احادیث امام هادی علیه السلام: تاثیر نکردن حکمت در سرشتهای فاسد

امام هادی علیه السلام فرمودند:

اَلحِکمَةُ لا تَنْجَعُ فِی الطِّباعِ الفاسِدَةِ؛
حکمت، در سرشتهای فاسد سودی نمی بخشد.

بحارالانوار، ج75، ص 370.

شرح حدیث:

• فطرت الهی انسان، پذیرای حق و حکمت است.
• ولی گاهی در اثر عواملی، این طبیعت و سرشت، دگرگون و فاسد و از خیر و تقوا و موعظه رویگردان می شود. آن وقت است که حرف خوب هم در دل اثر نمی کند.
• زمینه ی مساعد، سبب رویش بذر می شود. اما زمینه ی خراب، حاصلی نمی دهد. این است که سعدی گفته است:

باران که در لطافت طبعش خلاف نیست    در باغ، لاله روید و در شوره زار، خس

• در رهنمودهای امام علی علیه السلام آمده است:« اگر حکمت را از اهلش دریغ کنی و به آنان نگویی، در حق آنان جفا کرده ای و اگر حکمت را برای نااهلش بیان کنی، به حکمت ظلم کرده ای».
• حتی نیکی کردن به کسی که لیاقت آن را ندارد و قدر نیکی را نمی شناسد نیز، هدر دادن مال و کاری غیرحکیمانه است.
• حکمت، سخنان حق و صحیح و استوار است که با عقل همراه است و با دین، همسو. حکمت، دل را روشن و روح را بانشاط می سازد. اما کسی که طبیعت فاسد و زمینه ای نامناسب دارد، از این گوهر ارزشمند سود نمی برد. حتی قرآن کریم هم که برترین کلام و هدایت کننده ترین رهنمودها را داراست، در دلهای فاسد که زمینه ی پذیرش ندارند، بی اثر است و به تعبیر قرآن، جز بر خسران و زیان آنان نمی افزاید. (اسراء،آیه 82)
• در پی حکمت باشیم و داروی حکمت را بر دردهای درونی خویش بگذاریم، تا جهل و غفلت و غرور ما را درمان کند.

منبع: حکمت های نقوی(ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام هادی علیه السلام)، جواد محدثی