بدبختی در احادیث

ويژگيهاى بدبخت

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

ثلاثةٌ لا يُخالِفُهُم إلاّ شَقِيٌّ : العالِمُ العامِلُ ، و اللَّبيبُ العاقِلُ ، و الإمامُ المُقسِطُ .
سه كسند كه جز بدبخت با آنها مخالفت نكند : عالمى كه به علم خود عمل كند ، صاحب دل خردمند، و پيشواى دادگر .

امام على عليه السلام :

الشَّقِيُّ مَنِ انخَدَعَ لِهَواهُ و غُرُورِهِ .
 بدبخت كسى است كه فريفته هوا و هوس خود گردد .

امام على عليه السلام :

 إنَّ الشَّقِيَّ مَن حُرِمَ نَفعَ ما اُوتِيَ مِنَ العَقلِ و التَّجرِبَةِ .
بدبخت كسى است كه از عقل و تجربه خود بهره نگيرد .

امام على عليه السلام :

 تَوَقَّوُا المَعاصِيَ و احبِسُوا أنفُسَكُم عنها ؛ فإنَّ الشَّقِيَّ مَن أطلَقَ فيها عِنانَهُ .
از گناهان باز ايستيد و نفسهاى خود را از آنها باز داريد ؛ زيرا بدبخت كسى است كه عنان خود را در عرصه گناهان رها سازد .

امام على عليه السلام :

لا يَجتَرِئُ عَلَى اللّه ِ إلاّ جاهِلٌ شَقِيٌّ .
بر خدا گستاخى نكند ، مگر نادانِ بدبخت .

بدبخت در شكم مادر خود بدبخت است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 السَّعيدُ مَن سَعِدَ في بَطنِ اُمِّهِ ، و الشَّقِيُّ مَن شَقِيَ في بَطنِ اُمِّهِ .
خوشبخت از همان شكم مادر خود خوشبخت است و بدبخت از همان شكم مادر خود ، بدبخت است .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 ما مِن نَسَمَةٍ يَخلُقُها اللّه ُ في بَطنِ اُمِّهِ إلاّ أنّهُ شَقِيٌّ أو سَعيدٌ .
 هيچ كس نيست كه خداوند او را در شكم مادرش بيافريند ، مگر اين كه [در همان جا ]بدبخت يا خوشبخت است .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما مِن نَفسٍ مَنفُوسَةٍ إلاّ و قد كَتَبَ اللّه ُ مَكانَها مِنَ الجَنَّةِ و النارِ ، و إلاّ و قد كُتِبَت شَقِيّةً أو سَعِيدةً ، أمّا أهلُ السَّعادَةِ فَيُيَسَّرونَ لِعَمَلِ أهلِ السَّعادَةِ ، و أمّا أهلُ الشَّقاوَةِ فَيُيَسَّرونَ لِعَمَلِ أهلِ الشَّقاوَةِ .
هيچ كس نيست كه به دنيا بيايد ، مگر اين كه خداوند جايگاه او در بهشت و دوزخ و بدبخت يا خوشبخت بودن او را معلوم كرده است اما خوش بختان، به عملِ سعادتمندان موفّق مى شوند ، و بد بختان به عملِ شقاوتمندان .

امام على عليه السلام :

ثُمّ يَبعَثُ اللّه ُ مَلَكَ الأرحامِ ··· يقولُ : يا إلهي ، أ شَقِيٌّ أم سَعِيدٌ؟ فَيُوحِي اللّه ُ عَزَّ و جلَّ مِن ذلكَ ما يَشاءُ و يَكتُبُ المَلَكُ .
سپس خداوند، فرشته زهدانها را مى فرستد . . . مى پرسد : بار خدايا! آيا بدبخت است يا نيكبخت؟ پس خداوند عزّ و جلّ آنچه بخواهد در اين باره وحى مى كند و فرشته آن را مى نويسد .

