فضیلت حضور در مسجد
۳۰ مرداد ۱۳۹۵ 0 فرهنگ و اجتماعیکی از آداب حضور در مسجد آن است که انسان زمان اقامت خویش را در آن طولانی کرده و از عجله برای خارج شدن، خودداری کند؛ زیرا اگر چه همه مکانها ملک خداست، و لیکن مسجد به واسطه انتسابی که به حضرت حق پیدا کرده، و خانه خدا نام گرفته، شرافت و عظمت خاصی پیدا کرده است. چنانچه امام صادق (علیه السلام) در این زمینه میفرمایند:
«عَلَيْكُمْ بِإِتْيَانِ الْمَسَاجِدِ فَإِنَّهَا بُيُوتُ اللَّهِ فِي الْأَرْضِ وَ مَنْ أَتَاهَا مُتَطَهِّراً طَهَّرَهُ اللَّهُ مِنْ ذُنُوبِهِ وَ كُتِبَ مِنْ زُوَّارِهِ فَأَكْثِرُوا فِيهَا مِنَ الصَّلَاةِ وَ الدُّعَاء [1]بر شما باد رفتن به مساجد؛ زيرا مساجد خانه هاى خدا در روى زميناند. هر كه پاك و پاكيزه وارد آنها شود خداوند او را از گناهانش پاك گرداند و در زمره زائران خود قلمدادش كند. پس، در مساجد نماز و دعا بسيار بگذاريد».
در واقع عشق به خدا، لاجرم انسان را به محبت و دوستی خانه او نیز خواهد کشاند و بر همین اساس از ماندن در مسجد خسته نمیگردد؛ که در حدیث معراج، یکی از نشانههای دوست داشتن خدا همین امر دانسته شده است:«يَا أَحْمَدُ لَيْسَ كُلُّ مَنْ قَالَ أُحِبُّ اللَّهَ أَحَبَّنِي حَتَّى...يَتَّخِذَ الْمَسْجِدَ بَيْتا [2]ای احمد! هر کس ادعا کرد من خداوند را دوست می دارم، دوست دار من نیست، مگر اینکه… مسجد را خانه خویش قرار دهد».مسجد را خانه قرار دادن، یعنی بسیار به مسجد رفت و آمد کردن و زیاد در آنجا ماندن.
کسی که در مسجد حضور دارد، مهمان خدا محسوب میگردد و طبیعتا هر چه این مهمانی طولانی تر باشد، مهمان از پذیرایی معنوی میزبان نیز بیشتر بهره خواهد برد. در سفارشهای پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به ابوذر آمده است:
«يَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يُعْطِيكَ مَا دُمْتَ جَالِساً فِي الْمَسْجِدِ بِكُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فِيهِ دَرَجَةً فِي الْجَنَّةِ وَ تُصَلِّي عَلَيْكَ الْمَلَائِكَةُ وَ يُكْتَبُ لَكَ بِكُلِّ نَفَسٍ تَنَفَّسْتَ فِيهِ عَشْرُ حَسَنَاتٍ وَ يُمْحَى عَنْكَ عَشْرُ سَيِّئَاتٍ [3] ای ابوذر! خداوند متعال تا زمانی که در مسجد نشسته ای، در مقابل هر نفسی که می کشی، درجه ای در بهشت به تو عطا می کند و فرشتگان نیز بر تو درود می فرستند و در برابر هر نفس، ده حسنه به تو عطا و ده بدی را از تو محو میکند».
البته شکی نیست که بهره مند شدن از چنین فضایلی، مشروط به آن است که انسان حضور در خانه دوست را با گناه و معصیت آفت زده نکند؛ که در این صورت نه تنها در خور لطف و عنایت حق تعالی قرار نمیگیرد، بلکه چون در این مکان خاص معصیت نموده، و حرمت آن را حفظ نکرده، موجبات خشم شدید خدا را هم فراهم آورده است.
رسول مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در این راستا میفرمایند:
«الْجُلُوسُ فِي الْمَسْجِدِ لِانْتِظَارِ الصَّلَاةِ عِبَادَةٌ مَا لَمْ يُحْدِثْ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا الْحَدَثُ قَالَ الْغِيبَة [4]
نشستن در مسجد جهت انتظار وقت نماز عبادت است تا موقعي که حَدَثي از او صادر نشود. سؤال شد: يا رسول اللّه، منظور از حدث چيست؟ فرمودند: غيبت و پشت سر ديگران سخن گفتن».
گناه غیبت در این روایت به عنوان نمونه آمده و قطعا مرتکب شدن هر گناهی اعم از دروغ، تهمت، تمسخر، سخن چینی و... در مسجد باعث بی ارزش شدن این نوع عبادت میشود.
لازم به تذکر است روایاتی که مسلمانان را به اقامت طولانی در مسجد تشویق میکند، معنایش اتلاف وقت و هدر دادن سرمایه گران بهای عمر نیست؛ بلکه باید این حضور را جهت داد. این سخن نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و اله و سلم) است که به ابوذر فرمودند:
«يَا أَبَا ذَرٍّ كُلُّ جُلُوسٍ فِي الْمَسْجِدِ لَغْوٌ إِلَّا ثَلَاثَةً قِرَاءَةُ مُصَلٍّ أَوْ ذَاكِرٌ لِلَّهِ تَعَالَى أَوْ مُسَائِلٌ عَنْ عِلْمٍ [5]یا ابا ذر! هر نشستنى در مسجد بیهوده است مگر براى سه چیز: نماز خواندن، ذکر خدا، فراگیرى دانش».
بنابراین باید سعی کنیم در موقع حضور خویش در مسجد، که سفارش شده آن را طولانی کنیم، در عین آنکه از سخنان لغو، بیهوده و سخن گفتن از امور دنیایی و... پرهیز میکنیم، خود را به خواندن نمازهای قضای خود یا والدین و اموات، قرآن قرائت نمودن، ذکر و... مشغول نماییم تا از عبادت مضاعف بهره مند شویم.
پی نوشت:
[1]. ابن بابويه، محمد بن على، الأمالی (للصدوق)، چاپ: تهران، 1376ش، ص 359
[2]. ديلمى، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلى الصواب (للديلمی)، ناشر: الشريف الرضی، چاپ: قم،1412 ق، ج1، ص 205
[3]. طبرسى، حسن بن فضل، مكارم الأخلاق، ناشر: الشريف الرضى، چاپ قم، 1412ق/1370ش.
[4]. شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، ناشر: مؤسسة آل البيت (عليهم السلام)،چاپ: قم، 1409 ق، ج4، ص116
[5]. همان، ص118.
منبع: