اصول کافی: کتاب الحجه/ وقتی که گفته شود مردی.../ حدیث سوم

۱۹ تیر ۱۳۹۶ 0 معارف

امام صادق علیه السلام

سند:

الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنْ أَبِي خَدِيجَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ

قَدْ يَقُومُ الرَّجُلُ بِعَدْلٍ أَوْ بِجَوْرٍ وَ يُنْسَبُ إِلَيْهِ وَ لَمْ يَكُنْ قَامَ بِهِ فَيَكُونُ ذَلِكَ ابْنَهُ أَوِ ابْنَ ابْنِهِ مِنْ بَعْدِهِ فَهُوَ هُوَ.

ترجمه

ترجمه کمره ای

ابى خديجه گويد: شنيدم امام صادق (ع) مى‌فرمود: گاه باشد كه براى مردى شهرتى پديد آيد از نظر داد پژوهى، يا ستم كشى، و به او نسبت عدالت يا ستم دهند و خود او چنين نيست، و اين صفت در پسرش و يا پسر پسرش، پس از او با ديد آيد و آن همان ارزيابى در پدر و نيا است.

ترجمه مصطفوی

امام صادق عليه السلام ميفرمود: گاهى انسان با صفت عدالت يا ستم سنجيده مى‌شود و بآن سنجش نسبتش ميدهند، در صورتى كه خودش آن صفت را دارا نيست، بلكه پسرش يا پسر پسرش بعد از او داراى آن صفت ميباشد، پس او همانست (كه آن صفت در باره‌اش گفته شده).

ترجمه اردکانی

حسين بن محمد، از معلّى بن محمد، از وشّاء، از احمد بن عائذ، از ابو خديجه روايت كرده است كه گفت: شنيدم از امام جعفر صادق عليه السلام كه مى‌فرمود: «گاه است كه مردى به عدل، يا به جور قيام مى‌كند و گاهى هر يك از آن را نسبت به او مى‌دهند و حال آن‌كه آن مرد چنان نيست كه به آن قيام نموده باشد. پس آن‌كه آن را به جا آورده، پسرش يا پسر پسرش خواهد بود، بعد از او و آن پسر يا پسر پسر، همان پدر است كه فعل به او منسوب است» (حاصل مراد، آن‌كه كارى كه به كسى منسوب است، بر دو قسم است: يك قسم آن است كه خود مباشر آن است و قسم ديگر آن است كه فرزند و نبيره او مباشر آنند).

شرح

شرح مرآة العقول

الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنْ‏

__________________________________________________

الحديث الثالث: ضعيف على المشهور.

مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، ج‏6، ص: 239

أَبِي خَدِيجَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ قَدْ يَقُومُ الرَّجُلُ بِعَدْلٍ أَوْ بِجَوْرٍ وَ يُنْسَبُ إِلَيْهِ وَ لَمْ يَكُنْ قَامَ بِهِ فَيَكُونُ ذَلِكَ ابْنَهُ أَوِ ابْنَ ابْنِهِ مِنْ بَعْدِهِ فَهُوَ هُوَ

__________________________________________________

و قوله: و ينسب عطف على" يقوم" أي و قد ينسب مجازا أو بداءا، و ضمير إليه لمصدر يقوم أو لعدل أو لجور، و جملة لم يكن حالية" قام به" أي حقيقة" فيكون ذلك" أي المنسوب إليه أو القائم بأحدهما و قراءة فيكون على بناء التفعيل بعيد" فهو هو" الضمير الأول للقائم بأحدهما حقيقة و الثاني لما هو المراد باللفظ، أو للمقدر الواقعي و المكتوب في اللوح المحفوظ أو بالعكس، و قيل: الأول للصادر و الثاني للمنسوب أي الرجل.