امام رضا عليه السلام :

إذا تَمَّتِ الأربَعَةُ أشهُرٍ [يَعني لِلنُّطفَةِ ]بَعَثَ اللّه ُ تباركَ و تعالى إلَيها مَلَكَينِ خَلاّقَينِ يُصَوِّرانِهِ ، و يَكتُبانِ رِزقَهُ و أجَلَهُ و شَقيّا أو سَعيدا .
چون چهار ماه [بر نطفه ]بگذرد خداوند تبارك و تعالى، دو فرشته آفريننده به سوى آن بفرستد، تا بدان شكل و صورت دهند و روزى و مدّت عمر و بدبختى يا خوشبختى او را رقم زنند .

آفرينش خوشبختى و بدبختى پيش از آفرينش مردمان

المحاسن ـ به نقل از منصور بن حازم ـ : به امام صادق عليه السلام گفتم :

لَم تُجِبني مُنذُ سِنينَ عنِ الشَّقاءِ و السَّعادَةِ ، أنَّهُما كانا من قَبلِ أن يَخلُقَ اللّه ُ الخَلقَ ؟ قالَ: بَلى ، و أنا الساعَةَ أقُولُهُ. قُلتُ : فَأخبِرْني عنِ السَّعيدِ هَل أبغَضَهُ اللّه ُ على حالٍ مِن الحالاتِ ؟ فقالَ : لو أبغَضَهُ على حالٍ مِن الحالاتِ لَما ألطَفَ لَهُ حتّى يُخْرِجَهُ مِن حالٍ إلى حالٍ فَيَجعَلَهُ سَعيدا . قُلتُ : فَأخبِرْني عنِ الشَّقِيِّ هَل أحَبَّهُ اللّه ُ على حالٍ مِن الحالاتِ ؟ فقال : لو أحَبَّهُ ··· ما تَرَكَهُ شَقيّا .
آيا شقاوت و سعادت پيش از آن كه خداوند خلايق را بيافريند وجود داشته اند ؟ حضرت فرمود : آرى ، و اينك من آن را [برايت] مى گويم . عرض كردم : پس ، مرا خبر ده كه آيا خداوند انسانِ خوشبخت را در هيچ حالتى از حالات دشمنش مى دارد؟ فرمود : اگر موردى از موارد او را دشمن مى داشت، با نظر لطف خود او را از حالتى به حالتى در نمى آورد و خوشبختش نمى كرد . عرض كردم : مرا خبر ده از بدبخت كه آيا حالى از حالات هست كه خداوند او را در آن حالت دوست بدارد؟ فرمود : اگر او را در حالتى از حالت ها دوستش مى داشت··· بدبخت رهايش نمى كرد

امام صادق عليه السلام :

 إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ خَلَقَ السَّعادَةَ و الشَّقاوَةَ قَبلَ أن يَخلُقَ خَلْقَهُ ، فَمَن عَلِمَهُ اللّه ُ سَعيدا لَم يُبغِضْهُ أبَدا ، و إن عَمِلَ شَرّا أبغَضَ عَمَلَهُ و لَم يُبغِضْهُ ، و إن كانَ عَلِمَهُ شَقِيّا لَم يُحِبَّهُ أبدا ، و إن عَمِلَ صالحا أحَبَّ عَمَلَهُ و أبغَضَهُ لِما يَصِيرُ إلَيهِ .
 خداوند عزّ و جلّ پيش از آن كه خلق خود را بيافريند خوشبختى و شور بختى را آفريد ؛ پس خداوند كسى را كه بداند خوشبخت است ، دشمن نمى دارد و چنانچه كار بدى انجام دهد ، كارش را دشمن مى دارد اما خود او را دشمن نمى دارد و هرگاه بداند بدبخت است ، هرگز او را دوست نمى دارد و چنانچه كار خوبى انجام دهد ، كارش را دوست مى دارد اما به خاطر سرنوشتش وى را نا خوش مى دارد .

