نماز حاجت دیگر امام صادق (ع) (مفاتیح الجنان)

هفتمین نماز. نمازى است كه بسيارى از علما مانند شيخ مفيد و شيخ طوسى و سيّد ابن طاووس و ديگران آن را از حضرت‏ صادق عليه السّلام نقل كرده‏ اند، و كيفيت آن موافق روايت سيّد چنين است: هرگاه برايت به خداى عزّ و جلّ حاجت مهمى روى‏ دهد سه روز پى‏ در پى كه چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه باشد، روزه بگير، و چون روز جمعه شود غسل كن، و جامه نو و پاكيزه بپوش، و به بامى كه بلندترين‏ بام هاى خانه‏ ات باشد بالا رو، و دو ركعت نماز بخوان، سپس دستها را به سوى آسمان بلند كن و بگو:

اَللّهُمَّ اِنّى حَلَلْتُ بِساحَتِكَ لِمَعْرِفَتى بِوَحْدانِيَّتِكَ وَ صَمَدا نِيَّتِكَ

خدايا به خاطر معرفتم به يگانگى ‏ات و بى ‏نيازى ‏ات به آستانت فرود آمدم

وَ اَنَّهُ لا قادِراً عَلى قَضآءِ حاجَتى غَيْرُكَ

و هم اينكه توانايى بر برآوردن‏ حاجتم جز تو نيست،

وَ قَدْ عَلِمْتُ يا رَبِّ اَنَّهُ كُلَّما تَظاهَرَتْ نِعْمَتُكَ عَلَىَّ

و من دانسته ‏ام اى پروردگارم هر زمان نعمتت پى ‏در پى به من رسيده،

اشْتَدَّتْ فاقَتى اِلَيْكَ وَ قَدْ طَرَقَنى هَمُّ كَذا وَ كَذا

نيازم به تو سخت‏ تر گشته، اينك اندوه ناشى و مرا درهم كوبيده است از چنين و چنان

و به جاى چنين و چنان، حاجت خود را ذكر نمايد؛

وَ اَنْتَ بِكَشْفِهِ عالِمٌ غَيْرُ مُعَلَّمٍ واسِعٌ غَيْرُ مُتَكَلِّفٍ

و تو به برطرف نمودنش دانايى بى ‏آنكه دانشت را از ديگرى گرفته باشى، و توانايى بدون هيچ‏گونه مشقّتى،

فَاَسْئَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذى وَضَعْتَهُ عَلَى الْجِبالِ فَنُسِفَتْ

از تو مى‏ خواهم به حق نامت، كه بر كوه نهادى پس‏ در هم كوبيده شد،

وَ وَضَعْتَهُ عَلَى السَّمواتِ فَانْشَقَّتْ وَ عَلى النُّجُومِ فَانْتَثَرَتْ

و بر آسمانها نهادى، پس شكافته شدند،و بر ستارگان پس پراكنده شدند،

وَ عَلَى الاَْرْضِ فَسُطِحَتْ وَ اَسْئَلُكَ بِالْحَقِّ الَّذى جَعَلْتَهُ

و بر زمين پس گسترده شد،و از تو مى‏ خواهم به حقى كه قرار دادى

عِنْدَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ عِنْدَ عَلِىٍّ وَ الْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ وَ عَلِىٍّ وَ مُحَمَّدٍ وَ جَعْفَرٍ وَ مُوسى

نزد محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) و حسن و حسين و على و محمّد و جعفر و موسى

وَ عَلِىٍّ وَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِىٍّ وَالْحَسَنِ وَ الْحُجَّةِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ

و على و محمّد و على و حسن و حجّت (درود خدا بر ايشان)

اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَيْتِهِ

 اينكه درود فرستى بر محمّد و اهل بيتش،

وَ اَنْ تَقْضِىَ لى حاجَتى وَ تُيَسِّرَلى عَسيرَها وَ تَكْفِيَنى مُهِمَّها

و حاجتم را برآوردى،و دشوارش را آسان نمايى،و مهمّش را كفايتم كنى،

فَاِنْ فَعَلْتَ فَلَكَ الْحَمْدُ وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَلَكَ الْحَمْدُ

پس اگر عنايت كردى تو را ستايش، و اگر مرحمت نفرمودى باز هم تو را ستايش،

غَيْرُ جآئِرٍ فى حُكْمِكَ وَلا مُتَّهَمٍ فى قَضآئِكَ وَلاحآئِفٍ فى عَدْلِكَ

كه تو در حكم خود ستمكار نيستى، و در داورى ‏ات منتهمّ نمى ‏باشى، و در عدالتت ستم‏ كننده نيستى.

صورت خود را به زمين مى ‏چسبانى و مى ‏گويى:

اَللّهُمَّ اِنَّ يُونُسَ بْنَ مَتّى عَبْدُكَ دَعاكَ فى بَطْنِ الْحُوتِ وَ هُوَ عَبْدُكَ

خدايا به درستى كه يونس بن متّى بنده ‏ات، تو را در شكم ماهى‏ خواند، و او بنده تو بود،

فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَ اَنَا عَبْدُكَ اَدْعُوكَ فَاسْتَجِبْ لى

پس دعايش را مستجاب نمودى، و من بنده توام، تو را مى‏ خوانم، دعايم را مستجاب كن.

