خواهش نفس او پيروى كنم، گمراهم مى‌كند و اگر تو نيرنگ او را از من باز ندارى، مرا دچار لغزش مى‌كند و اگر از بندهاى او نجاتم ندهى، مرا [از راه تو]باز مى‌دارد و اگر مرا از گزند او نگاه ندارى، مرا مى‌فريبد.
اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اقْهَرْ سُلْطَانَهُ عَلَيَّ [عَنِّي] بِسُلْطَانِكَ عَلَيْهِ
خدايا، پس بر محمّد و خاندان او درود فرست و او را از تسلّطى كه بر من پيدا كرده به واسطه‌ى تسلّطت بر او مغلوب كن،
حَتَّى تَحْبِسَهُ عَنِّي بِكَثْرَةِ الدُّعَاءِ لَكَ مِنِّي فَأَفُوزَ فِي الْمَعْصُومِينَ مِنْهُ بِكَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِكَ
تا اين‌كه به واسطه‌ى زياد دعاكردنم او را از من بازدارى و در نتيجه من نيز در ميان نگاه‌داشته‌شدگان [وسوسه‌ى]او رستگار گردم. هيچ بازدارندگى و نيرويى جز به تو تحقّق نمى‌يابد.
روي هذا الدعاء و الذي قبله عن أبي عبد الله ع
اين دعا و دعاى پيش از آن از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ: مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
(دعاى ركعت 47 و 48) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن دعايى را كه باز از امام صادق-عليه السّلام- نقل شده است، بخوان:
يَا أَجْوَدَ مَنْ أَعْطَى وَ يَا خَيْرَ مَنْ سُئِلَ وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ يَا وَاحِدُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ
اى بخشنده‌ترين عطاكننده و اى بهترين درخواست‌شده و اى مهربان‌ترين كسى كه از او درخواست مهربانى مى‌شود، اى يگانه اى بى‌همتا اى بى‌نياز
يَا مَنْ (لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ)[9] يَا مَنْ لَمْ يَتَّخِذْ (صاحِبَةً وَ لا وَلَداً)[10] يَا مَنْ يَفْعَلُ ما يَشاءُ
اى كسى كه نه زاده‌اى و نه زاده شده‌اى و هيچ‌كس همتاى تو نيست، اى خدايى كه هيچ‌كس را به همسرى و فرزندى برنگرفته‌اى، اى خدايى كه هرچه را بخواهى مى‌كنى
وَ (يَحْكُمُ ما يُرِيدُ)[11] وَ يَقْضِي مَا أَحَبَّ يَا مَنْ (يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ)[12] يَا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَى يَا مَنْ (لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ)[13]
و هرچه اراده كنى فرمان مى‌رانى و هرچه را دوست بدارى به صورت سرنوشت حتمى مقرّر مى‌دارى، اى خدايى كه ميان انسان و قلب او حايل مى‌گردى [و از خود او به او نزديك‌ترى]، اى خدايى كه در تماشاگاه برتر قرار دارى، اى خدايى كه هيچ چيز همانند تو نيست،
يَا حَكِيمُ يَا سَمِيعُ يَا بَصِيرُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلَالِ مَا أَكُفُّ بِهِ وَجْهِي
[اى فرزانه]اى شنوا اى بينا، بر محمّد و خاندان او درود فرست و از روزى حلال خود به مقدارى بر من بگستران كه به واسطه‌ى آن از رو زدن به ديگران خوددارى كنم
وَ أُؤَدِّي بِهِ عَنِّي أَمَانَتِي وَ أَصِلُ بِهِ رَحِمِي وَ يَكُونُ عَوْناً لِي عَلَى الْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ
و امانتم را بپردازم و به بستگانم رسيدگى كنم و ياور من بر انجام حجّ و عمره باشد.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ: مَا رُوِيَ عَنِ الرِّضَا ع
(دعاى ركعت 49 و 50) آن‌گاه دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن دعايى را كه از امام رضا-عليه السّلام-نقل شده است، بخوان:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْأَوَّلِينَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْآخِرِينَ
خداوندا، در ميان پيشينيان بر محمّد و آل محمّد درود فرست و در ميان نسل‌هاى متأخّر بر محمّد و آل محمّد درود فرست
وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ
و در ميان جمع برتر بر محمّد و آل محمّد درود فرست و در ميان پيامبران و رسولان بر محمّد و آل محمّد درود فرست.
اللَّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ الْوَسِيلَةَ وَ الشَّرَفَ وَ الْفَضِيلَةَ وَ الدَّرَجَةَ الْكَبِيرَةَ
خداوندا، به حضرت محمّد-درود و سلام خدا بر او و خاندان او-وسيله [شفاعت]و شرافت و فضيلت و درجه‌ى بزرگ عطا كن.
اللَّهُمَّ إِنِّي آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ وَ لَمْ أَرَهُ فَلَا تَحْرِمْنِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ رُؤْيَتَهُ
خداوندا، من نديده به حضرت محمّد-درود و سلام خدا بر او و خاندان او- ايمان آورده‌ام، پس در روز قيامت مرا از ديدار او محروم مگردان
وَ ارْزُقْنِي صُحْبَتَهُ وَ تَوَفَّنِي عَلَى مِلَّتِهِ وَ اسْقِنِي مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِيّاً لَا أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَداً إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
و هم‌نشينى با او را روزى‌ام كن و بر آيين او بميران و از حوض او با نوشيدنى سيراب‌كننده كه هيچ‌گاه بعد از آن تشنه نگردم، سيرابم ساز، به راستى كه تو بر هر چيز توانايى.
اللَّهُمَّ كَمَا آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ أَرَهُ فَعَرِّفْنِي فِي الْجِنَانِ وَجْهَهُ اللَّهُمَّ بَلِّغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ عَنِّي تَحِيَّةً كَثِيرَةً وَ سَلَاماً
خداوندا، من نديده به حضرت محمّد-درودهاى تو بر او و خاندان او-ايمان آورده‌ام، پس در بهشت‌ها روى او را به من بشناسان. خداوندا، از طرف من به روح حضرت محمّد، درود و سلام فراوان برسان.
ثُمَّ ادْعُ بِمَا بَدَا لَكَ ثُمَّ اسْجُدْ وَ قُلْ فِي سُجُودِكَ
سپس سجده كن و در حال سجده بگو:
اللَّهُمَّ [إِنِّي أَسْأَلُكَ] يَا سَامِعَ كُلِّ صَوْتٍ وَ يَا بَارِئَ النُّفُوسِ بَعْدَ الْمَوْتِ يَا مَنْ لَا تَغْشَاهُ الظُّلُمَاتُ
خداوندا، [از تو درخواست مى‌كنم]اى شنونده‌ى همه‌ى صداها و اى آفريننده‌ى جان‌ها بعد از مرگ، اى خدايى كه تاريكى‌ها تو را نمى‌پوشاند
وَ يَا مَنْ لَا تَتَشَابَهُ عَلَيْهِ الْأَصْوَاتُ وَ يَا مَنْ لَا تُغَلِّطُهُ الْحَاجَاتُ يَا مَنْ لَا يَنْسَى شَيْئاً لِشَيْءٍ وَ لَا يَشْغَلُهُ شَيْءٌ عَنْ شَيْءٍ
و صداها بر تو مشتبه نمى‌گردد و خواسته‌ها تو را دچار اشتباه نمى‌كند و اى كسى كه هيچ چيز را به خاطر چيز ديگر فراموش نمى‌كنى و هيچ چيز تو را از چيز ديگر به خود مشغول نمى‌كند،
أَعْطِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أَفْضَلَ مَا سَأَلُوا وَ خَيْرَ مَا سَأَلُوكَ وَ خَيْرَ مَا سُئِلْتَ لَهُمْ
به محمّد و آل محمّد-درودهاى تو بر او و آنان-برترين و بهترين چيزهايى را كه درخواست نموده‌اند
وَ خَيْرَ مَا سَأَلْتُكَ لَهُمْ وَ خَيْرَ مَا أَنْتَ مَسْئُولٌ لَهُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ
و براى آنان درخواست شده است و من از تو درخواست نمودم و تا روز قيامت درخواست خواهد شد، به آنان عطا كن.
ثُمَّ ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ ادْعُ بِمَا أَحْبَبْتَ
آن‌گاه سر از سجده بردار و هر دعايى را كه دوست داشتى، بكن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 51 و 52) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ
دعايى را كه امام صادق-عليه السّلام-به نقل از پدران بزرگوارش-عليهم السّلام-از رسول خدا-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-نقل كرده است،:
اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ كُلُّهُ اللَّهُمَّ لَا هَادِيَ لِمَنْ أَضْلَلْتَ وَ لَا مُضِلَّ لِمَنْ هَدَيْتَ
خداوندا، همه‌ى ستايش تو را خدايا، هركس را كه تو گمراه نموده باشى كسى نمى‌تواند هدايت كند و هركس را كه تو هدايت نموده باشى كسى نمى‌تواند گمراه كند.
اللَّهُمَّ لَا مَانِعَ لِمَا أَعْطَيْتَ وَ لَا مُعْطِيَ لِمَا مَنَعْتَ
خدايا، هيچ‌كس نمى‌تواند از آنچه تو عطا كرده‌اى جلوگيرى كند و هيچ‌كس نمى‌تواند آنچه را كه تو از آن جلوگيرى نموده‌اى، عطا كند.
اللَّهُمَّ لَا قَابِضَ لِمَا بَسَطْتَ وَ لَا بَاسِطَ لِمَا قَبَضْتَ
خدايا، هيچ‌كس نمى‌تواند آنچه را كه تو گسترده‌اى، ببندد و هيچ‌كس نمى‌تواند آنچه را كه تو بسته‌اى بگستراند.
اللَّهُمَّ لَا مُقَدِّمَ لِمَا أَخَّرْتَ وَ لَا مُؤَخِّرَ لِمَا قَدَّمْتَ
خدايا، آن چه را كه تو مؤخّر داشته‌اى هيچ‌كس نمى‌تواند مقدّم بدارد و آنچه را كه تو مؤخّر داشته‌اى هيچ‌كس نمى‌تواند مقدّم بدارد.
اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَلِيمُ فَلَا تَجْهَلُ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْجَوَادُ فَلَا تَبْخَلُ
خداوندا، تو بردبارى هستى كه جاهلانه عمل نمى‌كنى. خدايا، تو بخشنده‌اى هستى كه بخل نمى‌ورزى.
اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَزِيزُ فَلَا تُسْتَذَلُّ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْمَنِيعُ [الْحَلِيمُ] فَلَا تُرَامُ
خدايا، تو سرافرازى هستى كه خوار نمى‌گردى، خداوندا، تو بلندپايه [بردبار]هستى كه هيچ‌كس نمى‌تواند آهنگ تو را بكند.
خداوندا، تو شكوهمند و بزرگوارى، بر محمّد و آل محمّد درود فرست.
وَ ادْعُ بِمَا شِئْتَ
و هر دعايى را كه دوست داشتى، بكن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 53 و 54) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان:
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
دعایی را كه از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْعَافِيَةَ مِنْ جَهْدِ الْبَلَاءِ وَ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ وَ سُوءِ الْقَضَاءِ وَ دَرَكِ الشَّقَاءِ
خداوندا، از تو عافيت از بلاى سخت و عافيت از شادى دشمنان و سرنوشت حتمى بد و پيوستن دبختى
وَ مِنَ الضَّرَرِ فِي الْمَعِيشَةِ وَ أَنْ تَبْتَلِيَنِي بِبَلَاءٍ لَا طَاقَةَ لِي بِهِ أَوْ تُسَلِّطَ عَلَيْهِ طَاغِياً
و از ضرر در امر روزى را خواهانم و اين‌كه مبادا مرا به بلايى گرفتار كنى كه توان تحمل آن را نداشته باشم، يا سركشى را بر من چيره گردانى، يا پرده‌ام را بدرى،
أَوْ تَهْتِكَ لِي سِتْراً أَوْ تُبْدِيَ لِي عَوْرَةً أَوْ تُحَاسِبَنِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ مُنَاقِشاً
يا زشتى را آشكار كنى، يا در روز قيامت كه بيشتر از هميشه به عفو و گذشت تو
أَحْوَجَ مَا أَكُونُ إِلَى عَفْوِكَ وَ تَجَاوُزِكَ عَنِّي فِيمَا سَلَفَ
نسبت به آنچه از من درگذشته سرزده، نياز دارم، با دقت حساب‌رسى كنى.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْكَرِيمِ وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّةِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
خدايا، به اسم گرامى و سخنان كامل تو از تو مى‌خواهم كه بر محمّد و آل محمد درود فرستى
وَ أَنْ تَجْعَلَنِي مِنْ عُتَقَائِكَ وَ طُلَقَائِكَ مِنَ النَّارِ
و مرا از آزاد و رهاشدگان از آتش جهنّم قرار دهى.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 55 و 56) بعد دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
يَا اللَّهُ لَيْسَ يَرُدُّ غَضَبَكَ إِلَّا حِلْمُكَ وَ لَا تُنْجِي مِنْ نَقِمَتِكَ إِلَّا رَحْمَتُكَ وَ لَا يُنْجِي مِنْ عَذَابِكَ إِلَّا التَّضَرُّعُ إِلَيْكَ
اى خدا، خشم تو را جز بردبارى‌ات دفع نمى‌كند و جز رحمتت چيزى نمى‌تواند مرا از كيفرت نجات دهد و هيچ چيز جز تضرّع به درگاه تو مرا از عذابت نمى‌رهاند،
فَهَبْ لِي يَا إِلَهِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً تُغْنِينِي بِهَا عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاكَ بِالْقُدْرَةِ الَّتِي بِهَا تُحْيِي مَيْتَ الْبِلَادِ
پس اى معبود من از نزد خود چنان رحمتى به من ارزانى دار كه مرا از رحمت ديگران بى‌نياز گرداند، به قدرتى كه با آن مردگان آبادى‌ها را زنده مى‌گردانى
وَ بِهَا تَنْشُرُ مَيْتَ الْعِبَادِ وَ لَا تُهْلِكْنِي غَمّاً حَتَّى تَغْفِرَ لِي وَ تَرْحَمَنِي وَ تُعَرِّفَنِي الِاسْتِجَابَةَ فِي دُعَائِي
و انسان‌هاى مرده را برمى‌انگيزانى و مرا با اندوه از دنيا مبر تا اين‌كه مرا بيامرزى و بر من رحم كنى و مرا از اجابت دعايم آگاه كنى
وَ أَذِقْنِي طَعْمَ الْعَافِيَةِ إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِي وَ لَا تُشْمِتْ بِي عَدُوِّي وَ لَا تُمَكِّنْهُ مِنْ رَقَبَتِي اللَّهُمَّ إِنْ وَضَعْتَنِي
و مزه‌ى عافيتت را تا منتهاى سرآمد عمرم به من بچشان و مرا دشمن‌شاد مكن و دشمنم را بر من مسلط مگردان. خدايا، اگر تو مرا پايين بياورى
فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْفَعُنِي وَ إِنْ رَفَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَضَعُنِي وَ إِنْ أَهْلَكْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَحُولُ بَيْنَكَ وَ بَيْنِي
چه كسى مى‌تواند بالا ببرد؟ ! و اگر تو مرا بالا ببرى چه كسى مى‌تواند پايين بياورد؟ ! و اگر تو مرا نابود كنى چه كسى مى‌تواند ميان من و تو واسطه گرديده و تو را از اين كار بازدارد
أَوْ يَتَعَرَّضُ لَكَ فِي شَيْءٍ مِنْ أَمْرِي وَ قَدْ عَلِمْتُ يَا إِلَهِي أَنْ لَيْسَ فِي حُكْمِكَ ظُلْمٌ وَ لَا فِي نَقِمَتِكَ عَجَلَةٌ
يا درباره‌ى كار من به تو اعتراض نمايد؟ ! اى معبود من مى‌دانم كه در فرمان تو ستم و در كيفرت شتاب راه ندارد،
وَ إِنَّمَا يَعْجَلُ مَنْ يَخَافُ الْفَوْتَ وَ إِنَّمَا يَحْتَاجُ إِلَى الظُّلْمِ الضَّعِيفُ وَ قَدْ تَعَالَيْتَ يَا إِلَهِي عَنْ ذَلِكَ عُلُوّاً كَبِيراً
زيرا كسى كه از فوت چيزى بيم دارد، شتاب مى‌كند و شخص ناتوان به ستم نياز پيدا مى‌كند و تو-اى معبود من-از اين‌ها چنان‌كه بايد بسيار منزّهى،
فَلَا تَجْعَلْنِي لِلْبَلَاءِ غَرَضاً وَ لَا لِنَقِمَتِكَ نَصَباً وَ مَهِّلْنِي وَ نَفِّسْنِي وَ أَقِلْنِي عَثْرَتِي وَ لَا تُتْبِعْنِي بِبَلَاءٍ عَلَى أَثَرِ بَلَاءٍ
پس مرا آماج بلا و هدف كيفرت قرار مده و به من مهلت ده و ناراحتى‌ام را برطرف كن و لغزشم را ناديده انگار و بلاها را در پى يكديگر به سوى من مفرست،
فَقَدْ تَرَى ضَعْفِي وَ قِلَّةَ حِيلَتِي أَسْتَجِيرُ بِكَ اللَّهُمَّ فَأَجِرْنِي وَ أَسْتَعِيذُ بِكَ مِنَ النَّارِ فَأَعِذْنِي وَ أَسْأَلُكَ الْجَنَّةَ فَلَا تَحْرِمْنِي
زيرا كه تو از ضعف و بيچارگى من آگاهى. خداوندا، به تو پناه مى‌برم، پس پناهم ده و از آتش جهنم به تو پناه مى‌جويم پس مرا در پناه خود در آور و بهشت را از تو خواهانم، پس مرا از آن محروم مدار.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 57 و 58) آن‌گاه دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ مُوسَى ع
دعايى را كه از امام كاظم-عليه السّلام-نقل شده است:
اللَّهُمَّ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَ لَا أَعْبُدُ إِلَّا إِيَّاكَ وَ لَا أُشْرِكُ بِكَ شَيْئاً
خداوندا، معبودى جز تو وجود ندارد و من جز تو را نمى‌پرستم و به تو هيچ شرك نمى‌ورزم.