تفسير اخبار پيشين

التوحيد ـ به نقل از محمّد بن أبى عمير ـ : از امام كاظم عليه السلام درباره سخن پيامبر صلى الله عليه و آله پرسيدم كه: بدبخت در همان شكم مادر خود بدبخت است و خوشبخت در همان شكم مادرش خوشبخت است. حضرت فرمود :

الشَّقِيُّ مَن عَلِمَ اللّه ُ و هُو في بَطنِ اُمِّهِ أنّهُ سَيَعمَلُ أعمالَ الأشقِياءِ ، و السَّعيدُ مَن عَلِمَ اللّه ُ و هُو في بَطنِ اُمِّهِ أنّهُ سَيَعمَلُ أعمالَ السُّعَداءِ قُلتُ لَهُ : فَما مَعنى قولِهِ صلى الله عليه و آله : اِعمَلُوا فَكُلٌّ مُيَسَّرٌ لِما خُلِقَ لَهُ؟ فقالَ : إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ خَلَقَ الجِنَّ و الإنسَ لِيَعبُدُوهُ ، و لَم يَخلُقْهُم لِيَعصُوهُ ، و ذلكَ قولُهُ عَزَّ و جلَّ : «و ما خَلَقْتُ الجِنَّ و الإنْسَ إلاّ لِيَعْبُدُونِ» (ذاریات،56) فَيَسَّرَ كُلاًّ لِما خُلِقَ لَهُ ، فالوَيلُ لِمَنِ استَحَبَّ العَمى على الهُدى .
 كسى كه بدبخت است در همان هنگامى كه در شكم مادرش هست ، خداوند مى داند او در آينده كارها و اعمال شقاوتمندان را خواهد كرد و كسى كه خوشبخت باشد ، در همان شكم مادرش خداوند مى داند كه او در آينده اعمال و رفتار سعادتمندان را انجام خواهد دادعرض كردم : معناى اين سخن رسول خدا صلى الله عليه و آله چيست : «عمل كنيد كه هر كسى براى آنچه به منظور آن آفريده شده آماده مى باشد»؟ فرمود : خداوند عزّ و جلّ جنّ و انس را براى عبادت كردن او آفريد نه براى معصيت كردنش . اين، سخن خداوند عزّ و جلّ است آن جا كه مى فرمايد :«جنّ و انس را نيافريديم مگر براى اين كه مرا عبادت كنند» . بنا بر اين ، همه را براى آنچه به منظور آن آفريده شده اند آماده كرده است ، پس واى بر كسى كه كورى و گمراهى را بر هدايت ترجيح دهد .

موجبات سعادت

امام صادق عليه السلام :

 إنّ اللّه َ تباركَ و تعالى يَنقُلُ العَبدَ مِنَ الشَّقاءِ إلى السَّعادَةِ ، و لا يَنقُلُهُ مِن السَّعادةِ إلى الشَّقاءِ .
 خداوند تبارك و تعالى بنده را از بدبختى به خوشبختى منتقل مى كند ، ولى از خوشبختى به بدبختى منتقل نمى كند .

امام صادق عليه السلام ـ درباره كسى كه حسين عليه السلام را با آگاهى از حق (مقام) آن حضرت زيارت كند ـ فرمود :

و إن كانَ شَقِيّا كُتِبَ سعيدا ، و لم يَزَلْ يَخُوضُ في رَحمَةِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ .
 اگر بدبخت باشد، خوشبخت نوشته مى شود و پيوسته در رحمت خداوند عزّ و جلّ غوطه مى خورَد .

امام صادق عليه السلام ـ درباره كسى كه سوره «كافرون» و «اخلاص» را در نماز واجب بخواند ـ فرمود :

 و إن كانَ شَقيّا مُحِيَ مِن دِيوانِ الأشقياءِ، و اُثبِتَ في دِيوانِ السُّعَداءِ .
اگر بدبخت باشد، نامش از ديوان شور بختان پاك مى شود و در ديوان نيكبختان ثبت مى گردد .

