دعای ندبه: شرح فراز هفتم/ وَ بَعْضٌ اتَّخَذْتَهُ لِنَفْسِکَ خَلِیلًا

نکته ها

• حضرت ابراهیم علیه السلام به وسیله چند آزمایش به درجاتی رسید؛ اولین درجه، عبدالله بود یعنی بنده خدا؛ در آزمایش بعدی، نبی الله؛ در آزمایش بعدی، رسول الله؛ و در آزمایش آخر خلیل الله شد.
  و همین که همه آزمایشات را با قبولی کامل پشت سر گذاشت، با جمله «انّی جاعلک للّناس اماما» رهبر همه مردم در طول تاریخ شد.(کافی، ج 1، ص175.)
• عبارت«وَ سَأَلَکَ لِسانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ فَأَجَبْتَهُ، وَ جَعَلْتَ ذَلِکَ عَلِیّاً» نیز به قسمت دیگری از زندگی حضرت ابراهیم علیه السلام اشاره می کند که در قرآن به آن پرداخته شده است. وقتی وی از پروردگار متعال درخواست می کند که:
  • «رَبِّ هَبْ لی حُکْماً وَ أَلْحِقْنی بِالصَّالِحین وَ اجْعَلْ لِی لِسانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ؛(شعراء(26)، 83-84.)پروردگارا! به من حکمت و دانش مرحمت فرما و مرا به صالحان قرار بده
  و در جای دیگر می فرماید
  • «وَ وَهَبْنا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنا وَ جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ عَلِیًّا؛(مریم(19)، 50.)و از رحمت خویش به آنها عطا کردیم و برای آنان (در میان مردم) نام بلند و نیکو قرار دادیم».
• مقاماتی که به حضرت ابراهیم علیه السلام داده شد به دلیل کوشش ها و زحمت هایی بود که وی در انجام رسالت خویش متحمل شد. سیمای حضرت ابراهیم علیه السلام در قرآن کریم را می توان در قالب مطالب زیر نشان داد:
  • ابراهیم علیه السلام از ستاره و ماه و خورشید دل برید و به خدا رسید:«لا أُحِبُّ الْآفِلِینَ ... وَجَّهْتُ وَجْهِیَ ...».( انعام(6)، 76- 79.)
  • عموی منحرف خود را رها کرد و خودش پدر همه ی مردم شد: «مِلَّهَ أَبِیکُمْ».(حج(22)، 78.)
  • «وَ اهْجُرْنِی مَلِیًّا»( مریم(19)، 46.) امّا خدا به او مهربانی نمود: «إِنَّهُ کانَ بِی حَفِیًّا»( مریم(19)، ۴۷.)کلمه حفی به معنای مهربانی است.
  • برای خدا از بت پرستان کناره گیری کرد: «أَعْتَزِلُکُمْ»( مریم(19)، ۴۸.) شهره آفاق شد: «جَعَلْنا لَهُمْ لِسانَ صِدْقٍ».
  •  از خانه بتها فرار کرد، سازنده خانه توحید شد: «إِذْ یَرْفَعُ إِبْراهِیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ».(بقره(2)، 127.)
    
  • جانش را در راه خدا تسلیم کرد، آتش بر او گلستان شد: «یا نارُ کُونِی بَرْداً وَ سَلاماً».(انبیا(21)، 69.)
    
  •  فرزند خود را برای ذبح آماده کرد: «وَ تَلَّهُ لِلْجَبِینِ»،(صافّات(37)، 103.)جان به سلامت برد و سنّت قربانی در جایگاهش واجب شد.
    
  •  تا اواخر عمر هیچ فرزندی نداشت، ولی راضی بود؛ در پایان عمر، نبوّت در دودمانش قرار گرفت.
    
  •  در خلوت ترین مکان ها کعبه را ساخت، پرجاذبه ترین مناطق زمین شد.
    
  •  در بیابان، تنهای تنها فریاد زد؛ از تمام زمین، لبّیک گو رسید: «أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ.»(حج(22)، 27)
    
  •  کودک تشنه ی خود را رها کرد، آب زمزم برای همیشه جاری شد.
    
  •  در برابر تهدید عموی بت پرستش سلام کرد: «قالَ سَلامٌ عَلَیْکَ»،(مریم(19)، 47.) خداوند بر او سلام فرستاد: «سَلامٌ عَلی إِبْراهِیمَ».( صافّات(37)، 109.)
    
  •  یک نفر بود، امروز همه مکتب های آسمانی، خود را ابراهیمی می دانند.
    
  •  همه با او دشمنی کردند، خدا او را خلیل خود دانست: «وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِیمَ خَلِیلًا».( نساء(4)، 125.)