اللَّهُمَ (إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ)[15] وَ ارْحَمْ [فَاغْفِرْ لِي وَ ارْحَمْنِي] إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ
خدايا، من به خويشتن ستم نمودم، پس مرا بيامرز و بر من رحم آر، زيرا جز تو كسى گناهان را نمى‌آمرزد.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَ مَا أَخَّرْتُ وَ أَعْلَنْتُ
خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و گناهان من، اعمّ از گذشته و آينده و آشكارا
وَ أَسْرَرْتُ وَ مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّي وَ أَنْتَ الْمُقَدِّمُ وَ أَنْتَ الْمُؤَخِّرُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و نهانى و آنچه تو نسبت به آن از من آگاه‌ترى، بيامرز و تو مقدّم و مؤخّر دارنده‌اى. خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست
وَ دُلَّنِي عَلَى الْهُدَى وَ الْعَدْلِ وَ الصَّوَابِ وَ قِوَامِ الدِّينِ
و من را بر عدالت و هدايت و راه درست و استوارى دينم رهنمون شو.
اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنِي هَادِياً مَهْدِيّاً رَاضِياً مَرْضِيّاً غَيْرَ ضَالٍّ وَ لَا مُضِلٍّ
خداوندا، من را هدايت‌گر هدايت‌يافته، خشنود و مورد پسند، غير گمراه و گمراه‌كننده بگردان.
اللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبَّ الْأَرَضِينَ السَّبْعِ وَ رَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ
خدايا، اى پروردگار آسمان‌ها و زمين‌هاى هفتگانه و پروردگار عرش بزرگ،
اكْفِنِي الْمُهِمَّ مِنْ أَمْرِي بِمَا شِئْتَ وَ كَيْفَ شِئْتَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ
امور مورد اهتمام من را به هر چه خواستى كفايت كن و بر محمّد و خاندان او درود فرست.
وَ ادْعُ بِمَا أَحْبَبْتَ ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 59 و 60) بعد دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
اللَّهُمَّ إِنَّ عَفْوَكَ عَنْ ذَنْبِي وَ تَجَاوُزَكَ عَنْ خَطِيئَتِي وَ صَفْحَكَ عَنْ ظُلْمِي وَ سَتْرَكَ عَلَى قَبِيحِ عَمَلِي
خدايا، عفو تو از گناه من و گذشت تو از خطايم و چشم‌پوشى از ستمم و سرپوش گذاشتن بر عمل زشتم
وَ حِلْمَكَ عَنْ كَثِيرِ جُرْمِي عِنْدَ مَا كَانَ مِنْ خَطَائِي وَ عَمْدِي أَطْمَعَنِي فِي أَنْ أَسْأَلَكَ مَا لَا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ
و بردبارى از گناه بسيارم-خواه به‌صورت خطا از من سرزده باشد و يا از روى عمد-مرا آزمند نموده است كه آن چرا كه شايستگى آن را ندارم از تو بخواهم،
الَّذِي رَزَقْتَنِي مِنْ رَحْمَتِكَ وَ أَرَيْتَنِي مِنْ قُدْرَتِكَ وَ عَرَّفْتَنِي مِنْ إِجَابَتِكَ فَصِرْتُ أَدْعُوكَ آمِناً
مانند آنچه از رحمت به من روزى كردى و از قدرتت به من نماياندى و از اجابت دعايم كه مرا آگاه نمودى. از اين‌رو، اكنون چنان گرديده‌ام كه با ايمنى و دلبستگى
وَ أَسْأَلُكَ مُسْتَأْنِساً لَا خَائِفاً وَ لَا وَجِلًا مُدِلًّا عَلَيْكَ فِيمَا قَصَدْتُ فِيهِ إِلَيْكَ فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّي عَتَبْتُ بِجَهْلِي عَلَيْكَ
و انس تو را مى‌خوانم، نه با بيم و هراس و در آنچه آهنگ تو را كرده‌ام بر تو اعتماد نموده و اگر خواسته‌ام به تأخير افتد با جهل خود تو را سرزنش مى‌كنم
وَ لَعَلَّ الَّذِي أَبْطَأَ عَنِّي هُوَ خَيْرٌ لِي لِعِلْمِكَ بِعَاقِبَةِ الْأُمُورِ فَلَمْ أَرَ مَوْلًى كَرِيماً أَصْبَرَ عَلَى عَبْدٍ لَئِيمٍ مِنْكَ عَلَيَّ
درحالى‌كه شايد تأخير آن به خير من باشد، زيرا تو از عاقبت همه چيز آگاهى. بنابراين، مولايى بزرگوارتر از تو كه در برابر بنده‌ى فرومايه‌اش شكيبا باشد، نديده‌ام.
يَا رَبِّ إِنَّكَ تَدْعُونِي فَأُوَلِّي عَنْكَ وَ تَتَحَبَّبُ إِلَيَّ فَأَتَبَغَّضُ إِلَيْكَ وَ تَتَوَدَّدُ إِلَيَّ فَلَا أَقْبَلُ مِنْكَ كَانَ لِي التَّطَوُّلَ عَلَيْكَ
اى پروردگار من، تو مرا مى‌خوانى و من روى برمى‌گردانم و با من اظهار دوستى مى‌كنى و من با تو دشمنى مى‌كنم و با من با مودّت رفتار مى‌كنى و من نمى‌پذيرم. گويى كه من بر تو برترى داشته و چيزى بر تو بخشيده‌ام،
ثُمَّ [وَ] لَمْ يَمْنَعْكَ ذَلِكَ مِنَ الرَّحْمَةِ عَلَيَّ وَ الْإِحْسَانِ إِلَيَّ وَ التَّفَضُّلِ عَلَيَّ بِجُودِكَ وَ كَرَمِكَ
ولى اين همه، مانع از رحمت و نيكى و تفضّل تو به بخشش و بزرگوارى‌ات بر من نمى‌گردد.
فَارْحَمْ عَبْدَكَ الْجَاهِلَ وَ جُدْ عَلَيْهِ بِفَضْلِ إِحْسَانِكَ إِنَّكَ جَوَادٌ كَرِيمُ
پس بر اين بنده‌ى نادانت رحم آر و به تفضّل و نيكوكارى‌ات بر او ببخش، به راستى كه تو بخشنده و بزرگوارى.
وَ ادْعُ بِمَا أَحْبَبْتَ فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الدُّعَاءِ فَاسْجُدْ وَ قُلْ فِي سُجُودِكَ
وقتى از دعا فارغ شدى، سجده كن و در حال سجده بگو:
يَا كَائِناً قَبْلَ كُلِّ شَيْءٍ وَ يَا كَائِناً بَعْدَ كُلِّ شَيْءٍ وَ يَا مُكَوِّنَ كُلِّ شَيْءٍ لَا تَفْضَحْنِي فَإِنَّكَ بِي عَالِمٌ وَ لَا تُعَذِّبْنِي فَإِنَّكَ عَلَيَّ قَادِرٌ
اى موجود پيش و بعد از همه‌ى اشيا و پديدآورنده‌ى همه‌ى موجودات، مرا رسوا مكن، كه به حال من آگاهى و عذابم مكن كه بر [كيفر]من توانايى دارى.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَدِيلَةِ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ مِنْ سُوءِ الْمَرْجِعِ فِي الْقُبُورِ وَ مِنَ النَّدَامَةِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
خداوندا، به تو پناه مى‌برم از بازگشت [از باورهاى دينى و مذهبى]هنگام مرگ و از بازگشت بد در قبر و از پشيمانى در روز قيامت.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ عِيشَةً هَنِيئَةً وَ مِيتَةً سَوِيَّةً وَ مُنْقَلَباً كَرِيماً غَيْرَ مُخْزٍ وَ لَا فَاضِحٍ
خداوندا، زندگانى گوارا و مرگ متعادل و درست و بازگشت بزرگوارانه را، بى‌آنكه رسوا و مفتضح گردم، از تو خواستارم.
ثُمَّ ارْفَعْ رَأْسَكَ فِي السُّجُودِ وَ ادْعُ بِمَا شِئْتَ
سپس سر از سجده بردار و هر دعايى را كه خواستى بكن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 61 و 62) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَحَدِهِمَا ع
دعايى را كه از امام صادق يا امام باقر -عليهما السّلام-نقل شده است:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَنَّ لَكَ الْحَمْدَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ بَدِيعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ (ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ)[16]
خداوندا، از تو درخواست مى‌كنم كه ستايش تو را است و معبودى جز تو وجود ندارد و بسيار بخشنده و نوآفرين آسمان‌ها و زمين و شكوهمند و بزرگوارى
إِنِّي سَائِلٌ فَقِيرٌ وَ خَائِفٌ مُسْتَجِيرٌ وَ تَائِبٌ مُسْتَغْفِرٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي كُلَّهَا قَدِيمَهَا
و من درخواست‌كننده‌ى نادار و بيمناك پناه‌جو و توبه‌كننده‌ى آمرزش خواهم. خدايا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و همه‌ى گناهان من اعمّ از گناهان قديمى
وَ حَدِيثَهَا وَ كُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ اللَّهُمَّ لَا تُجْهِدْ بَلَائِي وَ لَا تُشْمِتْ بِي أَعْدَائِي فَإِنَّهُ لَا دَافِعَ وَ لَا مَانِعَ إِلَّا أَنْتَ
و جديد و هر گناهى را كه مرتكب شده‌ام، بيامرز. خدايا، بلاى مرا سخت مگردان و مرا دشمن‌شاد مكن، كه دفع‌كننده [برطرف‌كننده]و بازدارنده‌اى جز تو وجود ندارد.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 63 و 64) آن‌گاه دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
دعايى را كه از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ إِيمَاناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِي وَ يَقِيناً حَتَّى أَعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ يُصِيبَنِي إِلَّا مَا كَتَبْتَ لِي وَ الرِّضَا بِمَا قَسَمْتَ لِي
خداوندا، از تو ايمانى را خواستارم كه به واسطه‌ى آن نزديك دلم گردى و با آن درآميزى و يقينى كه بدانم هرگز جز آنچه نوشته‌اى، به من نخواهد رسيد، و خشنودى به آنچه براى من مقرّر و تقسيم نموده‌اى.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ نَفْساً طَيِّبَةً تُؤْمِنُ بِلِقَائِكَ وَ تَقْنَعُ بِعَطَائِكَ وَ تَرْضَى بِقَضَائِكَ
خدايا، من از تو جان پاكيزه‌اى را خواهانم كه به ملاقات با تو ايمان آورده و به بخششت بسنده نموده و به سرنوشت حتمى‌اى كه مقرّر نموده‌اى، خشنود گردد.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ إِيمَاناً لَا أَجَلَ لَهُ دُونَ لِقَائِكَ تَوَلَّنِي مَا أَبْقَيْتَنِي عَلَيْهِ وَ تُحْيِينِي مَا أَحْيَيْتَنِي عَلَيْهِ
خدايا، ايمانى را از تو خواستارم كه سرآمدى جز ملاقات با تو نداشته باشد، تا زمانى كه مرا در دنيا نگاه مى‌دارى، براساس آن سرپرستى‌ام كن و تا زمانى كه زنده مى‌دارى بر آن زنده بدار
وَ تَوَفَّنِي إِذَا تَوَفَّيْتَنِي عَلَيْهِ وَ تَبْعَثُنِي إِذَا بَعَثْتَنِي عَلَيْهِ وَ تُبْرِئُ بِهِ صَدْرِي مِنَ الشَّكِّ وَ الرَّيْبِ فِي دِينِي
و هرگاه جانم را مى‌گيرى، بر آن بميران و هرگاه برمى‌انگيزانى، بر آن برانگيز و به واسطه‌ى آن دلم را از شكّ و ترديد در دينم سالم بدار.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 65 و 66) بعد دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
دعايى را كه از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است:
يَا حَلِيمُ يَا كَرِيمُ يَا عَالِمُ يَا عَلِيمُ يَا قَادِرُ يَا قَاهِرُ يَا خَبِيرُ يَا لَطِيفُ يَا اللَّهُ يَا رَبَّاهْ يَا سَيِّدَاهْ يَا مَوْلَاهْ يَا رَجَايَاهْ [يَا غَايَةَ رَغْبَتَاهْ]
اى بردبار اى بزرگوار اى دانا اى آگاه اى توانمند اى چيره اى كاردان اى باريك‌بين اى خدا اى پروردگار من اى سرور من اى مولاى من اى اميد من [اى منتهاى مطلوب من]،
فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَسْأَلُكَ نَفْحَةً مِنْ نَفَحَاتِكَ كَرِيمَةً رَحِيمَةً تَلُمُّ بِهَا شَعْثِي
از تو مى‌خواهم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى و از تو نسيمى از نسيم‌هاى بزرگوارانه و مهرورزانه‌ات را خواهانم كه به وسيله‌ى آن پريشانى مرا گرد آورده
وَ تُصْلِحُ بِهَا شَأْنِي وَ تَقْضِي بِهَا دَيْنِي وَ تَنْعَشُنِي بِهَا وَ عِيَالِي وَ تُغْنِينِي بِهَا عَمَّنْ سِوَاكَ يَا مَنْ هُوَ خَيْرٌ لِي مِنْ أَبِي وَ أُمِّي
و كار و حالم را سامان داده و وامم را ادا نموده و من و افراد تحت تكفّلم را بالا برى و از جز خود بى‌نياز گردانى. اى كسى كه براى من بهتر از پدر و مادرم
وَ مِنَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ ذَلِكَ بِيَ السَّاعَةَ إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
و همه‌ى مردم هستى، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و در همين لحظه با من چنين كن، به راستى كه تو بر هر چيز توانايى.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 67 و 68) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
اللَّهُمَّ إِنَّ الِاسْتِغْفَارَ مَعَ الْإِصْرَارِ لَوْمٌ وَ تَرْكِيَ الِاسْتِغْفَارَ مَعَ مَعْرِفَتِي بِكَرَمِكَ عَجْزٌ فَكَمْ تَتَحَبَّبُ إِلَيَّ بِالنِّعَمِ مَعَ غِنَاكَ عَنِّي
خداوندا، آمرزش‌خواهى با پافشارى [بر گناه]، فرومايگى است و ترك آمرزش‌خواهى با شناختى كه من از بزرگوارى تو دارم، واماندگى است؛ زيرا چه بسيار با دادن نعمت‌هاى خود با من دوستى مى‌كنى با اين‌كه از من بى‌نيازى
وَ أَتَبَغَّضُ إِلَيْكَ بِالْمَعَاصِي مَعَ فَقْرِي إِلَيْكَ يَا مَنْ إِذَا وَعَدَ وَفَى وَ إِذَا تَوَعَّدَ عَفَا صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و من با گناهان با تو دشمنى مى‌كنم با اين‌كه به تو نيازمندم. اى كسى كه هرگاه وعده مى‌دهى، وفا مى‌كنى و هرگاه تهديد مى‌كنى، درمى‌گذرى، بر محمّد و آل محمّد درود فرست
وَ افْعَلْ بِي أَوْلَى الْأَمْرَيْنِ بِكَ فَإِنَّ مِنْ شَأْنِكَ الْعَفْوَ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحُرْمَةِ مَنْ عَاذَ بِذِمَّتِكَ [بِكَ مِنْكَ]
و به شايسته‌ترين صورت از ميان اين دو چيز با من رفتار كن، زيرا گذشت از شؤون تو است و تو مهربان‌ترين مهربانانى. خدايا، به احترام كسانى كه از تو به تو پناه برده
وَ لَجَأَ إِلَى عِزِّكَ وَ اسْتَظَلَّ بِفَيْئِكَ وَ اعْتَصَمَ بِحَبْلِكَ يَا جَزِيلَ الْعَطَايَا يَا فَكَّاكَ الْأُسَارَى يَا مَنْ سَمَّى نَفْسَهُ مِنْ جُودِهِ الْوَهَّابَ
و به عزّتت پناه جسته‌اند و در زير سايه‌ى تو قرار گرفته و به ريسمانت چنگ زده‌اند، از تو درخواست مى‌كنم اى فراوان عطاكننده، اى آزادكننده‌ى اسيران، اى كسى كه از فراوانى بخشش، خود را «بسيار بخشنده» نام نهاده‌اى،
صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْ لِي يَا مَوْلَايَ مِنْ أَمْرِي فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ رِزْقاً وَاسِعاً كَيْفَ شِئْتَ
بر محمّد و آل محمّد درود فرست و-اى مولاى من-در كار من گشايش و راه بيرون آمدن قرار ده و به من روزى گسترده،
وَ أَنَّى شِئْتَ وَ بِمَا شِئْتَ وَ حَيْثُ شِئْتَ فَإِنَّهُ يَكُونُ مَا شِئْتَ إِذَا شِئْتَ كَيْفَ شِئْتَ
هرگونه كه خواستى و هر زمان خواستى و به هر وسيله كه خواستى و هر كجا كه خواستى، عطا كن؛ زيرا هرچه تو بخواهى و هرگاه بخواهى و به هر صورت كه بخواهى، تحقّق مى‌يابد.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
بعد دو ركعت ديگر(دعاى ركعت 69 و 70) را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
دعايى را كه از امام صادق -عليه السّلام-نقل شده است:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ فِي سُرَادِقِ الْمَجْدِ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ فِي سُرَادِقِ الْبَهَاءِ
خداوندا، به آن نام تو كه بر سراپرده‌ى مجد و بلندپايگى تو نوشته شده است و به آن نام تو كه بر سراپرده‌ى حسن تو نوشته شده است
وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ فِي سُرَادِقِ الْعَظَمَةِ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ فِي سُرَادِقِ الْجَلَالِ
و به آن نام تو كه بر سراپرده‌ى عظمت تو نوشته شده است و به آن نام تو كه بر سراپرده‌ى جلال تو نوشته شده است
وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ فِي سُرَادِقِ الْعِزَّةِ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ فِي سُرَادِقِ الْقُدْرَةِ
و به آن نام تو كه بر سراپرده‌ى سرافرازى تو نوشته شده است و به آن نام تو كه بر سراپرده‌ى قدرت تو نوشته شده است
وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ فِي سُرَادِقِ السَّرَائِرِ السَّابِقِ الْفَائِقِ الْحَسَنِ النَّضِيرِ رَبِّ الْمَلَائِكَةِ الثَّمَانِيَةِ
و به آن نام تو كه بر سراپرده‌ى باطن همه چيز نوشته شده است و پيشى‌گيرنده و برتر و زيبا و برافروخته است، از تو درخواست مى‌كنم. اى پروردگار فرشتگان هشتگانه
وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ وَ بِالْعَيْنِ الَّتِي لَا تَنَامُ وَ بِالاسْمِ الْأَكْبَرِ الْأَكْبَرِ الْأَكْبَرِ وَ بِالاسْمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ
و پروردگار عرش بزرگ و به آن چشم [ذات]تو كه هرگز نمى‌خوابد و به اسم بزرگ‌تر بزرگ‌تر بزرگ‌تر و به اسم والاتر والاتر والاتر
الْمُحِيطِ بِمَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ بِالاسْمِ الَّذِي أَشْرَقَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ بِالاسْمِ
تو كه ملكوت آسمان‌ها و زمين را فراگرفته است و به آن اسم تو كه آسمان‌ها و زمين به واسطه‌ى آن روشن هستند
الَّذِي أَشْرَقَتْ بِهِ الشَّمْسُ وَ أَضَاءَ بِهِ الْقَمَرُ وَ سُجِّرَتْ بِهِ الْبِحَارُ وَ نُصِبَتْ بِهِ الْجِبَالُ
و به آن اسم تو كه خورشيد به واسطه‌ى آن روشن و ماه، فروزان و درياها، خروشان و كوه‌ها، برپا هستند
وَ بِالاسْمِ الَّذِي قَامَ بِهِ الْعَرْشُ وَ الْكُرْسِيُّ وَ بِأَسْمَائِكَ الْمُكَرَّمَاتِ الْمُقَدَّسَاتِ الْمَكْنُونَاتِ الْمَخْزُونَاتِ
و به آن اسم تو كه عرش و كرسى بدان برجا هستند و اسم‌هاى گرامى پاكيزه و نهان تو
فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ أَسْأَلُكَ بِذَلِكَ كُلِّهِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ
كه در علم غيب نزد خود اندوخته‌اى، به همه‌ى اين‌ها از تو درخواست مى‌كنم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى.
وَ تَدْعُو بِمَا أَحْبَبْتَ فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الدُّعَاءِ فَاسْجُدْ وَ قُلْ فِي سُجُودِكَ
وقتى دعا را به پايان بردى، سجده كن و در حال سجده بگو:
سَجَدَ وَجْهِيَ اللَّئِيمُ لِوَجْهِ رَبِّيَ الْكَرِيمِ سَجَدَ وَجْهِيَ الْحَقِيرُ لِوَجْهِ رَبِّيَ الْعَزِيزِ الْكَرِيمِ
روى [و وجود]فرومايه‌ى من در برابر روى [اسما و صفات، ذات]گرامى پروردگارم سجده نموده است. روى پست من در برابر روى سرفراز پروردگارم سجده نموده است.
يَا كَرِيمُ يَا كَرِيمُ يَا كَرِيمُ بِكَرَمِكَ وَ جُودِكَ اغْفِرْ لِي ظُلْمِي وَ جُرْمِي وَ إِسْرَافِي عَلَى نَفْسِي
اى بزرگوار اى بزرگوار اى بزرگوار، به بزرگوارى و بخششت، ستم و جرم واسراف من بر خويشتن را بيامرز.
ثُمَّ ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ ادْعُ بِمَا شِئْتَ
سپس سر از سجده بلند كن و هر دعايى را كه خواستى بكن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 71 و 72) بعد دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَحَدِهِمَا ع
دعايى را كه از امام صادق يا باقر-عليهما السّلام- نقل شده است:
اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ بِمَحَامِدِكَ كُلِّهَا عَلَى نَعْمَائِكَ كُلِّهَا حَتَّى يَنْتَهِيَ الْحَمْدُ إِلَى مَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى
خداوندا، ستايش تو را به همه‌ى ستايش‌هايت بر همه‌ى نعمت‌هايت، تا اين‌كه ستايش به آنچه دوست دارى و مى‌پسندى، منتهى گردد.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَكَ وَ خَيْرَ مَا أَرْجُو وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا أَحْذَرُ وَ شَرِّ مَا لَا أَحْذَرُ
خدايا، خير تو و خوبى آنچه را كه از تو اميد دارم، از تو خواهانم و از شرّ آنچه بيم دارم و يا ندارم، به تو پناه مى‌برم.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ [لِي] فِي رِزْقِي وَ امْدُدْ لِي فِي عُمُرِي
خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و روزى‌ام را گسترده و عمرم را طولانى گردان
وَ اغْفِرْ لِي ذَنْبِي وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِينِكَ وَ لَا تَسْتَبْدِلْ بِي غَيْرِي
و گناهم را بيامرز و از كسانى قرار ده كه به‌وسيله‌ى آن‌ها دينت را يارى مى‌دهى و كس ديگر را جانشين من مكن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 73 و 74) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْيَتِكَ مَا يَحُولُ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ مَعَاصِيكَ
خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و از هراس خود آن اندازه كه ميان ما و گناهان حايل گردد
وَ مِنْ طَاعَتِكَ مَا تُبَلِّغُنَا بِهِ جَنَّتَكَ وَ مِنَ الْيَقِينِ مَا تُهَوِّنُ عَلَيْنَا مُصِيبَاتِ الدُّنْيَا وَ مَتِّعْنَا بِأَسْمَاعِنَا وَ أَبْصَارِنَا
و از طاعتت آن اندازه كه ما را به بهشت برساند و از يقين به اندازه‌اى كه گرفتارى‌هاى دنيا را بر ما آسان سازد، نصيبمان كن و ما را از گوش‌ها و چشم‌هايمان بهره‌مند ساز
وَ انْصُرْنَا عَلَى مَنْ عَادَانَا وَ لَا تَجْعَلْ مُصِيبَتَنَا فِي دِينِنَا وَ لَا تَجْعَلِ الدُّنْيَا أَكْبَرَ هَمِّنَا وَ لَا تُسَلِّطْ عَلَيْنَا مَنْ لَا يَرْحَمُنَا
و بر كسانى كه با ما دشمنى مى‌ورزند يارى ده و گرفتارى ما را در دين‌مان قرار مده و دنيا را بزرگ‌ترين دل‌مشغولى ما مگردان و كسانى را كه بر ما رحم نمى‌كنند، بر ما چيره مكن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 75 و 76) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
اللَّهُمَّ إِنَّ ذُنُوبِي تُخَوِّفُنِي مِنْكَ وَ جُودَكَ يُبَشِّرُنِي عَنْكَ فَأَخْرِجْنِي بِالْخَوْفِ مِنَ الْخَطَايَا
معبودا [خدايا]، گناهانم مرا از تو مى‌ترساند و بخششت به من مژده مى‌دهد، پس به واسطه‌ى بيم من از خود، مرا از خطاها بيرون بر
وَ أَوْصِلْنِي بِجُودِكَ إِلَى الْعَطَايَا حَتَّى أَكُونَ غَداً فِي الْقِيَامَةِ عَتِيقَ كَرَمِكَ كَمَا كُنْتَ فِي الدُّنْيَا
و به واسطه‌ى بخششت مرا به عطاهايت برسان، تا فرداى قيامت آزاده‌شده‌ى بزرگوارى تو گردم، چنان‌كه در دنيا پرورده‌ى نعمت‌هاى تو بودم؛
رَبِيبَ نِعَمِكَ فَلَيْسَ مَا تَبْذُلُهُ غَداً مِنَ النَّجَاءِ بِأَعْظَمَ مِمَّا قَدْ مَنَحْتَهُ الْيَوْمَ مِنَ الرَّجَاءِ وَ مَتَى خَابَ فِي فِنَائِكَ آمِلٌ
زيرا نجات و رهايى‌اى كه فردا ارزانى مى‌دارى، بزرگ‌تر از اميدى كه امروز بخشيده‌اى نيست و كى آرزومندى در آستانه‌ى تو نوميد گرديده است؟ !