امام صادق عليه السلام ـ بعد از ذكر دعايى ـ فرمود :

 ما مِن عَبدٍ مُؤمِنٍ يَدعُو بِهِنَّ مُقبِلاً قَلبُهُ إلى اللّه ِ عَزَّ و جلَّ إلاّ قَضَى حاجَتَهُ ، و لَو كانَ شَقِيّا رَجَوتُ أن يُحَوَّلَ سَعِيدا .
 هر بنده مؤمنى كه ، با توجّه قلبى به خداوند عزّ و جلّ ، اين دعاها را بخواند ، خداوند حاجتش را برآورده سازد و چنانچه بدبخت باشد، اميد دارم كه خوشبخت گردد .

موجبات بدبختى

امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «گويند : اى پروردگار ما! بد بختيمان بر ما چيره گشت» (مومنون،106)ــ فرمود :

بِأعمالِهِم شَقُوا .
به سبب اعمال و كردارشان بدبخت شدند .

امام على عليه السلام ـ در فرمان استاندارى مصر به مالك اشتر ـ نوشت : 

أمَرَهُ بِتقوَى اللّه ِ ، و إيثارِ طاعَتِهِ ، و اتِّباعِ ما أمَرَ بهِ في كتابِهِ مِن فَرائضِهِ و سُنَنِهِ ، التي لا يَسعَدُ أحَدٌ إلاّ باتِّباعِها ، و لا يَشقى إلاّ مَع جُحُودِها و إضاعَتِها .
على بن ابي طالب امر مى كند او (مالك) را به تقواى الهى و برگزيدن فرمان خدا و پيروى از واجبات و مستحبّات او، كه در كتابش (قرآن كريم) به آنها فرمان داده است و هيچ كس، جز به پيروى از آنها خوشبخت نمى گردد و هيچ كس جز با انكار و فرو گذاشتن آنها بدبخت نمى شود .

امام على عليه السلام : 

مَن كَثُرَ حِرصُهُ كَثُرَ شَقاؤهُ
كسى كه آزمنديش زياد باشد ، رنج و بدبختيش بسيار باشد .

امام على عليه السلام :

إيّاكَ و الوَلَهَ بالدُّنيا ؛ فإنّها تُورِثُكَ الشَّقاءَ و البَلاءَ ، و تَحدُوكَ على بَيعِ البَقاءِ بِالفَناءِ
از شيفته شدن به دنيا بپرهيز ، كه براى تو بدبختى و گرفتارى مى آورد و موجب مى شود كه آنچه را ماندنى است ، به آنچه رفتنى است ، بفروشى .

امام على عليه السلام :

الحِرصُ أحَدُ الشَّقاءَينِ .
 آزمندى ، يكى از دو بدبختى است.

امام على عليه السلام :

سَبَبُ الشَّقاءِ حُبُّ الدُّنيا
 علّت بدبختى ، دنيا دوستى است.

امام على عليه السلام ـ در شرح آفرينش آدم عليه السلام ـ فرمود :

قالَ سبحانَهُ : «اُسْجُدُوا لاِدَمَ فَسَجَدُوا إلاّ إبليسَ» (اسراء61)اِعتَرَتهُ الحَمِيَّةُ ، و غَلَبَتْ علَيهِ الشِّقوَةُ ، و تَعَزَّزَ بِخِلقَةِ النارِ ، و استَوهَنَ خَلقَ الصَّلصالِ .
خداوند سبحان فرمود :«بر آدم سجده كنيد . پس همه سجده كردند، مگر ابليس» غرور و نخوت او را فرا گرفت و بدبختى بر وجود وى چيره گشت و به آفرينش [خود] از آتش باليد و آفرينش [آدم از ]گِلِ خشك را خوار شمرد .

