معایب شبکه های اجتماعی از نگاه غربی ها

معایب شبکه های اجتماعی از نگاه غربی ها

۱۷ آذر ۱۳۹۳ 0 فرهنگ و اجتماع
چندی است که شبکه های اجتماعی به واقعیتی با سرچشمه های مجاز تبدیل شده اند و بر ذهن و فکر بسیاری از جوانان سایه افکنده اند. بسیاری از جوانان و و حتی نوجوانان ما ساعت ها در این شبکه های اجتماعی وقت صرف می کنند.
در سال گذشته میزان نفوذ شبکه های اجتماعی اعلام شد و فیس بوک بیش از 1.1 میلیارد کاربر، توئیتر 200 میلیون و اینستاگرام نیز 100 میلیون عضو فعال داشته است، مطمئنا تا به امروز بر این تعداد افزوده شده است و به همین دلیل بررسی همه جانبه مزایا و معایب آنها امری غیر قابل چشم پوشی است.
در این گزارش بدون اینکه سخنان، تحلیل ها و حتی بهانه های دشمنان شبکه های اجتماعی و یا توجیه ها و ادعاهای مدافعان فعلی آن ها به صورت کورکورانه مورد قبول قرار گیرند، تنها به بررسی و بیان تاثیرات مثبت و منفی این شبکه ها از نگاه افکار عمومی و کارشناسان در کشورهای غربی می پردازیم تا مخاطب این گزارش خود تصمیم بگیرد که از این شبکه ها در چه مسیر و با چه هدفی استفاده کند. 
 
اخیرا محققین دانشگاه شیکاگو در پژوهشی در یافته اند که استفاده از شبکه های اجتماعی همچون فیس بوک و توئیتر و غیره و مانند استفاده از سیگار اعتیاد آوراست و می تواند اثرات منفی زیادی را بر کارکنان بگذارد ،زیرا استفاده بیش از حد ار آن ها بخش اعتیاد در مغز را تحریک می کنند
 

آسیب های شبکه های اجتماعی 

 
کارشناسان آسیب ها و نکات منفی متعددی را برای استفاده غیر متعارف از شبکه های اجتماعی عنوان می کنند. برخی از این آسیب ها در مورد استفاده ار اینترنت نیز مطرح شده اند. اخیرا محققین دانشگاه شیکاگو در پژوهشی در یافته اند که استفاده از شبکه های اجتماعی همچون فیس بوک و توئیتر و غیره، مانند استفاده از سیگار اعتیاد آوراست و می تواند اثرات منفی زیادی را بر کارکنان بگذارد، زیرا استفاده بیش از حد از آن ها بخش اعتیاد در مغز را تحریک می کند.
 
تحقیق دیگری نیز نشان داده است که این شبکه ها توانایی هایی ارتباطی انسان را از حالت گفتاری به سمت نوشتار در فضای مجازی تغییر داده اند.  
"بروک فکولت والز"استاد ارتباطات در دانشگاه های آمریکا درباره تاثیرات شبکه های اجتماعی بر جامعه اعتقاد دارد که قطعا ما در برخی از جنبه ها به شبکه های اجتماعی عادت کرده ایم و بسیاری از ما در کار، بازی و حتی در بحث اجتماعی شدن، روز به روز به این رسانه های دیجیتال وابسته تر می شویم.
 
به اعتقا د این استاد ارتباطات در دانشگاه های غربی، رسانه ها و شبکه های دیجیتال برخی از چیزهای مهم در زندگی ما را جا به حا کرده اند. فناوری های نوین جایگزین فناوری های پیشین شده و به همان اندازه هم تاثیر گذارتر بوده اند و انسان ها نیز مجبورند رفتار و زندگی خود را با این ابزارهای نو وفق دهند.
 
برداشت های مختلفی از تاثیر گذاری رسانه های اجتماعی بر میزان اجتماعی بودن افراد وجود دارد. برخی اعتقاد دارند این رسانه ها افراد را منزوی تر و تک بعدی تر و به دایره بسته ای از ارتباطات اجتماعی تبدیل کرده اند.

به نظر این استاد شبکه های اجتماعی، رویه ها و قوانین اجتماعی ما را تغییر می دهند و بر خلاف گذشته که ارتباطات ما بیشترخصوصی و غیر مستند بوده اند اکنون ارتباط در اینترنت مستندات دیجیتالی دارد و شرکت های مالک شبکه های اجتماعی، اکنون پایگاه های اطلاعاتی بسیار بزرگی را در اختیار دارند و اطلاعات مختلفی را در مورد رفتارهای اجتماعی اعضا ثبت کرده اند.  این اطلاعات ممکن است در بسیاری از راه های خوب یا بد به کار گرفته شوند.  