أَمْ مَتَى انْصَرَفَ بِالرَّدِّ عَنْكَ سَائِلٌ إِلَهِي مَا دَعَاكَ مَنْ لَمْ تُجِبْهُ لِأَنَّكَ قُلْتَ (ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ)[17]
يا كى درخواست‌كننده‌اى به واسطه‌ى ردّ تو از درگاهت بازگشته است؟ ! معبودا، آن‌كس كه تو دعاى او را اجابت نكرده‌اى، تو را نخوانده است، زيرا خود فرموده‌اى: «مرا بخوانيد، تا [دعاى]شما را اجابت كنم.»
وَ أَنْتَ (لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ)[18] فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ يَا إِلَهِي وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي
و تو خلف وعده نمى‌كنى، پس اى معبود من، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و دعاى مرا مستجاب كن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 77 و 78) پس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
دعايى را كه از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است:
اللَّهُمَّ بَارِكْ لِي فِي الْمَوْتِ اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى الْمَوْتِ اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى سَكَرَاتِ الْمَوْتِ
خداوندا، مرگ را بر من مبارك گردان. خداوندا، مرا بر [مرگ يارى كن و]بر بى‌هوشى‌هاى [دم] مرگ يارى نما.
[اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى غَمَرَاتِ الْمَوْتِ] اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى غَمِّ الْقَبْرِ اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى ضِيقِ الْقَبْرِ
خدايا، مرا بر [سختى‌ها و]اندوه قبر يارى كن. خدايا، مرا بر تنگى قبر يارى كن.
اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى وَحْشَةِ الْقَبْرِ اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى ظُلْمَةِ الْقَبْرِ اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى أَهْوَالِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ
خدايا، مرا بر و وحشت و تاريكى قبر يارى كن. خدايا، مرا بر بيم‌هاى روز قيامت يارى كن.
اللَّهُمَّ بَارِكْ لِي فِي طُولِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ اللَّهُمَّ زَوِّجْنِي مِنَ الْحُورِ الْعِينِ
خداوندا، درازى و طولانى بودن روز قيامت را بر من مبارك گردان. خدايا، از حور عين [زنان زيباى بهشتى]به ازدواج من در آور.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 79 و 80) آن‌گاه دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
اللَّهُمَّ لَا بُدَّ مِنْ أَمْرِكَ وَ لَا بُدَّ مِنْ قَدَرِكَ وَ لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِكَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِكَ
خداوندا، گريزى از فرمان و تقدير و سرنوشت حتمى تو نيست و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به تو به وجود نمى‌آيد.
اللَّهُمَّ فَمَا قَضَيْتَ عَلَيْنَا مِنْ قَضَاءٍ أَوْ قَدَّرْتَ عَلَيْنَا مِنْ قَدَرٍ فَأَعْطِنَا مَعَهُ صَبْراً يَقْهَرُهُ وَ يَدْمَغُهُ
خدايا، پس هر سرنوشت حتمى كه بر ما مقرّر نموده و هر چيزى را كه بر ما مقدّر نموده‌اى، همراه با آن شكيبايى به ما عطا كن كه بر آن چيره گردد و آن را سركوب كند
وَ اجْعَلْهُ لَنَا صَاعِداً فِي رِضْوَانِكَ يَنْمِي فِي حَسَنَاتِنَا وَ تَفْضِيلِنَا وَ سُؤْدَدِنَا وَ شَرَفِنَا وَ مَجْدِنَا وَ نَعْمَائِنَا
و آن را صعودكننده‌ى در خشنودى‌ات براى ما قرار ده، به‌گونه‌اى كه نيكى‌ها و برترى و سرورى و شرافت و والايى و نعمت
وَ كَرَامَتِنَا فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ لَا تَنْقُصْ مِنْ حَسَنَاتِنَا اللَّهُمَّ وَ مَا أَعْطَيْتَنَا مِنْ عَطَاءٍ أَوْ فَضَّلْتَنَا بِهِ مِنْ فَضِيلَةٍ
و كرامت ما را در دنيا و آخرت بالا برى و از نيكى‌هاى ما نكاهى. خدايا، و نيز هر چيزى كه به ما عطا كرده‌اى و هر فضيلتى كه ما را بدان برترى بخشيده‌اى
أَوْ كَرَّمْتَنَا [أَكْرَمْتَنَا] بِهِ مِنْ كَرَامَةٍ فَأَعْطِنَا مَعَهُ شُكْراً يَقْهَرُهُ وَ يَدْمَغُهُ وَ اجْعَلْهُ لَنَا صَاعِداً فِي رِضْوَانِكَ وَ فِي حَسَنَاتِنَا
و هر كرامتى كه به واسطه‌ى آن ما را گرامى داشته‌اى، همراه با آن سپاسگزاريى به ما عطا كن كه بر آن چيره گردد و آن را سركوب كند و آن را صعودكننده‌ى در خشنودى‌ات و در نيكى‌ها
وَ سُؤْدَدِنَا وَ شَرَفِنَا وَ نَعْمَائِكَ وَ كَرَامَتِكَ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ
و سرورى و شرافت و نعمت و كرامت ما در دنيا و آخرت قرار ده.
اللَّهُمَّ وَ لَا تَجْعَلْهُ لَنَا أَشَراً وَ لَا بَطَراً وَ لَا فِتْنَةً وَ لَا مَقْتاً وَ لَا عَذَاباً وَ لَا خِزْياً فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ
خداوندا، آن را مايه‌ى شادمانى مفرط و خوشحالى بيش از حدّ و آشوب و خشم و كيفر و رسوايى ما در آخرت و دنيا مگردان.
اللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِكَ مِنْ عَثْرَةِ اللِّسَانِ وَ سُوءِ الْمَقَامِ وَ خِفَّةِ الْمِيزَانِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
خدايا، از لغزش زبان و جايگاه بد و سبكى ترازوى [اعمال]به تو پناه مى‌بريم. خداوندا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست
وَ لَقِّنَا حَسَنَاتِنَا فِي الْمَمَاتِ وَ لَا تُرِنَا أَعْمَالَنَا عَلَيْنَا حَسَرَاتٍ وَ لَا تُخْزِنَا عِنْدَ قَضَائِكَ [لِقَائِكَ] وَ لَا تَفْضَحْنَا بِسَيِّئَاتِنَا يَوْمَ نَلْقَاكَ
و نيكى‌هايمان را در حال مرگ به ما تلقين كن و اعمال ما را مايه‌ى افسوس ما مگردان و هنگام ملاقات با [قضاى حتمى]خود خوار مكن و روزى كه با تو ديدار مى‌كنيم به واسطه‌ى كارهاى زشت رسوايمان مكن
وَ اجْعَلْ قُلُوبَنَا تَذْكُرُكَ وَ لَا تَنْسَاكَ وَ تَخْشَاكَ كَأَنَّهَا تَرَاكَ حَتَّى تَلْقَاكَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و دل‌هايمان را چنان كن كه تو را ياد نموده و فراموشت نكنند و چنان از تو بهراسند كه گويى تو را مى‌بينند، تا اين‌كه با تو ملاقات كنند و بر محمّد و آل او درود فرست
وَ بَدِّلْ سَيِّئَاتِنَا حَسَنَاتٍ وَ اجْعَلْ حَسَنَاتِنَا دَرَجَاتٍ وَ اجْعَلْ دَرَجَاتِنَا غُرُفَاتٍ وَ اجْعَلْ غُرُفَاتِنَا عَالِيَاتٍ
و بدى‌هايمان را به نيكى مبدّل كن و نيكى‌هايمان را درجه و درجات ما را طبقه‌ى بالا [در بهشت]و طبقات بالاى ما را هرچه بالاتر قرار ده.
اللَّهُمَّ وَ أَوْسِعْ لِفَقِيرِنَا مِنْ سَعَةِ مَا قَضَيْتَ عَلَى نَفْسِكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
خداوندا، و به نيازمندان ما از روزى گسترده‌اى كه بر خود واجب نموده‌اى، بگستران. خدايا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست
وَ مُنَّ عَلَيْنَا بِالْهُدَى مَا أَبْقَيْتَنَا وَ الْكَرَامَةِ مَا أَحْيَيْتَنَا وَ الْكَرَامَةِ [الْمَغْفِرَةِ] إِذَا تَوَفَّيْتَنَا وَ الْحِفْظِ فِيمَا يَبْقَى مِنْ عُمُرِنَا
و تا زمانى كه ما را پايدار و زنده نگاه داشته‌اى، هدايت و كرامت خود و آن‌گاه كه جان ما را مى‌گيرى، آمرزش [كرامت]خود و در مقدار باقى‌مانده از عمرمان، نگاه دارى خود،
وَ الْبَرَكَةِ فِيمَا رَزَقْتَنَا وَ الْعَوْنِ عَلَى مَا حَمَّلْتَنَا وَ الثَّبَاتِ عَلَى مَا طَوَّقْتَنَا وَ لَا تُؤَاخِذْنَا بِظُلْمِنَا وَ لَا تُقَايِسْنَا بِجَهْلِنَا
و در آنچه روزى كرده‌اى بركت را بر ما ارزانى دار و در آنچه بر دوشمان نهاده‌اى يارى كن و در آنچه ما را بدان مكلّف نموده‌اى استوار بدار و ما را به ستم خويش كيفر مكن و به واسطه‌ى نادانى‌مان مسنج
وَ لَا تَسْتَدْرِجْنَا بِخَطَايَانَا وَ اجْعَلْ أَحْسَنَ مَا نَقُولُ ثَابِتاً فِي قُلُوبِنَا وَ اجْعَلْنَا عُظَمَاءَ عِنْدَكَ وَ أَذِلَّاءَ فِي نُفُوسِنَا [وَ فِي أَنْفُسِنَا أَذِلَّةً]
و به واسطه‌ى خطاهايمان به تدريج گرفتار مكن و بهترين سخن ما را در دل‌هايمان استوار بدار و ما را نزد خود بزرگ و در نزد خودمان خوار
وَ انْفَعْنَا بِمَا عَلَّمْتَنَا وَ زِدْنَا عِلْماً نَافِعاً [وَ] أَعُوذُ بِكَ مِنْ قَلْبٍ لَا يَخْشَعُ وَ مِنْ عَيْنٍ لَا تَدْمَعُ
و به آنچه آموخته‌اى بهره‌مند بگردان و دانش سودمند ما را بيفزا. به تو پناه مى‌برم از دلى كه فروتنى نمى‌كند و از ديده‌اى كه اشك نمى‌ريزد
وَ مِنْ صَلَاةٍ لَا تُقْبَلُ وَ أَجِرْنَا مِنْ سُوءِ الْفِتَنِ يَا وَلِيَّ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ
و از نمازى كه پذيرفته نمى‌گردد. ما را از فتنه‌ها و آشوب‌هاى بد برهان، اى سرپرست دنيا و آخرت.
فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الدُّعَاءِ فَاسْجُدْ وَ قُلْ فِي سُجُودِكَ-
وقتى دعا را به پايان بردى، سجده كن و در حال سجده بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
دعاى منقول از امام صادق -عليه السّلام-را:
سَجَدَ لَكَ وَجْهِي تَعَبُّداً وَ رِقّاً لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ حَقّاً حَقّاً الْأَوَّلُ قَبْلَ كُلِّ شَيْءٍ وَ الْآخِرُ بَعْدَ كُلِّ شَيْءٍ هَا أَنَا ذَا بَيْنَ يَدَيْكَ نَاصِيَتِي بِيَدِكَ
روى و وجودم از روى بندگى و بردگى در برابر تو سجده كرده است. معبودى جز تو وجود ندارد و تو حقّ حقّ و اوّل پيش از هر چيز و آخر بعد از همه چيز هستى. هان اين منم كه در پيشگاه تو ايستاده‌ام و [موى]پيشانى [و زمام امور]من به دست تو است،
فَاغْفِرْ لِي إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ غَيْرُكَ [إِلَّا أَنْتَ] فَاغْفِرْ لِي فَإِنِّي مُقِرٌّ بِذُنُوبِي عَلَى نَفْسِي وَ لَا يَدْفَعُ الذَّنْبَ الْعَظِيمَ غَيْرُكَ
پس مرا بيامرز؛ زيرا گناهان بزرگ را جز تو نمى‌آمرزد و مرا بيامرز كه در درگاه تو عليه خود به گناهانم اعتراف مى‌كنم و گناه بزرگ را جز تو نمى‌تواند دفع كند.
ثُمَّ ارْفَعْ رَأْسَكَ مِنَ السُّجُودِ فَإِذَا اسْتَوَيْتَ قَائِماً فَادْعُ بِمَا أَحْبَبْتَ
سپس سر از سجده بلند كن و وقتى كاملا ايستادى، هر دعايى را كه خواستى بكن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 81 و 82) بعد دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
دعايى را كه از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است:
اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِي فِي كُلِّ كُرْبَةٍ وَ أَنْتَ رَجَائِي فِي كُلِّ شِدَّةٍ وَ أَنْتَ لِي فِي كُلِّ أَمْرٍ نَزَلَ بِي ثِقَةٌ
خدايا، تو مورد اعتماد من در هر ناراحتى گلوگير و اميد من در هر سختى و مورد اعتماد و اندوخته‌ى من در هر بلايى كه بر من نازل مى‌شود، هستى.
وَ عُدَّةٌ كَمْ مِنْ كَرْبٍ يَضْعُفُ عَنْهُ الْفُؤَادُ وَ تَقِلُّ فِيهِ الْحِيلَةُ وَ يَخْذُلُ عَنْهُ الْقَرِيبُ [الصَّدِيقُ] وَ يَشْمَتُ بِهِ الْعَدُوُّ
چه بسيار ناراحتى سخت كه دل از تحمل آن ناتوان و انسان بيچاره مى‌گردد و نزديكان [دوستان]انسان را تنها مى‌گذارند و دشمنان شاد مى‌شوند
وَ تُعْيِينِي فِيهِ الْأُمُورُ أَنْزَلْتُهُ بِكَ وَ شَكَوْتُهُ إِلَيْكَ رَاغِباً إِلَيْكَ فِيهِ عَمَّنْ سِوَاكَ فَفَرَّجْتَهُ وَ كَشَفْتَهُ وَ كَفَيْتَهُ [كَفَيْتَنِيهِ]
و بلاها انسان را به ستوه درمى‌آورند، كه به درگاه تو فرود آوردم و به تو از آن گله نمودم درحالى‌كه از غير تو بريده و به تو گراييده بودم و تو آن را گشودى و برطرف نمودى و مرا كفايت نمودى؛
فَأَنْتَ وَلِيُّ كُلِّ نِعْمَةٍ وَ صَاحِبُ كُلِّ حَاجَةٍ وَ مُنْتَهَى كُلِّ رَغْبَةٍ لَكَ الْحَمْدُ كَثِيراً وَ لَكَ الْمَنُّ فَاضِلًا
پس تو سرپرست همه‌ى نعمت‌ها و برآورنده‌ى همه‌ى خواسته‌ها و منتهاى همه‌ى خواهش‌ها هستى. ستايش بسيار تو را و منّت برتر از آن تو است.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 83 و 84 ) آن‌گاه دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ كَانَ يَأْمُرُ بِهَذَا الدُّعَاءِ
دعايى را كه از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است، زيرا آن حضرت دستور خواندن اين دعا را مى‌داد:
اللَّهُمَّ إِنَّكَ تُنْزِلُ فِي اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ مَا شِئْتَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْزِلْ عَلَيَّ وَ عَلَى إِخْوَانِي
خداوندا، هرچه را بخواهى در شبانه‌روز فرو مى‌فرستى، پس بر محمّد و خاندان او درود فرست و بركات و آمرزش و روزى گسترده‌ى خود را بر من و برادران
وَ أَهْلِي وَ جِيرَانِي بَرَكَاتِكَ وَ مَغْفِرَتَكَ وَ رِزْقَكَ [وَ الرِّزْقَ] الْوَاسِعَ وَ اكْفِنَا المُؤَنَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و خانواده و همسايگانم فروفرست و ما را از سختى‌ها كفايت كن. خدايا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست
وَ ارْزُقْنَا مِنْ حَيْثُ نَحْتَسِبُ وَ مِنْ حَيْثُ لَا نَحْتَسِبُ وَ احْفَظْنَا مِنْ حَيْثُ نَحْتَفِظُ وَ مِنْ حَيْثُ لَا نَحْتَفِظُ
و از جايى كه گمان و حساب مى‌كنيم و يا نمى‌كنيم، به ما روزى ده و از جايى كه محافظت مى‌كنيم و يا نمى‌كنيم، ما را نگاه دار.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنَا فِي جِوَارِكَ وَ حِرْزِكَ عَزَّ جَارُكَ وَ جَلَّ ثَنَاؤُكَ وَ لَا إِلَهَ غَيْرُكَ
خدايا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و ما را در جوار و حفظ خود قرار ده. هركس در جوار تو باشد سربلند است و ستايش تو والا است و معبودى جز تو وجود ندارد.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 85 و 76) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنِ الرِّضَا ع أَنَّهُ قَالَ
دعايى را كه از امام رضا-عليه السّلام-نقل شده است،. آن حضرت فرمود:
هَذَا دُعَاءُ الْعَافِيَةِ
اين دعا، دعاى عافيت است:
يَا اللَّهُ يَا وَلِيَّ الْعَافِيَةِ وَ الْمَنَّانَ بِالْعَافِيَةِ وَ رَازِقَ الْعَافِيَةِ وَ الْمُنْعِمَ بِالْعَافِيَةِ وَ الْمُتَفَضِّلَ بِالْعَافِيَةِ عَلَيَّ
اى خدا اى سرپرست عافيت و بخشنده و روزى‌دهنده و عطا و تفضّل‌كننده‌ى عافيت بر من
وَ عَلَى جَمِيعِ خَلْقِكَ [خَلْقِهِ] رَحْمَانَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِيمَهُمَا صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و بر همه‌ى آفريده‌هايت، اى رحمت‌گستر و مهربان در دنيا و آخرت، بر محمّد و آل محمّد درود فرست
وَ عَجِّلْ لَنَا فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ ارْزُقْنَا الْعَافِيَةَ وَ دَوَامَ الْعَافِيَةِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
و در گشايش و راه بيرون آمدن ما [از مشكلات]شتاب كن و عافيت و دوام العافية و دوام عافيت را در دنيا و آخرت روزى‌مان كن، اى مهربان‌ترين مهربانان.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 87 و 88) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ الَّتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ وَ بِقُدْرَتِكَ الَّتِي قَهَرَتْ كُلَّ شَيْءٍ وَ بِجَبَرُوتِكَ الَّتِي غَلَبَتْ كُلَّ شَيْءٍ
خداوندا، از تو به رحمتت كه همه‌ى اشيا را فراگرفته است و به قدرتت كه بر هر چيز چيره است و به سركشى‌ات كه بر همه‌ى موجودات غلبه كرده است
وَ بِقُوَّتِكَ الَّتِي لَا يَقُومُ لَهَا شَيْءٌ وَ بِعَظَمَتِكَ الَّتِي مَلَأَتْ كُلَّ شَيْءٍ وَ بِعِلْمِكَ الَّذِي (أَحاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ)[19]
و به نيروى تو كه هيچ چيز توانايى ايستادگى در برابر آن را ندارد و به عظمتت كه هر چيز را پر كرده است و به آگاهى‌ات كه بر هر چيز احاطه كرده است
وَ بِوَجْهِكَ الْبَاقِي بَعْدَ فَنَاءِ كُلِّ شَيْءٍ وَ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذِي أَضَاءَ لَهُ كُلُّ شَيْءٍ يَا مَنَّانُ [يَا نُورُ] يَا نُورُ
و به روى [ذات يا اسما و صفات]تو كه بعد از نابودى هر چيز پاينده است و به نور روى تو كه همه‌ى اشيا بدان روشن و نورانى هستند [اى بسيار بخشنده]اى نور [اى نور]،
يَا أَوَّلَ الْأَوَّلِينَ وَ يَا آخِرَ الْآخِرِينَ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا اللَّهُ يَا رَحِيمُ يَا اللَّهُ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تُحْدِثُ النِّقَمَ
اى اول از همه‌ى اول‌ها و اى آخر از همه‌ى آخرها، اى خدا اى رحمت‌گستر، اى خدا اى مهربان. اى خدا از گناهانى كه كيفرها را ايجاد مى‌كنند به تو پناه مى‌برم
وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تُورِثُ النَّدَمَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تَحْبِسُ الْقِسَمَ
و از گناهانى كه پشيمانى به بار مى‌آورند به تو پناه مى‌برم و از گناهانى كه قسمت‌ها را بازمى‌دارند به تو پناه مى‌برم
وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تَمْنَعُ الْقَضَاءَ
و از گناهانى كه پرده‌ها را مى‌درند به تو پناه مى‌برم و از گناهانى كه مانع از تحقق سرنوشت حتمى تو مى‌شوند به تو پناه مى‌برم
وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تُنْزِلُ الْبَلَاءَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تُدِيلُ الْأَعْدَاءَ
و از گناهانى كه بلا را بر سر انسان فرود مى‌آورند به تو پناه مى‌برم و از گناهانى كه دشمنان را نوبت به نوبت بر انسان مسلّط مى‌كنند به تو پناه مى‌برم
وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تَحْبِسُ الدُّعَاءَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ
و از گناهانى كه مانع از استجابت دعا مى‌شوند به تو پناه مى‌برم و از گناهانى كه در مرگ انسان سرعت مى‌بخشند به تو پناه مى‌برم
وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تَقْطَعُ الرَّجَاءَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تُورِثُ الشَّقَاءَ
و از گناهانى كه اميد انسان را قطع مى‌كنند به تو پناه مى‌برم و از گناهانى كه بدبختى به بار مى‌آورند به تو پناه مى‌برم
وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تُظْلِمُ الْهَوَاءَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تَكْشِفُ الْغِطَاءَ
و از گناهانى كه هوا را تاريك مى‌كنند به تو پناه مى‌برم و از گناهانى كه پرده‌ها را برمى‌دارند به تو پناه مى‌برم
وَ أَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي تَحْبِسُ غَيْثَ السَّمَاءِ
و از گناهانى كه از ريزش باران جلوگيرى مى‌كنند به تو پناه مى‌برم.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 89 و 90) بعد دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْهُمْ ع وَ الدُّعَاءَ الْمُتَقَدِّمَ
دعايى را كه از ائمّه-عليهم السّلام-نقل شده است. دعاى گذشته نيز از ائمّه-عليهم السّلام-نقل شده است. متن دعا به اين صورت است:
اللَّهُمَّ إِنَّكَ حَفِظْتَ الْغُلَامَيْنِ لِصَلَاحِ أَبَوَيْهِمَا وَ دَعَاكَ الْمُؤْمِنُونَ فَقَالُوا (رَبَّنا لا تَجْعَلْنا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ)[20]
خداوندا، تو آن دو نوجوان را به خاطر صالح بودن پدر و مادرشان حفظ نمودى و مؤمنان به درگاهت دعا كرده و گفتند: «پروردگارا، ما را دچار فتنه و شرّانگيزى افراد ستمگر قرار مده.»
اللَّهُمَّ إِنِّي أَنْشُدُكَ بِرَحْمَتِكَ وَ أَنْشُدُكَ بِنَبِيِّكَ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ وَ أَنْشُدُكَ بِعَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ أَنْشُدُكَ بِحَسَنٍ
خدايا، به واسطه‌ى رحمتت و به پيامبرت، پيامبر رحمت و به على و فاطمه و حسن
وَ حُسَيْنٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ وَ أَنْشُدُكَ بِأَسْمَائِكَ وَ أَرْكَانِكَ كُلِّهَا وَ أَنْشُدُكَ بِالاسْمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْعَظِيمِ
و حسين-درودهاى تو بر او و همه‌ى آنان-و به همه‌ى اسما و پايه‌هاى [كمالات]تو از تو درخواست مى‌كنم و به بزرگ‌ترين بزرگ‌ترين بزرگ‌ترين اسم [نام بزرگ]تو-
الَّذِي إِذَا دُعِيتَ بِهِ لَمْ تَرُدَّ مَا كَانَ أَقْرَبَ إِلَى [مِنْ] طَاعَتِكَ
كه هرگاه به آن خوانده شوى، ردّ نمى‌كنى-از تو مسألت دارم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى و هرچه به طاعت تو نزديك‌تر
وَ أَبْعَدَ مِنْ مَعْصِيَتِكَ وَ أَوْفَى بِعَهْدِكَ وَ أَقْضَى لِحَقِّكَ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُنَشِّطَنِي لَهُ
و از نافرمانى تو دورتر است و بيشتر موجب وفا كردن به پيمان تو و برآوردن حقت مى‌گردد، مرا براى [عمل به]آن چالاك نموده
وَ أَنْ تَجْعَلَنِي لَكَ عَبْداً شَاكِراً تَجِدُ مِنْ خَلْقِكَ مَنْ تُعَذِّبُهُ غَيْرِي وَ لَا أَجِدُ مَنْ يَغْفِرُ لِي إِلَّا أَنْتَ أَنْتَ عَنْ عَذَابِي غَنِيٌّ
و بنده‌ى سپاسگزار خود قرار دهى. تو كس ديگر از آفريده‌هايت غير از من را مى‌توانى بيابى كه عذاب كنى، ولى من جز تو كسى را نمى‌توانم بيابم كه مرا بيامرزد، تو از كيفر من بى‌نيازى
وَ أَنَا إِلَى رَحْمَتِكَ فَقِيرٌ أَنْتَ مَوْضِعُ كُلِّ شَكْوَى وَ شَاهِدُ كُلِّ نَجْوَى وَ مُنْتَهَى كُلِّ حَاجَةٍ وَ مُنَجٍّ مِنْ كُلِّ عَثْرَةٍ
و من به رحمتت نيازمندم. تو جايگاه همه‌ى گله‌ها و گواه بر همه‌ى رازگويى‌ها و منتهاى همه‌ى خواسته‌ها و رهايى بخش از همه‌ى لغزش‌ها
وَ غَوْثُ كُلِّ مُسْتَغِيثٍ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَعْصِمَنِي بِطَاعَتِكَ مِنْ [عَنْ] مَعْصِيَتِكَ
و فريادرس همه‌ى فريادخواهان هستى. از اين‌رو، از تو مى‌خواهم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى و مرا به واسطه‌ى طاعتت از نافرمانى‌ات
وَ بِمَا أَحْبَبْتَ عَمَّا كَرِهْتَ وَ بِالْإِيمَانِ عَنِ الْكُفْرِ وَ بِالْهُدَى عَنِ الضَّلَالَةِ وَ بِالْيَقِينِ عَنِ الرِّيبَةِ وَ بِالْأَمَانَةِ عَنِ الْخِيَانَةِ
و به آنچه دوست دارى از آنچه ناخوشايندى و به ايمان از كفر و به هدايت از گمراهى و به يقين از ترديد و به امانت‌دارى از خيانت‌ورزى
وَ بِالصِّدْقِ عَنِ الْكَذِبِ وَ بِالْحَقِّ عَنِ الْبَاطِلِ وَ بِالتَّقْوَى عَنِ الْإِثْمِ وَ بِالْمَعْرُوفِ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ بِالذُّكْرِ عَنِ النِّسْيَانِ
و به راستگويى از دروغ و به حقّ از باطل و به تقوا از گناه و به كار نيك از كار زشت و به واسطه‌ى يادكرد تو از فراموشى تو، نگاه دارى.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَافِنِي مَا أَحْيَيْتَنِي وَ أَلْهِمْنِي الشُّكْرَ عَلَى مَا أَعْطَيْتَنِي وَ كُنْ بِي رَحِيماً وَ عَلَيَّ عَطُوفاً يَا كَرِيمُ
خدايا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و تا زمانى كه مرا زنده داشته‌اى عافيت بخش و سپاسگزارى در برابر آنچه به من عطا كرده‌اى، الهام كن و نسبت به من مهربان و بسيار مهرورز باش، اى كريم.
فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الدُّعَاءِ فَاسْجُدْ وَ قُلْ فِي سُجُودِكَ
هرگاه دعا را به پايان بردى، سجده كن و در حال سجده بگو:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اعْفُ عَنْ ظُلْمِي وَ جُرْمِي بِحِلْمِكَ وَ جُودِكَ يَا رَبِّ يَا كَرِيمُ
خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و به بردبارى و بخشش خود، از ستم و جرم من درگذر. اى پروردگار من اى بزرگوار،
يَا مَنْ لَا يَخِيبُ سَائِلُهُ وَ لَا يَنْفَدُ نَائِلُهُ يَا مَنْ عَلَا فَلَا شَيْءَ فَوْقَهُ وَ يَا مَنْ دَنَا فَلَا شَيْءَ دُونَهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
اى كسى كه هيچ درخواست‌كننده‌اى از تو نوميد نمى‌گردد و بخششت پايان نمى‌پذيرد، اى خدايى كه برترى و لذا هيچ چيز برتر از تو وجود ندارد و اى خدايى كه نزديكى و چيزى نزديك‌تر از تو نيست، بر محمّد و آل محمّد درود فرست.