امام على عليه السلام :

فَيا لَها حَسرَةً على كُلِّ ذِي غَفلَةٍ أن يكونَ عُمُرُهُ علَيهِ حُجَّةً ، و أن تُؤَدِّيَهُ أيّامُهُ إلى الشِّقوَةِ !
اى دريغ بر آن بى خبرى كه عمرش بر او حجّت باشد و گذشتِ روزگارانش او را به بدبختى كشاند .

امام على عليه السلام :

فَمَن يَبتَغِ غَيرَ الإسلامِ دِينا تَتَحَقَّقْ شِقوَتُهُ، و تَنفَصِمْ عُروَتُهُ ، و تَعظُمْ كَبوَتُهُ ، و يَكُنْ مَآبُهُ إلى الحُزنِ الطَّويلِ و العَذابِ الوَبِيلِ (الشَّدِيدِ) .
هركه دينى جز اسلام بجويد به بدبختى گرفتار آيد و دستاويزش از هم گسيخته شود و به رو در افتادن و سقوطش [در عذاب و آتش] سخت باشد و به اندوهِ دراز و عذاب دردناك مبتلا گردد .

امام حسين عليه السلام ـ در دعاى روز عرفه ـ گفت :

 اللّهُمّ اجعَلْني أخشاكَ كَأنّي أراكَ ، و أسعِدْني بتَقواكَ ، و لا تُشقِني بِمَعصِيَتِكَ .
 بار خدايا! كارى كن كه از تو چنان بترسم كه گويى مى بينمت، و با تقوا و ترس از خودت خوش بختم گردان، و با معصيت و نا فرمانيت شور بختم مكن .

امام رضا عليه السلام :

جَفَّ القَلَمُ بحَقيقَةِ الكتابِ مِنَ اللّه ِ بِالسَّعادَةِ لِمَن آمَنَ و اتَّقى، و الشَّقاوَةِ مِنَ اللّه ِ تباركَ و تعالى لِمَن كَذَّبَ و عَصى
 قلم تقدير خداوندى بر خوشبختى كسى كه ايمان آورَد و تقوا داشته باشد و بر بدبختى كسى كه ايمان نياورَد و نافرمانى ورزد، رقم خورده است .

بد بخت ترين مردم

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أشقَى الناسِ المُلُوكُ
بد بخت ترين مردمان ، شاهانند.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أشقَى الأشقياءِ مَنِ اجتَمَعَ علَيهِ فَقرُ الدُّنيا و عَذابُ الآخِرَةِ .
 بد بخت ترين بد بختها ، كسى است كه فقر دنيا و عذاب آخرت در او جمع شود .

مجمع البيان ـ به نقل از عثمان بن صهيب از پدرش ـ :

قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله لعلِيِّ بنِ أبي طالبِ عليه السلام : مَن أشقَى الأوَّلِينَ؟ قالَ : عاقِرُ الناقَةِ ، قالَ : صَدَقتَ ، فَمَن أشقَى الآخِرِينَ؟ قالَ : قُلتُ : لا أعلَمُ يا رسولَ اللّه ِ ، قالَ : الذي يَضرِبُكَ على هذِهِ، و أشارَ إلى يافُوخِهِ
 پيامبر صلى الله عليه و آله از على عليه السلام پرسيد : بد بخت ترين مردمان گذشته كيست؟ [ على عليه السلام ]گفت : پى كننده ناقه . فرمود : درست است . پرسيد : بد بخت ترين مردم در آينده كيست؟ گفت : نمى دانم اى رسول خدا . پيامبر صلى الله عليه و آله به ملاج على عليه السلام اشاره كرد و فرمود : آن كسى كه به اين جا ضربت زند .

عيسى عليه السلام :

أشقَى الناسِ مَن هُو مَعروفٌ عندَ الناسِ بِعِلمِهِ مَجهولٌ بِعَمَلِهِ .
بد بخت ترين مردم ، كسى است كه در ميان مردم به علم شناخته شده باشد و به عمل، ناشناخته .

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به اين پرسش كه بد بخت ترين مردم كيست ـ فرمود :

 مَن باعَ دِينَهُ بِدُنيا غَيرِهِ .
كسى كه دين خود را به دنياى ديگرى بفروشد .

امام على عليه السلام :

أشقاكُم أحرَصُكُم .
 بد بخت ترين شما ، آزمندترين شماست .

امام على عليه السلام :

أشقَى الناسِ مَن غَلَبَهُ هَواهُ ، فَمَلَكَتهُ دُنياهُ و أفسَدَ اُخراهُ .
 بد بخت ترين مردم كسى است كه هواى نفْس بر او چيره شود ؛ پس دنيايش او را در اختيار خود گيرد و آخرت خويش را تباه گرداند .

امام على عليه السلام :

 مِن أعظَمِ الشَّقاوَةِ القَساوَةُ .
يكى از بزرگترين بدبختيها ، سنگدلى است .

امام على عليه السلام ـ در دعا ـ گفت : 

يا رَبِّ ، ما أشقى جَدَّ مَن لَم يَعظُمْ في عَينِهِ و قَلبِهِ ما رَأى مِن مُلكِكَ و سُلطانِكَ في جَنبِ ما لَم تَرَ عَينُهُ و قَلبُهُ مِن مُلكِكَ و سُلطانِكَ ! و أشقى مِنهُ مَن لَم يَصغُرْ في عَينِهِ و قَلبِهِ ما رَأى و ما لَم يَرَ مِن مُلكِكَ و سُلطانِكَ في جَنبِ عَظَمَتِكَ و جَلالِكَ ، لا إلهَ إلاّ أنتَ سبحانَكَ إنّي كُنتُ مِن الظالِمينَ .
پروردگارا! چه بدبخت است كسى كه قدرت و شوكت مشهود تو و نيز قدرت و شوكت نا مشهود تو ، در نگاه و دل او با عظمت نيايد و بد بخت تر از او كسى است كه قدرت و شوكت مشهود و نا مشهودِ تو، در قياس با عظمت و جلالِ خود تو در چشم و دلش خُرد و ناچيز نيايد . لا إله إلاّ أنت سبحانك إنّى كنت من الظالمين (خدايى جز تو نيست ، پاكى تو اى خدا ، من از ستمگران بودم) .

نشانه هاى بدبختى

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مِن علاماتِ الشَّقاءِ : جُمُودُ العَينِ ، و قَسوَةُ القَلبِ ، و شِدَّةُ الحِرصِ في طَلَبِ الرِّزقِ ، و الإصرارُ على الذَّنبِ .
 از نشانه هاى بدبختى است : خشكى چشم و سختى دل و حرص زدن زياد در طلب روزى و پافشارى بر گناه .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا عليُّ ، أربَعُ خِصالٍ مِنَ الشَّقاءِ : جُمُودُ العَينِ ، و قَساوَةُ القَلبِ ، و بُعدُ الأمَلِ ، و حُبُّ البَقاءِ .
 اى على! چهار چيز نشانه بدبختى است : خشكى چشم ، قساوت قلب ، آرزوى دراز، و عشق به زنده ماندن .

امام على عليه السلام :

 مِن عَلامةِ الشَّقاءِ غِشُّ الصَّديقِ .
از نشانه بدبختى، دغلكارى با دوست است .

امام على عليه السلام :

مِن علاماتِ الشَّقاءِ الإساءَةُ إلى الأخيارِ .
 از نشانه هاى شقاوت ، بدى كردن به نيكان است .

امام على عليه السلام :

مِن الشَّقاءِ إفسادُ المَعادِ .
تباه كردن معاد ، از بدبختى است .