مطابق با گزارش وبسایت اجتماعی - سرگرمی کسب و کار کوچک (http:/smallbusiness.cheron.com) شبکه های اجتماعی مختلف همچون فیس بوک،  مای اسپیس و دیگر شبکه ها این مزیت را دارند که به افراد اجازه می دهند تا هرکسی-از یک همسایه و همکار قبلی تا یک همکلاسی قدیمی در مدرسه ده ها سال قبل-را پیدا و با اوارتباط برقرار کنند. با جستحو در این تارنماها شما این احساس را پیدا می کنید که در جامعه ای بزرگتر، اما با روشی راحت تر حاضرید و در فضای مجازی و الکتروتیک، ارتباطات آسانی را برقرار می کنید. اما این ارتباط در ظاهر آسان می تواند اثرات منفی و ناخوشیندی را نیز به همراه داشته باشد. نخستین تاثیر مجازی و غیر واقعی حضور در این فضا این است که به انسان احساس نادرستی از جضور در اجتماع و ارتباط با افراد می دهد.
 
پژوهشی که به وسیله "استیون اشتروگاتز" در "دانشگاه کرنل" انجام شد نشان داد که رسانه های اجتماعی برای بسیاری از کاربران، برقرای تمایز صحیح میان روابط درست و معنادار در دنیای واقعی و ارتباط از طریق این رسانه های نو ظهور را سخت می کند. به عبارت دیگر با تمرکز بر زمان و انرژی روانی کمتری که برای این گونه روابط اختصاص داده می شود بسیاری از این ارتباطات اصلی و مهم ما تضعیف می شوند.
این وب سایت دومین تاثیر شبکه های اجتماعی را آزار و اذیت یا زورگویی مجازی  می داند. خاصیت فوری و بی واسطه بودن که توسط این رسانه های اجتماعی ارائه می شود، باعث می شود که اطلاعات به راحتی در دسترس همه افراد اعم از دوستان، تبهکاران یا شکارچیان شبکه های مجازی قرار بگیرد. هر چه افراد کم سن و سال باشند، بیشتر در معرض خطر قرار می گیرند. این حملات آنلاین ممکن است تاثیرات بسیار عمیق و مخربی بر روحیه و شخصیت و ویژگی های روانی افراد داشته باشد. در برخی از پرونده های جنایی که رسانه های غربی نیز به آن ها پرداخته اند قربانیان حتی به خود کشی دست زده اند.
ویژگی گمنام بودن در این شبکه ها ممکن است انگیزه های خطرناکی را به مرتکبین بدهد که در غیر این صورت این شرایط فراهم نمی شد.بر اساس گزارشی که در سال 2012 به وسیله شبکه تلویزیونی سی بی اس عنوان شد، زور گویی و بد اخلاقی های اجتماعی در فضای مجازی در بین 42 درصد از جوانانی که خود به نوعی قربانی این شبکه ها بودند،دیده شده است.
تاثیر منفی این شبکه ها کاهش کارآمدی و سودمند بودن افراد به ویژه در حوزه های تجاری است. در حالی که بسیاری از تجار از این شبکه ها برای ارتباط و یا پیدا کردن مشتریان جدید استفاه می کنند حضور در این سایت ها برای کارکنان شرکت ها عمدتا تاثیر عکس داشته است. وب سایت  wired.com دو پژوهش را منتشر کرده که  در آن میزان صدمات این شبکه ها  به ویژگی مولد بودن کارمندان نشان داده شده است . این تحقیق نشان داده که فیس بوک 1.5 درصد از ویژگی مولد بودن کارکنان اداری کم کرده است. شرکت مورس نیز در گزارشی اعلام کرد که این رسانه ها و پدیده های اجتماعی سالانه باعث ضرر 2.2 میلیارد پوندی به شرکت های بریتانیایی می شوند.
 
شکستن حریم خصوصی نیز از معظلاتی است که به وسیله شبکه های اجتماعی رخ می دهد. شبکه های اجتماعی مردم را تحریک می کنند تا عمومی تر باشند و در مورد زندگی خصوصی شان بازتر رفتار کنند.در این شبکه ها،اطلاعات زندگی خصوصی به راحتی منتشر می شوند. ضمنا شبکه های اجتماعی ارتباطات رو در رو را به ویژه در جوانانی که زمان زیادی را در همین شبکه ها به سر می برند تضعیف می کند . "جین تونگ" استاد روانشناسی دانشگاه سن دیه گوی آمریکا در پژوهشی نشان داد که دانش آموزان و دانشجویانی که از اینترنت و شبکه های اجتماعی زیاد استفاده می کنند، در جامعه پرخاشگرتر از دیگرانند و بیشتر به نزاع، دعوا واستفاده از سلاح گرایش دارند.
 
وب سایتbizcommunity.com  در مطلبی در مورد اثرات این شبکه ها بر زندگی فردی کاربران-با تمرکز بر کاربران در کشورهای غربی-می نویسد که این شبکه ها مانند هر پدیده ای در کنار مزایا معایبی هم دارند.این رسانه ها علاوه بر معایبی همچون ورود به حریم خصوصی افراد و فقدان جمع گرایی و دامن زدن به انزوا طلبی، تاثیرات منفی بر سلامت و روان افراد می گذارند. کارشناسان دریافته اند که ارتباط نزدیکی میان فعالیت بیش از حد در این شبکه ها (hyper networking) (استفاده بیش از سه ساعت در روز از اینترنت) و بیماریهای همچون افسردگی و استفاده از مواد مخدر و انزوایی نوجوانان ارتباطی وجود دارد که در انواع حاد آن به خود کشی منجر شده است. وقتی که فردی از طریق آنلاین هر روز با دوستانش اتباط دارد و زمان کمتری را خارج ازمیز رایانه خود می گذراند به تدریج منزوی شده و همین نبود ارتباط فیزیکی با مردم، باعث انزوا و به تدریج انواع حاد بیماری روانی همچون افسردگی، اضطراب و برخی بیماریهای جسمی را به دنبال دارد. 
 