وَ ادْعُ بِمَا أَحْبَبْتَ ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
و هر دعايى را كه دوست داشتى، بكن. (دعاى ركعت 91 و 92) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
يَا عِمَادَ مَنْ لَا عِمَادَ لَهُ وَ يَا ذُخْرَ مَنْ لَا ذُخْرَ لَهُ وَ يَا سَنَدَ مَنْ لَا سَنَدَ لَهُ وَ يَا غِيَاثَ مَنْ لَا غِيَاثَ لَهُ
اى تكيه‌گاه كسانى كه تكيه‌گاهى ندارند و اى اندوخته‌ى كسانى كه پس‌ذخيره‌اى ندارند و اى پشت‌گرمى كسانى كه پشت‌گرمى‌اى ندارند و اى فريادرس كسانى كه فريادرسى ندارند
وَ يَا حِرْزَ مَنْ لَا حِرْزَ لَهُ يَا كَرِيمَ الْعَفْوِ يَا حَسَنَ الْبَلَاءِ يَا عَظِيمَ الرَّجَاءِ يَا عَوْنَ الضُّعَفَاءِ يَا مُنْقِذَ الْغَرْقَى
و اى نگاه‌دار كسانى كه نگهبانى ندارند، اى كسى كه گذشت تو كريمانه و بلاى تو نيكو است و اميد بزرگ از تو مى‌رود. اى ياور درماندگان،
يَا مُنْجِيَ الْهَلْكَى يَا مُحْسِنُ يَا مُجْمِلُ يَا مُنْعِمُ يَا مُفْضِلُ أَنْتَ الَّذِي سَجَدَ لَكَ سَوَادُ اللَّيْلِ وَ نُورُ النَّهَارِ
اى نجات‌دهنده‌ى غرقه‌شدگان، اى رهايى‌دهنده‌ى به هلاكت دچارشدگان، اى نيكوكار اى نعمت‌بخش اى بخشنده، تويى همان خدايى كه سياهى شب و روشنايى روز
وَ ضَوْءُ الْقَمَرِ وَ شُعَاعُ [ضِيَاءُ] الشَّمْسُ وَ حَزِيرُ الْمَاءِ وَ دَوِيُّ الرِّيَاحِ وَ حَفِيفُ الشَّجَرِ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ لَكَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى
و پرتو ماه و درخشش آفتاب و شرشر آب و صداى بادها و درختان در برابر تو سجده مى‌كنند. اى خدا اى خدا، نيكوترين اسم‌ها از آن تو است
لَا شَرِيكَ لَكَ يَا رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ نَجِّنَا مِنَ النَّارِ بِعَفْوِكَ وَ أَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ
و شريكى براى تو وجود ندارد. اى پروردگار من، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و به عفو خود ما را از آتش جهنّم نجات ده و به رحمت خود در بهشت وارد كن
وَ زَوِّجْنَا مِنَ الْحُورِ الْعِينِ بِجُودِكَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
و به بخشش خود از حور عين [و زنان زيباى بهشتى]به ازدواج ما در آور و بر محمّد و آل محمّد درود فرست و آنچه زيبنده‌ى آنى با ما بكن، اى مهربان‌ترين مهربانان، به راستى كه تو بر هر چيز توانايى.
وَ ادْعُ بِمَا أَحْبَبْتَ ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
در اينجا هر دعايى دوست داری بكن. (دعاى ركعت 93 و 94) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَسْمَائِكَ الْحَمِيدَةِ الْكَرِيمَةِ الَّتِي إِذَا وُضِعَتْ عَلَى الْأَشْيَاءِ ذَلَّتْ لَهَا
خداوندا، به اسما [و كمالات]ستوده و بزرگوارانه‌ات-كه هرگاه بر اشيا نهاده شود، در برابر آن خوار مى‌گردند
وَ إِذَا طُلِبَتْ بِهَا الْحَسَنَاتُ أُدْرِكَتْ وَ إِذَا أُرِيدَ بِهَا صَرْفُ السَّيِّئَاتِ صُرِفَتْ
و هرگاه نيكى‌ها را به‌وسيله‌ى آن درخواست كنند، بدان مى‌رسند و هرگاه بخواهند كه بدى‌ها بازگردانده شود، بازگردانده مى‌شود-
وَ أَسْأَلُكَ بِكَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ الَّتِي (لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ
از تو مى‌خواهم و به سخنان كامل تو-كه اگر همه‌ى درختان زمين قلم گردند
وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ)[21] يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ
و دريا بنويسد و هفت دريا به يارى آن بشتابد، سخنان تو پايان نمى‌پذيرد و به راستى كه سرفراز و فرزانه‌اى-از تو خواهانم، اى زنده اى پاينده
يَا كَرِيمُ يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا أَبْصَرَ الْمُبْصِرِينَ [النَّاظِرِينَ] وَ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ وَ يَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِينَ
اى بزرگوار اى بلندپايه اى بزرگ اى بيناترين بينا و اى شنواترين شنوا و اى زود حسابرس‌ترين حساب‌رس
وَ يَا أَحْكَمَ الْحَاكِمِينَ وَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ أَسْأَلُكَ بِعِزَّتِكَ وَ أَسْأَلُكَ بِقُدْرَتِكَ عَلَى مَا تَشَاءُ
و اى فرمانرواترين فرمانروا و اى مهربان‌ترين مهربانان، به عزّت و قدرت تو بر هرچه بخواهى
وَ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ شَيْءٍ أَحَاطَ بِهِ عِلْمُكَ وَ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ حَرْفٍ أَنْزَلْتَهُ فِي كِتَابٍ مِنْ كُتُبِكَ
و به هر چيز كه دانش تو بدان احاطه كرده است و به تمام حروفى كه در كتاب‌هايت فروفرستاده‌اى
وَ بِكُلِّ اسْمٍ دَعَاكَ بِهِ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَنْبِيَائِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
و به تمام اسمايى كه فرشتگان و رسولانت و پيامبرانت تو را به آن خوانده‌اند، از تو مى‌خواهم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى.
وَ ادْعُ بِمَا بَدَا لَكَ ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
در اينجا هر دعايى خواستى بكن. (دعاى ركعت 95 و 96) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
سُبْحَانَ مَنْ أَكْرَمَ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ سُبْحَانَ مَنِ انْتَجَبَ مُحَمَّداً سُبْحَانَ مَنِ انْتَجَبَ عَلِيّاً
پاكا خدايى كه حضرت محمّد-درود و سلام خدا بر او و خاندان او-را گرامى داشت، پاكا خدايى كه حضرت محمّد را برگزيد، پاكا خدايى كه على را برگزيد،
سُبْحَانَ مَنْ خَصَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ سُبْحَانَ مَنْ فَطَمَ بِفَاطِمَةَ مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ النَّارِ
پاكا خدايى كه امام حسن و حسين را ويژه گردانيد. پاكا خدايى كه دوستداران فاطمه را به واسطه‌ى او از آتش جهنّم بازگرفت،
سُبْحَانَ مَنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ بِإِذْنِهِ سُبْحَانَ مَنِ اسْتَعْبَدَ أَهْلَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِينَ بِوَلَايَةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدِ
پاكا خدايى كه آسمان‌ها و زمين را به اذن خود آفريد، پاكا خدايى كه آسمانيان و زمينيان را به ولايت محمّد و آل محمّد به بندگى پذيرفت،
سُبْحَانَ مَنْ خَلَقَ الْجَنَّةَ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ سُبْحَانَ مَنْ يُورِثُهَا مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ شِيعَتَهُمْ [نَوَّرَهَا بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ شِيعَتِهِمْ]
پاكا خدايى كه بهشت را براى محمّد و آل محمّد آفريد، پاكا خدايى كه بهشت را به ارث محمّد و آل محمّد و شيعيان آنان مى‌گذارد [به محمّد و آل محمّد و شيعيان آنان روشن مى‌گرداند]،
سُبْحَانَ مَنْ خَلَقَ النَّارَ مِنْ أَجْلِ [لِأَجْلِ] أَعْدَاءِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ سُبْحَانَ مَنْ يُمَلِّكُهَا مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ شِيعَتَهُمْ
پاكا خدايى كه آتش جهنّم را براى دشمنان محمّد و آل محمّد آفريد، پاكا خدايى كه جهنّم را در اختيار محمّد و آل محمّد [و شيعيان آنان]مى‌گذارد،
سُبْحَانَ مَنْ خَلَقَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةَ وَ (ما سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَ النَّهارِ)[22] لِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ كَمَا يَنْبَغِي لِلَّهِ
پاكا خدايى كه دنيا و آخرت و آنچه را كه در شبانه‌روز آرام مى‌گيرد، براى محمّد و آل محمّد آفريد. ستايش خدا را چنان‌كه زيبنده‌ى او است
اللَّهُ أَكْبَرُ كَمَا يَنْبَغِي لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ كَمَا يَنْبَغِي لِلَّهِ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ كَمَا يَنْبَغِي لِلَّهِ
و خدا بزرگ‌تر است چنان‌كه زيبنده‌ى او است و پاكا خدا چنان‌كه زيبنده‌ى او است
وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ كَمَا يَنْبَغِي لِلَّهِ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ
و هيچ دگرگونى و نيرويى جز به خدا وجود پيدا نمى‌كند چنان‌كه زيبنده‌ى او است و درود خداوند بر حضرت محمّد و خاندان او
وَ عَلَى جَمِيعِ الْمُرْسَلِينَ حَتَّى يَرْضَى اللَّهُ اللَّهُمَّ مِنْ أَيَادِيكَ وَ هِيَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى
و بر تمام رسولان تا اين‌كه خدا خشنود گردد. خداوندا، يكى از عطاهاى تو كه بيشتر از آن است كه به شماره درآيد
وَ مِنْ نِعَمِكَ وَ هِيَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُغَادَرَ أَنْ يَكُونَ عَدُوِّي عَدُوَّكَ
و يكى از نعمت‌هايت كه بزرگ‌تر از آن است كه ترك شود، اين است كه دشمن من، دشمن تو باشد
وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَى أَنَاتِكَ فَعَجِّلْ هَلَاكَهُمْ وَ بَوَارَهُمْ وَ دَمَارَهُمْ
و من بر تأنّى و درنگ تو صبر ندارم، پس در هلاكت و نابودى و از بين بردن آنان [دشمنان خود]شتاب كن.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ
(دعاى ركعت 97 و 98) سپس دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بگو:
(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ) (اللَّهُمَّ فاطِرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ عالِمَ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ)[23] الرَّحْمَنَ الرَّحِيمَ
به نام خداوند رحمت‌گستر مهربان. خداوندا، اى پديدآورنده‌ى آسمان‌ها و زمين و آگاه به نهان و آشكار و رحمت‌گستر مهربان،
إِنِّي أَعْهَدُ إِلَيْكَ فِي دَارِ الدُّنْيَا أَنِّي أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ
من در سراى دنيا با تو پيمان مى‌بندم و گواهى مى‌دهم كه معبودى جز تو وجود ندارد و تو يگانه‌اى و شريكى براى تو وجود ندارد و اين‌كه حضرت محمّد، بنده و فرستاده‌ى تو است
وَ أَنَّ الدِّينَ كَمَا شَرَعْتَ وَ الْإِسْلَامَ كَمَا وَصَفْتَ وَ الْكِتَابَ كَمَا أَنْزَلْتَ وَ الْقَوْلَ كَمَا حَدَّثْتَ وَ أَنَّكَ أَنْتَ أَنْتَ أَنْتَ
و دين آن‌گونه است كه تشريع نموده‌اى و اسلام آن‌گونه است كه توصيف نموده‌اى و كتاب [قرآن]آن‌گونه‌ات كه فروفرستاده‌اى و سخن به همان صورتى است كه گفته‌اى و اين‌كه تو تو تو
اللَّهُ الْحَقُّ الْمُبِينُ جَزَى اللَّهُ مُحَمَّداً خَيْرَ الْجَزَاءِ وَ حَيَّا اللَّهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ بِالسَّلَامِ
خداى حقّ و آشكار هستى. خداوند بهترين پاداش را به حضرت محمّد بدهد و با سلام بر محمّد و آل محمّد درود بفرستد.
ثُمَّ تُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ وَ تَقُولُ:
(دعاى ركعت 99 و 100) بعد دو ركعت ديگر را بخوان و بعد از آن بخوان
مَا رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ
دعايى را كه از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است، كه فرمود:
إِذَا فَرَغْتَ مِنْ صَلَاتِكَ فَقُلْ هَذَا الدُّعَاءَ
وقتى دو ركعت نماز گذشته را به پايان بردى، اين دعا را بخوان:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَدِينُكَ بِطَاعَتِكَ وَ وَلَايَتِكَ وَ وَلَايَةِ رَسُولِكَ وَ وَلَايَةِ الْأَئِمَّةِ مِنْ أَوَّلِهِمْ إِلَى آخِرِهِمْ
خداوندا، با اطاعت و ولايت تو و ولايت فرستاده‌ات و ولايت همه‌ى امامان از اول تا آخر، به تو دين‌ورزى مى‌كنم.
وَ تُسَمِّيهِمْ ثُمَّ قُلْ
در اينجا همه‌ى امامان-عليهم السّلام-را به نام ذكر كن، سپس بگو:
آمِينَ أَدِينُكَ بِطَاعَتِهِمْ وَ وَلَايَتِهِمْ وَ الرِّضَا بِمَا فَضَّلْتَهُمْ بِهِ غَيْرَ مُنْكِرٍ وَ لَا مُسْتَكْبِرٍ عَلَى مَعْنَى مَا أَنْزَلْتَ فِي كِتَابِكَ
اجابت فرما. من با اطاعت و ولايت آنان و خرسندى از آنچه آنان را بدان برترى بخشيده‌اى، بى‌آنكه انكار يا گردنكشى كنم، براساس آنچه در معناى و مضمون كتابت فروفرستاده‌اى
عَلَى حُدُودِ مَا أَتَانَا فِيهِ [مِنْهُ] وَ مَا لَمْ يَأْتِنَا مُؤْمِنٌ مُقِرٌّ بِذَلِكَ مُسَلِّمٌ رَاضٍ بِمَا رَضِيتَ بِهِ يَا رَبِّ أُرِيدُ بِهِ وَجْهَكَ
و به‌صورتى كه از آن [در آن]به ما رسيده و يا نرسيده است، به تو دين‌ورزى مى‌كنم و ايمان دارم و اعتراف مى‌كنم و تسليم مى‌باشم و به آنچه تو از آن خرسندى، خرسندم-اى پروردگار من- و روى [ذات يا اسما و صفات]تو
وَ الدَّارَ الْآخِرَةَ مَرْهُوباً وَ مَرْغُوباً إِلَيْكَ فِيهِ فَأَحْيِنِي مَا أَحْيَيْتَنِي عَلَيْهِ وَ أَمِتْنِي إِذَا أَمَتَّنِي عَلَيْهِ
و سراى آخرت را قصد كرده‌ام درحالى‌كه از تو بيم دارم و به‌سوى تو مى‌گرايم. پس تا زمانى كه مرا زنده نگاه داشته‌اى بر آن زنده بدار و هنگامى كه از مى‌ميرانى بر آن بميران
وَ ابْعَثْنِي إِذَا بَعَثْتَنِي عَلَيْهِ [عَلَى ذَلِكَ] وَ إِنْ كَانَ مِنِّي تَقْصِيرٌ فِيمَا مَضَى فَإِنِّي أَتُوبُ إِلَيْكَ مِنْهُ
و آن‌گاه كه برمى‌انگيزانى بر آن برانگيز و اگر كوتاهى‌اى از من درگذشته سرزده است، از آن به درگاه تو توبه نموده
وَ أَرْغَبُ إِلَيْكَ فِيمَا عِنْدَكَ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تَعْصِمَنِي مِنْ مَعَاصِيكَ وَ لَا تَكِلَنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَيْنٍ أَبَداً مَا أَحْيَيْتَنِي
و به آنچه كه نزد تو است مى‌گرايم و از تو مى‌خواهم كه مرا از گناهان نگاه دارى و تا زمانى كه زنده‌ام نگاه داشته‌اى هيچ‌گاه حتى به اندازه‌ى يك چشم برهم زدن
لَا أَقَلَّ مِنْ ذَلِكَ وَ لَا أَكْثَرَ (إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ)[24] إِلَّا مَا رَحِمْتَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
يا كمتر و بيشتر از اين به خود واگذار نكنى، زيرا نفس بسيار بدفرما است مگر آنكه تو رحم آرى اى مهربان‌ترين مهربانان
وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تَعْصِمَنِي بِطَاعَتِكَ حَتَّى تَوَفَّانِي [تَتَوَفَّانِي] عَلَيْهَا وَ أَنْتَ عَنِّي رَاضٍ
و نيز از تو مى‌خواهم كه به طاعت خود مرا تا زمانى كه جانم را مى‌گيرى، نگاه دارى درحالى‌كه از من خشنودى
وَ أَنْ تَخْتِمَ لِي بِالسَّعَادَةِ وَ لَا تُحَوِّلَنِي عَنْهَا أَبَداً وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِكَ
و كارم را به نيكبختى پايان آرى و هرگز از آن به چيزى ديگر متحوّل نكنى. هيچ نيرويى جز به تو تحقّق نمى‌يابد.
