اعمال شب عید فطر
۱۳ بهمن ۱۳۹۴ 0 ادعیه و زیارات[1 -] مهمترين كارها در اين شب بعد از جستجوى ماه و ديدن آن، خواندن دعايى است كه هنگام ديدن ماه خوانده مى شود و در صحيفه سجاديه آمده است و نيز سلام و تضرع كامل به نگهبان شبش كه از معصومين عليهم السّلام است و توسل به آنان جهت جديت ايشان در اصلاح اعمال اين ماه او. همچنين بايد اعمال ماه رمضان و خود، دل، روح، ضمير، ظاهر، باطن، تمامى وجود و جزء جزء وجود خود را تسليم آنان نموده و از آنان بخواهد كه واسطه شده و از خدا بخواهند او را تا رمضان آينده و تمامى عمر موفق بدارد.
بطور كلى بايد قصد او در اين توسل اصلاح تمام مفاسد ماه، سال و عمرش بوده و تمام نواقصش را كامل نمايد. بايد در تملق گفتن و لطيف نمودن معانى تضرع، توسل و تسليم خيلى جديت كرده و اميدوارى كامل خود را به پذيرش آنان آشكار نمايد، و بخاطر آنان به درگاه خداوند شكرگزارى نمايد. آنگاه اين شب را با همان اعمال قلبى و بدنى كه در شبهاى قدر گفتيم، مگر اعمال مخصوص به هر كدام از آن شبها زنده بدارد.
[2 -] غسل به هنگام غروب.
[3 -] بعد از نوافل مغرب در حالى كه دستهاى خود را بلند كرده است بگويد:
يا ذا المنّ و الطّول، يا مصطفي محمّد و ناصره، صلّ على محمّد و آل محمّد،
و اغفر لي كلّ ذنب احصيته، و هو عندك في كتاب مبين
آنگاه سجده كرده و صد بار در سجده بگويد:
اتوب إلى اللّه
سپس حاجت خود را بخواهد كه اگر خدا بخواهد برآورده مى گردد.
[4 -] بعد از نماز مغرب، عشا، صبح و عيد اين تكبير را بگويد:
اللّه اكبر لا اله الا اللّه و اللّه اكبر و للّه الحمد اللّه اكبر و الحمد للّه على ما هدانا
بهتر است اين تكبير را در پى اين نمازها ترك نكند.
[5 -] مستحب است بعد از نماز مغرب و عشا دو ركعت بجا آورده در ركعت اول بعد از سوره فاتحه[1] صد بار سوره اخلاص[2] و در ركعت دوم بعد از سوره فاتحه يك بار سوره اخلاص بخواند. آنگاه قنوت خوانده، به ركوع رود، سجده كند و سلام بدهد. آنگاه سجده كرده و در سجده صد بار بگويد:
أتوب إلى اللّه
از امير المؤمنين عليه السّلام روايت شده است كه فرمودند: «قسم به كسى كه جانم بدست اوست كسى اين عمل را انجام نمى دهد و چيزى از خدا نمى خواهد مگر اين كه خداوند به او اعطا مى كند گرچه گناهان او بعدد شنهاى «عالج» باشد.
و اگر حال عبادت دارد عمل بعد را نيز انجام بدهد.
[6 -] دو ركعت نماز كه در ركعت اول هزار بار و در ركعت دوم يك بار «قل هو اللّه احد» خوانده و بعد از سلام دادن سجده كرده و در سجده اش صد بار بگويد:
أتوب إلى اللّه
سپس بگويد:
يا ذا المنّ و الجود يا ذا المنّ و الطّول يا مصطفي محمّد صلّ على محمّد و آل محمّد
و حاجات خود را بگويد و بعد دعايى را كه در اقبال روايت شده است بخواند. كسى كه چنين كند، حاجت او برآورده مى گردد.
و اگر براى اين عمل نشاط ندارد عمل بعد را انجام دهد.
[7 -] ده ركعت نماز بجا آورده، و در هر ركعت يك بار حمد و ده بار سوره اخلاص خوانده و بجاى ذكر ركوع و سجود ده بار بگويد:
سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر
و بعد از پايان آن هزار بار استغفار نموده و در سجده شكر بگويد:
يا حىّ يا قيّوم يا ذا الجلال و الاكرام يا رحمن الدنيا و الآخرة و رحيمهما
يا ارحم الرحمين يا اله الاوّلين و الآخرين، اغفر لي ذنوبى و تقبّل صومى و صلاتى.
روايت شده است: «كسى كه اين عمل را انجام بدهد قبل از اين كه سرش را از سجده بردارد، آمرزيده شده، روزه او قبول و گناهان او بخشيده مى شود».
اگر اين هم براى او سخت است عمل بعد از انجام بدهد.
[8 -] چهارده ركعت نماز، كه در هر ركعت يك بار «فاتحة الكتاب» و «آية الكرسى»[3] و سه بار«قل هو اللّه احد» مى خواند. روايت شده: «كسى كه اين عمل را انجام دهد، خداوند در مقابل هر ركعت، عبادت چهل سال و عبادت تمام كسانى را كه در اين ماه نماز خوانده و روزه گرفته اند، به او عطا مى فرمايد».
و اگر براى اين هم، حال ندارد، عمل بعد را انجام دهد.
[9 -] شش ركعت نماز، كه در هر ركعت پنج بار«قل هو اللّه احد» مى خواند. روايت شده: «كسى كه اين نماز را بجا آورد، شفاعت او در مورد خانواده اش قبول مى گردد، گرچه سزاوار آتش باشند».
[10 -] خارج نمودن فطريه. در روايت آمده است: «اگر فطريه خارج نشود، روزه رد خواهد شد.» و «فطريه نقص زكات مال را از بين مى برد. روزه با آن كامل شده و مانند صلوات فرستادن بر پيامبر در نماز است. و همانگونه كه كسى در نمازش بر پيامبر صلوات نفرستد، نماز ندارد، همانگونه هم كسى كه عمدا آن را ترك كند روزه ندارد.»
زكات فطره
هدف مهم ما در اين مختصر اين است كه انسان عاقل را توجه بدهيم كه بايد درباره قرار دادن اين حكم انديشه نموده كه در مقابل اين بخشش كم چه فوايد بزرگى قرار داده شده است و سپس خدا را شكر كند. و ببيند كه آيا ندادن اين مال اندك (حدود سه كيلو گندم يا جو...) با تصديق دين، فرمايشات سيد رسولان صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و سلامت عقل سازگارى دارد يا نه؟ چگونه ايمان با ندادن يك صاع جو كه دادن آن باعث رستگارى دهنده آن، ايمنى از خطر مرگ و كامل شدن روزه و زكات است، و ندادن آن در بردارنده خطر مرگ و رد شدن روزه است، سازگارى دارد؟ چگونه ممكن است صاحب عقل سليم از دادن اين مال خوددارى كند حتى ممكن نيست هيچ عاقلى احتياط را در اين مورد از دست بدهد. و اگر اين دفع ضرر و اين استفاده هم نبود، عاقل بايد از مالك دين و دنيايش درباره ندادن اين مال اندك خجالت مى كشيد، بعد از اين كه در قرآن روى آن تأكيد شده و وعده رستگارى به دهنده آن داده شده و بر نماز مقدم شده است، آنجا كه مى فرمايد:
«حتما رستگار شد كسى كه زكات داد و با ذكر نام خدا نماز خواند.» چرا با دستورات كسى كه تو را مكلف به دادن ذره اى از عطاياى بزرگ و فراوان خود كه نزد تو است نموده است، مخالفت مى كنى، در حالى كه او ضامن رزق تو و زن و فرزندت مى باشد و مى تواند در صورت مخالفت، تو را از عطاياى خود محروم نمايد. و علاوه بر عطاياى زيادى كه به تو نموده است، به تو وعده رستگارى، كامل شدن روزه و زكات و برطرف نمودن خطر مرگ حاضر تا پايان عمر داده است. منشأ ندادن اين مال چيزى جز ضعف ايمان و اسلام و پستى و زشتى يا واگذارى خاص از جانب خداوند است پناه بر خدا از تمام اين امور.
[11 -] از مهمترين اعمال اين شب زيارت امام حسين عليه السّلام است.
[12 -] و نيز از مهمترين كارها به پايان بردن آن با تسليم اعمال به نگهبان شب است، همانگونه كه شبهاى شريف ديگر را ختم مى نمود و قبلا در مورد آن سخن گفته ايم.
[1]) سوره الفاتحه(حمد) [2]) سوره الاخلاص(التوحید) [3]) سوره البقره، آیات 255-257
[1]) سوره الفاتحه(حمد) [2]) سوره الاخلاص(التوحید) [3]) سوره البقره، آیات 255-257
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
