ادب عبودیت حضرت عیسی علیه السلام در مقام دعا
۲۹ آذر ۱۳۹۵ 0 فرهنگ و اجتماعاز جمله دعاهای انبیاء ، دعائی است که مسیح (علیه السلام ) راجع به مسئله مائده کرده است و قرآن آن را چنین نقل فرموده:
« إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَاعِيسىَ ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنزَّلَ عَلَيْنَا مَائدَةً مِّنَ السَّمَاءِ قَالَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ » (1)
درخواست حواریون
حواریون مسیح از آن جناب خواستند که مائده ای بر ایشان نازل شود.
از سیاق داستانی که قرآن کریم درباره این رویداد نقل کرده چنین استفاده می شود که درخواست نزول مائده از سوالات شاقه بر آن جناب بوده ، زیرا گفتاری که از آنان حکایت کرده که گفتند : ای عیسی آیا پروردگار تو می تواند مائده ای از آسمان بر ما نازل کند ؟!(2)
اولا به ظاهرش مشتمل بوده بر پرسش از قدرت خدای سبحان و این پرسش با ادب عبودیت نمی سازد ، اگرچه مقصود در واقع پرسش از مصلحت بوده نه از اصل قدرت و لیکن رکیک بودن و زشتی تعبیر در جای خود محفوظ است ؛
و ثانیا متضمن اقتراح معجره جدیدی بوده و این نیز بی ادبی دیگری است ، برای اینکه معجزات باهره مسیح (علیه السلام ) از هر جهت بر آنان احاطه داشت و با آن همه معجزات حاجت به این معجزه دلبخواهی نبود ، وجودش بدون پدر ، تکلمش در گهواره ، مرده زنده کردنش ، خلقت مرغان ، شفای اکمه و ابرص ، اخبار از مغیبات و علمش به تورات و انجیل و حکمت همه معجره بود و برای کسی شک و تردید باقی نمی گذاشت ، پس اینکه حواریین با چنین معجزاتی از مسیح درخواست معجزه ای مخصوص به خود کنند بی شباهت به بازیچه گرفتن آیات خدا و بازی گرفتن خود آن جناب نیست ، از همین جهت مسیح (علیه السلام ) با جمله « اتَّقُواْ اللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ » توبیخشان کرد ، لیکن از آنجائی که حواریین درباره تقاضای خود پافشاری کرده و آنرا با جملات زیر توجیه نمودند، او را مجبور به چنین درخواستی کردند:
« قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأْكُلَ مِنهْا وَ تَطْمَئنّ قُلُوبُنَا وَ نَعْلَمَ أَن قَدْ صَدَقْتَنَا وَ نَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ » (3)
بیان مؤدبانه حضرت عیسی (ع)
حضرت عیسی(ع) ناگزیر با ادبی که خدای سبحان، به آن جناب ارزانی داشته بود سؤال اقتراحی آنان را به نحوی که بتوان به درگاه عزت و کبریائش برد، اصلاح نمود:
« قَالَ عِيسىَ ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَيْنَا مَائدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لّأَِوَّلِنَا وَ ءَاخِرِنَا وَ ءَايَةً مِّنكَ وَ ارْزُقْنَا وَ أَنتَ خَيرُ الرَّازِقِينَ »
عيسى بن مريم گفت: بار خدايا، اى پروردگار ما، براى ما مائده اى از آسمان بفرست، تا ما را و آنان را كه بعد از ما مى آيند عيدى و نشانى از تو باشد، و ما را روزى ده كه تو بهترين روزى دهندگان هستى. (4)
1-اولا آن را به عنوان عیدی که اختصاص به او و امتش داشته باشد مطرح نمود ، چون درخواستی بود ابتکاری و بی نظیر در بین معجزات انبیاء (علیهم السلام ) چه معجزات انبیاء یا برای اتمام حجت بود و یا برای این بود که امت محتاج به نزول آن می شدند و امت مسیح دارای هیچ یک از این دو صفت نبودند.2-ثانیا سخنان طولانی حواریین را درباره فوائد نزول آن از قبیل اطمینان دلهایشان و علمشان به صدق گفتار مسیح و شهادتشان بر مائده همه را باجمله کوتاه «و آیة منک» خلاصه کرد3-ثالثا غرض خوردن را که آنها مقدم بر همه اغراض خود ذکر کرده بودند وی هم آنرا در آخر ذکر کرد ، و هم اینکه لباسی بر آن پوشانید که به ادب حضور موافق تر بود و آن این بود که گفت : (و ارزقنا) و در ذیلش گفت : « و انت خیر الرازقین » تا هم به وجهی تاکید سؤ ال باشد و هم به وجهی دیگر ثنای خدای تعالی .4-علاوه براین ، ادب دیگرش این بود که کلام خود را به ندای : « اللهم ربنا » آغاز نمود و حال آنکه سایر انبیاء ، دعای خود را تنها با کلمه : «رب » و یا « ربنا » افتتاح می کردند ، این زیادتی ندا در دعای مسیح علیه السلام برای رعایت ادب نسبت به موقف دشوارتر خود بود همانطور که در ابتدی بحث به آن اشاره شد.
پی نوشت:
1. مائده /112
2. پیشین
3.مائده /113
4. مائده /114
منبع:
داستان های قرآن و تاریخ انبیاء در المیزان ، حسین فعال عراقی، ص 456-458
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