حضرت صادق عليه السّلام فرمود: بسا كه حاجتى براى من پيش مى ‏آيد، و من اين دعا را مى ‏خوانم، آنگاه كه باز مى ‏گردم، حاجتم‏ برآورده شده. مؤلّف گويد: سيد ابن طاووس در كتاب «جمال الأسبوع» سخنى فرموده كه حاصلش اين است: هرگاه از خداى‏ تعالى حاجتى خواستى، دست كم حالتت مانند آن باشد كه حاجت مهمى از يكى از پادشاهان دنيا بطلبى، چه اين كه هرگاه‏ حاجتى به ايشان داشته باشى، خشنودى آنان را به هر صورت كه ممكن است مى‏ جويى، پس هنگام حاجت خواستنى از خدا در به دست آوردن خشنودى حضرتش سخت بكوش، و مبادا روى آوردنت به خدا، كمتر از روى آوردنت به پادشاهان‏ دنيا باشد، كه اگر حال تو چنين باشد، از مسخره ‏كنندگان هلاك شده خواهى بود، و چگونه قابل قبول است كه اهتمام تو، به خشنودى‏ خدا كمتر از اهتمام تو به خشنودى بندگان باشد؟ پس هرگاه منزلت خدا نزد تو،كمتر از منزلت پادشاهان دنيا باشد، پادشاهانى‏ كه بندگان خداى تواند، بنابراين تو خدا را استهزاء كرده و كوچك دانسته ‏اى، و عظمت و شكوه او را ناديده گرفته ‏اى، و از حضرتش اعراض نموده ‏اى، و بعيد است كه با چنين حالى به سبب نماز يا روزه‏ ات به حاجت خود دست يابى، و بايد نماز و روزه‏اى كه براى حاجت به جا مى‏ آورى، براى تحصيل تجربه نباشد، چه آن‏كه انسان نمى ‏آزمايد مگر كسى را كه در حق او بد گمان است، و حق تعالى آنهايى را كه در حق او گمان بد بروند به گفتارش مذمّت نموده است: يظنّون باللّه ظنّ‏ السّوء عليهم دائرة السوء بلكه بايد به رحمت خدا و به وعده ‏هاى او، در كمال اطمينان و اعتماد باشى،و اميدت به خدا،در طلب حاجتت‏ بيش از آن باشد،كه حاتم[بخشنده معروف كه بخشايشش ضرب المثل شده است] را براى طلب يك قيراط قصد كنى. چه اينكه اگر حاتم را براى يك قيراط قصد كنى، يقين دارى به هر شكل كه باشد، به تو عطا خواهد كرد، پس آگاه باش كه حاجت تو نزد حق تعالى‏ هرچه باشد، كمتر از يك قيراط نزد حاتم است، بنابراين مبادا اعتمادت به حق تعالى كمتر از رو آوردن به درگاه خانه امثال‏ حاتم باشد. و شايسته است، هرگاه به خاطر حاجتى، روزه يا نماز بجا آورى، عمل خود را براى كارهاى مهمتر از حاجات دينى‏ خود نيّت كنى، و بدان كه مهمترين آنها حوايج آن كسى است كه تو در پناه هدايت، و حمايت اويى، و آن امام زمان تو صلوات اللّه عليه‏ است، پس بايد نماز و روزه‏ات نخست براى قضاى حاجات آن حضرت باشد، و بعد براى حوايج دينى خود، و سپس‏ براى آن حاجتى كه برايت پيش آمده، و قصد آن را داشته ‏اى، مثلا هرگاه ستمگرى در صدد كشتن تو باشد، و تو براى خلاصى‏ از گزند او روزه حاجت گرفتى، بايد توجه داشته باشى كه مهم تر از آن حاجت دينى توست، كه آن حاجت گذشت و رضاى‏ حق از تو مى ‏باشد، و اينكه بر تو اقبال كند، و عملت را بپذيرد، زيرا در كشته شدنت، دنيايت فاسد مى‏ شود چنانچه دينت‏ سالم باشد، به علاوه اگر كشته نشوى، به ناچار يك روز خواهى مرد، ولى اگر عفو و رضاى خدا برايت حاصل نشود، در دنيا و آخرت هلاك خواهى شد، و هراس ها و شدايدى كه به خيالت نمى ‏رسد برايت پيش خواهد آمد، و اينكه گفتيم حاجت امام زمان را بر حوايج خود پيش اندازى، براى اين است، كه بقاى دنيا و اهل آن به واسطه وجود آن حضرت است، بنابر اين هرگاه وجود تو، محفوظ به وجود شخص ديگرى باشد، چگونه قابل قبول است كه حوايج و خواسته‏ هاى خود را بر حوايج او مقدّم بدارى؟ و بر تو معلوم باد كه آن حضرت، در حاجات خود، از نماز و روزه تو بى ‏نياز است، و نيازى به تو ندارد، ولى مقتضاى بندگى و وظيفه تو آن است، كه به آن صورت عمل كنى، چنان‏كه دعاهاى خود را با صلوات بر ايشان صلوات اللّه عليهم اجمعين‏ آغاز مى ‏كنى.