نماز مستحبی در روز مبعث (اقبال الاعمال)
۲۹ فروردین ۱۳۹۵ 0 ادعیه و زیاراتالجزء الثانی؛ الباب الثامن فيما نذكره مما يختص بشهر رجب و بركاته و ما نختاره من عباداته و خيراته و فيه فصول، فصل فيما نذكره من غسل و صلاة و عمل في اليوم السابع و العشرين من رجب
جلد دوم؛ باب هشتم: اعمال مخصوص ماه رجب و برکات و خیرات آن، فصل نود و ششم، اعمال روز بيست و هفتم ماه رجب (غسل و نماز و ...) سوم نماز مخصوص این روز: (چهارمین نماز)
وَ مِنْ ذَلِكَ مَا رَوَيْنَاهُ أَيْضاً بِإِسْنَادِنَا إِلَى جَدِّي أَبِي جَعْفَرٍ الطُّوسِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ بِإِسْنَادِهِ إِلَى أَبِي الْقَاسِمِ بْنِ رُوحٍ رَحْمَةُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ
نماز يادشده را جدّم «ابو جعفر طوسى» -رضى اللّه عنه-به اسناد خود از «ابو القاسم بن روح» -رحمة اللّه عليه-چنين نقل كرده است:
تُصَلِّي فِي هَذَا الْيَوْمِ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ رَكْعَةً تَقْرَأُ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ فَاتِحَةَ الْكِتَابِ[1] وَ مَا تَيَسَّرَ مِنَ السُّوَرِ وَ تَتَشَهَّدُ وَ تُسَلِّمُ وَ تَجْلِسُ وَ تَقُولُ بَيْنَ كُلِّ رَكْعَتَيْنِ
در اين روز دوازده ركعت نماز بخوان، در هر ركعت سورهى «فاتحة الكتاب» و هر سورهاى را كه ميسر شد بخوان و بعد از گفتن تشهد و سلام بعد از هر دو ركعت در حال نشسته بگو:
(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً)[2]
ستايش خدايى را كه هيچكس را به فرزندى برنگرفت و هيچ شريكى در فرمانروايى ندارد و از روى خوارى، هيچكس را به سرپرستى [امرى]نپذيرفته است و خدا را چنانكه بايد به بزرگى ياد كن.
يَا عُدَّتِي فِي مُدَّتِي وَ يَا صَاحِبِي فِي شِدَّتِي وَ يَا وَلِيِّي فِي نِعْمَتِي وَ يَا غِيَاثِي فِي رَغْبَتِي
اى اندوختهى من در طول عمرم، اى همدم من در حال سختى، [اى سرپرست نعمت من]، اى فريادرس من در خواستهام،
يَا نَجَاتِي فِي حَاجَتِي يَا حَافِظِي فِي غَيْبَتِي يَا كَالِئِي فِي وَحْدَتِي يَا أُنْسِي [أنيسي] فِي وَحْشَتِي
اى نجاتدهندهى من در حال نيازم، اى نگاهدار من در حال غيبتم [از وطن]، اى كسى كه در حال تنهايى و بىكسى از من نگاهدارى مىكنى، اى مونس من در حال هراس،
أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِي فَلَكَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ الْمُقِيلُ عَثْرَتِي فَلَكَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ المنعش [المنفش] [الْمُنَفِّسُ] صَرْعَتِي فَلَكَ الْحَمْدُ
تويى پوشانندهى عيبم پس ستايش تو را و تويى درگذرنده از لغزشم پس ستايش تو را و تويى دستگير من در حال افتادگىام پس ستايش تو را،
صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْتُرْ عَوْرَتِي وَ آمِنْ رَوْعَتِي
بر محمد و آل محمد درود فرست و عيبم را بپوشان و هراسم را ايمنىبخش و لغزشم را ناديده انگار
وَ أَقِلْنِي عَثْرَتِي وَ اصْفَحْ عَنْ جُرْمِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي (فِي أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كانُوا يُوعَدُونَ)[3]
و از گناهم چشمپوشى كن و از بدىهايم درگذر و جزو بهشتيان قرار ده، وعدهى راستى كه به آن وعده داده مىشوند.
فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الصَّلَاةِ وَ الدُّعَاءِ قَرَأْتَ الْحَمْدَ وَ الْإِخْلَاصَ[4] وَ الْمُعَوِّذَتَيْنِ[5] وَ قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ[6] وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ[7] وَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ[8] سَبْعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَقُولُ
و هنگامى كه نماز و دعاى يادشده را به پايان بردى، سورههاى «حمد»، «اخلاص»، دو سورهى «معوذتين»، «قُلْ يا أَيُّهَا اَلْكافِرُونَ»، «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ اَلْقَدْرِ» و «آية الكرسى» را هفت بار بخوان، آنگاه بگو:
لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ
سَبْعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَقُولُ سَبْعَ مَرَّاتٍ
هفت بار سپس هفت بار بگو:
اللَّهُ اللَّهُ رَبِّي لَا أُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً
وَ تَدْعُو بِمَا أَحْبَبْتَ
بعد در هر مورد كه خواستى، دعا كن.[9]
أقول و هذه الرواية مناسبة لما سلف و إنما بعض التعقيب مؤتلف و مختلف و من ذلك ما روينا بإسنادنا إلى شيخنا المفيد رحمه الله من كتاب المقنعة فقال باب صلاة يوم المبعث و هو اليوم السابع و العشرين من رجب بعث الله عز و جل فيه نبيه محمدا ص فعظمه و شرفه و قسم فيه جزيل الثواب و آمن فيه من عظيم العقاب
اين روايت با روايت گذشته [منقول از «ابو القاسم بن روح» -رحمه اللّه-] سازگار است و تعقيب اين دو نماز نيز در برخى موارد يكسان است و در برخى موارد با هم متفاوت هستند. شيخ «مفيد» -رحمه اللّه-در كتاب «المقنعه» آورده است: باب نماز روز بعثت؛ يعنى روز بيست و هفتم رجب، كه خداوند-عزّ و جلّ-پيامبر ما حضرت محمد-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-را در آن به پيامبرى برانگيخت و آن روز را بزرگ و گرامى داشته و پاداش بزرگ و فراوان در آن تقسيم كرد و از عذاب بزرگ ايمن گردانيد.
فَوَرَدَ عَنْ آلِ الرَّسُولِ ص
از اينرو، از خاندان رسول-صلّى اللّه عليه و آله و عليهم-وارد شده است:
أَنَّهُ مَنْ صَلَّى فِيهِ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ رَكْعَةً يَقْرَأُ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ فَاتِحَةَ الْكِتَابِ وَ سُورَةَ يس فَإِذَا فَرَغَ مِنْهَا جَلَسَ فِي مَكَانِهِ
هركس در اين روز دوازده ركعت نماز-در هر ركعت سورهى «فاتحة الكتاب» و «يس» بخواند و هرگاه نماز را به پايان برد، در جاى خود بنشيند،
ثُمَّ قَرَأَ أُمَّ الْكِتَابِ أَرْبَعَ مَرَّاتٍ وَ سُورَةَ الْإِخْلَاصِ وَ الْمُعَوِّذَتَيْنِ كُلَّ وَاحِدَةٍ مِنْهُنَّ أَرْبَعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ قَالَ
سپس «امّ الكتاب» ؛ (سورهى حمد) و سورهى «اخلاص» و دو سورهى «معوذتين» ، هركدام را چهار بار بخواند و آنگاه بگويد:
الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ
أَرْبَعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ قَالَ
چهار بار، سپس بگويد:
سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ اللَّهُ رَبِّي لَا أُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً
أَرْبَعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ يَدْعُو فَلَا يَدْعُو بِشَيْءٍ إِلَّا اسْتُجِيبَ لَهُ إِلَّا أَنْ يَدْعُوَ فِي جَائِحَةِ قَوْمٍ أَوْ قَطِيعَةِ رَحِمٍ
چهار بار، سپس دعا كند. در مورد هر چيز دعا كند، دعاى او به اجابت مىرسد، مگر آنكه مصيبت بنيانكن را براى عدهاى بخواهد و يا دربارهى قطع ارتباط با خويشاوندان دعا كند.[10]
وَ ذَكَرَ شَيْخُنَا الْمُفِيدُ فِي كِتَابِ التَّوَارِيخِ الشَّرْعِيَّةِ
«شيخ مفيد» در كتاب «التواريخ الشرعيّة»
مِثْلَ هَذِهِ الصَّلَاةِ عَلَى السَّوَاءِ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ فِي آخِرِهَا فَإِذَا فَرَغَ مِنْ هَذِهِ الصَّلَاةِ قَرَأَ
نماز گذشته را درست به صورت ياد شده در كتاب «المقنعه» آورده جز اينكه پس از نماز مىگويد: وقتى نمازگزار نماز را به پايان رساند،
فِي عَقِيبِهَا فَاتِحَةَ الْكِتَابِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ الْمُعَوِّذَاتِ الثَّلَاثَ أَرْبَعَ مَرَّاتٍ وَ قَالَ
در تعقيب آن سوره «فاتحة الكتاب» را سه بار و دو سورهى معوّذتين را چهار بار بخواند و آنگاه بگويد:
سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ
أَرْبَعَ مَرَّاتٍ وَ قَالَ
چهار بار و بعد بگويد:
اللَّهُ اللَّهُ رَبِّي لَا أُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً
أَرْبَعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ دَعَا اسْتُجِيبَ لَهُ فِي كُلِّ مَا يَدْعُو بِهِ إِلَّا أَنْ يَدْعُوَ بِجَائِحَةِ قَوْمٍ أَوْ قَطِيعَةِ رَحِمٍ
چهار بار سپس دعا كند. در مورد هر چيز كه دعا كند، دعاى او به اجابت مىرسد، مگر اينكه مصيبت بنيانكن را براى عدهاى بخواهد و يا دربارهى قطع ارتباط با خويشاوندان دعا كند.