امام على عليه السلام : 

مِنَ الشَّقاءِ أن يَصُونَ المَرءُ دُنياهُ بِدِينِهِ .
از بدبختى است كه انسان دين خود را وسيله حفظ دنيايش قرار دهد .

امام على عليه السلام :

 مِنَ الشَّقاءِ فَسادُ النِّيَّةِ .
 بد سگالى ، از نشانه هاى بدبختى است .

امام صادق عليه السلام : 

إذا أرَدتَ أن تَعلَمَ أ شَقِيٌّ الرَّجُلُ أم سَعيدٌ ، فَانظُرْ مَعروفَهُ إلى مَن يَصنَعُهُ ؛ فإن كانَ يَصنَعُهُ إلى مَن هو أهلُهُ فَاعلَم أنّهُ خَيرٌ ، و إن كانَ يَصنَعُهُ إلى غَيرِ أهلِهِ فَاعلَم أنّهُ لَيسَ لَهُ عِندَ اللّه ِ خَيرٌ .
اگر خواهى بدانى آيا كسى بدبخت است يا خوشبخت ، بنگر كه به چه كسى خوبى مى كند ؛ اگر به اهلش (مستحق) خوبى مى كند ، بدان كه آدم خوبى است و اگر به (غير مستحق) نااهل خوبى مى كند، بدان كه او را نزد خداوند خير و خوبى نيست .

سرانجام بد بختان

امام على عليه السلام :

 فَمَن يَبتَغِ غَيرَ الإسلامِ دينا تَتَحَقّق شِقوَتُهُ ، و تَنقَصِم عُروَتُهُ ، و تَعظُم كَبوَتُهُ ، و يَكُن ما بِهِ إلَى الحُزنِ الطَّويلِ وَ العَذابِ الوَبيلِ .
 هر كس جز اسلام در پى دينى برود ، تيره بختى اش محقق و بند [خوش بختى اش] گسسته و افتادنش سخت است . بازگشت او به اندوه طولانى و عذابى ناگوار است .

امام على عليه السلام ـ در عهد نامه اش به مالك اشتر ، زمانى كه او را حاكم مصر گردانيد ـ نوشت :

هذا ما أمَرَ بِهِ عَبدُ اللّه ِ عَلِىٌّ أميرُ المُؤمِنينَ مالِكَ بنَ الحارِثِ الأشتَرَ ··· أمَرَهُ بِتَقوَى اللّه ِ و إيثارِ طاعَتِهِ ، وَ اتِّباعِ ما أمَرَ بِهِ في كِتابِهِ مِن فَرائِضِهِ و سُنَنِهِ الَّتي لا يَسعَدُ أحَدٌ إلاّ بِاتِّباعِها ، و لا يَشقى إلاّ مَعَ جُحودِها و إضاعَتِها
 اين ، دستورى است كه بنده خدا امير المؤمنين ، به مالك بن حارث اشتر مى دهد ··· او را فرمان مى دهد به پرواى از خدا و مقدم داشتن طاعت او بر هر چيز و پيروى از هر چه او در كتابش به آن فرمان داده است : از واجبات و سنت هايى كه احدى جز به پيروى از آنها خوشبخت نمى شود و احدى هم جز به انكار و پامال كردن آنها بدبخت نمى شود .

امام صادق عليه السلام : مردى خدمت رسول خدا آمد و گفت : هرگز كودكى را نبوسيده ام . وقتى آن مرد رو گرداند [كه برود] پيامبر فرمود :

 هذا رَجُلٌ عِندي أنَّهُ مِن أهلِ النّارِ .
 اين مرد ، در نزد من از اهل آتش است .

 برای مشاهده گزیده ای از احادیث و روایات  این موضوع در قاب تصویری به (مجموعه حدیث تصویری درباره بدبختی)  مراجعه کنید.

میزان الحکمه،جلد پنجم.