احادیث امام هادی علیه السلام: عاقبت بخیل و طمع کار

امام هادی علیه السلام فرمودند:

البُخلُ اَذَمُّ الاَخلاقِ، وَ الطَّمَعُ سَجِیَّةٌ سَیّئَةٌ؛
بخل، ناپسندترین اخلاق و طمع، خصلتی زشت است.
بحارالانوار، ج75، ص 369

شرح حدیث:

• خُلق و خوی هر کس، نشان دهنده ی شخصیت انسانی اوست.
• اخلاق نیک، مایه ی فضیلت و برتری است و اخلاق ناپسند، موجب کاهش ارزش انسان است.
• در خودسازی و تربیت نفس، ابتدا باید «رذایل اخلاقی» را شناخت، سپس خود را از آنها دور ساخت.
• بخل و طمع که در این حدیث آمده، از بدترین خصلت هاست. محبوبیّت انسان را می کاهد و موجب تنهایی انسان می گردد. افراد بخیل، موفق به داشتن دوستان صمیمی نمی شوند. افراد طمعکار هم به حقارت و پستی دچار می شوند.
• ای دل تو ز خلق، هیچ یاری مطلب                   وز شاخ برهنه، سایه داری مطلب
• عزّت ز قناعت است، خواری ز طلب               با عزّت خود بساز و خواری مطلب(خواجه عبدالله انصاری.)
• بخیلان، امیدشان به خدا اندک است و چون به جایگزینی ایمان ندارند، انفاق نمی کنند و چون خودخواهند، به دیگران بخشش نمی کنند.
• طمعکاران هم چون روحیه ی قناعت ندارند، همیشه چشمشان گرسنه است و به قول سعدی، چشم آنان را جز خاک گور پر نمی کند.
• آن شنیدستی که در اقصای غَور     بارسالاری بیفتاد از ستور
• گفت: چشم تنگ دنیادوست را      یا قناعت پر کند یا خاک گور
• در سخنان امام علی علیه السلام آمده است:بخیل، میان عزیزان خودش هم خوار است. (غررالحکم، ج1، ص 377)
• و این روشن ترین گواه ناپسندی صفت بخل است.

منبع: حکمت های نقوی(ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام هادی علیه السلام)، جواد محدثی.