شب یلدا از نظر علمی
۳۰ آذر ۱۳۹۴ 0 فرهنگ و اجتماعکوتاه و بلند شدن شبهای سال یکی از اتفاقاتی است که انسان با آن مواجه بوده و از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که نحوه فعالیت و برنامه ریزی هر شخص درزمانهایی که طول روز بسیار بلند است نسبت به زمانیکه طول روز بسیار کوتاه است تفاوت آشکاری دارد.همین امر حتی موجب شده نحوه زندگی در کشورهایی که فاصله شبانه روز آنها تنها چند ساعت است تفاوت آشکاری با کشورهایی داشته باشد که طول شبانه روز آنها با هم برابر است.در میان ایرانیان بلندترین شب سال از جایگاه رفیعی برخوردار است، در این شب خانواده ها با جمع شدن در کنار یکدیگر که همان سنت دید و بازدید است ضمن گرامیداشت این شب و با بهرهگیری از تنقالت سالم و میوه های مختلف این گرد هم بودن را جشن میگیرند.این کوتاه و بلند شدن شب و روز از دیربازبرای مردم یک سوال بوده و هست .
علت طولانی ترین شب سال؛ در علم نجوم
ریحانه کبیری مسوول کافه نجوم مرکز نجوم ادیب در گفتگو با اصفهان امروز با بیان اینکه طولانی ترین شب سال ریشه در علم نجوم دارد، اظهارداشت: از گذشته های بسیار دور مرسوم 
بوده که هر قصه را با یکی بود یکی نبود زیر گنبد کبود آغاز می کردند اما بسیاری از مردم علت اینکه به آسمان گنبد گفته می شود را نمی دانند.وی با اشاره به دو مفهوم کره سماوی و دایره افق، گفت: اگر شب به آسمان نگاه کنید تصور می کنید که تمامی ستارگان روی گنبدی بزرگ که زمین رااحاطه کرده است قرار دارند، زیرا چشم ما قادر نیست اختلاف فاصله دو نقطه دوردست را تشخیص دهد.
بوده که هر قصه را با یکی بود یکی نبود زیر گنبد کبود آغاز می کردند اما بسیاری از مردم علت اینکه به آسمان گنبد گفته می شود را نمی دانند.وی با اشاره به دو مفهوم کره سماوی و دایره افق، گفت: اگر شب به آسمان نگاه کنید تصور می کنید که تمامی ستارگان روی گنبدی بزرگ که زمین رااحاطه کرده است قرار دارند، زیرا چشم ما قادر نیست اختلاف فاصله دو نقطه دوردست را تشخیص دهد.مسوول کافه نجوم مرکز نجوم ادیب بیان داشت: در واقع زمانی که به دو نقطه یا دو ستاره در آسمان نگاه می کنیم نمی توانیم بگوییم که کدامیک از نقطه هادر این گنبد به ما نزدیکتر است. وی ادامه داد: گنبد آسمان سطح زمین را در دایره ای قطع می کند که ناظر در مرکز آن قرار دارد که به آن دایره افق گفته می شود.
کبیری تصریح کرد: با توجه به تعریفی که شد تمام اجرامی که در فاصله بیش از 400 متر از ما قرار دارند روی یک کره فرضی به مرکزیت چشــم ناظر به نام کره سماوی تصویر می شوند، در این حالت اختلاف فاصله ستارگان از زمین قابل تشخیص نیست بنابراین برای اینکه زیاد از واقعیت دور نباشیم شعاع کره فرضی یعنی کره سماوری را بینهایت در نظر می گیریم.
وی با اشاره به کره سماوی، گفت: بنابراین کره سماوی یا به عبارتی کره آسمان،کره ای اســت فرضی به شــعاع بینهایت به مرکز چشم ناظر است.
اگر دایره استواروی زمین را که قطبین آن دو قطب شمال و جنوب هستند را در همان امتدادبزرگ رســم کنیم تا کره آسمان را قطع کند دایره ای حاصل می شود که همان استوای سماوی است.
وی با بیان اینکه برای دانستن مفهوم دایره البروج الزم است کمی تامل کرد و از قدرت تخیل استفاده کرد؛ خاطرنشان کرد: از آنجا که مدار زمین به گرد خورشید بر کره آسمان جابجا شده و نسبت به استوای سماوی این زاویه را مدار خورشید می سازد.
شب یلدا و انقلاب زمستانی
به عبارت ســاده تر دایره ای که با استوای سماوی؛ زاویه 23.5 درجه می سازد را دایره البروج می نامند که به دو نقطه تالقی بین دایره البروج و استوای سماوی اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی می گویند. وی در مورد انقلاب زمستانی و پاییزی؛ گفت: در اول تابستان و ابتدای زمستان خورشید بر روی دایره البروج به دو نقطه مقابل هم می رسند که بیشترین انحراف زاویه ای از استوای سماوی را دارند که اولی راس الرسطان در نیمه شمالی آسمان با نقطه انقلاب تابستانی و دومی را راس الجدی در نیمه جنوبی آسمان یا نقطه انقلاب زمستانی ( یلدا) می نامند.
منبع: روزنامه اصفهان امروز(94/09/30)
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