ثُمَّ تَدْعُو بِمَا أَحْبَبْتَ فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الدُّعَاءِ فَاسْجُدْ وَ قُلْ فِي سُجُودِكَ
آن‌گاه درباره‌ى هرچه دوست داشتى، دعا كن و وقتى از دعا فارغ شدى، سجده كن و در حال سجده بگو:
سَجَدَ وَجْهِيَ الْبَالِي الْفَانِي لِوَجْهِكَ الدَّائِمِ الْعَظِيمِ [الْبَاقِي] سَجَدَ وَجْهِيَ الذَّلِيلُ لِوَجْهِكَ الْعَظِيمِ الْعَزِيزِ
روى و وجود از بين‌رونده و فانى من در برابر روى [ذات يا اسما و صفات]پاينده [بزرگ]تو به سجده افتاده است، روى خوار و ذليل من در برابر روى عزيز تو سجده كرده است،
سَجَدَ وَجْهِيَ الْفَقِيرُ لِوَجْهِكَ الْغَنِيِّ الْكَرِيمِ رَبِّ إِنِّي أَسْتَغْفِرُكَ مِمَّا كَانَ وَ أَسْتَغْفِرُكَ مِمَّا يَكُونُ رَبِّ لَا تُجْهِدْ بَلَائِي
روى نيازمند من در برابر روى بزرگ، بى‌نياز و بزرگوار تو به سجده افتاده است. پروردگارا، از آنچه گذشته از آنچه انجام داده‌ام و خواهم داد، آمرزش مى‌طلبم.
رَبِّ لَا تُسِئْ قَضَائِي رَبِّ لَا تُشْمِتْ بِي أَعْدَائِي رَبِّ إِنَّهُ لَا دَافِعَ وَ لَا مَانِعَ إِلَّا أَنْتَ رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
پروردگارا، بلايم را سخت مگردان. پروردگارا، سرنوشت حتمى بد برايم مقرّر مكن. پروردگارا، مرا دشمن‌شاد مگردان. پروردگارا، هيچ بازدارنده و جلوگيرى‌كننده‌اى جز تو نيست.
بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ بِأَفْضَلِ بَرَكَاتِكَ
پروردگارا، برترين درودهايت را بر محمّد و آل محمّد بفرست و با برترين بركت‌هاى خود بر محمّد و آل محمّد مبارك گردان.
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ سَطَوَاتِكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَقِمَاتِكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ جَمِيعِ غَضَبِكَ وَ سَخَطِكَ سُبْحَانَكَ [لَا إِلَهَ إِلَّا] أَنْتَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ:
خداوندا، به تو پناه مى‌برم از تاختن‌ها و از كيفرها و همه‌ى غضب‌ها و خشم‌هايت. منزّهى تو اى خدا [يى كه معبودى جز تو وجود ندارد و] پروردگار جهانيانى.
وَ رُوِيَ هَذَا الدُّعَاءُ فِي السُّجُودِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع
دعاى در حال سجده كه ياد شد، از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است.
يقول علي بن موسى بن جعفر بن محمد بن محمد الطاوس يا أيها المقبل بإقبال الله جل جلاله عليه حيث استدعاه إلى الحضور بين يديه و ارتضاه أن يخدمه و يختص به و يكون ممن يعز عليه لو عرفت ما في مطاوي هذه العنايات من السعادات ما كنت تستكثر لله جل جلاله شيئا من العبادات فتمم رحمك الله جل جلاله وظائف هذه الليلة من غير تثاقل و لا تكاسل و لا إعجاب فأنت ذلك المخلوق من التراب الذي شرفك مولاك رب الأرباب و خلصك من ذلك الأصل الذميم و أتحفك بهذا التكريم و التعظيم و اخدمه و اعرف له قدر المنة عليك و لا يخطر بقلبك إلا أن هذه العبادة من أعظم إحسانه إليك و أنك تعبده لأنه أهل و الله للعبادة فإنك مستعظم لنفسك كيف بلغ بك إلى هذه السعادة و اعلم أنك إن عبدته لأجل طلب أجرة على عبادتك كنت في مخاطرتك كرجل كان عليه لبعض الغرماء الأقوياء الأغنياء ديون لا يقوم بها [لها] حكم العدد و الإحصاء فاجتاز هذا الذي عليه الديون الكثيرة مع غريمه صاحب الحقوق الكثيرة على سوق فيه حلاوة فاقتضى إنعام الغريم أنه اشترى لهذا الذي عليه الدين العظيم طبقا من تلك الحلاوة العظيمة اللذات و كلفه حملها إلى دار الغريم ليأكلها الذي عليه الديون وحده على أبلغ الشهوات فلما أكلها الذي عليه الديون و فرغ من أكلها قال للغريم إن هذه الحلاوة قد حملتها معك فأعطني رغيفا أجرة حملها فقال له الغريم إنما حملتها على سبيل المنة عليك و لتصل هذه الحلاوة إليك و ما كنت محتاجا أنا إليها و لي ديون كثيرة عليك ما طالبتك بها فكيف اقتضى عقلك أن تطلب رغيفا أجرة حمل حلاوة ما كلفتك وزن ثمن لها فهل يسترضي أحد من ذوي العقول السليمة ما فعله الذي عليه الديون من طلب تلك الأجرة الذميمة فكذا حال العبد مع الله جل جلاله فإن القوة التي عمل بها الطاعات من مولاه و العقل و النقل الذي عمل به العبادات من ربه مالك دنياه و أخراه و العمل الذي كلفه إياه إنما يحصل نفعه للعبد على اليقين و الله جل جلاله مستغن عن عبادة العالمين و لله جل جلاله على عباده من النعم بإنشائه و إبقائه و إرفاده و إسعاده ما لا يحصيها الإنسان و لو بالغ في اجتهاده فلا يقتضي العقل و النقل أن يعبد لأجل طلب الثواب بل يعبد الله جل جلاله لأنه أهل للعبادة و له المنة عليك كيف رفعك عن مقام التراب و الدواب و جعلك أهلا للخطاب و الجواب و وعدك بدوام نعيم دار الثواب و اعلم أن من مكاسب إحدى هذه الليالي المشار إليها لمن عبد الله جل جلاله على ما ذكرناه من النية التي نبهنا عليها
دعاى در حال سجده كه ياد شد، از امام صادق-عليه السّلام-نقل شده است. اى بندهاى كه در اثر اقبال خداوند-جلّ جلاله-به تو، به خدا روى آورده‌اى، چرا كه تو را به حضور در پيشگاهش فراخوانده و پسنديده است كه بندگى او را نموده و به او اختصاص داشته باشى و از عزيزان او به شمار آيى. اگر مى‌دانستى چه خوشبختى‌ها در لابلاى اين عنايات نهفته است، هرگز عبادات خود را در درگاه خداوند-جلّ جلاله-بسيار نمى‌شمردى. بنابراين، اى بندهاى كه خداوند رحمتش را شامل حال تو كند! وظايف اين شب را بدون احساس سنگينى و تنبلى و شگفت از كثرت اعمال خود، تكميل كن؛ زيرا تو همان كسى هستى كه از خاك آفريده شده‌اى و مولاى تو كه ربّ الارباب است، تو را برترى داده و از آن اصل نكوهيده رهايى داده و اين تكريم و تعظيم را به تو ارزانى داشته است. پس به‌قدر بخشش او بر خود، بندگى كن و او را بشناس. با اين حال، هرگز جز اين به قلب تو خطور نكند كه اين عبادت نيز از بزرگ‌ترين احسان‌هاى او به تو است و او را از آن جهت كه شايسته‌ى پرستش است عبادت كن و از اين‌كه خداوند تو را به اين سعادت نايل گردانيده است احساس بزرگى كن و بدان كه اگر خدا را در برابر گرفتن پاداش عبادتت بپرستى، خود را به خطر انداخته‌اى. مانند شخصى كه به فرد نيرومند و بى‌نيازى، بسيار بدهى داشته باشد به حدّى كه نتوان آن را شمرد و آمار گرفت و اتفاقا همراه با طلبكار خود از بازار شيرينى‌فروشى بگذرد و بخشش طلبكار اقتضا كند كه براى بدهكار خود كه بسيار به او بدهى دارد، يك طبق شيرينى بسيار لذيذ بخرد و به او بگويد كه آن را به منزل خود ببرد و آن شخص به تنهايى و با اشتهاى كامل شيرينى را بخورد و وقتى آن‌ها را خورد و تمام كرد، به طلبكار بگويد: در برابر مزد بردن شيرينى به منزل، يك قرص نان به من بده و طلبكار پاسخ دهد: من شيرينى را به تو بخشيدم و براى اين به تو دادم تا به منزل برسانى، تا از آن تو باشد، وگرنه من بدان نياز نداشتم؛ زيرا مى‌دانى كه من طلب بسيار از تو دارم كه تا كنون مطالبه نكرده‌ام. بنابراين، چگونه عقل تو حكم مى‌كند كه در برابر حمل شيرينى كه به‌اندازه‌ى قيمت آن تو را به زحمت نينداختم، از من يك قرص نان به عنوان مزد درخواست مى‌كنى؟ ! آيا هيچ صاحب عقل سليمى اين عمل پست و نكوهيده‌ى بدهكار، يعنى درخواست مزد را مى‌پسندد؟! حال بنده با خداوند-جلّ جلاله-نيز چنين است؛ زيرا نيرويى كه بنده با آن طاعات و عبادات را به‌جا آورده است، از آن مولاى او است و عقل و نقل نيز-كه بنده از راه آن به عبادات دست يافته و عمل كرده است-از آن پروردگار و مالك دنيا و آخرت او است و نيز نفع عملى كه خداوند او را به انجام آن مكلّف كرده است قطعا به خود بنده مى‌رسد و خداوند-جلّ جلاله-از عبادت جهانيان بى‌نياز است. از اين گذشته، خداوند -جلّ جلاله-نعمت‌هاى ديگرى-مانند ايجاد و ابقا و عطايا و بخشش‌ها-بر بندگان عطا كرده است كه اگر انسان با تمام توان خود هم بكوشد، نمى‌تواند آن‌ها را به شماره درآورد. بر اين پايه، مقتضاى عقل و نقل آن است كه نبايد خدا را به خاطر درخواست ثوابت عبادت كرد، بلكه خداوند-جلّ جلاله-را بايد از آن جهت كه شايسته‌ى پرستش است و بر بنده منّت نهاده كه او را از مقام خاكى و حيوانى بالا آورده و شايسته‌ى خطاب و پاسخ خود گردانيده و به نعمت‌هاى دايمى سراى ثواب وعده داده است، عبادت كرد. در هر حال، يكى از تجارت‌ها در يكى از اين سه شب كه بدان اشاره شد (شب نوزدهم، بيست و يكم و بيست و سوّم ماه رمضان) براى كسى كه خواهان آن است تا خداوند-جلّ جلاله-را با نيّتى كه بدان توجّه داديم، عبادت كند، اين است كه
مَا رَوَيْنَاهُ بِإِسْنَادِنَا إِلَى ابْنِ فَضَّالٍ بِإِسْنَادِهِ إِلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ
در روايت است كه «عبد اللّه بن سنان» مى‌گويد:
سَأَلْتُهُ ع عَنِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ مَا عِنْدِي فِيهِ شَيْءٌ وَ لَكِنْ إِذَا كَانَ لَيْلَةُ تِسْعَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ قُسِمَ فِيهَا الْأَرْزَاقُ وَ كُتِبَ فِيهَا الْآجَالُ وَ خَرَجَ فِيهَا صِكَاكُ الْحَاجِّ
از آن حضرت درباره‌ى نيمه شعبان پرسيدم. فرمود: چيزى در اين‌باره نزد من نيست، ليكن در شب نوزدهم ماه رمضان روزى‌ها تقسيم مى‌گردد و سرآمد عمر انسان‌ها نوشته مى‌شود و پروانه و گذرنامه‌ى رفتن حاجيان به مكّه مشخّص مى‌گردد
وَ اطَّلَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى عِبَادِهِ فَيَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ إِلَّا شَارِبَ مُسْكِرٍ
و خداوند-عزّ و جلّ-بر بندگانش مشرف گرديده و هر كس را كه بخواهد، به‌جز كسى كه چيز مست‌كننده مى‌خورد، مى‌آمرزد
فَإِذَا كَانَتْ لَيْلَةُ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ (فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ)[25] ثُمَّ يَنْتَهِي ذَلِكَ وَ يُقْضَى قَالَ قُلْتُ إِلَى مَنْ قَالَ إِلَى صَاحِبِكُمْ وَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَمْ يَعْلَمْ
و در شب بيست و سوّم تمام امور استوار جدا مى‌شود، سپس به كسى داده مى‌شود و سرنوشت حتمى هر چيز مقرّر مى‌گردد. عرض كردم: به چه كسى؟ فرمود: به امام شما؛ وگرنه اطلاعى از آن نداشت.
وَ بِإِسْنَادِنَا إِلَى عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ فَقَالَ أَيْضاً بِإِسْنَادِهِ إِلَى مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ
نيز در حديث ديگر آمده است كه امام صادق-عليه السّلام-فرمود:
اللَّيْلَةُ الَّتِي يُفْرَقُ فِيهَا كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ يَنْزِلُ فِيهَا مَا يَكُونُ فِي السَّنَةِ إِلَى مِثْلِهَا مِنْ خَيْرٍ أَوْ شَرٍّ أَوْ رِزْقٍ أَوْ أَمْرٍ أَوْ مَوْتٍ أَوْ حَيَاةٍ
در شبى كه تمام امور استوار در آن جدا مى‌شود، تمام امور تا آن شب از سال آينده-اعمّ از خير و شرّ و روزى و امور ديگر [يا: دستورهاى الهى]و مرگ و زندگى-فرود مى‌آيد
وَ يُكْتَبُ فِيهَا وَفْدُ مَكَّةَ فَمَنْ كَانَ فِي تِلْكَ السَّنَةِ مَكْتُوباً لَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يَحْبِسَ وَ إِنْ كَانَ فَقِيراً مَرِيضاً وَ مَنْ لَمْ يَكُنْ فِيهَا مَكْتُوباً لَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يَحُجَّ وَ إِنْ كَانَ غَنِيّاً صَحِيحاً
و نام گروهى كه به «مكّه» مشرّف خواهند شد، نوشته مى‌شود. بنابراين، هركس نام او در آن سال نوشته شده باشد، نمى‌تواند به «مكّه» نرود اگرچه نيازمند و بيمار باشد و هركس نام او نوشته نشده باشد، نمى‌تواند به حجّ برود هرچند دارا و سالم باشد.
أقول فهل يحسن من مصدق بالإسلام و بما نقل عن الرسول و عترته عليه و عليهم أفضل السلام أن ليلة واحدة من ثلاث ليال يكون فيها تدبير السنة كلها و إطلاق العطايا و دفع البلايا و تدبير الأمور و هي أشرف ليلة في السنة عند القادر على نفع كل سرور و دفع كل محذور فلا يكون نشيطا لها و لا مهتما بها فهل تجد العقل قاضيا أن سلطانا يختار ليلة من سنة للإطلاق و العتاق و المواهب و نجاح المطالب و يأذن إذنا عاما في الطلب منه لكل حاضر و غائب فيتخلف أحد من ذلك المجلس العام و عن تلك الليلة المختصة بذلك الإنعام التي ما يعود مثلها إلى [إلا] بعد عام مع أن الذين دعاهم إلى سؤاله محتاجون مضطرون إلى ما بذله لهم من نواله و إقباله و إفضاله ما ذا تقول لو أنك بعد الفراغ من هذه المائة الركعة أو مائة و عشرين سمعت أن قد حضر ببابك رسول من بعض ملوك الآدميين قد عرض عليك مائة دينار أو شيئا مما تحتاج إليه من المسار و دفع الأخطار فكيف كان نشاطك و سرورك بالرسول و بالإقبال و القبول و يزول النوم و الكسل بالكلية الذي كنت تجده في معاملة مولاك مالك الجلالة العظيمة [المعظمة] الإلهية الذي قد بذل لك السعادة الدنيوية و الأخروية لقد افتضح ابن آدم المسكين بتهوينه بمالك الأولين و الآخرين فارحم يا أيها المسعود نفسك و لا يكن محمد رسول الله ص سلطان العالمين و ما وعد به عن مالك يوم الدين دون رسول عبد من العباد يجوز أن يخلف في الميعاد و أمره يزول إلى الفناء و النفاد و لا تشهد على نفسك أنك ما أنت مصدق بوعود [بوعد] سلطان المعاد بتثاقلك عن حبه و قربه و وعوده [و وعده] و نشاطك لعبد من عبيده و من مهمات ليلة تسع عشرة ما قدمناه في أول ليلة منه مما يتكرر كل ليلة فلا تعرض عنه
بر اين اساس، آيا كسى كه دين اسلام و روايات وارده از پيامبر اكرم و اهل بيت او -بهترين درود بر او و خاندان او-را باور دارد، مبنى بر اين‌كه اين شب يكى از شب‌هايى است كه امور كلّ سال در آن مقدّر و تدبير مى‌شود و اين شب، شب دادن عطايا و دفع بلاها و تدبير همه‌ى امور و برترين شب‌ها در طول سال است، باوجود اين‌كه قدرت كسب تمام شادمانى‌ها و دفع تمام بيم‌ها و گرفتارى‌ها را دارد، آيا درست است كه نشاط نداشته و بدان اهتمام نورزد. آيا اگر پادشاهى، يكى از شب‌هاى سال را براى آزاد كردن برده‌ها و دادن عطايا و برآوردن خواسته‌ها انتخاب كند و اذن عامّ بدهد كه هركس چه حاضر باشد و يا غائب، هرچه خواست بطلبد و بااين‌حال، آيا عقل حكم مى‌كند كه انسان از اين مجلس عام و شب مخصوص بخشش كه تا سال آينده تكرار نمى‌شود، جا بماند. با آنكه دعوت شدگان به بخشش و اقبال و تفضّلى كه او بذل مى‌كند، نيازمند و از آن ناگزيرند. آيا اگر بعد از فراغت از اين ١٠٠ يا ١٢٠ ركعت نافله‌ى ماه رمضان بشنوى كه پيكى از يكى از پادشاهان دم در حاضر شده است و مى‌خواهد ١٠٠ دينار يا چيز ديگر كه موجب خوشحالى و دفع خطر از تو است، به تو بدهد، آن‌گاه چه مى‌گويى؟ و نشاط و خوشحالى تو به پيك و توجه و پذيرش او چگونه خواهد بود؟ و در آن صورت چگونه خواب و تنبلى‌اى كه در معامله با مولاى خود، يعنى مالك جلالت بزرگ كه نيكبختى دنيوى و اخروى را به تو ارزانى داشته است، به كلّى برطرف مى‌شود؟ آرى، آدمى بيچاره با خوار شمردن خدا، كه مالك اولين و آخرين است، خود را رسوا نموده است. پس اى نيكبخت، بر نفس خود رحم كن و مبادا حضرت محمّد-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-، پيك و رسول سلطان جهانيان و نيز وعده‌هايى كه او از سوى مالك روز جزا مى‌دهد، در نزد تو كمتر از پيك يكى از بندگان باشد كه امكان خلف وعده‌ى او مى‌رود و پايان كار او نابودى و نيستى است؛ وگرنه باوجود احساس سنگينى و تنبلى در دوستى وقرب و وعده‌هاى او و نشاط در برابر وعده‌هاى يكى از بندگان او، بر خود گواه باش كه وعده‌هاى پادشاه معاد را باور ندارى. از اعمال مهم شب نوزدهم، اعمالى است كه در شب اوّل ماه رمضان براى تمام شب‌هاى ماه رمضان ذكر كرديم. بنابراين، مبادا از آن‌ها رو بگردانى.
أَقُولُ وَ رُوِيَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ الْوَاحِدِ النَّهْدِيِّ فِي كِتَابِ عَمَلِ شَهْرِ رَمَضَانَ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرٍ أَحْمَدُ بْنُ يَعْقُوبَ الْفَارِسِيُّ وَ إِسْحَاقُ بْنُ الْحَسَنِ الْبَصْرِيُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ هَوْذَةَ عَنِ الْأَحْمَرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع
«علىّ بن عبد الواحد نهدى» در كتاب «عمل شهر رمضان» نقل كرده است كه امام صادق -عليه السّلام-فرمود:
إِذَا كَانَتْ لَيْلَةُ تِسْعَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ أُنْزِلَتْ صِكَاكُ الْحَاجِّ وَ كُتِبَتِ الْآجَالُ وَ الْأَرْزَاقُ
در شب نوزدهم ماه رمضان، پروانه و گذرنامه‌هاى رفتن حاجيان به مكّه فرود مى‌آيد و سرآمد عمر انسان‌ها و روزى آن‌ها نوشته مى‌شود
وَ اطَّلَعَ اللَّهُ إِلَى خَلْقِهِ فَيَغْفِرُ [فَغَفَرَ] لِكُلِّ مُؤْمِنٍ مَا خَلَا شَارِبَ مُسْكِرٍ أَوْ صَارِمَ رَحِمٍ مَاسَّةٍ مُؤْمِنَةٍ
و خداوند بر آفريده‌هاى خود مشرف شده و تمام مؤمنان را مى‌آمرزد، به جز كسى كه چيز مست كننده نوشيده، يا با بستگان مؤمن نزديك خود قطع رابطه نموده باشد.
أقول و قد مضى في كتابه و غيره أن ليلة النصف من شعبان تكتب الآجال و تقسم الأرزاق و تكتب أعمال السنة و يحتمل أن يكون في ليلة نصف شعبان تكون البشارة بأن في ليلة تسع عشرة من شهر رمضان تكتب الآجال و تقسم الأرزاق فتكون ليلة نصف شعبان ليلة البشارة بالوعد و ليلة تسع عشرة من شهر رمضان وقت إنجاز ذلك الوعد أو يكون في تلك الليلة تكتب آجال قوم و تقسم أرزاق قوم و في هذه ليلة تسع عشرة تكتب آجال الجميع و أرزاقهم أو غير ذلك مما لم نذكره فإن الخبر ورد صحيحا صريحا بأن الآجال و الأرزاق في ليلة تسع عشرة و ليلة إحدى و عشرين و ثلاث و عشرين من شهر رمضان و سنذكر هاهنا بعض أحاديث ليلة تسع عشرة
بااين‌حال، در اين كتاب ضمن اعمال شب نيمه‌ى شعبان و نيز در كتاب‌هاى ديگر آمده است: «در شب نيمه‌ى شعبان، سرآمد عمر انسان‌ها نوشته شده و روزى‌ها تقسيم گرديده و اعمال كلّ سال نوشته مى‌شود.» بنابراين، شايد بتوان اين‌گونه بين اين دو دسته روايت جمع كرد كه منظور اين است كه در شب نيمه‌ى شعبان بشارت داده مى‌شود كه در شب نوزدهم ماه رمضان سرآمد عمرها نوشته شده و روزى‌ها تقسيم مى‌گردد. بر اين پايه، شب نيمه‌ى شعبان، شب بشارت به اين وعده و شب نوزدهم ماه رمضان، زمان عمل به اين وعده خواهد بود. يا اين‌كه در شب نيمه‌ى شعبان سرآمد عمر افراد خاصّ نوشته شده و روزى‌هايشان تقسيم مى‌گردد و در شب نوزدهم ماه رمضان سرآمد عمر و روزى همگان مقرّر مى‌گردد. يا احتمال‌هاى ديگر كه در اينجا ذكر نمى‌كنيم. در هر حال، روايت صحيح صريح در اين‌باره وارد شده است كه سرآمد عمر انسان‌ها و روزى‌هاى آن‌ها در شب نوزدهم و بيست و يكم و بيست و سوّم ماه رمضان نوشته مى‌شود. برخى از احاديث مربوط به شب نوزدهم ماه رمضان را در اينجا يادآور مى‌شويم:
فَنَقُولُ رُوِيَ أَيْضاً عَنْ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ الْوَاحِدِ النَّهْدِيِّ فِي كِتَابِ عَمَلِ شَهْرِ رَمَضَانَ قَالَ حَدَّثَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ فِي آخَرِينَ قَالَ أَخْبَرَنَا عَلِيُّ بْنُ حَاتِمٍ فِي كِتَابِهِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ يَعْنِي ابْنَ بُطَّةَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى بْنِ عِمْرَانَ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ زَكَرِيَّا الْمُؤْمِنِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ
«علىّ بن عبد الواحد نهدى» در كتاب «عمل شهر رمضان» نقل كرده است كه «اسحاق بن عمّار» مى‌گويد: عده‌اى از امام صادق-عليه السّلام-پرسيدند:
سَمِعْتُهُ يَقُولُ وَ نَاسٌ يَسْأَلُونَهُ يَقُولُونَ إِنَّ الْأَرْزَاقَ تُقْسَمُ لَيْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ مَا ذَلِكَ إِلَّا فِي لَيْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ
«آيا روزى‌ها در شب نيمه‌ى ماه شعبان تقسيم مى‌گردند؟» آن حضرت فرمود: «به خدا سوگند، خير. اين مطلب در شب نوزدهم و بيست و يكم و بيست و سوّم ماه رمضان واقع مى‌شود؛
فَإِنَّ فِي لَيْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ يَلْتَقِي الْجَمْعَانِ وَ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ (يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ)[26] وَ فِي لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ يَمْضِي مَا أَرَادَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ ذَلِكَ
به اين صورت كه در شب نوزدهم دو گروه باهم برخورد مى‌كنند و در شب بيست و يكم تمام امور استوار از هم جدا مى‌شوند و در شب بيست و سوّم هرچه را كه خداوند-جلّ جلاله-بخواهد به‌صورت سرنوشت حتمى مشخص و امضا مى‌كند
وَ هِيَ لَيْلَةُ الْقَدْرِ الَّتِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى (خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ)[27] قُلْتُ مَا مَعْنَى قَوْلِهِ يَلْتَقِي الْجَمْعَانِ
و اين شب، شب قدر است كه خداوند درباره‌ى آن مى‌فرمايد: خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ؛ (بهتر از هزار ماه است.)» عرض كردم: «معناى اين‌كه فرموديد: دو گروه باهم برخورد مى‌كنند، چيست؟»
قَالَ يَجْمَعُ اللَّهُ فِيهَا مَا أَرَادَ اللَّهُ مِنْ تَقْدِيمِهِ وَ تَأْخِيرِهِ وَ إِرَادَتِهِ وَ قَضَائِهِ قُلْتُ وَ مَا مَعْنَى يُمْضِيهِ فِي لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ
فرمود: «يعنى خداوند در آن شب امور مختلف، اعمّ از تقديم و تأخير و اراده و سرنوشت حتمى را گرد مى‌آورد.» عرض كردم: «معناى امضا در شب بيست و سوّم چيست؟»
قَالَ إِنَّهُ يُفْرَقُ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ يَكُونُ لَهُ فِيهِ الْبَدَاءُ وَ إِذَا كَانَتْ لَيْلَةُ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ أَمْضَاهُ فَيَكُونُ مِنَ الْمَحْتُومِ الَّذِي لَا يَبْدُو لَهُ فِيهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى
فرمود: «در شب بيست و يكم امور از هم جدا مى‌شوند و بدا در آن راه دارد، ولى در شب بيست و سوّم امضا گرديده و حتمى مى‌شود و بدا در آن راه ندارد.»
[9]) سوره الاخلاص، آیات 3-4 [10]) سوره الجن، آیه 3 [11]) سوره المائده، آیه 1 [12]) سوره الانفال، آیه 24
[13]) سوره الشوری، آیه 11 [14]) سوره الرحمان، آیه 27 [15]) سوره القصص، آیه 16 [16]) سوره الرحمان، آیه 27
[17]) سوره غافر، آیه 60 [18]) سوره آل عمران، آیه 194 [19]) سوره الطلاق، آیه 12 [20]) سوره یونس، آیه 85
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
