دو تابلوی "ضامن آهو" شاهکاری از استاد فرشچیان

تابلوی «ضامن آهو» در سال ۱۳۵۸ توسط استاد فرشچیان خلق شده و تکنیک مورد استفاده در آن اکریلیک است. در این اثر همه خطوط و نقوش تابلو و عناصر آن متوجه حضرت ثامن الحجج (ع) است که در سمت راست بالای تابلو در هاله‌ای از نور قرار دارد و با وجود اینکه نقاشان بزرگ نور را در صورت قدسیان ترسیم می‌کنند، در این اثر علاوه بر صورت، نور در تمام بدن امام رضا (ع) ساری و جاری است. تمام منحنی‌های تابلوی «ضامن آهو» به سوی امام هشتم(ع) ختم می‌شوند و پرسوناژ امام از لحاظ رنگ و فرم طوری قرار گرفته که در فراز بوده و باقی عناصر در فرود است.

سیدعلیرضا ذاکری، طراح گرافیک و نقاش پیشکسوت در این باره خاطره‌اش از حضور استاد محمود فرشچیان (سال ۱۳۷۵ در مشهد) را چنین نقل است: اواخر خردادماه سال ۱۳۷۵، یک روز آقای مرحوم مهدیزاده، که از دوستان و رییس انجمن خوشنویسان استان خراسان بود، به من گفتند عصر پنچشنبه در مراسمی تقریبا خصوصی استاد فرشچیان به همراه الهی قمشه‌ای حضور دارند، شما هم خواستید تشریف بیاورید! من آن ایام که ۲۸ سن داشتم، می‌دانستم دیدار با استاد فرشچیان چقدر مغتنم است و لذا بعدازظهر آن پنجشنبه با اشتیاق کامل برای دیدن استاد فرشچیان به ساختمانی در بلوار مدرس مشهد رفتم که مراسم در آنجا برگزار می‌شد.

وی ادامه داد: آنجا با آقای مهدیزاده همراه بودم. در سالنی تعداد صندلی چیده شده بود و استاد فرشچیان رفتند پشت تریبون! من از همان ابتدا در ذهنم بود دو پرسش از استاد فرشچیان داشته باشم. روی کاغذی کوچک دو سوالم را نوشتم و دادم که بدهند به استاد. آقای مهدیزاد آرام از من پرسیدند چیز بدی که ننوشتی؟! به ایشان اطمینان دادم که نگران نباشند. استاد وقتی کاغذ را گرفتند عینکشان را زدند و کاغذ را خواندند. بلافاصله پرسیدند این سوالات را چه کسی پرسیده؟ من که اواسط جمعیت بودم، گفتم من پرسیدم استاد. ایشان گفتند بیا اینجا! از جا بلند شدم. نگاه نگران آقای مهدیزاده را دیدم و لبخندی زدم و رفتم پشت تریبون نزد استاد. استاد سلام کردند و گفتند خودت را معرفی کن، چه کسی هستی و سوالات را خودت بخوان.

ذاکری یادآوری کرد: من آرامش کامل داشتم و نگران نبودم. گفتم فلانی هستم  طراح و نقاش و دبیر هنری روزنامه قدس و سوالاتم را خواندم. سوالاتم این بود: استاد فرشچیان، همیشه مرسوم بوده که میناتوریست‌ها در آثار خود چهره اهل بیت را با نور یا پوشیه نشان می‌دادند. شما چهره حضرت رضا علیه‌السلام را از کجا دیدید و در تابلوی ضامن آهو ترسیم کردید؟ سوال دوم هم این بود که چرا در آثار شما از موضوعات روز مثل دفاع مقدس کمتر دیده می‌شود؟

او ادامه داد: استاد تشکر کردند و گفتند شما بفرمایید بنشینید. سپس گفتند: ببینید ایشان روزنامه‌نگار است و سوالی پرسیده و پاسخشان را می‌دهم و خدای ناکرده قصد تعریف از خود ندارم. استاد با حالی خاص که کم‌کم می‌شد قطرات درشت اشک را دید که از گوشه چشم‌شان جاری می‌شود، شروع کردند و گفتند که سال ۵۸ برای عمل قلب به آمریکا رفته بودم. دکترها اصرار داشتند که حتماً عمل قلب انجام دهم و چندین نوبت آزمایش گرفتند و من در این فواصل متوسل بودم به امام هشتم که «آقا کمکم بفرمایین». در آخرین آزمایش قبل از عمل که باید انجام می‌شد، دکترها شگفت‌زده من را خواستند و گفتند که شما طی این مدت نزد کدام دکتر دیگر رفته‌ای و خود را مداوا کردی؟! هر چه به دکترها گفتم من جایی نرفتم، شما چه می‌گویید؟ آنها باور نمی‌کردند و به من گفتند که قلب شما کامل سالم است و نیازی به عمل ندارد. شما درمان شده‌اید! استاد با حال خاصی گفتند که به دکترها گفتم من نزد دکتر اصلی رفته‌ام! استاد با حال منقلب ادامه دادند که پس از این اتفاق در همانجا که برای طولانی مدت در هتل بودم، تصمیم گرفتم تابلوی «ضامن آهو» را بکشم. تابلو ۶ ماه طول کشید. وقتی به قسمت‌های چهره مبارک حضرت امام رضا علیه السلام که رسید، به دلم افتاد که تمثال حضرت را بکشم. لذا متوسل شدم و همان شب در خواب صورت مبارک حضرت را دیدم و ایشان با مهربانی فرمودند من را ببین و بکش! استاد گفتند وقتی بیدار شدم، چیزی از چهره مبارک حضرت در ذهنم نمانده بود. مجدد متوسل شدم و باز هم در شب دوم حضرت تشریف آرودند و این اتفاق تا سه شب تکرار شد و این افتخار را داشتم که چهره حضرت را در نور بکشم.

استاد فرشچیان اثر دیگری هم تحت عنوان «ضامن آهو ۲» در سال ۱۳۸۹ خلق کرده و به موزه آستان قدس رضوی اهدا کرده است. در این تابلوی چشم‌نواز، حضرت رضا(ع) در هاله‌ای از نور نشان داده شده است و در کانون و مرکز اصلی اثر، آهوانی قرار دارند که به این امام همام پناهنده شده‌اند‌. صیاد یا همان شکارچی، نادم و پشیمان، کمان را با زانوان، شکسته و در حالت تعظیم و تکریم به امام هشتم(ع) است.