نیویورک تایمز در تاریخ 24 فوریه سال 2009 در مطلبی با عنوان اثرات شبکه های اجتماعی بر سلامتی، ابتدا این سوال را مطرح کرد که آیا فعالیت در شبکه های اجتماعی انسان را می کشد؟ و پاسخ داد خیر، ولی اخیرا دانشمندان بریتانیایی دریافتند که گذراندن تمام روز و بیشتر زمان شب برای کار با رایانه  و گردش در شبکه های اجتماعی برای مغز و بدن انسان بسیار مخرب است. "سوزان گرینفیلد" ، استاد فارماکولوژی در دانشگاه آکسفورد و مدیر موسسه سلطنتی بریتانیا اعلام کرد: " ترس من ازآن است که تکنولوژی ها مغز را بچه کند ((infantilizing the brain و به شرایط کود
کی بفرستد ، به طوری که توجه فرد مانند یک کودک و نوزاد، به سر و صدای کم (وز وز) یا نورهای درخشان برای دوره های کوتاه جلب شود و فرد در لحظه زندگی کند و مغزش به مغز یک کودک تبدیل شود."
 
او معتقد است شبکه های اجتماعی و بازی های رایانه ای، به ویژه برای کودکان مضر هستند. می توان نمونه های این زیان ها را در افزایش موارد اختلال کمبود توجه یا پیش فعالی مشاهده کرد. اگر مغز جوان تحت تاثیر کنش و واکنش های سریع در جهان خارج قرار بگیرد، صفحات تصویری جدیدی در ذهنش روشن می شود و این تبادلات سریع، مغز را برای عمل در لحظه عادت می دهد.
 
اساتید دانشگاه میشیگان نیز با تحقیق در مورد شبکه های اجتماعی به ویژه فیس بوک دریافتند که اگر فردی تمام شب در این شبکه ها فعالیت کند،  فعالیت های روزانه او با نارضایتی بیشتر و کاهش سطح فعالیت زندگی همراه می شود. یکی از مواردی که رسانه ها در مورد اعتیاد آور بودن شبکه های اجتماعی به آن می پردازند این بود که در سال 2012 بعد از آن که "تلالا ویلسون" بعد از درمان افسردگی به خانه بازگشت وبعد از این که فهمید والدینش به تجویز پزشک، اکانت او را در یکی از شبکه های اجتماعی بسته اند، در یکی از ایستگاه های قطار شهری لندن خودکشی کرد. این نوع اخبار را تقریبا می توان هر ماه در رسانه ها مطالعه کرد. به نظر کارشناسان، تاثیر شبکه های اجتماعی بر روان افراد و اعتیاد به استفاده از آن و تغییر در مفهوم زندگی باعث دست زدن به چنین اقداماتی می شود.
 به طور کلی کارشناسان و روانشناسان غربی معتقدند که تکنولوژی های ارتباطی نوین از طریق مختلف، زندگی افراد و به ویژه جوانان را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت مسیر و نگرش آنها را تغییر می دهد و معایب زیر را دارند:
  • بر هم زدن نظم و الگوی خواب و ایجاداسترس 
  • افسردگی و ارتباط روانی به اینترنت و تلفن همراه
  • اعتیاد به فناوری های نو (لوازم شخصی رایانه ای همان بخشی از مغز را تحریک می کند که در اعتیاد فعال می شود).
  • استرس همیشگی 24 ساعته در 7 روز و نبود فرصتی برای استرس زدایی و استراحت از کار روزانه مغز
  • ترس از دست دادن ابزار فیزیکی 
  • رعایت نشدن هنجارهای اجتماعی در شبکه ها و در نتیجه رواج بی ادبی و خشونت با استفاده از اینترنت و حضور در این شبکه ها
  • احساس تنهایی و ایجاد حس رقابت ناسالم برای فعالیت بیشتر در شبکه ها (اهمیت به تعداد لایک ها)
  • ایجاد هیجان کاذب و تحریک احساس ناموفق بودن و باهوش نبودن در شبکه ها
  • فشار خون بالا به علت هیحانات و بازی ها و رفتارهای تند
آنچه در بالا ذکر شد از منظر غربی ها بدون توجه به پیامدها و آثار ضد اخلاقی و شکستن حریم ها در عموم شبکه های اجتماعی است. پیامدهایی که به مراتب زیان بارتر و مهلک تر از معایبی است که گوشه ای از آن در بالا از منابع غربی ملاحظه شد.
 

نویسنده: حسین عباسی نسب

منبع:

پاسدار اسلام، آبان و آذر 93، شماره 393و 394
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث